" Εσωτερική υποτίμηση, τώρα
Tου Μπαμπη Παπαδημητριου
Υποτιμήσεις κάναμε το 1983, το 1985 και το 1998. Και πάρα πολλή «διολίσθηση». Πλην της τελευταίας, δεν μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά. Δεν μας ωφέλησαν, επειδή το κράτος παρέμενε σπάταλο, οι πολιτικοί εφοβούντο και η κοινωνία απέρριπτε την προσαρμογή σε πρότυπα εντατικότερου ανταγωνισμού.
Από την άποψη αυτή, είναι μάλλον παράξενο πως όσοι ακόμη σήμερα υποστηρίζουν την εξωτερική υποτίμηση βρίσκονται στην Αριστερά. Κάποτε, η αριστερά πτέρυγα είχε την άποψη -και ορθώς- ότι η υποτίμηση ευτελίζει την αξία της εργασίας και διευκολύνει όσους κερδοσκοπούν εναντίον της προσπάθειας αποταμίευσης. Οι καιροί όμως αλλάζουν και οι αριστερές παρατάξεις έχουν υιοθετήσει τη λαϊκίστικη προσέγγιση τριτοκοσμικών σοσιαλιστών παλαιάς κοπής, που ζητούν από το κράτος να «αρνηθεί να πληρώσει». Να ανακοινώσει δηλαδή την πτώχευση, ώστε να εκβιάσει τους πιστωτές μας σε μια νέα διαπραγμάτευση, με την οποία θα τους δώσουμε να καταλάβουν ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να τους πληρώσουμε όσα περιμένουν, όσα δηλαδή χρωστούμε.
Δυστυχώς, μεταξύ των στελεχών της πολιτικής μας ζωής ελάχιστοι έχουν παρακολουθήσει προσεκτικά πώς εξελίχθηκε ο κόσμος τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. Θα γνώριζαν ότι μια υποτίμηση όπως εκείνη που έχουν κατά νου, όταν συμμετέχεις σε ενιαία αγορά εμπορευμάτων και κεφαλαίων, δεν έχει καμία διαρκή θετική επίπτωση στην οικονομία. Η «ανάσα» που προσφέρει είναι προσωρινή και, κατά κανόνα, εξατμίζεται από κερδοσκοπικές τοποθετήσεις επενδυτών, μεταξύ των οποίων και η πρόκληση υψηλού πληθωρισμού. Μόλις το αρχικό θετικό σοκ περάσει, η οικονομία κατρακυλά σε χειρότερη θέση στον ανταγωνισμό.
Η ελληνική εμπειρία πείθει απολύτως για τις καταστροφικές επιπτώσεις που έχουν οι υποτιμήσεις, όταν δεν συνοδεύονται από άγρια μέτρα περιορισμού των κρατικών ελλειμμάτων και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του παραγωγικού τομέα.
Η πραγματική λύση βρίσκεται στην «εσωτερική» υποτίμηση, δηλαδή τη μείωση του κόστους παραγωγής και λειτουργίας στο σύνολο της οικονομίας. Το σπουδαίο στην περίπτωση αυτή είναι ότι τα χρηματικά διαθέσιμα και η περιουσιακή θέση των παραγόντων της οικονομίας διατηρούν την αξία τους. Η δυσκολία βρίσκεται στη μεθόδευση. Επειδή το κράτος δεν μπορεί να επηρεάσει τις σχετικές τιμές αλλάζοντας την τρέχουσα αξία του νομίσματος, χρειάζεται η οικειοθελής συμφωνία όσων συμμετέχουν στην παραγωγή.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση ούτε αυτό διευκολύνει. Η αύξηση του ΦΠΑ θα έπρεπε να συνοδεύεται από τη μείωση των υποχρεωτικών επιβαρύνσεων στο κόστος εργασίας, κυρίως των ασφαλιστικών εισφορών και της φορολόγησης του εισοδήματος εργασίας. Η μείωση των μισθών στον δημόσιο τομέα, κίνηση συνεπής με την πολιτική εσωτερικής υποτίμησης, πρέπει να συνοδευθεί από ακόμη μεγαλύτερη μείωση του κράτους, δηλαδή από μια γιγάντια ιδιωτικοποίηση.
Τέλος, το κράτος οφείλει να καταργήσει όλα τα εμπόδια στην ελεύθερη διαπραγμάτευση και προσδιορισμό των συγκριτικών τιμών σε όλες τις αγορές και να άρει κάθε τύπου παρέμβαση, μέχρι να εξευρεθεί μια νέα ισορροπία. Αντιθέτως, η κυβέρνηση συνεχίζει να παρεμβαίνει στην ελευθερία διαπραγμάτευσης μισθών και άλλων πληρωμών που συνυπολογίζονται στο εργατικό κόστος.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου δεν επιθυμεί μια εσωτερική υποτίμηση όπως αυτή που επιχειρούν οι βαλτικές χώρες, η οποία προκάλεσε μεγάλη βύθιση του ΑΕΠ και σοβαρή αύξηση της ανεργίας. Ομως, εσωτερική υποτίμηση χωρίς καμία ζημιά δεν έχει εφευρεθεί. Αν όμως βιαστεί και παράσχει περισσότερα και πραγματικά κίνητρα αύξησης της παραγωγικότητας στην οικονομία, τότε θα έχουμε γρήγορα και χειροπιαστά αποτελέσματα. Το χειρότερο σενάριο θα είναι να κάνουμε τα πάντα από λίγο. Με κάθε σιγουριά, ακόμη και αν η οικονομία σταματήσει να κατρακυλά, θα κινείται με ασθενικούς ρυθμούς για πολλά - πολλά χρόνια. Στην παρούσα φάση η οικονομία χρειάζεται θάρρος, αποφασιστικότητα και, βεβαίως, εσωτερική υποτίμηση"!
Αναμένω πλήρη και λεπτομερή ανάλυση του άρθρου.
Ξανά: αναμένω πλήρη και λεπτομερή ανάλυση του άρθρου.
Θεωρήστε το ως ένα από τα σημαντικότερα tests που έχετε.
