Τελικά πραγματοποιήθηκε σήμερα η πώληση Ομολόγων Εληνικού Δημοσίου επταετούς διάρκειας, με επιτόκιο 5,90% για το ποσό των 5 δις ευρώ.
Για τις λεπτομέρεις του deal, όπως και για όλα τα συμπαρομαρτούντα, θα τα πούμε εντός του Τμήματος. Μέχρι την επόμενη εβδομάδα στο blog δεν θα αναρτηθούν νέα posts.
Σας εύχομαι καλό Πάσχα και σας ευχαριστώ.
Υ.Γ.: Οι άγιες αυτές ημέρες αποτελούν την καλύτερη ευκαρία να σκεφτούμε ξανά: Για ποιόν λόγο προσπαθώ; Για ποιόν λόγο θέλω να περάσω στον διαγωνισμό; Πόσο ανυποχώρητα πολύ επιθυμώ να περάσω; Κατά πόσο προσπαθώ για τον στόχο μου; Αποτελεί όντως δικός μου στόχος, ή μήπως είναι στόχος άλλων;
Οι άγιες αυτές ημέρες παρέχουν μια ελευθερία: το να δώσεις αληθινές -άρα και υπεύθυνες- απαντήσεις στα όποια ερωτήματα στέκονται μπροστά σου. Και να θυμάσαι: μαζί θα δώσουμε τον διαγωνισμό. Οι αγωνίες σου είναι και δικές μου αγωνίες. Αρκεί να τις εκφράσεις.
Δευτέρα 29 Μαρτίου 2010
Τετάρτη 24 Μαρτίου 2010
Εργασία για το Τμήμα (παράδοση εργασιών εως και 27/3/2010)
Το κάτωθι θέμα αφορά στο Τμήμα Οικονομικής για την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Οι εργασίες θα πρέπει να παραδοθούν έως και το Σάββατο 27 Μαρτίου 2010 (είτε στην Γραμματεία, είτε εντός του Τμήματος).
"Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται συρρίκνωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών.
α) Να αναλύσετε τα αίτια της εν λόγω μείωσης
β) Να αναφέρετε τις επιπτώσεις που θα επιφέρει η διαμορφούμενη καταναλωτική συμπεριφορά στο σύνολο της Οικονομίας, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα.
Η ανάλυσή σας να είναι πλήρης και αιτιολογημένη".
"Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται συρρίκνωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών.
α) Να αναλύσετε τα αίτια της εν λόγω μείωσης
β) Να αναφέρετε τις επιπτώσεις που θα επιφέρει η διαμορφούμενη καταναλωτική συμπεριφορά στο σύνολο της Οικονομίας, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα.
Η ανάλυσή σας να είναι πλήρης και αιτιολογημένη".
Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010
Ανοιγμα "κλειστών" επαγγελμάτων
Διαβάζουμε στα "Νέα":
"Πέφτουν τα σύνορα στις υπηρεσίες
Ελεύθερα θα μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα εταιρείες ή επαγγελματίες από άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως μηχανικοί, διαφημιστές και ξεναγοί, σύμφωνα με νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση χθες στη Βουλή.
Με το νομοσχέδιο εφαρμόζεται στην ελληνική νομοθεσία η κοινοτική οδηγία για τις υπηρεσίες, παλαιότερα γνωστή και ως οδηγία Μπολκεστάιν ή οδηγία για «τον Πολωνό υδραυλικό», η οποία είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο όταν είχε παρουσιαστεί. Τελικά, η οδηγία άλλαξε και οι «Πολωνοί υδραυλικοί» είναι μεν ευπρόσδεκτοι, αλλά με βάση το εργατικό δίκαιο της χώρας υποδοχής και όχι της χώρας προέλευσης.
Εξάλλου, κατά τη μεταφορά της στα ελληνικά πράγματα εξαιρούνται κρίσιμα επαγγέλματα όπως αυτά των μεταφορέων, των δικηγόρων και των φαρμακοποιών, περιορίζοντας το πεδίο εφαρμογής της. Παρ΄ όλα αυτά περιλαμβάνει ευρύ φάσμα επαγγελμάτων και το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι «θα επωφεληθούν οι Έλληνες καταναλωτές από την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον χώρο των υπηρεσιών».
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που υπογράφουν οι υπουργοί Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, Εσωτερικών Γ. Ραγκούσης και Οικονομίας Λ. Κατσέλη, οι επαγγελματίες και οι εταιρείες που επιθυμούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα θα παίρνουν άδεια για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους χωρίς διακρίσεις λόγω της προέλευσής τους. Απαγορεύεται επίσης να παρουσιάζονται άλλα προσκόμματα όπως να εξαρτάται η χορήγηση της άδειας από την ύπαρξη οικονομικής ανάγκης ή τη ζήτηση στην αγορά, καθώς και από την υποχρέωση προεγγραφής σε μητρώα της Ελλάδας ή προηγούμενης άσκησης της εν λόγω δραστηριότητας στην Ελλάδα.
Επανεξέταση όρων
Μάλιστα, το νομοσχέδιο ορίζει ότι σε δεύτερο στάδιο πρέπει να επανεξεταστούν όροι που τίθενται από τη νομοθεσία και εξαρτούν την πρόσβαση σε μια δραστηριότητα, μεταξύ των άλλων, από την τήρηση:
● Εδαφικών περιορισμών, ιδίως με τη μορφή ορίων που καθορίζονται ανάλογα με τον πληθυσμό ή μιας ελάχιστης γεωγραφικής απόστασης μεταξύ παρόχων υπηρεσιών.
● Απαίτησης που υποχρεώνει τον πάροχο υπηρεσιών να έχει συγκεκριμένη νομική μορφή.
● Απαίτησης για υποχρεωτικές ελάχιστες ή και ανώτερες τιμές, με τις οποίες οφείλει να συμμορφώνεται ο πάροχος.
Αν διαπιστωθεί ότι οι όροι αυτοί δεν υπαγορεύονται από επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος, τότε πρέπει να καταργηθούν.
Όπως είναι γνωστό, τέτοιοι όροι ισχύουν για μία σειρά από επαγγέλματα, όπως π.χ. μηχανικοί (καθορισμένες αμοιβές από το κράτος).
Επίσης, αν διαπιστωθεί ότι γενικώς οι διαδικασίες που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για πρόσβαση σε δραστηριότητα δεν είναι αρκούντως απλές, πρέπει να απλοποιηθούν.
Για να εξυπηρετούνται οι ξένοι που θέλουν να εγκατασταθούν ή να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα, θα δημιουργηθούν Ενιαία Κέντρα Εξυπηρέτησης στα υφιστάμενα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΚ).
Υ.Γ.: Ο "Πολωνός υδραυλικός" αποτελούσε το φαντασιακό φόβητρο ορισμένων Γάλλων που ήταν ενάντιοι στην διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Περισσότερα εντός του Τμήματος (εφ' όσον τεθούν ερωτήσεις, φυσικά).
"Πέφτουν τα σύνορα στις υπηρεσίες
Ελεύθερα θα μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα εταιρείες ή επαγγελματίες από άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως μηχανικοί, διαφημιστές και ξεναγοί, σύμφωνα με νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση χθες στη Βουλή.
Με το νομοσχέδιο εφαρμόζεται στην ελληνική νομοθεσία η κοινοτική οδηγία για τις υπηρεσίες, παλαιότερα γνωστή και ως οδηγία Μπολκεστάιν ή οδηγία για «τον Πολωνό υδραυλικό», η οποία είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο όταν είχε παρουσιαστεί. Τελικά, η οδηγία άλλαξε και οι «Πολωνοί υδραυλικοί» είναι μεν ευπρόσδεκτοι, αλλά με βάση το εργατικό δίκαιο της χώρας υποδοχής και όχι της χώρας προέλευσης.
Εξάλλου, κατά τη μεταφορά της στα ελληνικά πράγματα εξαιρούνται κρίσιμα επαγγέλματα όπως αυτά των μεταφορέων, των δικηγόρων και των φαρμακοποιών, περιορίζοντας το πεδίο εφαρμογής της. Παρ΄ όλα αυτά περιλαμβάνει ευρύ φάσμα επαγγελμάτων και το υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι «θα επωφεληθούν οι Έλληνες καταναλωτές από την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον χώρο των υπηρεσιών».
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που υπογράφουν οι υπουργοί Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου, Εσωτερικών Γ. Ραγκούσης και Οικονομίας Λ. Κατσέλη, οι επαγγελματίες και οι εταιρείες που επιθυμούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα θα παίρνουν άδεια για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους χωρίς διακρίσεις λόγω της προέλευσής τους. Απαγορεύεται επίσης να παρουσιάζονται άλλα προσκόμματα όπως να εξαρτάται η χορήγηση της άδειας από την ύπαρξη οικονομικής ανάγκης ή τη ζήτηση στην αγορά, καθώς και από την υποχρέωση προεγγραφής σε μητρώα της Ελλάδας ή προηγούμενης άσκησης της εν λόγω δραστηριότητας στην Ελλάδα.
Επανεξέταση όρων
Μάλιστα, το νομοσχέδιο ορίζει ότι σε δεύτερο στάδιο πρέπει να επανεξεταστούν όροι που τίθενται από τη νομοθεσία και εξαρτούν την πρόσβαση σε μια δραστηριότητα, μεταξύ των άλλων, από την τήρηση:
● Εδαφικών περιορισμών, ιδίως με τη μορφή ορίων που καθορίζονται ανάλογα με τον πληθυσμό ή μιας ελάχιστης γεωγραφικής απόστασης μεταξύ παρόχων υπηρεσιών.
● Απαίτησης που υποχρεώνει τον πάροχο υπηρεσιών να έχει συγκεκριμένη νομική μορφή.
● Απαίτησης για υποχρεωτικές ελάχιστες ή και ανώτερες τιμές, με τις οποίες οφείλει να συμμορφώνεται ο πάροχος.
Αν διαπιστωθεί ότι οι όροι αυτοί δεν υπαγορεύονται από επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος, τότε πρέπει να καταργηθούν.
Όπως είναι γνωστό, τέτοιοι όροι ισχύουν για μία σειρά από επαγγέλματα, όπως π.χ. μηχανικοί (καθορισμένες αμοιβές από το κράτος).
Επίσης, αν διαπιστωθεί ότι γενικώς οι διαδικασίες που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για πρόσβαση σε δραστηριότητα δεν είναι αρκούντως απλές, πρέπει να απλοποιηθούν.
Για να εξυπηρετούνται οι ξένοι που θέλουν να εγκατασταθούν ή να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στην Ελλάδα, θα δημιουργηθούν Ενιαία Κέντρα Εξυπηρέτησης στα υφιστάμενα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΚ).
Υ.Γ.: Ο "Πολωνός υδραυλικός" αποτελούσε το φαντασιακό φόβητρο ορισμένων Γάλλων που ήταν ενάντιοι στην διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Περισσότερα εντός του Τμήματος (εφ' όσον τεθούν ερωτήσεις, φυσικά).
Fair Value και υποτίμηση στοιχείων ενεργητικού
Οπως διαβάζουμε στο "Βήμα":
"Μας συστήνουν αποκρατικοποιήσεις
Ως λύση για τη μείωση του χρέους η «Wall Street Journal» καταγράφει τις υποψήφιες για ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεις του Δημοσίου που αναφέρονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας
Εκτός από τα νησιά, όλα τα άλλα μπορεί και να τα πουλήσουμε. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει από χθεσινό δημοσίευμα της «Wall Street Journal» στο οποίο παρουσιάζεται μια εικόνα «ξεπουλήματος» των κρατικών περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και μάλιστα σε εξευτελιστικές τιμές. Το γράφημα που παρουσίασε η εφημερίδα εμφανίζει προς πώληση το σύνολο της κρατικής συμμετοχής στην ΕΥΔΑΠ, αλλά και στη ΔΕΗ. Ο αναγνώστης αποκομίζει την εντύπωση ότι πωλείται το 51,0% της ΔΕΗ αντί 1,58 δισ. ευρώ, όσο ήταν δηλαδή τον Ιανουάριο η κεφαλαιοποίηση του ποσοστού αυτού στο Χρηματιστήριo, ενώ είναι γνωστό ότι η πραγματική αξία της Επιχείρησης είναι πολλαπλάσια αυτού. Μόνο η αξία των δικτύων της ΔΕΗ, εξαιρουμένων δηλαδή των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, αποτιμάται σε 30-40 δισ. ευρώ. Οσo για την ΕΥΔΑΠ, ο αναγνώστης νομίζει ότι πωλείται αντί 440 εκατ. ευρώ!
Η «Wall Street Journal» υποστηρίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να βγάλει στο σφυρί τα κυριότερα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου για να μειώσει το χρέος. «Η κυβέρνηση βγάζει στο σφυρί ένα σύνολο περιουσιακών στοιχείων,αλλά τράβηξε μια γραμμή που εξαιρεί την πώληση νησιών σε μια προσπάθεια να μειώσει το εξοντωτικό βάρος του χρέους» σημειώνουν, μεταξύ άλλων, οι συντάκτες του άρθρου Αλκμαν Γρανίστας και Σεμπάστιαν Μόφετ. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η εφημερίδα έχει αντλήσει στοιχεία από το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) όπου αναφέρεται ότι η πολιτική της κυβέρνησης περιλαμβάνει τη «μείωση ή την εξάλειψη του κρατικού ελέγχου στις περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες, εκτός των δημόσιων αγαθών», αλλά και τη «συνέχιση κατοχής μεριδίων που εξασφαλίζουν τον έλεγχο σε τομείς στρατηγικής σημασίας για το δημόσιο συμφέρον και την εθνική ασφάλεια» .
«Οι ιδιωτικοποιήσεις και μετοχοποιήσεις θα εξασφαλίσουν 2,5 δισ. ευρώ το 2010 και θα συνεχιστούν τα επόμενα έτη» σημειώνεται στο ΠΣΑ. Η υλοποίηση του σχεδίου «θα έξυνε μόνο την επιφάνεια του χρέους, αλλά θα έδειχνε στις διεθνείς αγορές ότι η Αθήνα αντιμετωπίζει σοβαρά τη διόρθωση των δημοσίων οικονομικών της» σχολιάζει η «Wall Street Journal». Και συνεχίζει με την εκτίμηση ότι η Αθήνα «μπορεί να πουλήσει τις μετοχές της σε 15 επιχειρήσεις» , δηλαδή να τις ιδιωτικοποιήσει πλήρως. Η εφημερίδα σημειώνει ότι η κυβέρνηση είναι «διχασμένη» για το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων και εμφανίζει ως πρώτους στόχους τη μείωση του ποσοστού (34%) στο κρατικό μονοπώλιο της εταιρείας στοιχημάτων ΟΠΑΠ και στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (34%). Παράλληλα προβλέπει ότι θα ενεργοποιήσει το δικαίωμα που έχει (option) για να πουλήσει ένα επιπλέον ποσοστό 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Τelekom".
Δεν έχουμε αναλύσει καθόλου το θέμα της διαμόρφωσης τιμών μετοχικών αξιών που διαπραγματεύονται σε Χρηματιστήρια Αξιών. Το παραπάνω άρθρο, όμως, δύναται να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση εντός του Τμήματος. Συν τοις άλλοις, μας παρέχει στοιχεία για την συμμετοχή του Δημοσίου σε εταιρίες, άρα θα μας φανεί χρήσιμο στο θέμα των αποκρατικοποιήσεων (το οποίο μας απασχολεί, διότι πιθανότατα θα χρειαστεί να το συμπεριλάβουμε στις απαντήσεις μας στον διαγωνισμό).
"Μας συστήνουν αποκρατικοποιήσεις
Ως λύση για τη μείωση του χρέους η «Wall Street Journal» καταγράφει τις υποψήφιες για ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεις του Δημοσίου που αναφέρονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας
Εκτός από τα νησιά, όλα τα άλλα μπορεί και να τα πουλήσουμε. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει από χθεσινό δημοσίευμα της «Wall Street Journal» στο οποίο παρουσιάζεται μια εικόνα «ξεπουλήματος» των κρατικών περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και μάλιστα σε εξευτελιστικές τιμές. Το γράφημα που παρουσίασε η εφημερίδα εμφανίζει προς πώληση το σύνολο της κρατικής συμμετοχής στην ΕΥΔΑΠ, αλλά και στη ΔΕΗ. Ο αναγνώστης αποκομίζει την εντύπωση ότι πωλείται το 51,0% της ΔΕΗ αντί 1,58 δισ. ευρώ, όσο ήταν δηλαδή τον Ιανουάριο η κεφαλαιοποίηση του ποσοστού αυτού στο Χρηματιστήριo, ενώ είναι γνωστό ότι η πραγματική αξία της Επιχείρησης είναι πολλαπλάσια αυτού. Μόνο η αξία των δικτύων της ΔΕΗ, εξαιρουμένων δηλαδή των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, αποτιμάται σε 30-40 δισ. ευρώ. Οσo για την ΕΥΔΑΠ, ο αναγνώστης νομίζει ότι πωλείται αντί 440 εκατ. ευρώ!
Η «Wall Street Journal» υποστηρίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να βγάλει στο σφυρί τα κυριότερα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου για να μειώσει το χρέος. «Η κυβέρνηση βγάζει στο σφυρί ένα σύνολο περιουσιακών στοιχείων,αλλά τράβηξε μια γραμμή που εξαιρεί την πώληση νησιών σε μια προσπάθεια να μειώσει το εξοντωτικό βάρος του χρέους» σημειώνουν, μεταξύ άλλων, οι συντάκτες του άρθρου Αλκμαν Γρανίστας και Σεμπάστιαν Μόφετ. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η εφημερίδα έχει αντλήσει στοιχεία από το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) όπου αναφέρεται ότι η πολιτική της κυβέρνησης περιλαμβάνει τη «μείωση ή την εξάλειψη του κρατικού ελέγχου στις περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες, εκτός των δημόσιων αγαθών», αλλά και τη «συνέχιση κατοχής μεριδίων που εξασφαλίζουν τον έλεγχο σε τομείς στρατηγικής σημασίας για το δημόσιο συμφέρον και την εθνική ασφάλεια» .
«Οι ιδιωτικοποιήσεις και μετοχοποιήσεις θα εξασφαλίσουν 2,5 δισ. ευρώ το 2010 και θα συνεχιστούν τα επόμενα έτη» σημειώνεται στο ΠΣΑ. Η υλοποίηση του σχεδίου «θα έξυνε μόνο την επιφάνεια του χρέους, αλλά θα έδειχνε στις διεθνείς αγορές ότι η Αθήνα αντιμετωπίζει σοβαρά τη διόρθωση των δημοσίων οικονομικών της» σχολιάζει η «Wall Street Journal». Και συνεχίζει με την εκτίμηση ότι η Αθήνα «μπορεί να πουλήσει τις μετοχές της σε 15 επιχειρήσεις» , δηλαδή να τις ιδιωτικοποιήσει πλήρως. Η εφημερίδα σημειώνει ότι η κυβέρνηση είναι «διχασμένη» για το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων και εμφανίζει ως πρώτους στόχους τη μείωση του ποσοστού (34%) στο κρατικό μονοπώλιο της εταιρείας στοιχημάτων ΟΠΑΠ και στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (34%). Παράλληλα προβλέπει ότι θα ενεργοποιήσει το δικαίωμα που έχει (option) για να πουλήσει ένα επιπλέον ποσοστό 10% του ΟΤΕ στην Deutsche Τelekom".
Δεν έχουμε αναλύσει καθόλου το θέμα της διαμόρφωσης τιμών μετοχικών αξιών που διαπραγματεύονται σε Χρηματιστήρια Αξιών. Το παραπάνω άρθρο, όμως, δύναται να αποτελέσει αφορμή για συζήτηση εντός του Τμήματος. Συν τοις άλλοις, μας παρέχει στοιχεία για την συμμετοχή του Δημοσίου σε εταιρίες, άρα θα μας φανεί χρήσιμο στο θέμα των αποκρατικοποιήσεων (το οποίο μας απασχολεί, διότι πιθανότατα θα χρειαστεί να το συμπεριλάβουμε στις απαντήσεις μας στον διαγωνισμό).
Αυξάνονται τα χρέη...
Το άρθρο της "Ημερησίας" είναι ενδεικτικό:
"Καταχρεωμένες αι γενεαί πάσαι όλων των χωρών του πλανήτη
Σήμερα, το σύνολο των ανεπτυγμένων χωρών είναι χρεωμένες και εμφανίζουν δημοσιονομικά ελλείμματα -άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, όλες, όμως, σε βαθμό που να δικαιολογεί την ανησυχία για το μέλλον τους. Αν μάλιστα εξαιρέσει κανείς την Κίνα, την Ινδία και λίγους ακόμη προνομιούχους (κυρίως όσους διαθέτουν άφθονο φυσικό πλούτο), το ίδιο συμβαίνει και με τη συντριπτική πλειονότητα του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη είναι φορτωμένοι με γραμμάτια τα οποία δεν υπέγραψαν ποτέ -τουλάχιστον συνειδητά. Το ερώτημα που τίθεται είναι μάλλον προφανές: Πώς είναι δυνατόν αυτοί που παράγουν τον πλούτο να χρωστούν σε εκείνους που δανείζουν τα χρήματα; Και ακόμη: Πώς θα εξηγήσουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους ότι οφείλουν να πληρώνουν δόσεις για δανεικά τα οποία συνήθως δεν αντιστοιχούν σε πραγματικά αποθέματα και αξίες, καθώς προκύπτουν από τις περίφημες «μοχλεύσεις» που κάνουν το ένα ευρώ (ή δολάριο) να... κλωνοποιείται σε δύο, τρία ή ακόμη και δέκα; Η απάντηση γίνεται πιο απλή από τη στιγμή που θα κατανοήσουμε ότι στην εποχή μας (για την ακρίβεια, εδώ και πολλά χρόνια) χωρίς χρέος δεν υπάρχει χρήμα!
"Καταχρεωμένες αι γενεαί πάσαι όλων των χωρών του πλανήτη
Σήμερα, το σύνολο των ανεπτυγμένων χωρών είναι χρεωμένες και εμφανίζουν δημοσιονομικά ελλείμματα -άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, όλες, όμως, σε βαθμό που να δικαιολογεί την ανησυχία για το μέλλον τους. Αν μάλιστα εξαιρέσει κανείς την Κίνα, την Ινδία και λίγους ακόμη προνομιούχους (κυρίως όσους διαθέτουν άφθονο φυσικό πλούτο), το ίδιο συμβαίνει και με τη συντριπτική πλειονότητα του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη είναι φορτωμένοι με γραμμάτια τα οποία δεν υπέγραψαν ποτέ -τουλάχιστον συνειδητά. Το ερώτημα που τίθεται είναι μάλλον προφανές: Πώς είναι δυνατόν αυτοί που παράγουν τον πλούτο να χρωστούν σε εκείνους που δανείζουν τα χρήματα; Και ακόμη: Πώς θα εξηγήσουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους ότι οφείλουν να πληρώνουν δόσεις για δανεικά τα οποία συνήθως δεν αντιστοιχούν σε πραγματικά αποθέματα και αξίες, καθώς προκύπτουν από τις περίφημες «μοχλεύσεις» που κάνουν το ένα ευρώ (ή δολάριο) να... κλωνοποιείται σε δύο, τρία ή ακόμη και δέκα; Η απάντηση γίνεται πιο απλή από τη στιγμή που θα κατανοήσουμε ότι στην εποχή μας (για την ακρίβεια, εδώ και πολλά χρόνια) χωρίς χρέος δεν υπάρχει χρήμα!
Του Γιώργου Παυλόπουλου
«Αρκεί να κοιτάξουμε πέρα από τον Ατλαντικό, στην Ελλάδα και τη μεγάλη οικονομική κρίση στην οποία βρέθηκε, για να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Μπορεί να συμβεί και εδώ. Αν δεν αλλάξουμε πορεία θα συμβεί και εδώ». Με τα λόγια αυτά, ο ηγέτης των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων και στενός συνεργάτης του Μπαράκ Ομπάμα, Στένι Χόγιερ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου και κάλεσε τις δύο πολιτικές δυνάμεις που κυριαρχούν στις ΗΠΑ και εναλλάσσονται στην εξουσία να συνεργαστούν και να λάβουν επειγόντως μέτρα για να τιθασεύσουν τους «δίδυμους πύργους» του χρέους (12,5 τρισ. δολάρια, κάτι λιγότερο από το 100% του ΑΕΠ) και του ελλείμματος (1,55 τρισ. δολάρια, δηλαδή κοντά στο 11% του ΑΕΠ).
Τύμπανα πολέμου
Την ίδια στιγμή, τα τύμπανα του πολέμου έχουν αρχίσει να ηχούν και στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, την Ιαπωνία, το δημόσιο χρέος της οποίας έχει αρχίσει να πλησιάζει το 250% του ΑΕΠ (λεπτομέρειες στο δίστηλο της σελίδας 33). «Θα αρχίσουν, άραγε, οι διεθνείς αγορές να συμπεριφέρονται στην Ιαπωνία ωσάν να ήταν η επόμενη Ελλάδα;» ήταν το ερώτημα που έθεσε η ναυαρχίδα του αμερικανικού χρηματιστηριακού κεφαλαίου, η εφημερίδα Wall Steet Journal, τη Δευτέρα 1 Μαρτίου -για να το επαναλάβουν οι Financial Times δύο μέρες αργότερα.
Δεν χρειάζεται να καταβάλλει κανείς ιδιαιτέρως μεγάλη προσπάθεια για να ανακαλύψει ότι, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, ανάλογα ερωτήματα τίθενται σήμερα για όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη, αποδεικνύοντας ότι η περίπτωση της Ελλάδας δεν αποτελεί την εξαίρεση, αλλά τον κανόνα -ενώ αναμφίβολα δεν συνιστά την πιο σοβαρή απειλή για την παγκόσμια οικονομία. Ειδικά δε όσον αφορά στην Ευρώπη, η εικόνα είναι πολύ σοβαρή στην Ισπανία και την Πορτογαλία, την Ιταλία και τη Γαλλία, τη Βρετανία και, φυσικά, την Ιρλανδία. Μάλιστα, η τελευταία, αν χρησιμοποιήσουμε ως βάση αναφοράς το συνολικό εξωτερικό χρέος (πίνακας), το ποσοστό ξεπερνά το εξωφρενικό 1.200% του ΑΕΠ!
Το χειρότερο από όλα, όμως, είναι ότι (όπως φαίνεται ξεκάθαρα στο γράφημα των Financial Times) η κατάσταση αναμένεται ότι θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια, προτού αρχίσει να φαίνεται λίγο φως στην άκρη του τούνελ. Κι αυτό, όμως, δεν είναι καθόλου σίγουρο, καθώς πολιτικοί και οικονομολόγοι δεν συμφωνούν ποιος είναι ο δρόμος που οδηγεί στην έξοδο. Κι αυτό γιατί τα μοντέλα του παρελθόντος αποδεικνύονται ανεπαρκή και δεν μπορούν να εφαρμοστούν αυτομάτως ή με μικρές παραλλαγές στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας.
«Τα δεδομένα δεν συνάδουν με την άποψη ότι οι χώρες απλώς θα απαλλαγούν από τα χρέη τους καθώς θα αναπτύσσονται», γράφουν οι Κένεθ Ρόγκοφ και Κάρμεν Ρέινχαρντ, στο βιβλίο που εξέδωσαν πρόσφατα για το κρατικό χρέος, υπό τον γενικό τίτλο «Αυτή τη Φορά είναι Διαφορετικά». Πόσο διαφορετικά, όμως;
Οι τρείς βασικές αιτίες
Όπως είναι γνωστό, η διατύπωση ενός προβλήματος ισοδυναμεί με τη μισή λύση του. Έτσι, προτού παρουσιάσουμε τις συνταγές των ειδικών, είμαστε αναγκασμένοι -εν συντομία, βεβαίως- να αναφερθούμε στις τρεις βασικές αιτίες που προκάλεσαν αυτή την παγκόσμια και παράλληλη κρίση του χρέους και των ελλειμμάτων.
Η πρώτη έχει ευθεία σχέση με την πρωτοφανή σε ένταση και έκταση χρηματοπιστωτική κρίση. Η παρέμβαση των κρατών για την αποτροπή της κατάρρευσης τραπεζών και άλλων μεγάλων επιχειρηματικών κλάδων (όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες) αφαίμαξε τρισεκατομμύρια από τα δημόσια ταμεία, προκαλώντας μαύρες τρύπες ή διευρύνοντας τις ήδη υπάρχουσες και αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να καταφύγουν επειγόντως σε νέο δανεισμό.
Η δεύτερη αιτία αφορά στο «λαχάνιασμα» των ρυθμών ανάπτυξης, το οποίο προϋπήρχε της κρίσης, μετά την εκδήλωσή της, όμως, μετατράπηκε σε παγκόσμια σχεδόν οικονομική ύφεση. Μια ύφεση που, με τη σειρά της, στέρησε από τα κράτη σημαντικό μέρος των εσόδων τα οποία προέρχονται από τους έμμεσους και άμεσους φόρους και διασφαλίζουν ένα ανεκτό ισοζύγιο με τα έξοδα.
Ισχυρό πλήγμα
Όσο για την τρίτη, έχει να κάνει με την πολιτική που ακολούθησε την προηγούμενη εικοσαετία η πλειοψηφία των κυβερνήσεων του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου: Οι μαζικές ιδιωτικοποιήσεις και η διαρκής μείωση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις -στον ΟΟΣΑ ο μέσος συντελεστής βρισκόταν το 2009 στο 32%, έναντι 50% στις αρχές της δεκαετίας του '80- κατάφεραν (στο όνομα της ανταγωνιστικότητας) ένα ακόμη ισχυρό πλήγμα στα δημόσια έσοδα.
Ας επανέλθουμε, τώρα, στο θέμα της λύσης του προβλήματος. Όπως εκτιμά το βρετανικό περιοδικό The Economist, στο τεύχος της 6ης Μαρτίου, «εκτός από το άμεσο χρεοστάσιο και την εν δυνάμει χρεοκοπία μέσω πληθωρισμού, απομένουν δύο επιλογές για τον περιορισμό των ελλειμμάτων: Είτε η μείωση των δαπανών είτε η αύξηση των φόρων». Το ίδιο δεν διστάζει να πάρει σαφή θέση υπέρ της μείωσης των δαπανών. «Οι οικονομικές μελέτες -ισχυρίζεται- οδηγούν μάλλον στο συμπέρασμα ότι οι προσαρμογές που βασίζονται στη μείωση των δαπανών είναι πιο αποτελεσματικές από εκείνες που προέρχονται από τις αυξήσεις στους φόρους».
Ως καταλληλότερο «φάρμακο», μάλιστα, προτείνει την εφαρμογή αναπτυξιακών πολιτικών που θα βασίζονται στην αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (ίσως και στα 70), την υιοθέτηση όσο το δυνατόν πιο ελαστικών εργασιακών σχέσεων, τον περιορισμό των κοινωνικών δαπανών και την περαιτέρω συρρίκνωση του δημόσιου τομέα.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως παραδέχεται ο Economist, «όποιο δρόμο και αν διαλέξουν οι κυβερνήσεις θα είναι δύσκολος». «Καθώς η εποχή των εύκολων πιστώσεων δίνει τη θέση της σε μια εποχή λιτότητας, η κοινωνική συνοχή πολλών χωρών θα δοκιμαστεί. Δεν θα τα καταφέρουν όλες. Μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, οι καριέρες πολλών πολιτικών θα καθορίζονται στις αγορές ομολόγων».
Εκτός κι αν υπάρχουν άλλοι δρόμοι που δεν τους αναφέρει -για τους δικούς του λόγους...
Η χώρα του... Δύοντος Ηλίου
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι, από τους μεγάλους της παγκόσμιας οικονομίας, η Ιαπωνία θα είναι το μεγαλύτερο θύμα της κρίσης που βιώνουμε σήμερα. Και αυτό, προσθέτουν, θα επιταχύνει την αποκαθήλωσή της από τη δεύτερη θέση, την οποία διεκδικεί ήδη με αξιώσεις η Κίνα. Σημειώνουν δε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις που κατάφεραν σοβαρότατο πλήγμα στην εικόνα και τους ισολογισμούς ορισμένων από τα «ιερά τέρατα» του επιχειρηματικού κόσμου της Ιαπωνίας, όπως είναι η αυτοκινητοβιομηχανία Toyota, δεν είναι διόλου τυχαίες.
Πράγματι, προτού καλά-καλά προλάβει να αναρρώσει από τη δεκαετή περίπου περίοδο στασιμότητας και ύφεσης στην οποία είχε βρεθεί, η ιαπωνική οικονομία βυθίστηκε στη δίνη της νέας κρίσης. Στηριζόμενη παραδοσιακά στο δόγμα της συναίνεσης και προσφέροντας ισχυρό δίχτυ προστασίας στους πολίτες της, η Ιαπωνία κινδυνεύει τώρα να υποστεί σοβαρότατες ρωγμές στο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό της οικοδόμημα. Ρωγμές οι οποίες έκαναν ήδη την εμφάνισή τους στις εκλογές του 2009, που διέκοψαν την απόλυτη μεταπολεμική κυριαρχία του «κεντροδεξιού» Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος και έφεραν στην εξουσία το «κεντροαριστερό» Δημοκρατικό Κόμμα -το οποίο, για την ώρα, δεν τα πάει διόλου καλά.
Τεράστιο δημόσιο χρέος
Λίγοι θα διαφωνήσουν ότι, με βάση την ψυχρή αλήθεια των αριθμών, το μεγάλο πρόβλημα της Ιαπωνίας είναι το τεράστιο δημόσιο χρέος της, το οποίο «φλερτάρει» ήδη με το 250% του ΑΕΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι, για πρώτη φορά, τα φορολογικά έσοδα υστέρησαν των εκδοθέντων κρατικών ομολόγων, που πολλαπλασιάζονται προκειμένου να καλύψουν τις μαύρες τρύπες και να διατηρήσουν το κλίμα κοινωνικής ειρήνης. Βεβαίως, αρκετοί ειδικοί εκτιμούν ότι οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια και η Ιαπωνία δεν κινδυνεύει να γίνει Ελλάδα. Ανάμεσα στα βασικά τους επιχειρήματα είναι το γεγονός ότι το 95% των ιαπωνικών κρατικών χρεογράφων βρίσκεται σήμερα στα χέρια εγχώριων επενδυτών και όχι κάποιων ξένων τραπεζών ή funds -απόδειξη και αυτή της κουλτούρας που επικρατεί στη χώρα.
Ακόμη κι αυτοί, όμως, παραδέχονται ότι, αργά ή γρήγορα, θα έλθουν οι αυξήσεις στη φορολογία και οι περικοπές στις δημόσιες δαπάνες. Παράλληλα, «η δυνατότητα της αγοράς να απορροφά το χρέος είναι πιθανό να περιοριστεί σημαντικά, καθώς η γήρανση του πληθυσμού (η Ιαπωνία γερνάει ταχύτερα από όλες τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου) μειώνει την εισροή αποθεματικών, ενώ οι μεταρρυθμίσεις στον χρηματοοικονομικό κλάδο αυξάνουν την τάση για ανάληψη επενδυτικού ρίσκου (κάτι που σημαίνει ότι, ενδεχομένως, σταματήσουν οι σίγουρες επενδύσεις στους εγχώριους τίτλους)», προειδοποιούσε έγγραφο εργασίας του ΔΝΤ που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο.
Αντιθέσεις
Από μία πλευρά, η διελκυστίνδα ανάμεσα στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη Κίνα και την Ιαπωνία που βλέπει το αναπτυξιακό της μοντέλο να βρίσκεται σε βαθιά κρίση, είναι ενδεικτική των αντιθέσεων που αναπτύσσονται στον σύγχρονο κόσμο. Εξάλλου, δεν είναι μυστικό ότι πολλοί ισχυροί θεωρούν ότι τα στοιχεία που προσφέρει σήμερα η Κίνα θα πρέπει να βρουν μιμητές στη Δύση, εάν αυτή θέλει όντως να ανακάμψει: Εξαιρετικά χαμηλό εργατικό κόστος, ανεξέλεγκτα πιο πολλές ώρες δουλειάς, ανυπαρξία συνδικαλιστικής δράσης, αλλά και απουσία της έννοιας του άμεσου πολιτικού κόστους (λόγω μονοκομματισμού).
Ο Τρίτος Κόσμος εισβάλλει στον Πρώτο..."
Μια άλλη εξήγηση...
Οπως διαβάσουμε στην "Ημερησία":
"Στο πρώτο 15νθήμερο του Μαρτίου πουλήθηκαν 281 Audi, 229 Mercedes, 194 BMW, 74 Volvo, 52 Chrysler, 24 Lexus, 18 Porsche, 8 Saab, 2 Bentley, 1 Aston Martin, 1 Hummer και 1 Jaguar.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς αυτοκινήτου, η απότομη αλλαγή του δείκτη των πωλήσεων οφείλεται στην πρόωρη φημολογία περί αύξησης του ΦΠΑ κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες αλλά και την επιβολή φόρου πολυτελείας στα αυτοκίνητα με εργοστασιακή αξία άνω των 17.000 ευρώ με αποτέλεσμα εισαγωγείς και οι «έχοντες» οικονομική άνεση να σπεύσουν να ταξινομήσουν αυτοκίνητα με μειωμένο ΦΠΑ και χωρίς να καταβάλουν το φόρο πολυτελείας".
Η δική μου εξήγηση είναι ότι οι παραπάνω πωλήσεις πραγματοποιήθηκαν επειδή διεπόμεθα (η πλειοψηφία των πολιτών) από την πίστη ότι υφίσταται ακόμη κοινωνικό συμβόλαιο.
"Στο πρώτο 15νθήμερο του Μαρτίου πουλήθηκαν 281 Audi, 229 Mercedes, 194 BMW, 74 Volvo, 52 Chrysler, 24 Lexus, 18 Porsche, 8 Saab, 2 Bentley, 1 Aston Martin, 1 Hummer και 1 Jaguar.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς αυτοκινήτου, η απότομη αλλαγή του δείκτη των πωλήσεων οφείλεται στην πρόωρη φημολογία περί αύξησης του ΦΠΑ κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες αλλά και την επιβολή φόρου πολυτελείας στα αυτοκίνητα με εργοστασιακή αξία άνω των 17.000 ευρώ με αποτέλεσμα εισαγωγείς και οι «έχοντες» οικονομική άνεση να σπεύσουν να ταξινομήσουν αυτοκίνητα με μειωμένο ΦΠΑ και χωρίς να καταβάλουν το φόρο πολυτελείας".
Η δική μου εξήγηση είναι ότι οι παραπάνω πωλήσεις πραγματοποιήθηκαν επειδή διεπόμεθα (η πλειοψηφία των πολιτών) από την πίστη ότι υφίσταται ακόμη κοινωνικό συμβόλαιο.
Παράδειγμα arbitrage
Οπως διαβάζουμε:
" Ψώνια και φθηνή βενζίνη στη Βουλγαρία για τους Έλληνες
Ψώνια και γέμισμα του ρεζερβουάρ με φθηνότερη βενζίνη συνδυάζουν Έλληνες που μεταβαίνουν στη Βουλγαρία- διαφορετική η «εικόνα» στο νομό Κιλκίς.
" Ψώνια και φθηνή βενζίνη στη Βουλγαρία για τους Έλληνες
Ψώνια και γέμισμα του ρεζερβουάρ με φθηνότερη βενζίνη συνδυάζουν Έλληνες που μεταβαίνουν στη Βουλγαρία- διαφορετική η «εικόνα» στο νομό Κιλκίς.
Σε επιπλέον κίνητρο για μερίδα Ελλήνων πολιτών, κυρίως των παραμεθορίων περιοχών, μετατρέπεται η φθηνότερη τιμή της βενζίνης στην απέναντι πλευρά των συνόρων. Όπως, για τους κατοίκους του νομού Σερρών, που επισκέπτονται τακτικά τη Βουλγαρία, είτε για αγορές είτε για διακοπές και «φουλάρουν» τα ρεζερβουάρ τους κατά την επιστροφή, εκτιμώντας πως μ' αυτόν τον τρόπο θα εξοικονομήσουν χρήματα.
Ωστόσο, σε δηλώσεις τους ο πρόεδρος της ένωσης βενζινοπωλών νομού Σερρών, Γιώργος Κοτζάογλου, ο πρόεδρος της κοινότητας Προμαχώνα, Σάββας Καραβασιλείου και ο πρόεδρος της ‘Ένωσης Προστασίας Καταναλωτών νομού Σερρών, Χρήστος Τιτής, αναφέρουν πως η φθηνότερη τιμή στη βενζίνη δεν είναι από μόνη της λόγος για τη μετάβαση Ελλήνων πολιτών στη γειτονική χώρα.
Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι, αν και προσφάτως, σε δημοσιεύματα του βουλγαρικού Τύπου το θέμα πήρε μεγαλύτερες από τις πραγματικές του διαστάσεις, η τελική διαφορά που θα κερδίσει η «τσέπη» του Έλληνα καταναλωτή δεν θα ξεπερνά τα πέντε ευρώ.
Η μέση τιμή της βενζίνης στη βουλγαρική πλευρά των συνόρων κυμαίνεται από 0,98 ευρώ/λίτρο έως 1,2 ευρώ/λίτρο, ενώ στο νομό Σερρών η τιμή διαμορφώνεται σε 1,39 ευρώ/λίτρο, τόνισε ο κ. Κοτζάογλου. Ο ίδιος ανέφερε πως οι Έλληνες δεν μεταβαίνουν στη Βουλγαρία μόνο για να φουλάρουν τα ντεπόζιτα των αυτοκινήτων, αφού η διαφορά (στην τιμή) κυμαίνεται μεν στα 30 λεπτά ανά λίτρο κι έτσι τα 50 λίτρα του ρεζερβουάρ δίνουν το ανώτερο 15 ευρώ κέρδος, αλλά για να γεμίσει κάποιος το ρεζερβουάρ θα πρέπει να διανύσει περίπου 100 χιλιόμετρα (μετάβαση κι επιστροφή από Σέρρες) κι επομένως, εξανεμίζεται σχεδόν το κέρδος.
Αναφερόμενος στην κίνηση στα πρατήρια του νομού, ο κ. Κοτζάογλου σημείωσε πως η μείωση που καταγράφεται κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, επισημαίνοντας, όμως, πως»έχουμε μείωση από 25% έως 30% στις πωλήσεις όγκων καυσίμων που διακινούνται».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της κοινότητας Προμαχώνα έθεσε το θέμα της κάλυψης των βασικών αναγκών επιβίωσης των χαμηλοσυνταξιούχων και των πολιτών με χαμηλό εισόδημα, εκτιμώντας πως, λόγω της κρίσης, «πολλοί θα πάνε στη Βουλγαρία για αγορές, όπως άλλωστε έκαναν και στο παρελθόν, αλλά και για να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων τους».
Ο κ. Καραβασιλείου σημείωσε πως δεν υπάρχει αυξημένο «ρεύμα» κίνησης πολιτών προς τη Βουλγαρία, ικανό να αποτελέσει βάση για την εξαγωγή συμπερασμάτων, που «θέλουν» μαζικές μετακινήσεις πολιτών προς τη γειτονική χώρα, μόνο για να γεμίσουν με βενζίνη τα ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων.
«Οι περισσότεροι το συνδυάζουν (το γέμισμα του ρεζερβουάρ) με τα ψώνια», σημείωσε και πρόσθεσε πως «οι πολίτες αναζητούν τις φθηνές τιμές και όσοι περνούν τα σύνορα για ψώνια, στον γυρισμό γεμίζουν τα ντεπόζιτα των αυτοκινήτων».
Στο μεταξύ, ο πρόεδρος της ‘Ενωσης Προστασίας Καταναλωτών του νομού Σερρών, Χρήστος Τιτής, ανέφερε πως «οι ίδιοι που πήγαιναν (στη Βουλγαρία) για ψώνια, αυτοί είναι που φουλάρουν συνήθως, ενώ για όσους μένουν αρκετά κοντά στα σύνορα (Προμαχώνας και ‘Αγκιστρο), ίσως τούς συμφέρει κάτι τέτοιο».
Ο κ. Τιτής παραδέχθηκε ότι η τιμή πώλησης της βενζίνης στη Βουλγαρία είναι όντως χαμηλότερη, εξέφρασε, όμως, την ελπίδα «να μην υπάρχει χαμηλότερη ποιότητα (του καυσίμου)».
Σαφώς και μπορούμε να αναλύσουμε το θέμα από μακροοικονομική σκοπιά (ειδικά όσον αφορά τα αίτια και τις συνέπειες του φαινομένου), θα ήθελα όμως να δώσουμε βαρύτητα και στην μικροοικονομική διάσταση του φαινομένου.
Η ανάδυση του προστατευτισμού
Οσον αφορά τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των (κυριοτέρων) χωρών, φαίνεται ότι όλοι είναι εναντίον όλων! Η Γαλλία εναντίον τηςΓερμανίας (λόγω του κοινωνικού ντάμπιγκ), η Γαλλία και Γερμανία εναντίον των ΗΠΑ (λόγω του αποκλεισμού της EADS), οι ΗΠΑ εναντίον της Κίνας (λόγω της ισοτιμίας), η Κίνα εναντίον της Ευρώπης (λόγω του αντιμπάμπιγκ) και η Ευρώπη εναντίον της Κίνας. Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":
" Ανησυχία στην Ε.Ε. για τον οικονομικό προστατευτισμό στην Κίνα
Η τελευταία ευνοεί περισσότερο τους εγχώριους «παίκτες» εις βάρος των ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών.
" Ανησυχία στην Ε.Ε. για τον οικονομικό προστατευτισμό στην Κίνα
Η τελευταία ευνοεί περισσότερο τους εγχώριους «παίκτες» εις βάρος των ευρωπαϊκών και αμερικανικών εταιρειών.
H Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει τις πιέσεις της στην κινεζική κυβέρνηση εξαιτίας της εύνοιας που δείχνει η τελευταία στην ανάπτυξη των εγχώριων τεχνολογιών για τις προμήθειες του κράτους. Η Ε.Ε. εν μέσω πολιτικών και οικονομικών ανησυχιών ζητά τις απαραίτητες διασφαλίσεις έτσι ώστε να μην αποκλειστούν οι εταιρείες που προμήθευαν την Κίνα μέχρι τώρα.
Την ίδια στιγμή, στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι ΗΠΑ καθώς πολλά εμπορικά επιμελητήρια έχουν εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή τους στο σχέδιο της κινεζικής κυβέρνησης. Ο Ευρωπαίος πρέσβης των «27» στο Πεκίνο, Σερτζ Αμπού, ανακοίνωσε ότι έστειλε επιστολή στον Κινέζο υπουργό Εμπορίου ζητώντας του εξηγήσεις από τον περασμένο Δεκέμβριο. «Ζητάμε ίση μεταχείριση με τους Κινέζους προμηθευτές», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά ο Αμπού για να συνεχίσει: To σύστημα γίνεται ολοένα και πιο πολύπλοκο και αποτελεί το κυριότερο εμπόδιο για τις εισαγωγές στην Κίνα. Δεν θα διστάσω να το ονομάσω προστατευτικό».
Ενώ ακόμη δεν υπάρχει επίσημη απάντηση από την κυβέρνηση, σχετικοί κύκλοι σχολιάζουν ότι θα ευνοηθούν τα προϊόντα που βασίζονται στις εγχώριες τεχνολογίες. Οι ξένοι προμηθευτές θα έχουν δικαίωμα να αιτούνται ίση μεταχείριση αν και τα στάνταρντς των εγκατάστασεων έρευνας και ανάπτυξης δεν είναι και εύκολο να καλυφθούν.
Οι τελευταίες κινήσεις της κινεζικής κυβέρνησης αποτελούν συνέχεια μιας ευρύτερης πολιτικής που στοχεύει στην ανεξαρτητοποίηση και την αυτονομία της κινεζικής βιομηχανίας από το ξένο συνάλλαγμα και την εξάρτηση από τις ξένες αγορές για τα τελευταία 30 χρόνια".
Καταλαβαίνουμε πού εστιάζεται το πραγματικό πρόβλημα: στο ότι, βήμα-βήμα, η Κίνα λαμβάνει μέτρα ούτως ώστε εντός μιας πενταετίας (και όχι πλέον δεκαετίας, όπως ήταν η αρχική εκτίμηση) να αναχθεί ως πρώτη οικονομική δύναμη παγκοσμίως. Κάτι που, βεβαίως, δεν θα γίνει εύκολα (πιθανόν ούτε και αναίμακτα). Ιδωμεν...
Περί της προσφυγής στο ΔΝΤ
Η "Ναυτεμπορική" δημοσιεύει άρθρο του κ. Simon Johnson (πρώην κορυφαίος οικονομολόγος του ΔΝΤ, καθηγητής στη σχολή Sloan School of Business του ΜΙΤ, μέλος του ινστιτούτου Peterson και συγγραφέας του υπό έκδοση βιβλίου «13 Bankers».
"Παραδοσιακά, το «θα ήταν καλό να απευθυνθείς στο ΔΝT» δεν ήταν κάτι που θα έλεγες σε συμπαθείς γείτονες και στενούς συμμάχους. Τις τελευταίες δεκαετίες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνδέθηκε με την υπερβολικά σκληρή δημοσιονομική λιτότητα, την ακραία έλλειψη πολιτικής ευαισθησίας και -από την περίοδο της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης του 1997-1998- με ένα έντονο στίγμα. Χώρες δανείζονταν από το ΔΝΤ μόνο υπό μεγάλη πίεση, όταν κάθε άλλη λύση είχε αποτύχει- και όταν πολύ απλά δεν υπήρχε κανένας άλλος τρόπος να πληρώσουν για αναγκαίες εισαγωγές.
(Για την Ισλανδία για παράδειγμα, που κατέρρευσε το 2008, η μόνη εναλλακτική στη χρηματοδότηση του ΔΝΤ ήταν η σίτιση των κατοίκων της με τοπικά μόνο προϊόντα, δηλαδή κατά κύριο λόγο ψάρια).
Το ΔΝΤ, ωστόσο, έχει αλλάξει αρκετά τα τελευταία χρόνια, κυρίως υπό τη διακυβέρνηση του Ντομινίκ Στρος Καν, του σημερινού του γενικού διευθυντή. Ο Στρος Καν, πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας και διεκδικητής του τίτλου του υποψηφίου των Σοσιαλιστών για τη γαλλική προεδρία, έχει προωθήσει αλλαγές, που επιτρέπουν στο ΔΝΤ να δανείζει χωρίς όρους σε ορισμένες περιπτώσεις και να δίνει μεγαλύτερη προτεραιότητα στον να προστατεύεται το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας (στο οποίο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα επιδόματα ανεργίας και το σύστημα ιατροφαρμακευτικής κάλυψης). Έχει επίσης απομακρύνει αισθητά το ΔΝΤ από την εμμονή του με τα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας (ένα από τα μεγάλα λάθη των πρώτων χρόνων ζωής του, με τραυματικές συνέπειες στην Ινδονησία και την Κορέα στα τέλη του 1997).
Η Ελλάδα αδιαμφισβήτητα αντιμετωπίζει σήμερα ένα σοβαρό πρόβλημα. Οι μεγάλες ευκαιρίες που προσφέρονται από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχουν σε μεγάλο βαθμό χαραμιστεί. Και τα χαμηλότερα επιτόκια της τελευταίας δεκαετίας- τα οποία, έφτασαν σε γερμανικά επίπεδα και για την Ελλάδα από τη στιγμή που επετράπη, μάλλον γενναιόδωρα, η ένταξή της στην ευρωζώνη- οδήγησαν σε αυξημένα ελλείμματα και διόγκωση του χρέους της χώρας.
Η Γερμανία και η Γαλλία- ως de facto ηγέτιδες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης - επεξεργάζονται ένα σχέδιο στήριξης αλλά έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να περικόψει τους μισθούς στο δημόσιο τομέα και άλλες δαπάνες. Τα εργατικά σωματεία της χώρας γνωρίζουν τι σημαίνει αυτό και έχουν κατέβει στους δρόμους.
Εάν η Ελλάδα είχε ακόμη το νόμισμά της, τα πάντα θα ήταν πιο εύκολα. Όπως και στην περίπτωση της Βρετανίας από το 2008 και μετά, θα είχαμε μία ραγδαία υποτίμηση της ισοτιμίας του ελληνικού νομίσματος. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί το εργατικό κόστος, αποκαθιστώντας έτσι την ανταγωνιστικότητα (όπως και στην Ασία μετά την περίοδο 1997-98), αυξάνοντας παράλληλα τις τιμές των στοιχείων ενεργητικού και διευκολύνοντας έτσι τους δανειολήπτες των οποίων τα χρέη ξεπερνούν την αξία του υποθηκευμένου ακινήτου τους.
Αλλά η Ελλάδα, όπως και οι άλλες ασθενείς οικονομίες της Ευρωζώνης, που είναι γνωστές στους επικριτές τους με το ακρωνύμιο PIIGS (Portugal, Ireland, Italy, Greece, Spain) έχουν παραδώσει το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Φραγκφούρτη, και επομένως δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο με τα νομίσματά τους. Έτσι λοιπόν η Ελλάδα- και γενικότερα οι PIIGS - καλούνται να περιστείλουν τη ζήτηση, να περικόψουν τους μισθούς και να μειώσουν το ανθρώπινο δυναμικό του δημόσιου τομέα. Η τελευταία φορά, που είδαμε τέτοιου είδους "βιαστική" δημοσιονομική λιτότητα, ήταν όταν οι χώρες ακόμη ήταν συνδεδεμένες στον Κανόνα του Χρυσού, και είχε οδηγήσει σε παράταση της Μεγάλης Ύφεσης κατά τη δεκαετία του '30.
Αυτή είναι μία κατάσταση κομμένη και ραμμένα στα μέτρα του "νέου ΔΝΤ" υπό τον Στρος Καν. Από τις αρχές του 2009 το Ταμείο έχει αισθητά περισσότερους πόρους για τη χρηματοδότηση χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, για να απαλύνει τις επιπτώσεις της κρίσης και να προσφέρει ενός είδους ρελέ ασφαλείας διεθνούς διάστασης. Η ιδέα δεν είναι να αποτρέψει τις αναγκαίες κινήσεις προσαρμογής- για παράδειγμα στη μορφή της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος - αλλά να τις ξεδιπλώσει στο πέρασμα του χρόνου, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και να λειτουργήσει ως εγγύηση της αξιοπιστίας της κυβέρνησης.
Tο ΔΝΤ δημιουργήθηκε προς τη λήξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ως μία σύμπραξη των ΗΠΑ και της Δυτικής Ευρώπης. Η Ευρώπη διατηρεί ισχυρή εκπροσώπηση στο Ταμείο και ανέκαθεν επέλεγε τον επικεφαλής του. Μάλιστα οι περισσότερες αναδυόμενες αγορές (στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική) διαμαρτύρονται για υπερ-εκπροσώπηση της Ευρώπης και υπέρμετρη παρέμβαση στον τρόπο λειτουργίας του. Παρόλα αυτά σε αυτή τη στιγμή της ευρωπαϊκής κρίσης, αν και υπάρχει ακόμη χρόνος για δράση, το Ταμείο παραμένει στο περιθώριο.
Αυτό συμβαίνει, εν μέρει, επειδή η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, θέλει αυτόν τον καιρό να διασφαλίσει ότι ο επόμενος επικεφαλής της ΕΚΤ θα είναι Γερμανός και επομένως δεν θέλει μεγαλύτερη εμπλοκή του ΔΝΤ στις υποθέσεις της ευρωζώνης. Το ΔΝΤ ευλόγως μπορεί να υποστηρίξει ότι οι πολιτικές της ΕΚΤ είναι υπερβολικά συσταλτικές- οδηγώντας σε ισχυρό ευρώ και πολύ χαμηλό πληθωρισμό- και επομένως δεν είναι πλέον κατάλληλες για κράτη- μέλη, που βρίσκονται στο χείλος της χρηματοοικονομικής κατάρρευσης. Εάν το ΔΝΤ ανελάμβανε να βοηθήσει τις ασθενέστερες οικονομίες της Ευρώπης θα έθετε υπό αμφισβήτηση την επικρατούσα ιδεολογία των αξιωματούχων στη Φραγκφούρτη.
Ο πραγματικός λόγος όμως είναι πολύ πιο απλός. Όταν ο Γάλλος πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, προώθησε την υποψηφιότητα του Ντομινίκ Στρος Καν για τη θέση του γενικού διευθυντή του ΔΝΤ, ήθελε ουσιαστικά να οδηγήσει έναν παλιό και πιθανώς μελλοντικό αντίπαλο σε ένα μακρινό μέρος, για το οποίο ελάχιστο ενδιαφέρον υπήρχε. Όταν ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ο Στρος Καν βρέθηκε στην κεντρική σκηνή.
Καθώς η διεξαγωγή των γαλλικών προεδρικών εκλογών του 2012 πλησιάζει το τελευταίο πράγμα, που χρειάζεται ο Σαρκοζί είναι να δει τον Στρος Καν να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στη διάσωση της ευρωζώνης. Θα ακούσουμε πιθανότατα κάθε είδους παραπλανητική δικαιολογία από πηγές της Ε.Ε. για τον αποκλεισμό του ΔΝΤ: «Το Ταμείο είναι υπερβολικά αμερικανικό», «Η Ευρώπη πρέπει να λύσει μόνη τα προβλήματά της» και «το ΔΝΤ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για τέτοιες περιπτώσεις». Δεδομένης της έκτασης της ελληνικής κρίσης, όλες ακούγονται επιφανειακές. Κάποιες φορές η ιστορία κινείται από βαθύτερες δυνάμεις πέραν του ελέγχου μας και κάποιες φορές από απλή τύχη. Και άλλες φορές, όπως σήμερα, πολλά επηρεάζονται από τις σκόπιμες, προσωπικές επιδιώξεις βραχυπρόθεσμης τακτικής προσώπων, που έχουν μπροστά τους εκλογές.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. θα προσπαθήσουν σκληρά να κρατήσουν το ΔΝΤ στο περιθώριο. Αυτό δεν είναι καλό νέο για την Ελλάδα ή για όποιον ενδιαφέρεται για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος".
Οι απόψεις του, αν και μονομερείς (για ευνόητους λόγους), χρήζουν ανάλυσης.
Επί του ιδίου θέματος, το παρακάτω άρθρο της "Ναυτεμπορικής":
"Μια... κουβέντα είναι η προσφυγή στο ΔΝΤ
Η καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, δήλωσε χθες, μιλώντας στη γερμανική Βουλή, ότι η βοήθεια στην Ελλάδα δεν πρέπει να δοθεί πρόωρα. Μάλιστα η ίδια έσπευσε να διευκρινίσει ότι πρόωρα σημαίνει όχι πριν η ίδια η χώρα αντιμετωπίσει... μόνη της το πρόβλημα.
Πρόκειται αναμφίβολα για παραβίαση της... λογικής. Προφανώς, αν η χώρα μας λύσει το πρόβλημά της, δεν θα έχει ανάγκη καμία γερμανική στήριξη. Όπως θα έλεγε και ο Αριστοτέλης, αν η υπόθεση είναι εκπληρωμένη δεν υπάρχει υποθετικός λόγος, αλλά συντελεσμένο γεγονός, που αποκλείει την ανάγκη για γερμανική βοήθεια.
Με δεδομένη, ωστόσο, την άκαμπτη γερμανική θέση, η Ελλάδα δεν φαίνεται έχει άλλο δρόμο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Και τότε το «επιχείρημα» θα μετατραπεί σε σκληρή πραγματικότητα. Βέβαια αυτό θα ξεκαθαρίσει μετά το έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής των 27 ηγετών της Ε.Ε., που έχει προγραμματιστεί για τις 25 και 26 Μαρτίου. Αν και εκεί η Γερμανία δεν συνεργαστεί με τους υπόλοιπους της Ευρωζώνης για στήριξη του ευρώ και της Ελλάδας, η χώρα μας δεν θα μπορεί να περιμένει σχεδόν τίποτε από την Ευρώπη. Άρα το ΔΝΤ θα γίνει μονόδρομος.
Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε το ενδεχόμενο της προσφυγής στο ΔΝΤ ως επιχείρημα απέναντι σε Γερμανία και Γαλλία, που δεν επιθυμούν ανάμειξη του Ταμείου στο ευρώ. Ωστόσο, σημαντικοί παράγοντες της Ευρωζώνης προτρέπουν την Ελλάδα να προσφύγει στο ΔΝΤ, όπως ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Γκουίντο Βεστερβέλε. Δεν είναι πάντως ακόμα σαφές αν η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο αυτό ως πραγματική προοπτική.
Φαίνεται, όμως, ότι πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά σε λύση ΔΝΤ. Και αν το θέμα τελικά καταλήξει εκεί, δεν είναι ξεκάθαρο αν θα χρειαστούν και πρόσθετα μέτρα, είναι όμως βέβαιο ότι πρέπει να εφαρμοστούν οι πολιτικές που έχουν ήδη εξαγγελθεί και έχουν καταγραφεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Πρόκειται για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και των κλειστών επαγγελμάτων, καθώς και για νέες εκτεταμένες μειώσεις των ελλειμμάτων. Και αυτά δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά εύκολες υποθέσεις".
"Παραδοσιακά, το «θα ήταν καλό να απευθυνθείς στο ΔΝT» δεν ήταν κάτι που θα έλεγες σε συμπαθείς γείτονες και στενούς συμμάχους. Τις τελευταίες δεκαετίες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συνδέθηκε με την υπερβολικά σκληρή δημοσιονομική λιτότητα, την ακραία έλλειψη πολιτικής ευαισθησίας και -από την περίοδο της ασιατικής χρηματοπιστωτικής κρίσης του 1997-1998- με ένα έντονο στίγμα. Χώρες δανείζονταν από το ΔΝΤ μόνο υπό μεγάλη πίεση, όταν κάθε άλλη λύση είχε αποτύχει- και όταν πολύ απλά δεν υπήρχε κανένας άλλος τρόπος να πληρώσουν για αναγκαίες εισαγωγές.
(Για την Ισλανδία για παράδειγμα, που κατέρρευσε το 2008, η μόνη εναλλακτική στη χρηματοδότηση του ΔΝΤ ήταν η σίτιση των κατοίκων της με τοπικά μόνο προϊόντα, δηλαδή κατά κύριο λόγο ψάρια).
Το ΔΝΤ, ωστόσο, έχει αλλάξει αρκετά τα τελευταία χρόνια, κυρίως υπό τη διακυβέρνηση του Ντομινίκ Στρος Καν, του σημερινού του γενικού διευθυντή. Ο Στρος Καν, πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας και διεκδικητής του τίτλου του υποψηφίου των Σοσιαλιστών για τη γαλλική προεδρία, έχει προωθήσει αλλαγές, που επιτρέπουν στο ΔΝΤ να δανείζει χωρίς όρους σε ορισμένες περιπτώσεις και να δίνει μεγαλύτερη προτεραιότητα στον να προστατεύεται το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας (στο οποίο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα επιδόματα ανεργίας και το σύστημα ιατροφαρμακευτικής κάλυψης). Έχει επίσης απομακρύνει αισθητά το ΔΝΤ από την εμμονή του με τα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας (ένα από τα μεγάλα λάθη των πρώτων χρόνων ζωής του, με τραυματικές συνέπειες στην Ινδονησία και την Κορέα στα τέλη του 1997).
Η Ελλάδα αδιαμφισβήτητα αντιμετωπίζει σήμερα ένα σοβαρό πρόβλημα. Οι μεγάλες ευκαιρίες που προσφέρονται από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχουν σε μεγάλο βαθμό χαραμιστεί. Και τα χαμηλότερα επιτόκια της τελευταίας δεκαετίας- τα οποία, έφτασαν σε γερμανικά επίπεδα και για την Ελλάδα από τη στιγμή που επετράπη, μάλλον γενναιόδωρα, η ένταξή της στην ευρωζώνη- οδήγησαν σε αυξημένα ελλείμματα και διόγκωση του χρέους της χώρας.
Η Γερμανία και η Γαλλία- ως de facto ηγέτιδες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης - επεξεργάζονται ένα σχέδιο στήριξης αλλά έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να περικόψει τους μισθούς στο δημόσιο τομέα και άλλες δαπάνες. Τα εργατικά σωματεία της χώρας γνωρίζουν τι σημαίνει αυτό και έχουν κατέβει στους δρόμους.
Εάν η Ελλάδα είχε ακόμη το νόμισμά της, τα πάντα θα ήταν πιο εύκολα. Όπως και στην περίπτωση της Βρετανίας από το 2008 και μετά, θα είχαμε μία ραγδαία υποτίμηση της ισοτιμίας του ελληνικού νομίσματος. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί το εργατικό κόστος, αποκαθιστώντας έτσι την ανταγωνιστικότητα (όπως και στην Ασία μετά την περίοδο 1997-98), αυξάνοντας παράλληλα τις τιμές των στοιχείων ενεργητικού και διευκολύνοντας έτσι τους δανειολήπτες των οποίων τα χρέη ξεπερνούν την αξία του υποθηκευμένου ακινήτου τους.
Αλλά η Ελλάδα, όπως και οι άλλες ασθενείς οικονομίες της Ευρωζώνης, που είναι γνωστές στους επικριτές τους με το ακρωνύμιο PIIGS (Portugal, Ireland, Italy, Greece, Spain) έχουν παραδώσει το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Φραγκφούρτη, και επομένως δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο με τα νομίσματά τους. Έτσι λοιπόν η Ελλάδα- και γενικότερα οι PIIGS - καλούνται να περιστείλουν τη ζήτηση, να περικόψουν τους μισθούς και να μειώσουν το ανθρώπινο δυναμικό του δημόσιου τομέα. Η τελευταία φορά, που είδαμε τέτοιου είδους "βιαστική" δημοσιονομική λιτότητα, ήταν όταν οι χώρες ακόμη ήταν συνδεδεμένες στον Κανόνα του Χρυσού, και είχε οδηγήσει σε παράταση της Μεγάλης Ύφεσης κατά τη δεκαετία του '30.
Αυτή είναι μία κατάσταση κομμένη και ραμμένα στα μέτρα του "νέου ΔΝΤ" υπό τον Στρος Καν. Από τις αρχές του 2009 το Ταμείο έχει αισθητά περισσότερους πόρους για τη χρηματοδότηση χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, για να απαλύνει τις επιπτώσεις της κρίσης και να προσφέρει ενός είδους ρελέ ασφαλείας διεθνούς διάστασης. Η ιδέα δεν είναι να αποτρέψει τις αναγκαίες κινήσεις προσαρμογής- για παράδειγμα στη μορφή της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος - αλλά να τις ξεδιπλώσει στο πέρασμα του χρόνου, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και να λειτουργήσει ως εγγύηση της αξιοπιστίας της κυβέρνησης.
Tο ΔΝΤ δημιουργήθηκε προς τη λήξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ως μία σύμπραξη των ΗΠΑ και της Δυτικής Ευρώπης. Η Ευρώπη διατηρεί ισχυρή εκπροσώπηση στο Ταμείο και ανέκαθεν επέλεγε τον επικεφαλής του. Μάλιστα οι περισσότερες αναδυόμενες αγορές (στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική) διαμαρτύρονται για υπερ-εκπροσώπηση της Ευρώπης και υπέρμετρη παρέμβαση στον τρόπο λειτουργίας του. Παρόλα αυτά σε αυτή τη στιγμή της ευρωπαϊκής κρίσης, αν και υπάρχει ακόμη χρόνος για δράση, το Ταμείο παραμένει στο περιθώριο.
Αυτό συμβαίνει, εν μέρει, επειδή η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, θέλει αυτόν τον καιρό να διασφαλίσει ότι ο επόμενος επικεφαλής της ΕΚΤ θα είναι Γερμανός και επομένως δεν θέλει μεγαλύτερη εμπλοκή του ΔΝΤ στις υποθέσεις της ευρωζώνης. Το ΔΝΤ ευλόγως μπορεί να υποστηρίξει ότι οι πολιτικές της ΕΚΤ είναι υπερβολικά συσταλτικές- οδηγώντας σε ισχυρό ευρώ και πολύ χαμηλό πληθωρισμό- και επομένως δεν είναι πλέον κατάλληλες για κράτη- μέλη, που βρίσκονται στο χείλος της χρηματοοικονομικής κατάρρευσης. Εάν το ΔΝΤ ανελάμβανε να βοηθήσει τις ασθενέστερες οικονομίες της Ευρώπης θα έθετε υπό αμφισβήτηση την επικρατούσα ιδεολογία των αξιωματούχων στη Φραγκφούρτη.
Ο πραγματικός λόγος όμως είναι πολύ πιο απλός. Όταν ο Γάλλος πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, προώθησε την υποψηφιότητα του Ντομινίκ Στρος Καν για τη θέση του γενικού διευθυντή του ΔΝΤ, ήθελε ουσιαστικά να οδηγήσει έναν παλιό και πιθανώς μελλοντικό αντίπαλο σε ένα μακρινό μέρος, για το οποίο ελάχιστο ενδιαφέρον υπήρχε. Όταν ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ο Στρος Καν βρέθηκε στην κεντρική σκηνή.
Καθώς η διεξαγωγή των γαλλικών προεδρικών εκλογών του 2012 πλησιάζει το τελευταίο πράγμα, που χρειάζεται ο Σαρκοζί είναι να δει τον Στρος Καν να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στη διάσωση της ευρωζώνης. Θα ακούσουμε πιθανότατα κάθε είδους παραπλανητική δικαιολογία από πηγές της Ε.Ε. για τον αποκλεισμό του ΔΝΤ: «Το Ταμείο είναι υπερβολικά αμερικανικό», «Η Ευρώπη πρέπει να λύσει μόνη τα προβλήματά της» και «το ΔΝΤ δεν είναι ο κατάλληλος οργανισμός για τέτοιες περιπτώσεις». Δεδομένης της έκτασης της ελληνικής κρίσης, όλες ακούγονται επιφανειακές. Κάποιες φορές η ιστορία κινείται από βαθύτερες δυνάμεις πέραν του ελέγχου μας και κάποιες φορές από απλή τύχη. Και άλλες φορές, όπως σήμερα, πολλά επηρεάζονται από τις σκόπιμες, προσωπικές επιδιώξεις βραχυπρόθεσμης τακτικής προσώπων, που έχουν μπροστά τους εκλογές.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. θα προσπαθήσουν σκληρά να κρατήσουν το ΔΝΤ στο περιθώριο. Αυτό δεν είναι καλό νέο για την Ελλάδα ή για όποιον ενδιαφέρεται για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος".
Οι απόψεις του, αν και μονομερείς (για ευνόητους λόγους), χρήζουν ανάλυσης.
Επί του ιδίου θέματος, το παρακάτω άρθρο της "Ναυτεμπορικής":
"Μια... κουβέντα είναι η προσφυγή στο ΔΝΤ
Η καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, δήλωσε χθες, μιλώντας στη γερμανική Βουλή, ότι η βοήθεια στην Ελλάδα δεν πρέπει να δοθεί πρόωρα. Μάλιστα η ίδια έσπευσε να διευκρινίσει ότι πρόωρα σημαίνει όχι πριν η ίδια η χώρα αντιμετωπίσει... μόνη της το πρόβλημα.
Πρόκειται αναμφίβολα για παραβίαση της... λογικής. Προφανώς, αν η χώρα μας λύσει το πρόβλημά της, δεν θα έχει ανάγκη καμία γερμανική στήριξη. Όπως θα έλεγε και ο Αριστοτέλης, αν η υπόθεση είναι εκπληρωμένη δεν υπάρχει υποθετικός λόγος, αλλά συντελεσμένο γεγονός, που αποκλείει την ανάγκη για γερμανική βοήθεια.
Με δεδομένη, ωστόσο, την άκαμπτη γερμανική θέση, η Ελλάδα δεν φαίνεται έχει άλλο δρόμο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Και τότε το «επιχείρημα» θα μετατραπεί σε σκληρή πραγματικότητα. Βέβαια αυτό θα ξεκαθαρίσει μετά το έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής των 27 ηγετών της Ε.Ε., που έχει προγραμματιστεί για τις 25 και 26 Μαρτίου. Αν και εκεί η Γερμανία δεν συνεργαστεί με τους υπόλοιπους της Ευρωζώνης για στήριξη του ευρώ και της Ελλάδας, η χώρα μας δεν θα μπορεί να περιμένει σχεδόν τίποτε από την Ευρώπη. Άρα το ΔΝΤ θα γίνει μονόδρομος.
Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε το ενδεχόμενο της προσφυγής στο ΔΝΤ ως επιχείρημα απέναντι σε Γερμανία και Γαλλία, που δεν επιθυμούν ανάμειξη του Ταμείου στο ευρώ. Ωστόσο, σημαντικοί παράγοντες της Ευρωζώνης προτρέπουν την Ελλάδα να προσφύγει στο ΔΝΤ, όπως ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Γκουίντο Βεστερβέλε. Δεν είναι πάντως ακόμα σαφές αν η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο αυτό ως πραγματική προοπτική.
Φαίνεται, όμως, ότι πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά σε λύση ΔΝΤ. Και αν το θέμα τελικά καταλήξει εκεί, δεν είναι ξεκάθαρο αν θα χρειαστούν και πρόσθετα μέτρα, είναι όμως βέβαιο ότι πρέπει να εφαρμοστούν οι πολιτικές που έχουν ήδη εξαγγελθεί και έχουν καταγραφεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Πρόκειται για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και των κλειστών επαγγελμάτων, καθώς και για νέες εκτεταμένες μειώσεις των ελλειμμάτων. Και αυτά δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε κοινωνικά εύκολες υποθέσεις".
Ισοτιμίες, ανισορροπίες και εγχώρια ζήτηση
Οπως διαβάζουμε:
"Εκκληση προς τις μεγαλύτερες οικονομίες για μεγαλύτερη συνεργασία ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα των ανισορροπιών στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών απηύθυνε ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρος-Καν, εκτιμώντας παράλληλα ότι η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει με ρυθμούς καλύτερους του αναμενομένου.
Σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο κ. Στρος-Καν τόνισε ότι το κινεζικό γιουάν παραμένει υποτιμημένο και ότι η ανατίμησή του θα συμβάλει στην άρση των διεθνών οικονομικών ανισορροπιών, θα πρέπει όμως να συμβεί με φυσικό τρόπο μέσω αύξησης της εγχώριας ζήτησης. «Εάν συνεργαστούμε, μπορούμε να βάλουμε τα θεμέλια για μεγαλύτερη και πιο σταθερή ανάπτυξη», επεσήμανε ο επικεφαλής του ΔΝΤ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, σε οικονομίες με μεγάλα πλεονάσματα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών -όπως Κίνα, Γερμανία και πολλές χώρες παραγωγής πετρελαίου- θα πρέπει να ενισχυθεί η εγχώρια ζήτηση.
«Ορισμένα νομίσματα είναι εμφανώς υποτιμημένα -ειδικά στην Ασία και ειδικά το γιουάν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Στρος-Καν. Η Κίνα, από την πλευρά της, δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποκύψει στις εκκλήσεις για ανατίμηση του γιουάν, παρά τις «απειλές» του αμερικανικού Κογκρέσου για επιβολή δασμών σε κινεζικά αγαθά. Στη Γενεύη, Κινέζος διπλωμάτης δήλωσε ότι οι Αμερικανοί πολιτικοί κατηγορούν άδικα το Πεκίνο για τα δικά τους προβλήματα.
Παράλληλα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας πραγματοποιείται με ρυθμούς ταχύτερους του αναμενομένου, προβλέποντας ανάπτυξη 4% για φέτος. Παρ' όλα αυτά, «η ανάκαμψη είναι πολλών ταχυτήτων... οι περισσότερο προηγμένες οικονομίες βασίζονται στα κρατικά μέτρα στήριξης και η ιδιωτική ζήτηση είναι αναιμική», διευκρίνισε ο επικεφαλής του ΔΝΤ, προσθέτοντας ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για πολλές χώρες να αποσύρουν τα προγράμματα οικονομικής στήριξης.
Ο κ. Στρος-Καν ανέφερε ότι η συγκέντρωση μεγάλων συναλλαγματικών αποθεμάτων την τελευταία δεκαετία ασκεί πιέσεις στο διεθνές νομισματικό σύστημα.
Αλλά και ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας, Κριστιάν Νουαγιέ, θεωρεί ζωτικής σημασίας την επίλυση του ζητήματος συναλλαγματικών ανισορροπιών. Η Γαλλία, που τα τελευταία χρόνια παραπονείται για την ισχύ του ευρώ έναντι του δολαρίου, αναλαμβάνει του χρόνου την προεδρία του G20 και του G8".
"Εκκληση προς τις μεγαλύτερες οικονομίες για μεγαλύτερη συνεργασία ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα των ανισορροπιών στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών απηύθυνε ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρος-Καν, εκτιμώντας παράλληλα ότι η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει με ρυθμούς καλύτερους του αναμενομένου.
Σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο κ. Στρος-Καν τόνισε ότι το κινεζικό γιουάν παραμένει υποτιμημένο και ότι η ανατίμησή του θα συμβάλει στην άρση των διεθνών οικονομικών ανισορροπιών, θα πρέπει όμως να συμβεί με φυσικό τρόπο μέσω αύξησης της εγχώριας ζήτησης. «Εάν συνεργαστούμε, μπορούμε να βάλουμε τα θεμέλια για μεγαλύτερη και πιο σταθερή ανάπτυξη», επεσήμανε ο επικεφαλής του ΔΝΤ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, σε οικονομίες με μεγάλα πλεονάσματα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών -όπως Κίνα, Γερμανία και πολλές χώρες παραγωγής πετρελαίου- θα πρέπει να ενισχυθεί η εγχώρια ζήτηση.
«Ορισμένα νομίσματα είναι εμφανώς υποτιμημένα -ειδικά στην Ασία και ειδικά το γιουάν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Στρος-Καν. Η Κίνα, από την πλευρά της, δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποκύψει στις εκκλήσεις για ανατίμηση του γιουάν, παρά τις «απειλές» του αμερικανικού Κογκρέσου για επιβολή δασμών σε κινεζικά αγαθά. Στη Γενεύη, Κινέζος διπλωμάτης δήλωσε ότι οι Αμερικανοί πολιτικοί κατηγορούν άδικα το Πεκίνο για τα δικά τους προβλήματα.
Παράλληλα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας πραγματοποιείται με ρυθμούς ταχύτερους του αναμενομένου, προβλέποντας ανάπτυξη 4% για φέτος. Παρ' όλα αυτά, «η ανάκαμψη είναι πολλών ταχυτήτων... οι περισσότερο προηγμένες οικονομίες βασίζονται στα κρατικά μέτρα στήριξης και η ιδιωτική ζήτηση είναι αναιμική», διευκρίνισε ο επικεφαλής του ΔΝΤ, προσθέτοντας ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για πολλές χώρες να αποσύρουν τα προγράμματα οικονομικής στήριξης.
Ο κ. Στρος-Καν ανέφερε ότι η συγκέντρωση μεγάλων συναλλαγματικών αποθεμάτων την τελευταία δεκαετία ασκεί πιέσεις στο διεθνές νομισματικό σύστημα.
Αλλά και ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας, Κριστιάν Νουαγιέ, θεωρεί ζωτικής σημασίας την επίλυση του ζητήματος συναλλαγματικών ανισορροπιών. Η Γαλλία, που τα τελευταία χρόνια παραπονείται για την ισχύ του ευρώ έναντι του δολαρίου, αναλαμβάνει του χρόνου την προεδρία του G20 και του G8".
FED και επιτόκια
Η συζήτηση για το κατά πόσον θα πρέπει να υπάρξει σταδιακή απόσυρση των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας από τις Κεντρικές Τράπεζες συνεχίζεται και αποκτά όλο και περισσότερο ενδιαφέρον. Διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":
"Οξυνση ανισοτήτων θα φέρουν τα χαμηλά επιτόκια
"Οξυνση ανισοτήτων θα φέρουν τα χαμηλά επιτόκια
Η Φέντεραλ Ριζέρβ στην προχθεσινή της συνεδρίαση επανέλαβε τη δέσμευσή της να διατηρήσει τα επιτόκια σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα για «παρατεταμένη περίοδο», δημιουργώντας έτσι ένα κλίμα ευφορίας στις αγορές.
Πολλοί, όμως, πιστεύουν ότι ο όρος «παραταμένη» είναι μάλλον παραπλανητικός. Εκτιμούν ότι η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να διατηρήσει το βασικό επιτόκιο κοντά στο μηδέν για όσο μεγάλο διάστημα έχει αφήσει να εννοηθεί.
Και αυτό γιατί τα όσα υποστηρίζει ο επικεφαλής της FED του Κάνσας Σίτι, Τόμας Χένινγκ, ο οποίος ζήτησε να αποσυρθεί η περιβόητη αυτή δέσμευση από την ανακοίνωση, φαίνεται να έχουν βάση. Ο κ. Χένινγκ έχει επανειλημμένα επισημάνει ότι τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια μετά από κάποιο διάστημα θα οδηγήσουν σε όξυνση των χρηματοπιστωτικών ανισοτήτων και θα σε θέσουν σε κίνδυνο τη μακροοικονομική σταθερότητα. Δεν πρόκειται για σενάρια «τρόμου», όπως επισημαίνουν αναλυτές στο Reuters, αλλά για μία λογική εκτίμηση βασισμένη στα πραγματικά δεδομένα.
Με το δείκτη τιμών καταναλωτή να αυξάνεται σε ετήσια βάση σταθερά περισσότερο από 2%, ένα επιτόκιο στην κλίμακα 0%-0,25% είναι σε πραγματικούς όρους αρνητικό. Επομένως δεν προσφέρει κανένα κίνητρο αποταμίευσης.
Όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση το ποσοστό προσωπικής αποταμίευσης στις ΗΠΑ αυξήθηκαν αισθητά. Ωστόσο τον περασμένο Ιανουάριο υποχώρησε και πάλι από το 4,2% στο 3,3%, ενώ εκτιμάται ότι υπήρξε περαιτέρω διολίσθησή του το Φεβρουάριο- μήνα κατά τον οποίο οι πωλήσεις λιανικής σημείωσαν απροσδόκητα μεγάλη άνοδο.
Η τόνωση της κατανάλωσης είναι σίγουρα κάτι που έχει ανάγκη η αμερικανική οικονομία. Από την άλλη όμως όσο η αποταμίευση συρρικνώνεται τόσο αυξάνεται η εξάρτηση της μεγαλύτερης οικονομία του πλανήτη από χρηματοδότηση από το εξωτερικό.
Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπουμε το γεγονός ότι τα τελευταία στοιχεία για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας ήταν μάλλον ενθαρρυντικά, γεγονός που επεσήμανε και η ίδια η Φέντεραλ Ριζέρβ στην ανακοίνωσή της; Γιατί λοιπόν διατηρεί τα επιτόκια σε μηδενικά επίπεδα; Ο βασικός λόγος είναι η υψηλή ανεργία.
Μερίδα αναλυτών ωστόσο αισιοδοξεί ότι οι συνθήκες στην αγορά εργασίας θα βελτιωθούν νωρίτερα, από όσο ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες και κυβερνητικοί αξιωματούχοι υπολογίζουν. Δεν αποκλείουν μάλιστα τα στοιχεία για το Μάρτιο (τα οποία θα ανακοινωθούν στις αρχές Απριλίου) να δείξουν αύξηση, έστω και ελαφρά, των θέσεων εργασίας".
Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010
Προτάσεις για το Ασφαλιστικό
Δημοσιεύθηκαν οι 10+2 προτάσεις της «Επιτροπής Σοφών» για την αναμόρφωση του Ασφαλιστικούσυστήματος στην Ελλάδα.
1 Περιορισμός της εισφοροδιαφυγής
Μια από τις διαρκείς και ενδογενείς παθογένειες του ελληνικού συστήματος που εμποδίζει την ανάπτυξή του και κλονίζει τη βιωσιμότητά του είναι η εισφοροδιαφυγή. Το ύψος της υπολογίζεται σήμερα στα 8 δισ. ευρώ, τα οποία εμφανώς λείπουν από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Ας σημειωθεί ότι το ποσό αυτό αφορά τις καθυστερούμενες εισφορές και όχι αυτές που σχετίζονται με την ανασφάλιστη εργασία. Ολα τα μέλη της Επιτροπής συμφώνησαν για την πρωταρχική ανάγκη λήψης μέτρων, όπως εντατικοποίηση της άσκησης των ελέγχων, απλοποίηση των διαδικασιών ασφάλισης, απλούστευση της νομοθεσίας, ανάθεση της είσπραξης των εισφορών σε κοινό φορέα για όλους τους ασφαλιστικούς φορείς (ή ανάθεση σε φορολογικές Αρχές), μηχανοργάνωση του συστήματος και γενικότερα χρήση των νέων τεχνολογιών, καθιέρωση συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών και διασταυρώσεων μεταξύ φορέων και ΔΟΥ κ.ά.
2 Διαρκής επιτήρηση του συστήματος
Κάθε χρόνο πρέπει να γίνονται αναλογιστικές μελέτες ανά Ταμείο - κλάδο κάθε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, προκειμένου να αναδειχθούν τα προβλήματα για κάθε παροχή τού κάθε Ταμείου ξεχωριστά. Τα πορίσματα αυτών των μελετών θα αποτελούν την αφετηρία της όποιας επιστημονικής, κοινωνικής διαβούλευσης για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος. Το συνταξιοδοτικό μας σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Σε αυτό συγκλίνουν οι αναλογιστικές μελέτες που έχουν συνταχθεί για το σύνολο του ασφαλιστικού συστήματος της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία. Ως δείγμα των ανισοτήτων του συστήματος αναφέρεται ότι το 8% των ασφαλισμένων ευθύνεται για το 25%-30% του συνολικού αναλογιστικού ελλείμματος.
3 Πάγια ρύθμιση των οφειλών στα Ταμεία
Η επιτροπή επεσήμανε ότι οι με μεγάλη συχνότητα ανακοινωθείσες ευνοϊκές (με μικρή προκαταβολή, πολλές δόσεις και μείωση στα πρόσθετα τέλη) ρυθμίσεις οφειλών δεν βοήθησαν μακροπρόθεσμα την είσπραξη των οφειλόμενων εισφορών. Πολλοί οφειλέτες αφού αποκτούσαν ασφαλιστική ενημερότητα, σταματούσαν την καταβολή των δόσεων. Κατά βάση η συγκυριακή ρύθμιση κατέληξε να λειτουργεί ως κίνητρο εισφοροδιαφυγής.
Συμφωνήθηκε ότι η παροχή δυνατότητας τμηματικής εξόφλησης δεν θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να θέτει τον οφειλέτη σε ευνοϊκότερη μοίρα από τον νομίμως και εμπροθέσμως εξοφλούντα τις ασφαλιστικές εισφορές, νοθεύοντας έτσι κάθε έννοια υγιούς ανταγωνισμού. Ετσι ούτε η προκαταβολή για ένταξη στη ρύθμιση θα πρέπει να είναι υπερβολικά χαμηλή ούτε ο αριθμός των δόσεων υπέρογκος ούτε βεβαίως έκπτωση από τα πρόσθετα τέλη θα πρέπει να αναγνωρίζεται.
4 Ελεγχος των ιατρικών δαπανών
Απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές στη ζήτηση, στη χρηματοδότηση και στην αποτελεσματική χρήση των πόρων που δαπανώνται στον τομέα της Υγείας. Για τον έλεγχο- περιορισμό των ιατρικών δαπανών προτείνονται μέτρα όπως:
Ενιαίο πλαίσιο συμβάσεων με προμηθευτές νοσοκομειακών υπηρεσιών για τα Ταμεία.
Κωδικοποίηση και επανατιμολόγηση ειδικών υλικών.
Κεντρική ηλεκτρονική εκκαθάριση απαιτήσεων προμηθευτών.
Εφαρμογή ιατρικών πρωτοκόλλων.
Εφαρμογή σύγχρονης μεθόδου αποζημίωσης νοσηλειών με μορφή ομοιογενών διαγνωστικών κατηγοριών (DRGs).
5 Νέος πόρος ή φόρος
Πρωταρχικός στόχος της μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι η αύξηση των πόρων του συστήματος. Η αύξηση των πόρων γίνεται αντιληπτή ως σύστοιχο της εκλογίκευσης των παροχών. Η ΓΣΕΕ πρότεινε τη δημιουργία ενός αποθεματικού αλληλεγγύης. Ο λογαριασμός αυτός θα τροφοδοτείται από μια σειρά πόρων.
6 Αυστηροί έλεγχοι στα φάρμακα
Προτείνεται η ενιαία ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε όλα τα Ταμεία συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτών συμβεβλημένων ιατρών, η δυνατότητα στα ασφαλιστικά ταμεία να διαπραγματεύονται τις τιμές των φαρμάκων, η προώθηση της διανομής γενόσημων φαρμάκων.
Επίσης προτείνεται η επανεξέταση της αποζημίωσης και του ποσοστού κέρδους των φαρμακεμπόρων και των φαρμακοποιών, η επανεξέταση των προτύπων συσκευασίας των φαρμάκων- που θα συνέβαλε στην αποφυγή σπατάλης στην κατανάλωση- και η εισαγωγή λίστας φαρμάκων η οποία να ισχύει για όλα τα Ταμεία.
7 Βελτίωση της νομοθεσίας για διαδοχική ασφάλιση
Προτείνεται η ταχεία διοικητική διαδικασία απονομής της σύνταξης και η αποφυγής μιας δυσμενέστερης μεταχείρισης στις περιπτώσεις ασφάλισης σε περισσότερα του ενός Ταμεία. Η τεράστια καθυστέρηση στην απονομή σύνταξης με διαδοχική ασφάλιση θα αντιμετωπιστεί μόνο όταν μηχανογραφηθεί το σύστημα. Ο χρόνος που απαιτήθηκε για τη μηχανοργάνωση του ΙΚΑ δείχνει ότι το απαραίτητο αυτό εγχείρημα δεν θα ολοκληρωθεί σύντομα. Κατά τον υπολογισμό της σύνταξης γήρατος η αρμοδιότητα του φορέα με τον περισσότερο χρόνο φαίνεται κατ΄ αρχάς πιο δίκαιη. Η επιλογή όμως συναρτάται αναμφίβολα και με τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Αν δηλαδή ο υπολογισμός γίνεται με προσθήκη αναλογικών συμμετοχών των λοιπών φορέων, η πιο συμβατή λύση αρμοδιότητας είναι του τελευταίου φορέα. Αν ο υπολογισμός γίνεται με βάση τις διατάξεις του απονέμοντα, τότε κοινωνικοασφαλιστικά, η πιο ορθόδοξη λύση είναι του φορέα με τον περισσότερο χρόνο.
8 Ουσιαστική ενοποίηση των Ταμείων
Ηεπιτροπή τάσσεται υπέρ των ενοποιήσεων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Η ενοποίηση των Ταμείων είναι μια ευκαιρία για εκλογίκευση της κοινωνικής ασφάλισης. Η διοικητική ενοποίηση θα πρέπει να συνοδεύεται και από την εναρμόνιση των χορηγούμενων παροχών.
Η διοικητική ενοποίηση του νόμου Πετραλιά δημιουργεί γραφειοκρατία, πολυπλοκότητα, διαχέει τα προβλήματα μη βιώσιμων ή λιγότερο βιώσιμων ασφαλιστικών οργανισμών, στους περισσότερο βιώσιμους και εν γένει δεν επιτυγχάνει τους στόχους του εξορθολογισμού, της απλοποίησης και της βελτίωσης του ασφαλιστικού συστήματος. Εκείνο που χρειάζεται πρωτίστως είναι οι ουσιαστικές ενιαίες ρυθμίσεις. Αν οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους τους ασφαλισμένους δεν θα υπάρχει λόγος ύπαρξης περισσότερων του ενός Ταμείων. Κάθε ενοποιητική μεταρρυθμιστική απόπειρα οφείλει να συνοδεύεται από ενιαίες αρχές και ενιαίες προσεγγίσεις.
9 Νέο σύστημα αναπηρικών συντάξεων
Το ισχύον καθεστώς ασφάλισης αναπηρίας δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει. Είναι ένα παθητικό σύστημα «παραγωγής» αναπήρων οι οποίοι σε αρκετές των περιπτώσεων προσποιούνται ή υπερτονίζουν την πάθησή τους. Η αναμόρφωση θα πρέπει να κινηθεί σε δύο τομείς: τον έλεγχο (για την αποφυγή των καταχρήσεων) και την αναπροσαρμογή- αποκατάσταση. Δεν θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αυστηροποίηση του συστήματος, αλλά στην επαγγελματική αποκατάσταση και στην πρόληψη.
Προτείνεται η έκδοση νέου σύγχρονου Κανονισμού Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας, η χρήση του οποίου θα είναι υποχρεωτική για όλες τις υγειονομικές επιτροπές όλων των φορέων, ο περιορισμός των άχρηστων υγειονομικών εξετάσεων και η σύσταση Ενιαίου Εθνικού Φορέα Εκτίμησης Αναπηρίας.
10 Ανταποδοτική σύνταξη
Ο μετασχηματισμός του συνταξιοδοτικού μας συστήματος θα στηριχθεί στον χωρισμό της αναλογικής ασφάλισης από τους μηχανισμούς της αλληλεγγύης. Θα πρέπει να είναι ορατό «τι» εισφέρει ο καθένας και «τι» νομιμοποιείται να προσδοκά από την κοινωνία. Η επιτροπή, ενώ συμφώνησε επί της αρχής για τον χωρισμό του προνοιακού τμήματος από το «ανταποδοτικό», δεν κατέληξε σε ένα συγκεκριμένο σχήμα της βασικής και αναλογικής σύνταξης ούτε σε κοινές αντιλήψεις για το «πώς» θα πρέπει να διαμορφωθεί το δίδυμο «βασική- αναλογική σύνταξη». Στον προβληματισμό που αναπτύχθηκε, πρυτάνευσαν οι λογικές της εγγύησης μιας αξιοπρεπούς σύνταξης, της αποφυγής των αντικινήτρων ασφάλισης, της δικαιότερης διαμόρφωσης των συντάξεων. Η βασική και η αναλογική σύνταξη θα πρέπει να σχεδιαστούν ως δύο τμήματα που θα λειτουργούν συμπληρωματικά. Η κοινωνική σύνταξη πρέπει να καθοριστεί σε ένα επίπεδο που να προστατεύει όλους όσοι δεν είχαν έναν συνεχή ασφαλιστικό βίο.
+2
Ενα Ταμείο Υγείας για όλους
Ο διαχωρισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος (κλάδου σύνταξης) από τον κλάδο Υγείας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό των δαπανών. Προτείνεται η δημιουργία Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Υγείας (ΕΤΑΥ), αντίστοιχου με χωρών όπως η Γερμανία και η Αυστρία. Σταδιακά όλες οι υποδομές Υγείας των Ταμείων θα περάσουν στο ΕΣΥ.
Το Ταμείο Υγείας που θα διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία κλινικο-οικονομικής αξιολόγησης και ελέγχου ποιότητας θα:
Αγοράζει κατόπιν αξιολόγησης και θα δαπανά τους πόρους του για τις υπηρεσίες που οι ασφαλισμένοι του λαμβάνουν από το ΕΣΥ στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη.
Θα πληρώνει τα φάρμακα των ασφαλισμένων του και θα αναπτύσσει μηχανισμό ελέγχου της συνταγογράφησης επεμβαίνοντας στις τιμές.
Θα αγοράζει υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, συμβεβλημένους γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, ιδιωτικές κλινικές κτλ.
Αξιοποίηση της περιουσίας
Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων πρότεινε, πρώτον, την ανεξαρτητοποίηση της διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων των ΦΚΑ από τις πολιτικές επιρροές.
Δεύτερον, τη δραστική μείωση του αριθμού των φορέων διαχείρισης των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων. Προτείνεται είτε η δημιουργία μιας εταιρείας διαχείρισης του συνόλου των αποθεματικών του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είτε η δημιουργία πολύ μικρού αριθμού τέτοιων εταιρειών. Η εταιρεία διαχείρισης θα εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και κύριοι μέτοχοί της θα είναι το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Τρίτον, η εταιρεία διαχείρισης θα προσφέρει στα Ταμεία συμβουλές για τον καθορισμό της επενδυτικής πολιτικής κάθε Ταμείου, σύμφωνα με την αναλογιστική μελέτη που θα εκπονηθεί από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, την αξιολόγηση της απόδοσής του (δείκτες αναφοράς κτλ.), την επιλογή και αξιολόγηση διαχειριστών κτλ. Τέταρτον, τα διοικητικά συμβούλια των Ταμείων αποτελούνται από αντιπροσώπους του κράτους, των ασφαλισμένων και των εργοδοτών. Πέμπτον, ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους το κράτος αποφασίζει σχετικά με το εύρος της διάρθρωσης των περιουσιακών στοιχείων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης.
Εκτον, την ύπαρξη ανεξάρτητων συμβούλων επενδύσεων οι οποίοι δεν θα έχουν καμία άμεση ή έμμεση σχέση με οποιοδήποτε διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων.
Εβδομον, προτείνεται η υιοθέτηση συμφωνίας «ανταλλαγής» μεταξύ των ΦΚΑ και της κεντρικής κυβέρνησης.
1 Περιορισμός της εισφοροδιαφυγής
Μια από τις διαρκείς και ενδογενείς παθογένειες του ελληνικού συστήματος που εμποδίζει την ανάπτυξή του και κλονίζει τη βιωσιμότητά του είναι η εισφοροδιαφυγή. Το ύψος της υπολογίζεται σήμερα στα 8 δισ. ευρώ, τα οποία εμφανώς λείπουν από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Ας σημειωθεί ότι το ποσό αυτό αφορά τις καθυστερούμενες εισφορές και όχι αυτές που σχετίζονται με την ανασφάλιστη εργασία. Ολα τα μέλη της Επιτροπής συμφώνησαν για την πρωταρχική ανάγκη λήψης μέτρων, όπως εντατικοποίηση της άσκησης των ελέγχων, απλοποίηση των διαδικασιών ασφάλισης, απλούστευση της νομοθεσίας, ανάθεση της είσπραξης των εισφορών σε κοινό φορέα για όλους τους ασφαλιστικούς φορείς (ή ανάθεση σε φορολογικές Αρχές), μηχανοργάνωση του συστήματος και γενικότερα χρήση των νέων τεχνολογιών, καθιέρωση συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών και διασταυρώσεων μεταξύ φορέων και ΔΟΥ κ.ά.
2 Διαρκής επιτήρηση του συστήματος
Κάθε χρόνο πρέπει να γίνονται αναλογιστικές μελέτες ανά Ταμείο - κλάδο κάθε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, προκειμένου να αναδειχθούν τα προβλήματα για κάθε παροχή τού κάθε Ταμείου ξεχωριστά. Τα πορίσματα αυτών των μελετών θα αποτελούν την αφετηρία της όποιας επιστημονικής, κοινωνικής διαβούλευσης για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος. Το συνταξιοδοτικό μας σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Σε αυτό συγκλίνουν οι αναλογιστικές μελέτες που έχουν συνταχθεί για το σύνολο του ασφαλιστικού συστήματος της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία. Ως δείγμα των ανισοτήτων του συστήματος αναφέρεται ότι το 8% των ασφαλισμένων ευθύνεται για το 25%-30% του συνολικού αναλογιστικού ελλείμματος.
3 Πάγια ρύθμιση των οφειλών στα Ταμεία
Η επιτροπή επεσήμανε ότι οι με μεγάλη συχνότητα ανακοινωθείσες ευνοϊκές (με μικρή προκαταβολή, πολλές δόσεις και μείωση στα πρόσθετα τέλη) ρυθμίσεις οφειλών δεν βοήθησαν μακροπρόθεσμα την είσπραξη των οφειλόμενων εισφορών. Πολλοί οφειλέτες αφού αποκτούσαν ασφαλιστική ενημερότητα, σταματούσαν την καταβολή των δόσεων. Κατά βάση η συγκυριακή ρύθμιση κατέληξε να λειτουργεί ως κίνητρο εισφοροδιαφυγής.
Συμφωνήθηκε ότι η παροχή δυνατότητας τμηματικής εξόφλησης δεν θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να θέτει τον οφειλέτη σε ευνοϊκότερη μοίρα από τον νομίμως και εμπροθέσμως εξοφλούντα τις ασφαλιστικές εισφορές, νοθεύοντας έτσι κάθε έννοια υγιούς ανταγωνισμού. Ετσι ούτε η προκαταβολή για ένταξη στη ρύθμιση θα πρέπει να είναι υπερβολικά χαμηλή ούτε ο αριθμός των δόσεων υπέρογκος ούτε βεβαίως έκπτωση από τα πρόσθετα τέλη θα πρέπει να αναγνωρίζεται.
4 Ελεγχος των ιατρικών δαπανών
Απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές στη ζήτηση, στη χρηματοδότηση και στην αποτελεσματική χρήση των πόρων που δαπανώνται στον τομέα της Υγείας. Για τον έλεγχο- περιορισμό των ιατρικών δαπανών προτείνονται μέτρα όπως:
Ενιαίο πλαίσιο συμβάσεων με προμηθευτές νοσοκομειακών υπηρεσιών για τα Ταμεία.
Κωδικοποίηση και επανατιμολόγηση ειδικών υλικών.
Κεντρική ηλεκτρονική εκκαθάριση απαιτήσεων προμηθευτών.
Εφαρμογή ιατρικών πρωτοκόλλων.
Εφαρμογή σύγχρονης μεθόδου αποζημίωσης νοσηλειών με μορφή ομοιογενών διαγνωστικών κατηγοριών (DRGs).
5 Νέος πόρος ή φόρος
Πρωταρχικός στόχος της μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι η αύξηση των πόρων του συστήματος. Η αύξηση των πόρων γίνεται αντιληπτή ως σύστοιχο της εκλογίκευσης των παροχών. Η ΓΣΕΕ πρότεινε τη δημιουργία ενός αποθεματικού αλληλεγγύης. Ο λογαριασμός αυτός θα τροφοδοτείται από μια σειρά πόρων.
6 Αυστηροί έλεγχοι στα φάρμακα
Προτείνεται η ενιαία ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε όλα τα Ταμεία συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτών συμβεβλημένων ιατρών, η δυνατότητα στα ασφαλιστικά ταμεία να διαπραγματεύονται τις τιμές των φαρμάκων, η προώθηση της διανομής γενόσημων φαρμάκων.
Επίσης προτείνεται η επανεξέταση της αποζημίωσης και του ποσοστού κέρδους των φαρμακεμπόρων και των φαρμακοποιών, η επανεξέταση των προτύπων συσκευασίας των φαρμάκων- που θα συνέβαλε στην αποφυγή σπατάλης στην κατανάλωση- και η εισαγωγή λίστας φαρμάκων η οποία να ισχύει για όλα τα Ταμεία.
7 Βελτίωση της νομοθεσίας για διαδοχική ασφάλιση
Προτείνεται η ταχεία διοικητική διαδικασία απονομής της σύνταξης και η αποφυγής μιας δυσμενέστερης μεταχείρισης στις περιπτώσεις ασφάλισης σε περισσότερα του ενός Ταμεία. Η τεράστια καθυστέρηση στην απονομή σύνταξης με διαδοχική ασφάλιση θα αντιμετωπιστεί μόνο όταν μηχανογραφηθεί το σύστημα. Ο χρόνος που απαιτήθηκε για τη μηχανοργάνωση του ΙΚΑ δείχνει ότι το απαραίτητο αυτό εγχείρημα δεν θα ολοκληρωθεί σύντομα. Κατά τον υπολογισμό της σύνταξης γήρατος η αρμοδιότητα του φορέα με τον περισσότερο χρόνο φαίνεται κατ΄ αρχάς πιο δίκαιη. Η επιλογή όμως συναρτάται αναμφίβολα και με τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Αν δηλαδή ο υπολογισμός γίνεται με προσθήκη αναλογικών συμμετοχών των λοιπών φορέων, η πιο συμβατή λύση αρμοδιότητας είναι του τελευταίου φορέα. Αν ο υπολογισμός γίνεται με βάση τις διατάξεις του απονέμοντα, τότε κοινωνικοασφαλιστικά, η πιο ορθόδοξη λύση είναι του φορέα με τον περισσότερο χρόνο.
8 Ουσιαστική ενοποίηση των Ταμείων
Ηεπιτροπή τάσσεται υπέρ των ενοποιήσεων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Η ενοποίηση των Ταμείων είναι μια ευκαιρία για εκλογίκευση της κοινωνικής ασφάλισης. Η διοικητική ενοποίηση θα πρέπει να συνοδεύεται και από την εναρμόνιση των χορηγούμενων παροχών.
Η διοικητική ενοποίηση του νόμου Πετραλιά δημιουργεί γραφειοκρατία, πολυπλοκότητα, διαχέει τα προβλήματα μη βιώσιμων ή λιγότερο βιώσιμων ασφαλιστικών οργανισμών, στους περισσότερο βιώσιμους και εν γένει δεν επιτυγχάνει τους στόχους του εξορθολογισμού, της απλοποίησης και της βελτίωσης του ασφαλιστικού συστήματος. Εκείνο που χρειάζεται πρωτίστως είναι οι ουσιαστικές ενιαίες ρυθμίσεις. Αν οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους τους ασφαλισμένους δεν θα υπάρχει λόγος ύπαρξης περισσότερων του ενός Ταμείων. Κάθε ενοποιητική μεταρρυθμιστική απόπειρα οφείλει να συνοδεύεται από ενιαίες αρχές και ενιαίες προσεγγίσεις.
9 Νέο σύστημα αναπηρικών συντάξεων
Το ισχύον καθεστώς ασφάλισης αναπηρίας δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει. Είναι ένα παθητικό σύστημα «παραγωγής» αναπήρων οι οποίοι σε αρκετές των περιπτώσεων προσποιούνται ή υπερτονίζουν την πάθησή τους. Η αναμόρφωση θα πρέπει να κινηθεί σε δύο τομείς: τον έλεγχο (για την αποφυγή των καταχρήσεων) και την αναπροσαρμογή- αποκατάσταση. Δεν θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αυστηροποίηση του συστήματος, αλλά στην επαγγελματική αποκατάσταση και στην πρόληψη.
Προτείνεται η έκδοση νέου σύγχρονου Κανονισμού Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας, η χρήση του οποίου θα είναι υποχρεωτική για όλες τις υγειονομικές επιτροπές όλων των φορέων, ο περιορισμός των άχρηστων υγειονομικών εξετάσεων και η σύσταση Ενιαίου Εθνικού Φορέα Εκτίμησης Αναπηρίας.
10 Ανταποδοτική σύνταξη
Ο μετασχηματισμός του συνταξιοδοτικού μας συστήματος θα στηριχθεί στον χωρισμό της αναλογικής ασφάλισης από τους μηχανισμούς της αλληλεγγύης. Θα πρέπει να είναι ορατό «τι» εισφέρει ο καθένας και «τι» νομιμοποιείται να προσδοκά από την κοινωνία. Η επιτροπή, ενώ συμφώνησε επί της αρχής για τον χωρισμό του προνοιακού τμήματος από το «ανταποδοτικό», δεν κατέληξε σε ένα συγκεκριμένο σχήμα της βασικής και αναλογικής σύνταξης ούτε σε κοινές αντιλήψεις για το «πώς» θα πρέπει να διαμορφωθεί το δίδυμο «βασική- αναλογική σύνταξη». Στον προβληματισμό που αναπτύχθηκε, πρυτάνευσαν οι λογικές της εγγύησης μιας αξιοπρεπούς σύνταξης, της αποφυγής των αντικινήτρων ασφάλισης, της δικαιότερης διαμόρφωσης των συντάξεων. Η βασική και η αναλογική σύνταξη θα πρέπει να σχεδιαστούν ως δύο τμήματα που θα λειτουργούν συμπληρωματικά. Η κοινωνική σύνταξη πρέπει να καθοριστεί σε ένα επίπεδο που να προστατεύει όλους όσοι δεν είχαν έναν συνεχή ασφαλιστικό βίο.
+2
Ενα Ταμείο Υγείας για όλους
Ο διαχωρισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος (κλάδου σύνταξης) από τον κλάδο Υγείας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό των δαπανών. Προτείνεται η δημιουργία Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Υγείας (ΕΤΑΥ), αντίστοιχου με χωρών όπως η Γερμανία και η Αυστρία. Σταδιακά όλες οι υποδομές Υγείας των Ταμείων θα περάσουν στο ΕΣΥ.
Το Ταμείο Υγείας που θα διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία κλινικο-οικονομικής αξιολόγησης και ελέγχου ποιότητας θα:
Αγοράζει κατόπιν αξιολόγησης και θα δαπανά τους πόρους του για τις υπηρεσίες που οι ασφαλισμένοι του λαμβάνουν από το ΕΣΥ στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη.
Θα πληρώνει τα φάρμακα των ασφαλισμένων του και θα αναπτύσσει μηχανισμό ελέγχου της συνταγογράφησης επεμβαίνοντας στις τιμές.
Θα αγοράζει υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, συμβεβλημένους γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, ιδιωτικές κλινικές κτλ.
Αξιοποίηση της περιουσίας
Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων πρότεινε, πρώτον, την ανεξαρτητοποίηση της διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων των ΦΚΑ από τις πολιτικές επιρροές.
Δεύτερον, τη δραστική μείωση του αριθμού των φορέων διαχείρισης των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων. Προτείνεται είτε η δημιουργία μιας εταιρείας διαχείρισης του συνόλου των αποθεματικών του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είτε η δημιουργία πολύ μικρού αριθμού τέτοιων εταιρειών. Η εταιρεία διαχείρισης θα εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και κύριοι μέτοχοί της θα είναι το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Τρίτον, η εταιρεία διαχείρισης θα προσφέρει στα Ταμεία συμβουλές για τον καθορισμό της επενδυτικής πολιτικής κάθε Ταμείου, σύμφωνα με την αναλογιστική μελέτη που θα εκπονηθεί από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, την αξιολόγηση της απόδοσής του (δείκτες αναφοράς κτλ.), την επιλογή και αξιολόγηση διαχειριστών κτλ. Τέταρτον, τα διοικητικά συμβούλια των Ταμείων αποτελούνται από αντιπροσώπους του κράτους, των ασφαλισμένων και των εργοδοτών. Πέμπτον, ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους το κράτος αποφασίζει σχετικά με το εύρος της διάρθρωσης των περιουσιακών στοιχείων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης.
Εκτον, την ύπαρξη ανεξάρτητων συμβούλων επενδύσεων οι οποίοι δεν θα έχουν καμία άμεση ή έμμεση σχέση με οποιοδήποτε διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων.
Εβδομον, προτείνεται η υιοθέτηση συμφωνίας «ανταλλαγής» μεταξύ των ΦΚΑ και της κεντρικής κυβέρνησης.
Τρίτη 16 Μαρτίου 2010
Ξανά για το περιβάλλον
Το θέμα της "πράσινης ανάπτυξης" μας απασχολεί, ειδικά εάν λάβουμε υπ' όψιν μας ότι, με τα κατάλληλα μέτρα, δύναται να επιτύχουμε τόσο οικονομική όσο και περιβαλλοντική ανάπτυξη. Διαβάζουμε σχετικά στην "Ελευθεροτυπία":
"8,7 τόνοι CO2 για κάθε Ελληνα
Μία μονάδα πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο βρίσκονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στη χώρας μας, που επιπλέον παρουσιάζουν τάση αύξησης, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα τη δεκαετία 2000-09.
Με 8,7 τόνους ανά κεφαλή για το πιο σημαντικό από τα αέρια του θερμοκηπίου, ξεπερνάμε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Πορτογαλία (5,2 τόνοι), η Γαλλία (6 τόνοι) και η Ιταλία (7,4 τόνοι). Η ίδια κατάταξη καταγράφεται από τη σύγκριση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ).
"8,7 τόνοι CO2 για κάθε Ελληνα
Μία μονάδα πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο βρίσκονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στη χώρας μας, που επιπλέον παρουσιάζουν τάση αύξησης, σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα τη δεκαετία 2000-09.
Με 8,7 τόνους ανά κεφαλή για το πιο σημαντικό από τα αέρια του θερμοκηπίου, ξεπερνάμε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Πορτογαλία (5,2 τόνοι), η Γαλλία (6 τόνοι) και η Ιταλία (7,4 τόνοι). Η ίδια κατάταξη καταγράφεται από τη σύγκριση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ).
Είναι το αποτέλεσμα των περιορισμένων προσπαθειών για το περιβάλλον, όπως σημειώνεται στην ίδια έκθεση, αφού η Ελλάδα διαθέτει για περιβαλλοντικές δράσεις λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ. Την περίοδο 2000-06 περίπου το 10% των κοινοτικών επιδοτήσεων είχαν διατεθεί σε αυτό τον τομέα, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε περιβαλλοντικές υποδομές, διαχείρισης υδάτων και αποβλήτων.
Η παρουσίαση της έκθεσης έγινε χθες από τον γενικό γραμματέα του ΟΟΣΑ Ανγκελ Γκουρία, που πρότεινε με έμφαση να προχωρήσει η Ελλάδα στη θέσπιση πράσινης φορολογίας για να εξασφαλίσει τους απαιτούμενους πόρους ώστε να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στη στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σημειώνοντας ότι αν δεν θεσπιστούν νέοι φόροι δεν θα επιτευχθούν οι στόχοι για να φθάσουν στο 20% του ενεργειακού μας δυναμικού ώς το 2020. Στο περιθώριο της παρουσίασης η Τίνα Μπιρμπίλη διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει θέμα επιβολής πράσινων φόρων. Στην ομιλία της, πάντως, η υπουργός Περιβάλλοντος μίλησε για τη δημιουργία πράσινου ταμείου, με πόρους από τα περιβαλλοντικά πρόστιμα, το λεγόμενο «τάλιρο» στη βενζίνη κ.λπ. Η υπουργός Περιβάλλοντος έδωσε έμφαση στη διαχείριση των υγρών αποβλήτων, για την οποία η χώρα μας έχει ήδη καταδικαστεί από το ευρωπαϊκό δικαστήριο και προανήγγειλε την ενοποίηση των υπηρεσιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης σε μία, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία.
Στην έκθεση του ΟΟΣΑ γίνονται αναφορές σε σημαντικές παραμέτρους του περιβάλλοντος και συγκεκριμένα:
**Στα δάση που καλύπτουν το 30% της επιφάνειας της χώρας, παρά τις πυρκαγιές. Σημειώνεται μάλιστα ότι το 2007, οπότε αφανίστηκε το ελατόδασος της Πάρνηθας, ήταν η χειρότερη περίοδος πυρκαγιών στη χώρα. Από τα τέλη Ιουνίου έως τις αρχές Σεπτεμβρίου είχαν εκδηλωθεί 3.000 συμβάντα.
* Στη διαχείριση των υδατικών πόρων, με ειδική αναφορά στην εκτροπή του Αχελώου που χαρακτηρίζεται αμφιλεγόμενο έργο".
Το παρακάτω γράφημα είναι ενδεικτικό:
Νέο φορολογικό νομοσχέδιο
Δημοσιεύθηκε το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Το βασικό περίγραμμά του μπορείτε να βρείτε στο link http://assets.tovima.gr/files/Forologia.pdf.
Μόνο μια (θλιβερή) διαπίστωση:
Αναβάλλεται για την 1.1.2011 ο λογιστικός προσδιορισμός βάσει βιβλίων εσόδων- εξόδων και αποδείξεων πώλησης ή παροχής υπηρεσιών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ήτοι τις συμπαθείς τάξεις των οδηγών ταξί, φορτηγών δημόσιας χρήσης, λεωφορείων ΚΤΕΛ, κατόχων ενοικιαζόμενων δωματίων, κάμπινγκ, μηχανικών- αρχιτεκτόνων, λιανοπωλητών, πρακτορείων ΠΡΟ-ΠΟ, ιδιοκτητών βενζινάδικων, περιπτέρων, κ.ο.κ.
Μόνο μια (θλιβερή) διαπίστωση:
Αναβάλλεται για την 1.1.2011 ο λογιστικός προσδιορισμός βάσει βιβλίων εσόδων- εξόδων και αποδείξεων πώλησης ή παροχής υπηρεσιών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ήτοι τις συμπαθείς τάξεις των οδηγών ταξί, φορτηγών δημόσιας χρήσης, λεωφορείων ΚΤΕΛ, κατόχων ενοικιαζόμενων δωματίων, κάμπινγκ, μηχανικών- αρχιτεκτόνων, λιανοπωλητών, πρακτορείων ΠΡΟ-ΠΟ, ιδιοκτητών βενζινάδικων, περιπτέρων, κ.ο.κ.
Μορφή αυτόνομης καταναλωτικής ζήτησης;
Οπως διαβάζουμε:
" Αυξημένες οι κλοπές στα καταστήματα
" Αυξημένες οι κλοπές στα καταστήματα
Αυτό ήταν κανονικό πλιάτσικο! Σύμφωνα με μελέτη του Διεθνούς Κέντρου Ερευνας Λιανικών Αγορών, οι κλοπές στα καταστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο έφθασαν τα 84,2 δισ. ευρώ το 2009, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,43% των πωλήσεων λιανικής. Ανάλογο ήταν το ποσοστό και στην Ελλάδα, όπου οι απώλειες έφθασαν το 1,39% των πωλήσεων της λιανικής, αυξημένες κατά 5,3% σε σχέση με το 2008. Το κόστος της συρρίκνωσης της λιανικής στην ελληνική αγορά ανέρχεται στα 518 εκατ. ευρώ, ήτοι 448 εκατ. ευρώ οι απώλειες από κλοπές και 70 εκατ. ευρώ οι επενδύσεις σε τομείς ασφάλειας. Παγκοσμίως, τα μεγαλύτερα ποσοστά απωλειών καταγράφηκαν στον τομέα της ένδυσης-ιματισμού (1,84%) και στα προϊόντα ομορφιάς-φαρμακευτικά (1,77%). Από τα είδη τροφίμων-παντοπωλείου, τα υψηλότερα ποσοστά αναφέρθηκαν για το νωπό κρέας 3,38% (!), το οποίο εμφανίζει 2,5 φορές υψηλότερο ποσοστό από τον παγκόσμιο μέσο όρο απωλειών του 1,36% για είδη τροφίμων. Τα μαγειρεμένα κρεατικά πολυτελείας επίσης σημείωσαν υψηλές απώλειες (2,72%).
Η Ελλάδα κατέχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά κλοπών από πελάτες, που αγγίζει το 55% του συνόλου των απωλειών, ήτοι 293,7 εκατ. ευρώ. Η απάτη υπαλλήλων ανήλθε στο 22,1%, αυτή των προμηθευτών-συνεργατών στο 6,9% και τα εσωτερικά-διαχειριστικά λάθη στο 16,0%. Από την Ελλάδα ανταποκρίθηκαν 791 καταστήματα με τζίρο 9,98 δισ. ευρώ".
Η ευτυχία σώζει ανθρώπινες ζωές
Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":
" H ευτυχία μεταδίδεται στον φίλο και στον φίλο του φίλου
" H ευτυχία μεταδίδεται στον φίλο και στον φίλο του φίλου
Tης Λινας Γιανναρου
Κάνε το καλό και ρίξ’ το στον γιαλό. Και σε πείσμα των καιρών που μας θέλουν να φοβόμαστε και τη σκιά μας, να κλείνουμε ερμητικά τον εαυτό μας, να κοιτάζουμε το συμφέρον μας -αυτό και μόνο αυτό- η επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει τη σοφία τής παραπάνω λαϊκής ρήσης. Η καλοσύνη, η συνεργασία, η ευγένεια και η γενναιοδωρία, μεταξύ άλλων, είναι «ασθένειες» κολλητικές, λένε οι ειδικοί, εξαπλώνονται γρηγορότερα κι από τη σφοδρότερη πανδημία, και μπορούν αργότερα να επιστρέψουν ενισχυμένες στον υπερθετικό τους βαθμό, πίσω σε μας.
Τελικά, η πολυετής έρευνα για τα κοινωνικά δίκτυα, που «τρέχουν» ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής Ιατρικής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ κ. Νικόλας Χρηστάκης και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια κ. Τζέιμς Φάουλερ, έχει εξελιχθεί σε αστείρευτη πηγή αναπάντεχων, συναρπαστικών συμπερασμάτων. «Με ίσως το πιο σημαντικό από αυτά να είναι η ανακάλυψη της βαθιάς σύνδεσης μεταξύ των κοινωνικών δικτύων και της καλοσύνης», όπως λέει μιλώντας στην «Κ» ο κ. Χρηστάκης, που βρέθηκε για λίγες ώρες στην Αθήνα για την παρουσίαση του βιβλίου του «Συνδεδεμένοι: Η εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων και πώς αυτά διαμορφώνουν τη ζωή μας» (εκδ. Κάτοπτρο) στο αμφιθέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης. «Τελικά, ο λόγος που οι άνθρωποι σχηματίζουν κοινωνικά δίκτυα είναι επειδή τα οφέλη από αυτά είναι πολύ μεγαλύτερα από το όποιο κόστος».
Το «πείραμα»
Στην τελευταία -«ρομαντική», όπως οι ίδιοι τη χαρακτηρίζουν- εργασία τους, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, οι δύο επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι μια πράξη ευγένειας μπορεί να «διαχυθεί» στην κοινωνία σαν καλός ιός. Η γενναιόδωρη συμπεριφορά ή η διάθεση συνεργασίας δεν μετακυλίεται απλώς στο διπλανό μας -τον φίλο, τον συνάδελφο, τον αδερφό, τον αποδέκτη της «καλής» μας πράξης- αλλά έχουν αλυσιδωτή επίδραση σε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες άλλα άτομα, άγνωστα σε εμάς. Στο «πείραμά» τους, χρησιμοποίησαν εθελοντές, άγνωστους μεταξύ τους, τους οποίους χώρισαν σε ομάδες και τους έβαλαν να παίξουν το γνωστό Παιχνίδι του Κοινού Αγαθού (γνωστό στους οικονομολόγους, στο παιχνίδι δίδεται ένα ποσό σε κάθε μέλος της ομάδας που πρέπει να αποφασίσει εάν θα το κρατήσει όλο ή θα το καταθέσει όλο, ή μέρος του, στον κοινό κουμπαρά. Μετά τις συνεισφορές όλων των μελών της ομάδας το ποσό που έχει συγκεντρωθεί διπλασιάζεται και ισοκατανέμεται στα μέλη της ομάδας. Θα συνεργαστούν οι παίκτες ώστε να βγουν κερδισμένοι ή θα κοιτάξουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους;). Οι ερευνητές βρήκαν ότι σε κάθε δολάριο που κάποιος προσέφερε στον πρώτο γύρο του παιχνιδιού, προσθέτονταν 20 σεντς από κάποιον άλλο στον δεύτερο γύρο και άλλα 8 σεντς από κάποιον τρίτο στη συνέχεια και άλλα 6 σεντς από τον επόμενο - ένα «πουρμπουάρ» που όλο φουσκώνει.
Μεταξύ αγνώστων
«Ηταν η πρώτη φορά που έγινε πείραμα για κάτι τέτοιο», εξηγεί ο κ. Χρηστάκης, τον οποίο πέρυσι το περιοδικό Time κατέταξε στους «100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο». «Στην έρευνά μας, οι άνθρωποι βρίσκονταν σε ελεγχόμενο περιβάλλον - αντίθετα τα όποια στοιχεία είχαμε μέχρι σήμερα για την επίδραση της συνεργασίας βασίζονταν σε ήδη διαμορφωμένα δίκτυα, φιλικά, οικογενειακά, διαδικτυακά κ.λπ.». Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της έρευνάς τους, έχουν επίσης αποδείξει ότι «μεταδοτικό» είναι και το αίσθημα της ευτυχίας, και μάλιστα μεταξύ αγνώστων. Η ευτυχία μεταδίδεται από τον καθέναν μας, όχι μόνο στους φίλους μας, αλλά και στους φίλους των φίλων μας. Αντίστοιχα, τα κοινωνικά δίκτυα είναι καλοί «αγωγοί» και αρνητικών χαρακτηριστικών, όπως η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ακόμα και η αυπνία! (Ερευνα σε πάνω από 8.000 εφήβους έδειξε ότι όταν ένας έφηβος αρχίζει να κοιμάται λιγότερο, τον ακολουθούν και οι φίλοι των φίλων του...)
Η ουσία όμως παραμένει στη σοφία του παλιού εκείνου γνωμικού. «Τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να είναι και θετικά και αρνητικά. Το βέβαιο όμως είναι ότι, εάν τα χρησιμοποιούσαμε αποκλειστικά για να ασκήσουμε βία ο ένας προς τον άλλο, θα κατέρρεαν. Κατά συνέπεια, η διάχυση θετικών στοιχείων είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των δικτύων», καταλήγει ο κ. Χρηστάκης".
Η διαφθορά κοστίζει ανθρώπινες ζωές
Διαβάζουμε στον Τύπο:
"Χιλιάδες άδειες οδήγησης πωλούνται παράνομα κάθε χρόνο στη Βουλγαρία
"Χιλιάδες άδειες οδήγησης πωλούνται παράνομα κάθε χρόνο στη Βουλγαρία
Αποφασισμένο να βάλει «φρένο» στην παράνομη χορήγηση αδειών οδήγησης είναι το βουλγαρικό υπουργείο Μεταφορών, όπως δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός Αλεξάντερ Τσβέτκοφ.
Μιλώντας στην κρατική τηλεόραση της Βουλγαρίας, ο κ. Τσβέτκοφ ανέφερε ότι, κάθε χρόνο πωλούνται, παράνομα, 15.000-20.000 άδειες οδήγησης, αντί του ποσού των 300 λέβα (περίπου 150 ευρώ) έκαστη.
Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Βούλγαρο υπουργό, τα τελευταία 4-5 χρόνια δεν είχε γίνει καμία προσπάθεια πάταξης του φαινομένου.
Ο ίδιος είπε χαρακτηριστικά ότι οι στενές φιλικές σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτών και εξεταστών έδρασαν ευεργετικά ως προς τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος ιδανικού για τη διαφθορά, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει εξεταστής που να μην είναι ταυτόχρονα και εκπαιδευτής.
Ο Βούλγαρος υπουργός είπε ακόμη ότι, από τότε που το GERB ήρθε στην εξουσία, το περασμένο καλοκαίρι, έγιναν προσπάθειες βελτίωσης της κατάστασης, όπως η τοποθέτηση καμερών στα αυτοκίνητα που χρησιμοποιούνται στην εξέταση των υποψηφίων οδηγών.
Σημειώνεται ότι, στη Βουλγαρία, ο «φόρος αίματος» στην άσφαλτο είναι ιδιαίτερα βαρύς, με περισσότερους από 1.000 νεκρούς κάθε χρόνο, γεγονός που καθιστά τη βαλκανική αυτή χώρα ως μία από τις πιο επικίνδυνες για τους οδηγούς".
Σπανίζοντες πόροι και βιώσιμη (ή αβίωτη) ανάπτυξη
Το θέμα του περιβάλλοντος μας απασχολεί όλο και περισσότερο και τονίζω ότι αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα υποψήφια θέματα. Η περιβαλλοντική διατηρησιμότητα, η αειφόρος ανάπτυξη, η περιββαλοντική προστασία, η διατήρηση του περιβάλλοντος ως θετική εξωτερικότητα (θετική εξωτερική οικονομία) και αντίστοιχα η μόλυνση ως αρνητική εξωτερικότητα, διασυνδέονται όλο και περισσότερο με τις έννοιες και τιος αρχές ανάλυσης της Οικονομικής επιστήμης.
Διαβάζουμε λοιπόν:
"Πολλά ψάρια υπό εξαφάνιση λόγω υπεραλίευσής τους
Της Τανιας Γεωργιοπουλου
Διαβάζουμε λοιπόν:
"Πολλά ψάρια υπό εξαφάνιση λόγω υπεραλίευσής τους
Της Τανιας Γεωργιοπουλου
«Μπακαλιάρος σκορδαλιά». Ισως τα επόμενα χρόνια να χρειαστεί να αντικαταστήσουμε το είδος του ψαριού που χρησιμοποιείται στο παραδοσιακό έδεσμα της εθνικής μας εορτής, καθώς ο μπακαλιάρος κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Ο πληθυσμός του παγκοσμίως έχει μειωθεί κατά 90%.
Αυτό το ψάρι, όπως και ο τόνος, ο ξιφίας, η γλώσσα, το κοκκινόψαρο, ο σολομός, ο γαλέος, αλλά και οι γαρίδες, συμπεριλαμβάνονται στην κόκκινη λίστα της Greenpeace, τη λίστα, δηλαδή, με τα ψάρια που απειλούνται σοβαρά λόγω της υπεραλίευσης.
Εκτός από τα συγκεκριμένα, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έχουν μειωθεί δραματικά τα ιχθυαποθέματα και της ρέγγας και του μπαρμπουνιού, όπως και όλων των ψαριών που έχουν εμπορική αξία και άρα αλιεύονται εντατικά και συχνά με μεθόδους που καταστρέφουν κάθε πιθανότητα επανάκαμψης του πληθυσμού των ψαριών.
Στη Μεσόγειο
Τα 3/4 των ιχθυαποθεμάτων διεθνώς, όπως σημειώνει η Greenpeace, είναι υπεραλιευμένα και απειλούνται άμεσα, βρίσκονται στα όρια της κατάρρευσης ή έχουν ήδη εξαφανιστεί.
Συγκεκριμένα, στη Μεσόγειο φαίνεται να απειλούνται με εξαφάνιση ποσοστό 65% - 79% των ψαριών που αλιεύονται. Ειδικά για το Αιγαίο και τη Μεσόγειο το ποσοστό των ψαριών που κινδυνεύουν φτάνει το 20%, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Προφανώς, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατάσταση απαιτούνται μέτρα, τα οποία, όμως, δεν είναι και τόσο εύκολο να αποφασιστούν.
Ενδεικτικά το μορατόριουμ που επέβαλε ο Καναδάς στην αλιεία του μπακαλιάρου, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι το ποσοστό μπακαλιάρου που αλιεύθηκε το 1992 ήταν ελάχιστο, οδήγησε 40.000 ανθρώπους στην ανεργία σε πέντε περιοχές του Καναδά. Παράλληλα, «μπορεί να βρισκόμαστε στο 21ο αιώνα, οι σύγχρονοι πειρατές όμως δεν λείπουν», όπως σημειώνει η Greenpeace.
H αλιεία από τα πειρατικά σκάφη γίνεται κατά παράβαση των διεθνών και εθνικών συμφωνιών για την αλιεία με τη χρήση συχνά καταστροφικών μεθόδων. Η αξία της πειρατικής αλιείας ανέρχεται σε 9,5 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.
Ωστόσο, η πίεση στα αλιεύματα οφείλεται στη ζήτηση από την πλευρά των καταναλωτών. Αν οι τελευταίοι μάθουν να ψωνίζουν «ορθά», μπορούν να ασκήσουν πίεση για την προστασία της θαλάσσιας ζωής.
Μπορούμε κατ' αρχάς να αποφεύγουμε τα ψάρια που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και να προτιμάμε εναλλακτικά άλλα ψάρια. Επίσης, είναι καλό να αναζητούμε τη σήμανση των αλιευμάτων (όταν πρόκειται για κατεψυγμένα ψάρια ή κονσέρβες) που κανονικά θα πρέπει να περιλαμβάνει στοιχεία για τις περιοχές αλλά και τους τρόπους αλιείας.
«Εγγυήσεις»
Τα τελευταία χρόνια, έχουν αναπτυχθεί συστήματα πιστοποίησης αλιευμάτων τα οποία παρέχουν «εγγυήσεις» ότι τα πιστοποιημένα ψάρια και θαλασσινά έχουν αλιευθεί με τρόπο που να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα των ιχθυαποθεμάτων. Ακόμη, θα βοηθούσε να αποφεύγουμε τον γόνο... Η ευρωπαϊκή νομοθεσία ορίζει τα ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη κατανάλωσης για τα ψάρια, με σκοπό να προστατεύσει τα μικρά ψάρια που δεν έχουν φτάσει ακόμα σε ηλικία αναπαραγωγής. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η ανάπτυξη και η ανανέωση του πληθυσμού. Η αλιεία ψαριών μικρότερων των επιτρεπομένων μεγεθών είναι παράνομη".
Με παρόμοιο θέμα ασχολείται και η "Ελευθεροτυπία":
"Απειλή για τους καρχαρίες η «γκουρμέ» σούπα της Ασίας
Στα όρια της εξαφάνισης βρίσκονται οι καρχαρίες, εξαιτίας της αύξησης της ζήτησης για σούπα με πτερύγιο καρχαρία στην Ασία, προειδοποιεί η οικολογική οργάνωση για την προστασία των ωκεανών «Oceana».
Σε έκθεσή της που παρουσιάζεται σήμερα στη Σύνοδο του ΟΗΕ για τα προς εξαφάνιση είδη, υπογραμμίζει ότι περίπου 73 εκατομμύρια καρχαρίες θανατώνονται κάθε χρόνο κυρίως για το πτερύγίο τους.
Ως αποτέλεσμα αυτών των συμπερασμάτων, θα ζητηθεί από τα 175 κράτη που έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας (CITES), να συμφωνήσουν κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων συνομιλιών στη Ντόχα, σε ένα πλαίσιο κανόνων για την προστασία 8 ειδών καρχαριών.
Η CITES ρυθμίζει και ελέγχει το διεθνές εμπόριο των δειγμάτων, των μερών ή και των προϊόντων των ειδών, τα οποία προέρχονται από την άγρια πανίδα και αυτοφυή χλωρίδα και τα οποία κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Η σούπα με πτερύγιο καρχαρία είναι ένα παραδοσιακό ασιατικό πιάτο, που συνήθως σερβίρεται σε γάμους και άλλες σημαντικές κοινωνικές εκδηλώσεις. Όμως η ζήτηση αυτού του εδέσματος έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ιδίως στην Κίνα, καθώς η μεσαία τάξη ενδυναμώνεται οικονομικά."
Επί του θέματος της βιώσιμης ανάπτυξης, ο καθηγητής κ. Αντώνης Μακρυδημήτρης σε άρθρο του στις 24/12/2000 που είχε δημοσιευθεί στο "Βήμα της Κυριακής", ανέφερε:
"Το περιβάλλον και η βιώσιμη ανάπτυξη
«Η ιστορία της προσπάθειας του ανθρώπου να υποτάξει τη φύση είναι συνάμα και η ιστορία της υποταγής του ανθρώπου από τον άνθρωπο»
Max Horkheimer
Ανέκαθεν η οικονομική δράση του ανθρώπου ήταν μια δράση μέσα στη φύση και πάνω στη φύση. Αν στην πρώτη φάση της ιστορικής εξέλιξης των σχέσεων του ανθρώπου με αυτήν το κυρίαρχο γνώρισμα στάθηκε η εξάρτηση του ανθρώπου από τις δυνάμεις της φύσης και του περιβάλλοντος, στη δεύτερη και πιο πρόσφατη φάση, και μάλιστα από τη βιομηχανική επανάσταση και μετά, η σχέση μεταβάλλεται και το κυρίαρχο γνώρισμα γίνεται πλέον η υποταγή της φύσης στον άνθρωπο. Ετσι, ενώ αρχικά και επί μακρόν έκτοτε η φυσική τάξη φάνηκε να επιβάλλεται στον άνθρωπο, στη συνέχεια και ιδίως τα τελευταία 200 περίπου χρόνια η ανθρώπινη τάξη (ή αταξία) επιβλήθηκε πάνω στη φύση και το περιβάλλον.
Ειδικότερα, η τεράστια μετάλλαξη που συντελέστηκε με την είσοδο του ανθρώπου στο δεύτερο κύμα της εξέλιξης της κοινωνικής και της οικονομικής ζωής από την αγροτική (agraria) στη βιομηχανική περίοδο (industria) είχε ως συνέπεια την εντονότερη παρά ποτέ ανθρωπογενή παρέμβαση και εκμετάλλευση του φυσικού κόσμου. Αποτέλεσε κοινό τόπο καθ' όλη αυτή την περίοδο η ιδέα ότι ο «πλούτος των εθνών» απορρέει από την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των βασικών συντελεστών της παραγωγής (φυσικό περιβάλλον, εργασία, εργοδοσία-κεφάλαιο).
Είναι δε αξιοσημείωτο ότι τόσο η φιλελεύθερη όσο και η σοσιαλιστική σχολή σκέψης και δράσης, παρά τις ποικίλες μεταξύ τους διαφορές και αντιθέσεις (η μία υπερτονίζει το κεφάλαιο, η άλλη την εργασία), μοιράζονται μια κοινή κατά βάση αντίληψη για την ανάπτυξη και την ευημερία, αλλά και μια «εργαλειακή» και ωφελιμιστική κατά κανόνα εκτίμηση των συντελεστών του φυσικού περιβάλλοντος. Η φύση, γενικά, έγινε αντιληπτή αν όχι πάντα ως λεία προς αρπαγή, πάντως ως πρώτη ύλη και εμπράγματη αξία (res) υποκείμενη σε μια επιθετική από μέρους του ανθρώπου προσέγγιση.
Οικολογική κρίση
«Ξέρουμε πως ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους της ζωής μας» έγραφε το 1854 ο αρχηγός των Ινδιάνων προς τον 14ο πρόεδρο των ΗΠΑ Φράνκλιν Πιρς. «Τα μέρη της γης, το ένα μετά το άλλο, δεν κάνουν γι' αυτόν διαφορά, γιατί είναι ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όσα του χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του αλλά εχθρός που πρέπει να τον κατακτήσει, κι αφού τον κατακτήσει πηγαίνει παρακάτω. Με την απληστία του θα καταπιεί τη γη και θα αφήσει πίσω του μια έρημο. Η όψη που παρουσιάζουν οι πολιτείες σας κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου».
Εκείνο που ακολούθησε την επισήμανση αυτή δεν ήταν η ανάσχεση αλλά η ακόμη μεγαλύτερη, η ραγδαία επιτάχυνση των ρυθμών της οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης, ιδίως στον βιομηχανικό και τον μεταβιομηχανικό τομέα της παραγωγής, αρχικά στον πρώτο, κατόπιν στον δεύτερο και αργότερα ακόμη και στον τρίτο κόσμο.
Η συνέπεια ήταν να εκτιναχθεί ο πληθυσμός της γης από το 1 δισ. πριν από 150 περίπου χρόνια στα 6 δισ. στο τέλος του 20ού αιώνα, ενώ ταυτόχρονα η άγρια εκμετάλλευση των συντελεστών του φυσικού περιβάλλοντος έχει οδηγήσει σε μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη οικολογική κρίση. Εμφανείς όψεις αυτής της κρίσης αποτελούν, μεταξύ άλλων, φαινόμενα όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δράσης, η εξάντληση των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η σπάνις πρώτων υλών όπως το νερό, η αποψίλωση των δασών, η διόγκωση των απορριμμάτων και των αποβλήτων, η ερημοποίηση της υπαίθρου, η χρήση ρυπογόνων πυρηνικών μέσων (ενίοτε και όπλων).
Παρ' όλα αυτά, η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο δεν έχει ακόμη μειωθεί, αλλά ίσως και να έχει ενταθεί, όπως τουλάχιστον προκύπτει από το γεγονός ότι η διάκριση πλουσίων και φτωχών παραμένει τόσο μεταξύ των κρατών (εφόσον το 25% του πληθυσμού της γης καταναλώνει το 75% της ενέργειας) όσο και μεταξύ των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων στο εσωτερικό πεδίο τόσο των πλουσίων όσο και των φτωχών χωρών.
Κοντολογίς, το κυρίαρχο υπόδειγμα ανάπτυξης φαίνεται να έχει πλέον αν όχι ξεπεράσει τουλάχιστον αγγίξει προ πολλού τα όρια ανοχής και αντοχής του φυσικού περιβάλλοντος.
Φαίνεται έτσι ότι η αρχικά θετική συνάρτηση μεταξύ της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος τείνει να μετατραπεί σε αρνητική και αντιφατική, εφόσον πλέον η ανάπτυξη υποβαθμίζει το περιβάλλον, πράγμα που με τη σειρά του υπονομεύει τις προοπτικές της περαιτέρω ανάπτυξης και ευημερίας.
Η διπλή αρνητική ανάδραση του κυκλώματος της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος οδηγεί στην κρίση της ανάπτυξης, εφόσον προξενεί συνέπειες και επιπτώσεις στο περιβάλλον που δεν είναι σε θέση να ελέγξει και άρα να διασφαλίσει τις προοπτικές της περαιτέρω ανάπτυξης.
Κατά μία τουλάχιστον εκδοχή η κρίση και η αντίφαση της ανάπτυξης οφείλονται στη θεμελιώδη αντινομία που χαρακτηρίζει το κυρίαρχο οικονομικό υπόδειγμα επί του οποίου αυτή στηρίζεται. Την αδυναμία, δηλαδή, να συλλάβει και να αποτιμήσει με μη οικονομικούς όρους τις σχέσεις της οικονομίας με τον περιβάλλοντα αυτήν κόσμο (στο πολιτικό, το πολιτισμικό, το ηθικό, το κοινωνικό και το φυσικό πεδίο). Αντίθετα, η «οικονομικοποίηση» όλων των φαινομένων και η υποτίμηση οποιουδήποτε δεν είναι ποσοτικά μετρήσιμο οδηγεί όχι μόνο στη γενίκευση της ισχύος του ήδη κυρίαρχου υποδείγματος, αλλά και στην υποταγή σε αυτό όλων των εξωοικονομικών συντελεστών, περιλαμβανομένου και του φυσικού κεφαλαίου.
Η ιδέα για τη «βιώσιμη ανάπτυξη» (sustainable development), όπως κωδικοποιήθηκε το 1987 από την αρμόδια Διεθνή Επιτροπή, στοχεύει ακριβώς να διορθώσει την αρνητική ανάδραση αποκαθιστώντας μια θετική σχέση μεταξύ ανάπτυξης και περιβάλλοντος μέσω του περιορισμού των ανεπιθύμητων παρενεργειών της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης.
Στην περίπτωση αυτή η ανάπτυξη παρεμβαίνει στο περιβάλλον με τέτοιο τρόπο ώστε να καθίσταται δυνατή η διατήρησή της και στο μέλλον. Αρα, βιώσιμη είναι η ανάπτυξη που επιτρέπει να ικανοποιούμε τις ανάγκες του παρόντος δίχως όμως να υποθηκεύουμε τις συνθήκες του μέλλοντος.
Βίος αβίωτος
Το ερώτημα είναι βέβαια πώς μπορεί να γίνει αυτό τη στιγμή που όχι μόνο απουσιάζει ένα αποτελεσματικό εναλλακτικό υπόδειγμα αλλά και οι στοιχειώδεις θεσμοί και οι διαδικασίες για την αντιμετώπιση σε παγκόσμια κλίμακα ενός «μη διαιρετού προβλήματος που καλείται να λύσει μια διαιρεμένη ανθρωπότητα», όπως έχει επισημάνει ο Κ. Τσουκαλάς. Συνάμα, δικαιολογημένα ίσως από τη δική τους σκοπιά, χώρες και κοινωνίες της ύστερης ανάπτυξης (μεταξύ αυτών και η δική μας) δεν φείδονται τρόπων και μέσων για την ταχύτερη και εκτενέστερη δυνατή ανάπτυξή τους με κάθε κόστος «εδώ και τώρα», με συνέπεια το περιβάλλον να εξακολουθεί να θυσιάζεται στον βωμό της οικονομικής μεγέθυνσης και της δημοφιλούς πολιτικής βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και ευημερίας.
Από την άλλη πάλι πλευρά, το γεγονός ότι ο 20ός αιώνας τελειώνει με τη διάχυτη αίσθηση, έστω μεταξύ των πιο ευαισθητοποιημένων χωρών και κοινωνικών στρωμάτων, μιας επικείμενης οικολογικής κρίσης μεγάλων διαστάσεων έχει καταστήσει τα ζητήματα του περιβάλλοντος κορυφαία πολιτική διακύβευση στις πολιτικές αντιπαραθέσεις, πράγμα που φάνηκε και στις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές. Αποτελούν, συνάμα, ουσιώδη παράμετρο της διοικητικής νομολογίας, αλλά ακόμη και αυτής της συνταγματικής αναθεώρησης, όπως φάνηκε πρόσφατα στη χώρα μας με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Δεν στερείται σημασίας ούτε είναι φυσικά τυχαίο το γεγονός ότι η σχετική συνταγματική διάταξη για «την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος» περιλαμβάνεται στον κατάλογο των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ούτε ότι η πρόταση για την αναθεώρησή της συνάντησε τη γενική δυσπιστία και ποικίλες αντιδράσεις. Αποφεύγοντας τις διχαστικές και μονοδιάστατες απλουστεύσεις ενός κατ' εξοχήν σύνθετου ζητήματος, θα είχε ίσως νόημα να συμπεριληφθεί στο τελικό κείμενο της συνταγματικής διάταξης μια σαφής αναφορά στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης ως γενικού κριτηρίου της οικονομικής διαδικασίας. Θα μπορούσε παράλληλα να προβλεφθεί η σύσταση μιας Εθνικής Επιτροπής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, όπως έχει συμβεί και σε άλλες χώρες, ώστε να συμβάλει επικουρικά και γνωμοδοτικά στη διαρκή εγρήγορση και επεξεργασία της έννοιας και του περιεχομένου των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης. Γιατί αν αυτές οι αρχές δεν γίνουν πράξη και κανόνας της κοινωνικής ζωής ίσως ο βίος μας γίνει αβίωτος πάνω στη γη".
Εστιν ουν τραγωδία (*)
Απόσπασμα από άρθρο του κ. Jean Pisani-Ferry:
"Η ελληνική κρίση είναι τραυματική γιατί, όπως στις αρχαίες Ελληνικές τραγωδίες (όπου οι ήρωες γνωρίζουν ακριβώς τι τους περιμένει, κάνουν κάθε προσπάθεια να το αποτρέψουν, αλλά στο τέλος το αφήνουν να συμβεί), ήταν προαναγγελθείσα".
(*): Ο Αριστοτέλης στην "Ποιητική" του (VI 2-3) δίδει τον ορισμό της τραγωδίας: "Έστιν ουν τραγωδία, μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας, μέγεθος εχούσης, ηδυσμένω λόγω, χωρίς εκάστου των ειδών εν τοις μορίοις, δρώντων και ου δι' απαγγελίας, δι' ελέου και φόβου περαίνουσαν την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν". Ο εν λόγω ορισμός αποτελούσε μέρος της εγκύκλιας παιδείας στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Πιστεύω ότι οφείλουμε να τον επικαλεστούμε ξανά, τώρα που μοιάζει να ξεχνιέται.
"Η ελληνική κρίση είναι τραυματική γιατί, όπως στις αρχαίες Ελληνικές τραγωδίες (όπου οι ήρωες γνωρίζουν ακριβώς τι τους περιμένει, κάνουν κάθε προσπάθεια να το αποτρέψουν, αλλά στο τέλος το αφήνουν να συμβεί), ήταν προαναγγελθείσα".
(*): Ο Αριστοτέλης στην "Ποιητική" του (VI 2-3) δίδει τον ορισμό της τραγωδίας: "Έστιν ουν τραγωδία, μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας, μέγεθος εχούσης, ηδυσμένω λόγω, χωρίς εκάστου των ειδών εν τοις μορίοις, δρώντων και ου δι' απαγγελίας, δι' ελέου και φόβου περαίνουσαν την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν". Ο εν λόγω ορισμός αποτελούσε μέρος της εγκύκλιας παιδείας στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Πιστεύω ότι οφείλουμε να τον επικαλεστούμε ξανά, τώρα που μοιάζει να ξεχνιέται.
Η ψυχολογία δημιουργεί την αγορά
Οπως διαβάζουμε:
" Βαρύ το οικονομικό κλίμα, εντείνονται οι φόβοι για ανεργία
" Βαρύ το οικονομικό κλίμα, εντείνονται οι φόβοι για ανεργία
Αντιμέτωποι με τον φόβο της ανεργίας βρίσκονται οι πολίτες καθώς το 83% εκτιμά ότι αυτή θα αυξηθεί, σύμφωνα με το οικονομικό βαρόμετρο Μαρτίου της Public Issue.
Το 84% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι οι τιμές στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα θα αυξηθούν, ενώ μόλις το 8% εκτιμά ότι θα μείνουν ίδιες και το 5% ότι θα μειωθούν.
Σε ότι αφορά τις προσδοκίες των πολιτών για την οικονομία, το 47% εκτιμά ότι μέσα στους επόμενους μήνες η οικονομική κατάσταση της χώρας θα χειροτερέψει και μόλις το 28% ότι θα βελτιωθεί.
Στο ερώτημα για την επάρκεια του διαθέσιμου εισοδήματος το 54% απαντά ότι υπάρχει δυσκολία και το 46% ότι ζουν άνετα.
Το 88% των ερωτηθέντων απαντά ότι τους επόμενους μήνες δεν είναι πιθανό να αποταμιεύσουν κάποια χρήματα, ενώ το 67% απαντά ότι είναι κακή περίοδος για κάποιον που θέλει να κάνει αγορές για το σπίτι".
Πιστεύω ότι έχουμε την δυνατότητα να προβούμε στα κατάλληλα συμπεράσματα για τις συνθήκες που θα επικρατήσουν στην Ελληνική οικονομία το προσεχές διάστημα. Ο δείκτης οικονομικού κλίματος, μαζί με τους δείκτες επιχειρηματικής και καταναλωτικής εμπιστοσύνης διαμορφώνουν την προσεχή εικόνα της αγοράς (δεδομένου ότι η ψυχολογία δημιουργεί την αγορά).
Επιβολή ανώτατης τιμής
Να αναλυθεί μικροοικομικά η παρακάτω είδηση:
"Ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν στις τιμές των καυσίμων
"Ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν στις τιμές των καυσίμων
Στο μέτρο της επιβολής του πλαφόν στρέφεται η κυβέρνηση προκειμένου να συγκρατήσει τις τιμές καυσίμων, που λόγω αύξησης της φορολογίας και φαινομένων κερδοσκοπίας έχουν φτάσει στα υψηλότερα ευρωπαϊκά επίπεδα. H μέση τιμή της αμόλυβδης, με βάση τα στοιχεία που δημοσιεύονται στο Παρατηρητήριο Tιμών καυσίμων, αυξήθηκε από την περασμένη Παρασκευή (τελευταίες τιμοληψίες) κατά 4 λεπτά το λίτρο και διαμορφώθηκε κοντά στο 1,43 ευρώ το λίτρο. Στους 11 «ακριβούς» νομούς της χώρας (Θεσπρωτίας, Kυκλάδων, Hρακλείου, Eυρυτανίας, Λασιθίου, Kεφαλληνίας, Xανίων, Λέσβου, Pεθύμνου, Δωδεκανήσων και Xίου), η μέση τιμή κινήθηκε πάνω από 1,50 ευρώ το λίτρο, ενώ σε πολλά βενζινάδικα στις περιοχές αυτές, και όχι μόνον, η αμόλυβδη επωλείτο χθες στην τιμή των 1,62 ευρώ το λίτρο. Aπό τα 4 λεπτά το λίτρο που «τσίμπησε» η αμόλυβδη μέσα στις τέσσερις τελευταίες ημέρες, τα δύο αντιστοιχούν στην αύξηση του ΦΠA από το 19% στο 21% και τα άλλα δύο στη μετακύλιση της αύξησης της διεθνούς τιμής του προϊόντος που βρίσκεται σε ανοδική πορεία.
Παραπομπή
Στο αρμόδιο κυβερνητικό επιτελείο, η αρχική αίσθηση περί κερδοσκοπίας φαίνεται ότι έχει μεταβληθεί σε βεβαιότητα και γι’ αυτό εξετάζει την επιβολή πλαφόν, αξιοποιώντας τα χρονικά περιθώρια των δύο μηνών που παρέχει ο σχετικός νόμος. «Σήμερα δεν δικαιολογείται καμία αύξηση τιμής πέραν της αύξησης του ΦΠA, δηλαδή 2,5 έως 3 λεπτά το λίτρο» δήλωσε η υπουργός Oικονομίας κ. Λούκα Kατσέλη και συμπλήρωσε «η κυβέρνηση είναι αταλάντευτη στην απόφασή της να πατάξει κάθε έννοια αισχροκέρδειας και κερδοσκοπίας». Aνακοίνωσε μάλιστα ότι χθες παραπέμφθηκαν στον εισαγγελέα 4 πρατηριούχοι έπειτα από ελέγχους που έγιναν από τα αρμόδια συνεργεία.
H υπουργός αναφέρθηκε και στο αίτημα προς την PAE για γνωμάτευση σχετικά με την επιβολή πλαφόν, το οποίο θα συζητήσει η Oλομέλεια της αρμόδιας Aρχής την Πέμπτη.
H απόφαση πάντως φαίνεται ότι θα ληφθεί ακόμη και σε περίπτωση αρνητικής γνωμάτευσης της PAE. Aυτό που απασχολεί την κυβέρνηση και στο οποίο καλείται να γνωματεύσει η PAE είναι το ύψος της τιμής που θα επιβληθεί το πλαφόν, καθώς και το εάν αυτό πρέπει να επιβληθεί σε όλη την επικράτεια ή στους αποκαλούμενους «ακριβούς» νομούς της χώρας και σε εθνικές οδούς.
Σε ό,τι αφορά το ύψος της τιμής, σημείο αναφοράς, όπως και στο παρελθόν, αναμένεται να αποτελέσει η μέση τιμή της Aττικής, όπου ο ανταγωνισμός λειτουργεί καλύτερα. Kαι σε αυτή την περίπτωση, πάντως, ελλοχεύει ο κίνδυνος για αυξήσεις στις τιμές στα φθηνά πρατήρια, που πουλάνε μέχρι και 10 λεπτά κάτω από τη μέση τιμή".
Κίνα, γουάν, δολάριο
Το θέμα των ισοτιμιών μεταξύ των νομισμάτων χρήζει πάντα ιδιαίτερης προσοχής. Να σημειώσω ότι σε μια ισοτιμία διακυβεύονται πολύ περισσότερα πράγματα απ' όσο αρχικά φαίνονται.
Διαβάζουμε στο Bloomberg και την "Καθημερινή":
" Δεν θεωρεί ότι το γουάν είναι υποτιμημένο ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο
Διαβάζουμε στο Bloomberg και την "Καθημερινή":
" Δεν θεωρεί ότι το γουάν είναι υποτιμημένο ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο
Bloomberg, A.P.
Μια ακόμη ένδειξη πως βαθαίνει το ρήγμα στις σχέσεις Ουάσιγκτον - Πεκίνου αποτέλεσε χθες η ομιλία του πρωθυπουργού της Κίνας, στο πλαίσιο της οποίας ο Γουέν Τζιαμπάο αντέκρουσε το αίτημα των ΗΠΑ για ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος, αρνούμενος πως το γουάν είναι υποτιμημένο. Ο Κινέζος πρωθυπουργός πέρασε μάλιστα στην αντεπίθεση, καλώντας την Ουάσιγκτον «να λάβει τα αναγκαία μέτρα» για να εγγυηθεί την ασφάλεια των 800 δισ. δολαρίων που έχει επενδύσει το Πεκίνο σε ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Στο μεταξύ, εκκρεμεί το ενδεχόμενο προσφυγής των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου αν το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών αποφανθεί τον Απρίλιο πως η Κίνα μπορεί να κατηγορηθεί για χειραγώγηση του νομίσματός της. Στην περίπτωση αυτή είναι πιθανόν να επιβληθούν περιορισμοί στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ.
«Είμαστε κατά των αλληλοεπικρίσεων μεταξύ χωρών και κατά της άσκησης πίεσης σε μια χώρα να υποτιμήσει το νόμισμά της» τόνισε ο κ. Τζιαμπάο και πρόσθεσε πως η χώρα του θα διατηρήσει το γουάν «βασικά σταθερό» και τη νομισματική του πολιτική σχετικά χαλαρή. Αντιστρέφοντας, μάλιστα, την κατηγορία της Ουάσιγκτον πως με την πολιτική του ασθενούς γουάν η Κίνα επωφελείται εις βάρος της παγκόσμιας οικονομίας, ο Κινέζος πρωθυπουργός χαρακτήρισε «προστατευτισμό» τις συστηματικές πιέσεις που δέχεται το Πεκίνο από τις ΗΠΑ με σκοπό την υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος. Δήλωσε, άλλωστε, «θερμός οπαδός του ελεύθερου εμπορίου», ενώ προειδοποίησε πως ο αμερικανικός προστατευτισμός μπορεί να γίνει μπούμερανγκ καθώς μεγάλο μέρος του κινεζικού εμπορίου βρίσκεται στα χέρια ξένων επενδυτών. Είναι, πάντως, γεγονός πως το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με τον υπόλοιπο κόσμο έφθασε το 2009 στα 198 δισ. δολάρια, ενώ οι εξαγωγές της χώρας στις ΗΠΑ είναι υπερτετραπλάσιες των εισαγωγών της από τις ΗΠΑ. Ο οικονομολόγος και κάτοχος Νομπέλ Οικονομίας, Πολ Κρούγκμαν, εκτιμά μάλιστα πως η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα ήταν υψηλότερη κατά περίπου 1,5% αν η Κίνα ανέστελλε τους περιορισμούς που έχει θέσει στην ισοτιμία του γουάν. Υπενθυμίζεται πως το Πεκίνο παρενέβη για να αποτρέψει περαιτέρω ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος μετά τον Ιούλιο του 2008, καθώς από τον Ιούλιο του 2005 το γουάν είχε ενισχυθεί κατά 21% έναντι του δολαρίου.
Την περασμένη εβδομάδα ο Αμερικανός πρόεδρος επανέλαβε για μια ακόμη φορά έκκληση προς την Κίνα να κινηθεί «προς μια ισοτιμία προσανατολισμένη στην αγορά».
Αύξηση άμεσων ξένων επενδύσεων
Με τον χαμηλότερο ρυθμό των τελευταίων επτά μηνών αυξήθηκαν τον Φεβρουάριο οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κίνα. Οι επενδύσεις στη χώρα έφθασαν τα 6 δισ. δολάρια, καταγράφοντας αύξηση 1,1% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Οπως τόνισε το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου, τον Φεβρουάριο κλείνουν πολλές εταιρείες για το Σαββατοκύριακο του Νέου Ετους, με αποτέλεσμα να στρεβλώνονται τα οικονομικά στοιχεία. Ωστόσο, από κοινού τα στοιχεία Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου καταδεικνύουν αύξηση των επενδύσεων μόλις κατά 4,9% σε σύγκριση με το ίδιο δίμηνο του περασμένου έτους. Τα στοιχεία της κυβέρνησης εμφανίζουν τις επενδύσεις αυξημένες τον Ιανουάριο κατά 7,8% σε ετήσια βάση. Στις άμεσες επενδύσεις δεν συμπεριλαμβάνονται μετοχές και χρηματοπιστωτικά εργαλεία".
Χρέη και δανεισμός Ευρωπαϊκών κρατών
Στα πλαίσια της όλης συζήτησης για την σταδιακή απόσυρση των μέτρων ρευστότητας από τις Κεντρικές Τράπεζες, διαβάζουμε:
" Τα χρέη πνίγουν Ευρώπη και ΗΠΑ
Πρωτοφανή επίπεδα κρατικού δανεισμoύ, υψηλό κόστος αποπληρωμής, σύμφωνα με τη S&P
" Τα χρέη πνίγουν Ευρώπη και ΗΠΑ
Πρωτοφανή επίπεδα κρατικού δανεισμoύ, υψηλό κόστος αποπληρωμής, σύμφωνα με τη S&P
Στο ιστορικό υψηλό των 1,44 τρισ. ευρώ θα εκτοξευθεί ο μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος δανεισμός των ευρωπαϊκών κρατών φέτος, καταρρίπτοντας το ρεκόρ των 1,39 τρισ. ευρώ του 2009, σύμφωνα με έκθεση της Standard & Poor’s. Σε πρωτόγνωρα υψηλά επίπεδα θα διαμορφωθεί, επίσης, ο καθαρός δανεισμός των κρατών, μη συμπεριλαμβανομένης δηλαδή της ωρίμανσης τίτλων. Αυτός εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 762 δισ. ευρώ, ποσό εξαπλάσιο σε σχέση με το 2007, ενώ το συνολικό βαθμολογούμενο χρέος από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης θα εκτοξευθεί στα 8,1 τρισ. ευρώ.
Επτά χώρες εκτιμάται ότι θα απαρτίζουν το 70% του συνολικού κρατικού χρέους σε όλη την Ευρώπη, με την Ιταλία να καταλαμβάνει την πρώτη θέση (18%) και τη Γερμανία (14%) με τη Βρετανία να ακολουθούν (15%). Το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης της Ελλάδας αναμένεται να διαμορφωθεί το 2010 στο 10,1% επί του ΑΕΠ, με τα κρατικά ομόλογα να παραμένουν ευάλωτα στις πιέσεις των αγορών, και στο 12,9% του ΑΕΠ στη Βρετανία.
Ο κίνδυνος απώλειας της αξιολόγησης ΑΑΑ των ΗΠΑ και της Βρετανίας γίνεται αμεσότερος όσο αυξάνεται το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, τόνισε ο γενικός διευθυντής της Moody’s, Πιερ Καλετιέ, προβλέποντας ότι ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για αυτές τις δύο οικονομίες σε σχέση με τη Γερμανία και τη Γαλλία. Προς το παρόν, ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία βαθμολογούνται σωστά, τόνισε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι είναι αντιμέτωπες με την πρόκληση της έγκαιρης απομάκρυνσης των μέτρων στήριξης, διότι σε διαφορετική περίπτωση η αύξηση των επιτοκίων θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος. Σύμφωνα με το σενάριο μετριοπαθούς ανάπτυξης της Moody’s για τις ΗΠΑ, το 7% του ΑΕΠ της χώρας θα δαπανηθεί στην εξυπηρέτηση του χρέους της το 2010.
Δυσοίωνο διαγράφεται το κόστος εξυπηρέτησης του κρατικού χρέους και στην Ευρώπη, σύμφωνα με τη S&P. Η σταδιακή απομάκρυνση των μέτρων στήριξης της ρευστότητας στο διατραπεζικό σύστημα και μια συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων, η σταθερή αύξηση των αναγκών χρηματοδότησης και μια μείωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος μπορεί να προσθέσουν έως και 300 μονάδες βάσης στην καμπύλη αποδόσεων μέχρι το 2015. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε αύξηση των ετήσιων καταβολών σε τόκους έως και 3,9% του ΑΕΠ για την Ελλάδα, 2,6% για την Πορτογαλία και 2,5% στη Βρετανία και την Ιταλία.
«Σιγήν ιχθύος» από Αλ. Ντάρλινγκ περί της αύξησης φόρων
Αρνήθηκε, χθες, να αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση σχετικά με ενδεχόμενη αύξηση φόρων στο πλαίσιο του νέου προϋπολογισμού ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, Αλιστερ Ντάρλινγκ. Σε μια κρίσιμη συγκυρία για την κυβέρνηση του Γκόρντον Μπράουν εν όψει των εκλογών του Ιουνίου, ο κ. Ντάρλινγκ δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «κανένας υπουργός Οικονομικών δεν πρόκειται ποτέ να δηλώσει πως δεν θα γίνει καμία αλλαγή στο φορολογικό σύστημα της χώρας την επόμενη πενταετία ή 10ετία». Το έλλειμμα του προϋπολογισμού αναμένεται φέτος να ξεπεράσει το 12% του ΑΕΠ. Τη σχετική συζήτηση άνοιξε, την περασμένη εβδομάδα, μέλος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης των Εργατικών, που δήλωσε ότι δεν είναι απαραίτητη η αύξηση των φόρων για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, ύψους 178 δισ. στερλινών, κατά το ήμισυ την τετραετία που ξεκινά το οικονομικό έτος 2011. Η Βρετανία δεν είναι, πάντως, η μοναδική χώρα που δέχεται πιέσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και τον περιορισμό των δανειακών της αναγκών. Ενδεικτικό είναι ότι ο μεσοπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος δανεισμός των ευρωπαϊκών κρατών διαμορφώθηκε το 2009 στα 1,39 τρισ. ευρώ, σύμφωνα με τη Standard & Poor’s".
Ιρλανδικά παθήματα, Ελληνικά μαθήματα
Η "Καθημερινή" φιλοξενεί συνέντευξη του πρώην πρωθυπουργού της Ιρλανδίας. Την επισυνάπτω, διότι μπορεί να αποτελέσει αφορμή για σκέψεις και συζήτηση.
" Φούσκα ακινήτων και πληθωρισμός γονάτισαν τον κέλτικο τίγρη
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας αναλύει την εμπειρία από την κρίση - και την έξοδο από αυτή
" Φούσκα ακινήτων και πληθωρισμός γονάτισαν τον κέλτικο τίγρη
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας αναλύει την εμπειρία από την κρίση - και την έξοδο από αυτή
Συνέντευξη στην Κατερινας Σωκου
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Γκάρετ Φιτζέραλντ μίλησε στην «Κ» λίγο πριν από την ομιλία του την Παρασκευή, στο ετήσιο επιχειρηματικό γεύμα που διοργανώνουν ο Ελληνο-Ιρλανδικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος και ο ΣΕΒ με ευκαιρία της ιρλανδικής εθνικής εορτής του Αγίου Πατρικίου. Ο κ. Φιτζέραλντ αναλύει την ιρλανδική εμπειρία από την κρίση – και την έξοδο από αυτή.
– Πριν από την κρίση, η Ιρλανδία χαρακτηριζόταν ο κέλτικος τίγρης. Σήμερα, την εντάσσουν, λιγότερο κολακευτικά, στις χώρες PIIGS. Τι πήγε στραβά;
– Τη δεκαετία του ενενήντα, είχαμε ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης χάρη στην εισροή ξένων επενδύσεων, που προέρχονταν ως επί το πλείστον από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, είχαμε σώφρονα δημοσιονομική πολιτική. Οταν όμως στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας ανέλαβε υπουργός Οικονομικών ο Τσάρλι Μακρίβι, αύξησε σημαντικά τις δημόσιες δαπάνες, σε μια περίοδο πλήρους απασχόλησης και άρα αύξησης του πληθωρισμού. Αυτό οδήγησε σε περαιτέρω ενίσχυση του πληθωρισμού, που σε συνδυασμό με την αύξηση των μισθών προκάλεσε πτώση της ανταγωνιστικότητας. Το μερίδιο των εξαγωγών μας προς ανεπτυγμένες χώρες υποχώρησε τότε 20%. Την ίδια στιγμή, εξελισσόταν η φούσκα των ακινήτων, που χρηματοδοτούσαν χωρίς περίσκεψη οι τράπεζες, με αποτέλεσμα όταν έσκασε η φούσκα των ακινήτων σχεδόν να καταρρεύσει ο τραπεζικός μας κλάδος. Το Σεπτέμβριο 2008 χρειάστηκε λοιπόν η στήριξη της κυβέρνησης προς τις τράπεζες, αναλαμβάνοντας στεγαστικά δάνεια ύψους 77 δισ. ευρώ. Η κατάστασή μας λοιπόν είναι ιδιαίτερη – και πολύ διαφορετική από της Ελλάδας, όπου το πρόβλημα είναι οι υπερβολικές δαπάνες και ότι τα πραγματικά στατιστικά στοιχεία αποκρύπτονταν από αναξιόπιστους πολιτικούς.
– Πολλοί αποδίδουν την πτώση της ανταγωνιστικότητας στο ευρώ. Συνέβαλε και αυτό σε αυτή την πορεία;
– Το ευρώ συνέβαλε βέβαια, διότι τα επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά, εντείνοντας την κρίση, καθώς η πιστωτική ανάπτυξη ήταν μεγαλύτερη από αυτή που θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε. Συνολικά το ευρώ έχει λειτουργήσει καλά, αλλά η ιρλανδική οικονομία δεν χρειαζόταν εξίσου μεγάλη ώθηση από τα επιτόκια όσο άλλες χώρες. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν αντιμετώπισε αποτελεσματικά τη φούσκα των ακινήτων. Το ευρώ όμως ήταν επίσης ζωτικής σημασίας για την Ιρλανδία, ήταν αυτό που μας έσωσε, με την προσφορά ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την υποστήριξη της Κομισιόν στα ιρλανδικά μέτρα. Αυτά ήταν που μείωσαν σημαντικά τα επιτόκια δανεισμού στις διεθνείς αγορές, έτσι το spread με τα γερμανικά ομόλογα διαμορφώνεται στις 150 μονάδες βάσης. Το δικό σας πιστεύω ότι είναι διπλάσιο. Κι εμάς σε αυτά τα επίπεδα ήταν πριν λάβουμε τα μέτρα, αλλά η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν επιτυχής, διότι έχει ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών.
Με αρωγή κοινής γνώμης και πολιτικών κομμάτων
«Γνωρίζω ότι στην Ελλάδα έχετε μεγάλη παραοικονομία και όχι αρκετά φορολογικά έσοδα. Αντιμετωπίζαμε κι εμείς το πρόβλημα της φοροδιαφυγής τη δεκαετία του ’90. Ελήφθησαν σκληρά μέτρα από διαδοχικές κυβερνήσεις με αποτέλεσμα τη συλλογή 3 δισ. ευρώ. Αυτό που χρειάζεται είναι να πείσετε τους πολίτες ότι τα δημόσια οικονομικά είναι σε τέτοια χάλια, που όσο δυσάρεστο και να είναι, πρέπει να ληφθούν μέτρα. Στην Ιρλανδία έχει επιτευχθεί αυτό. Παρά την πτώση της δημοτικότητας της κυβέρνησης, τα μέτρα έχουν γίνει αποδεκτά από τους πολίτες, ενώ τα δύο μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης συμφωνούν στο στόχο της μείωσης του ελλείμματος – αν και διαφωνούν με επιμέρους μέτρα. Αυτό έχει βοηθήσει πολύ την κυβέρνηση».
Τα συνδικάτα ζητούν την ανάκληση των μέτρων περικοπής μισθών
– Ως πολιτικός, έχετε αναγκασθεί να λάβετε σκληρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής. Πώς πείσατε τους πολίτες για την αναγκαιότητα των μέτρων;
– Ημουν πρωθυπουργός μόλις εννέα μήνες (σ.σ. με πρόγραμμα αυστηρής λιτότητας) όταν προκλήθηκαν εκλογές που χάσαμε. Ξαναέγιναν όμως εκλογές μετά από εννέα μήνες, και ξαναήρθαμε στην κυβέρνηση για 4,5 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών μειώσαμε τον πληθωρισμό από 21-22% στο 3% και εξαλείψαμε ένα τεράστιο έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών. Ωστόσο, δεν καταφέραμε να μειώσουμε τις τρέχουσες δαπάνες, που είχαν εκτοξευθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Η κυβέρνησή μας όμως ήταν μία κυβέρνηση συνασπισμού με τους Εργατικούς, και ήταν δύσκολο να συμφωνήσουμε σε περικοπές δαπανών. Στο τέλος το Εργατικό Κόμμα έφυγε από τον συνασπισμό, διότι δεν μπορούσε να αποδεχθεί τις περικοπές που εισηγούμασταν. Στις εκλογές που ακολούθησαν, ωστόσο, δεν χάσαμε από τους Εργατικούς, αλλά από ένα νέο δεξιό κόμμα που έπεισε τους ψηφοφόρους ότι θα ήταν αποτελεσματικότερο από εμάς στις περικοπές. Αρα ναι, τελικά οι ψηφοφόροι πείσθηκαν για την ανάγκη των περικοπών. Πράγματι, η νέα κυβέρνηση συνέχισε τις πολιτικές μας και μείωσε σημαντικά τις τρέχουσες δαπάνες, δημιουργώντας τις βάσεις για τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας, που ξεκίνησε από το 1993. Σήμερα, παρά την πτώση της δημοτικότητας της κυβέρνησης, τα μέτρα επίσης είναι γενικώς αποδεκτά από τον πληθυσμό. Οχι όμως και από τον δημόσιο τομέα, τα συνδικάτα του οποίου ζητούν την ανάκληση των μέτρων περικοπής των μισθών. Στα τέλη του ’90 και τις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας αδύναμες κυβερνήσεις έδωσαν μεγάλες αυξήσεις στο Δημόσιο, με αποτέλεσμα οι δημόσιοι υπάλληλοι να πληρώνονται υπερβολικά. Η μείωση λοιπόν ήταν απαραίτητη, αλλά δεν έγινε αποδεκτή από τα συνδικάτα, εν μέρει λόγω τακτικών λαθών της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις. Είχαν διακόψει μάλιστα τις συνομιλίες, και μόλις την περασμένη εβδομάδα επανήλθαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Υπό την προϋπόθεση λοιπόν ότι η κυβέρνηση δεν θα ενδώσει στις πιέσεις των συνδικάτων και θα ανακαλέσει τα μέτρα, θεωρώ ότι η Ιρλανδία θα επιτύχει να εξέλθει από αυτή την κρίση".
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)