"Ενστάσεις για τη βιωσιμότητα του χρέους
Σοβαρές ενστάσεις για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους περιέχει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εκδόθηκε μετά την τέταρτη αξιολόγηση του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής της Ελλάδας, κάνοντας λόγο και για απρόβλεπτες εξελίξεις.
Η Κομισιόν φαίνεται να ανησυχεί για τον όγκο του δημόσιου χρέους που θα παραμείνει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ακόμα και μετά την προώθηση των αποκρατικοποιήσεων και θεωρεί ως μονόδρομο την προώθηση της ανάπτυξης προκειμένου να υποχωρήσει το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Οι εκτιμήσεις της Ε.Ε. διαφέρουν από τις αντίστοιχες του υπουργείου Οικονομικών και σύμφωνα με αυτές το ελληνικό δημόσιο χρέος θα κορυφωθεί το 2012 (ως ποσοστό του ΑΕΠ) και θα αρχίσει να μειώνεται στη συνέχεια, με τη συμβολή και του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.
Ομως η Ε.Ε. τονίζει ότι «σε κάθε περίπτωση το ελληνικό δημόσιο χρέος θα παραμείνει για πολλά χρόνια σε υψηλό επίπεδο και, ως εκ τούτου, υπόκειται σε ενδεχόμενες αρνητικές εξελίξεις που δεν μπορούν να προβλεφθούν»!
Ειδικότερα, υπογραμμίζεται στην έκθεση πως «η εκτίμηση της βιωσιμότητας του χρέους επηρεάζεται εύκολα από τα αποτελέσματα της ανάπτυξης, γεγονός το οποίο υπογραμμίζει τη ζωτική σημασία της επίσπευσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που προωθούν την ανάπτυξη».
Ακόμα τονίζει ότι η βιωσιμότητα του χρέους μπορεί να αποκατασταθεί μόνον εάν η κυβέρνηση ενστερνιστεί πλήρως τη δημοσιονομική εξυγίανση και το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων.
Σύμφωνα με την Ε.Ε., το ελληνικό χρέος στο τέλος του 2011, θα αυξηθεί φέτος κατά 24 δισ. ευρώ, και θα διαμορφωθεί σε 352,6 δισ. ευρώ ή στο 156,7% του ΑΕΠ (από 142,7% του ΑΕΠ το 2010).
Το 2012, το ύψος του χρέους θα φτάσει σε 367,5 δισ. ευρώ, ή στο 161,3% του ΑΕΠ. Το 2013, θα αυξηθεί σε 376,2 δισ. ευρώ, αλλά θα υποχωρήσει ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 160,1%, επειδή το ίδιο έτος προβλέπεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,1%.
Το 2014 το δημόσιο χρέος θα υποχωρήσει σε 371,6 δισ. ευρώ, και στο 153% του ΑΕΠ.
Οι εκτιμήσεις αυτές δικαιολογούν την ανησυχία της Ε.Ε. δεδομένου ότι ακόμα και έπειτα από έσοδα αποκρατικοποιήσεων ύψους 50 δισ. ευρώ, το πρόβλημα του χρέους θα εξακολουθήσει να είναι οξύ, αφού θα υπερβαίνει το 150% του ΑΕΠ το έτος 2014 και για την αντιμετώπισή του, οι κοινοτικοί συστήνουν προώθηση μεταρρυθμίσεων προκειμένου να αυξηθεί το ΑΕΠ και να υποχωρήσει ο λόγος του χρέους.
Οι συγκεκριμένες προοπτικές διατηρούν απαγορευτικό το κόστος χρηματοδότησης του ελληνικού χρέους από την αγορά. «Οι αποδόσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες και καταγράφουν ανώτατα όρια που υπερβαίνουν κατά πολύ τα ανώτατα όρια που είχαν καταγραφεί κατά την έναρξη του προγράμματος», επισημαίνει η Κομισιόν και θεωρεί «απίθανο οι αποδόσεις να επιστρέψουν σε προσιτά επίπεδα μέσα σε μερικά τρίμηνα».
Προσθέτει ακόμα ότι «αυτή η κατάσταση αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι η ελληνική πιστοληπτική ικανότητα έχει υποβαθμιστεί περαιτέρω από τους κυριότερους οργανισμούς αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας» και εξηγεί ότι «ο σκεπτικισμός της αγοράς σχετίζεται με τις αμφιβολίες για την ικανότητα της ελληνικής κυβέρνησης και της κοινωνίας να συνεχίσει στην οδό της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της αποκατάστασης της ανταγωνιστικότητας».
Κυβερνητική ολιγωρία
Επιχειρεί να ερμηνεύσει και την κυβερνητική ολιγωρία στις μεταρρυθμίσεις, υποστηρίζοντας ότι «οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αντικατοπτρίζουν τα όρια της διοικητικής ικανότητας και τους περιορισμούς όσον αφορά τον πολιτικό συντονισμό».
Στο πλαίσιο αυτό η τρόικα συζήτησε την ανάγκη να υπάρξει ένα επίσημο πλαίσιο διαχείρισης έργων, ιδίως για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και συνέστησε να οριστούν διαχειριστές έργου για κάθε πρωτοβουλία που θα υλοποιείται σε βασικούς τομείς (μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, μεταρρύθμιση της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών, ταχείες επενδύσεις κ.λπ.) και να δοθεί εντολή σε μια υπηρεσιακή επιτροπή να σχεδιάζει, να χρησιμοποιεί και να δημοσιεύει, σε τακτική βάση, δείκτες προσανατολισμένους σε αποτελέσματα για κάθε μία από τις βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες.
Οι καθυστερήσεις φέρνουν παρακολούθηση
Ωστόσο οι εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης δεν είναι αισιόδοξες, δεδομένου ότι προβλέπεται νέα ύφεση φέτος στο -3,8%, οριακή ανάκαμψη το 2012 κατά 0,6%, αύξηση του ΑΕΠ το 2013 κατά 2,1%, κατά 2,3% το 2014 και κατά 2,7% το 2014.
Πρόκειται για αναπτυξιακούς ρυθμούς που δεν μπορούν να επιταχύνουν την άνοδο του ΑΕΠ και την υποχώρηση του λόγου του χρέους.
Η Κομισιόν θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη την προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών, για την καθυστέρηση των οποίων επικρίνει την κυβέρνηση και εκτιμά ότι η εφαρμογή των αποφάσεων θα διευκολυνθεί από την παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου από την «τεχνική συνδρομή» που θα παράσχει η Ε.Ε. και το ΔΝΤ.
«Η ενίσχυση της τεχνικής συνδρομής είναι ουσιώδους σημασίας για τη διασφάλιση της αυστηρής εφαρμογής του προγράμματος και την αντιμετώπιση ζητημάτων ικανότητας (capacity). Η τεχνική συνδρομή από την Επιτροπή και το ΔΝΤ αποδείχτηκε χρήσιμη σε πολλούς τομείς, όπως οι στατιστικές, η απορρόφηση των διαρθρωτικών ταμείων και το κτηματολόγιο, αλλά και στον τομέα των μεταρρυθμίσεων στη φορολογία, στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και στο χρηματοπιστωτικό τομέα». Προσθέτει δε με νόημα, ότι «η αποτελεσματική τεχνική συνδρομή θα πρέπει τώρα να επεκταθεί και σε άλλους τομείς και να παρέχεται και από κράτη-μέλη της Ευρωζώνης».
Διατυπώνει αμφιβολίες ακόμα και για την εφαρμογή του εφαρμοστικού νόμου σημειώνοντας ότι παρά την ψήφισή του «η υλοποίηση της ολοκληρωμένης αυτής δέσμης πολιτικών, που αποσκοπεί στην άρση των εμποδίων σε όλες τις κυβερνητικές οντότητες, εμπεριέχει σημαντικούς κινδύνους. Οι καθυστερήσεις στην προετοιμασία του ΜΠΔΣ μαρτυρούν τις ολοένα και αυξανόμενες δυσκολίες της κυβέρνησης όσον αφορά τη διατύπωση και τη συλλογική υποστήριξη των αναγκαίων οικονομικών μεταρρυθμίσεων».
Διαβλέπει επίσης «ιδιαίτερα σοβαρούς κινδύνους εφαρμογής» των μέτρων για τη «μείωση της φοροδιαφυγής και της κατάχρησης των κοινωνικών παροχών».
Υστέρηση είσπραξης των φόρων
Ακόμα η έκθεση της Κομισιόν επικρίνει την κυβέρνηση για τις καθυστερήσεις στον τομέα της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής.
«Τα κριτήρια δημοσιονομικών επιδόσεων για το πρώτο τρίμηνο του 2011 πληρούνται αλλά τα βαθύτερα προβλήματα παραμένουν άλυτα», σημειώνει και προσθέτει ότι «η είσπραξη των φόρων εξακολουθεί να υστερεί σε σύγκριση με τον προγραμματισμό, ακόμα και μετά τις προς τα κάτω αναθεωρήσεις που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο προηγούμενων επανεξετάσεων.
Παρά το γεγονός ότι μέρος αυτής της υστέρησης είναι αποτέλεσμα της σοβαρής ύφεσης και των περιορισμών ρευστότητας των φορολογουμένων, αρκετά μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής δεν έχουν υλοποιηθεί πλήρως».
Επικρίνει ακόμα την κυβέρνηση για τη συσσώρευση νέων χρεών και την εκτέλεση του προϋπολογισμού, επισημαίνοντας τα ακόλουθα:
* Το τριμηνιαίο κριτήριο επίδοσης για το πρωτογενές ισοζύγιο έχει επιτευχθεί χάρη στην υστέρηση εκτέλεσης των δαπανών σε κρατικό επίπεδο και στα σχετικώς θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνικής ασφάλισης.
* Ορισμένες αδυναμίες στον έλεγχο των δαπανών δεν έχουν ακόμη ξεπεραστεί.
* Τα καθυστερούμενα σε προμηθευτές από τα νοσοκομεία, τα υπουργεία και άλλους δημόσιους φορείς, αντί να έχουν εξαλειφθεί, έχουν αυξηθεί περαιτέρω.
* Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να μην πληρούται το κριτήριο επίδοσης σχετικά με το πρωτογενές ισοζύγιο για το τέλος Ιουνίου".
