Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 2010

Οικονομικό Δελτίο Alpha Bank

Δόθηκε στην δημοσιότητα το Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank, το οποίο βρίσκουμε στο link: http://www.alpha.gr/files/infoanalyses/oikon_deltio_113.pdf (αρχείο .pdf, "ανοίγει" με Acrobat Reader). Εμπεριέχει άρθρα στην Ελληνική και την Αγγλική γλώσσα.

Παρακαλώ για την προσεκτική μελέτη του.

Ελλειμμα Γαλλίας

Οπως διαβάζουμε:

" Γαλλία: Δημόσιο έλλειμμα-ρεκόρ, στο 7,7% εκτιμάται για το 2010
Στο 1,5% η ανάπτυξη φέτος, στο 2% το 2011.

Το δημόσιο έλλειμμα της Γαλλίας θα αγγίξει το επίπεδο ρεκόρ του 7,7% του ΑΕΠ αυτή τη χρονιά, αλλά θα μειωθεί στο 6% το 2011 σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού 2011 που κατατέθηκε σήμερα, το οποίο προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2% για το 2011, έναντι 1,5% για το 2010.

Το δημόσιο έλλειμμα θα ανέλθει στα 152 δισ. ευρώ φέτος, ενώ θα μειωθεί στα 92 δισ. ευρώ το 2011.

Καθώς η Γαλλία εξέρχεται από την παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση, ο πληθωρισμός προβλέπεται να είναι ήπιος, στο 1,5% για το 2010 και το 2011, ενώ θα αυξηθεί στο 1,75% από το 2012 έως το 2014.

Έτσι, η αγοραστική δύναμη του Γάλλου πολίτη αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,2% φέτος και κατά 1,6% το 2011".

Κατάπτωση

Διαβάζω στην "Καθημερινή" το ακόλουθο άρθρο:

" ΗΠΑ: Ένα εκατομμύριο παιδιά λαμβάνουν αντιψυχωσικά
Όπως υποστηρίζει Καναδή γιατρός το συγκεκριμένο γεγονός είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την οικονομική κρίση.

Τον Ιούλιο, η εφημερίδα Washington Post σημείωνε ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις αποθησαυρίζουν ποσά-ρεκόρ, συνολικά 1,8 τρισ. δολάρια, περιμένοντας επενδυτικές ευκαιρίες. Την ίδια στιγμή, καταγραφόταν ότι αριθμός-ρεκόρ παιδιών στην Αμερική λαμβάνουν με συνταγή ψυχιατρικά φάρμακα, ακόμη και σε πολύ τρυφερές ηλικίες. Τα δύο γεγονότα, υποστηρίζει σε άρθρο της η Σούζαν Ρόζενταλ, Καναδή γιατρός, συγγραφέας και μαχητική σοσιαλίστρια, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.

Η τάξη των επιχειρηματιών -γράφει η Ρόζενταλ- έκλεψε τα τρισεκατομμύριά της εκμεταλλευόμενη εργαζόμενους στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο εξωτερικό, πληρώνοντας λιγότερο από όσο αξίζει η εργασία τους, απολύοντας χιλιάδες κι αναγκάζοντας τους υπόλοιπους να δουλεύουν πολύ σκληρότερα για πολύ λιγότερα. Και τώρα, κλέβει κι από τα παιδιά τους.

Η εκμετάλλευση και η ανέχεια προκαλούν εξάντληση, κατάθλιψη, οργή, άγχος και μια αίσθηση ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα στους γονείς. Περίπου 15 εκατομμύρια παιδιά στην Αμερική, το ένα στα πέντε, ζει με ένα γονέα που υπέστη κρίση κατάθλιψης το 2009. Τα παιδιά αντιδρούν στη γονεϊκή συμπεριφορά με δικά τους συμπτώματα και συμπεριφορές. Όσο μεγαλύτερος ο πόνος του γονιού, τόσο μεγαλύτερος ο πόνος του παιδιού.

Σε αυτά τα παιδιά γιατροί κρεμούν ταμπέλες με ψυχιατρικές διαταραχές και τους δίνουν φάρμακα ώστε να «συμμορφώνονται». Τους κλέβουν την υγεία τους και κάθε ελπίδα βελτίωσης της ζωής τους, τονίζει η Ρόζενταλ.

Επί δεκαετίες, ερευνητές όπως οι Πίτερ και Τζίντζερ Μπρέγκιν τεκμηρίωναν την σοκαριστική έκταση της πραγματικότητας ότι στα παιδιά στην Αμερική χορηγούνται διεγερτικά και αντικαταθλιπτικά. Τώρα, χάρη στην δύναμη του marketing των φαρμακευτικών εταιριών, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα λαμβάνουν ισχυρά αντιψυχωσικά.

Στους ενήλικες, αυτές οι τοξικές χημικές συνθέσεις αυξάνουν τον κίνδυνο να υποστούν εγκεφαλικά, να εμφανίσουν καρδιολογικά προβλήματα, παχυσαρκία και διαβήτη, δημιουργούν αυτοκτονικές τάσεις, ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο για βλάβες στο νευρικό σύστημα, μολύνσεις, ξαφνικό θάνατο και επιληπτικές κρίσεις. Οι συνέπειες στα παιδιά είναι άγνωστες.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η FDA (U.S. Federal Drug & Food Administration, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ελέγχου Φαρμάκων & Τροφίμων των ΗΠΑ) σε έκθεσή της διαπίστωνε ότι η συνταγογράφηση αντιψυχωσικών σε παιδιά 0-17 ετών αυξήθηκε 22% τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Το 2008, από τις 32 εκατ. συνταγές έξι ευρέως διαδεδομένων αντιψυχωσικών φαρμάκων τα οπόια ερεύνησε η FDA , οι 4,8 εκατ. αφορούσαν παιδιά (15% του συνόλου).

Την ίδια χρονιά, ένα εκατομμύριο παιδιά έλαβαν με συνταγή αντιψυχωσικά (19% του συνόλου των 5,5 εκατ. ατόμων). Οι αριθμοί ανά ηλικιακή ομάδα: 1.770 παιδιά ηλικίας 0-2 ετών, 64.664 παιδιά ηλικίας 3-6 ετών, 414.451 παιδιά ηλικίας 7-12 ετών και 540.760 παιδιά ηλικίας 13-17 ετών.

Οι διαγνώσεις για τα βρέφη 0-2 ετών περιλάμβαναν όρους όπως Διαταραχή Έλλειψης Προσοχής, Ψυχικά/Συμπεριφορικά Προβλήματα, Άλλες Ψυχικές Διαταραχές, Συμπεριφορικά Προβλήματα και Κατάλοιπη Σχιζοφρένεια--η τελευταία διάγνωση συνήθως γίνεται στη βάση «παράδοξων πεποιθήσεων και ασυνήθιστων αντιληπτικών εμπειριών».

Ίσως όμως, τονίζει η Ρόζενταλ, μια πιο ακριβής διάγνωση για τα συμπτώματα αυτών των παιδιών θα ήταν «γονεϊκή κατάθλιψη λόγω της ανυπαρξίας κοινωνικής πολιτικής».

Πρόσφατη έρευνα του Urban Institute έδειξε ότι το 7% των βρεφών ηλικίας 9 μηνών ζουν με μητέρες που ψυχολογικά προβλήματα και το 41% με μητέρες που πάσχουν από κάποιας μορφής κατάθλιψη. Τα ποσοστά είναι ακόμα υψηλότερα μεταξύ των οικογενειών που ζουν στη φτώχεια, στις οποίες είναι επίσης πιθανότερο να εκδηλώνονται κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας.

«Μόνο ένα άρρωστο κοινωνικό σύστημα -καταλήγει η Ρόζενταλ- θα ευνοούσε τον πλουτισμό ολίγων δια της κλοπής των ζωών και των ελπίδων των πολλών».

Και πάλι για το περιβάλλον και την βιώσιμη ανάπτυξη

Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Υπό εξαφάνιση ένα στα πέντε είδη φυτών

Τουλάχιστον ένα στα πέντε είδη φυτών απειλούνται με εξαφάνιση εξαιτίας της συρρίκνωσης του φυσικού τους περιβάλλοντος, για την οποία ευθύνεται ο άνθρωπος. Αυτό επαναβεβαιώνουν τα συμπεράσματα μελέτης που εκπόνησαν από κοινού ο Βασιλικός Βοτανικός Κήπος του Λονδίνου, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης.

Σύμφωνα με το διευθυντή του Κήπου, πρόκειται για την ακριβέστερη μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί έως σήμερα γύρω από τα περίπου 380.000 είδη φυτών που υπολογίζεται πως υπάρχουν. Ο Στίβεν Χόπερ πρόσθεσε πως τα συμπεράσματά της συνιστούν «σημαντικό θεμέλιο» για τις μελλοντικές προσπάθειες προστασίας του περιβάλλοντος. «Δεν μπορούμε να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια καθώς είδη φυτών εξαφανίζονται», δήλωσε. «Τα φυτά αποτελούν τη βάση της ζωής στη Γη, παρέχοντάς μας καθαρό αέρα, νερό, τρόφιμα και καύσιμα. Όλα τα ζώα και τα πτηνά εξαρτώνται από αυτά, όπως κι εμείς.»

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε περίπου 4.000 είδη φυτών για να διαπιστώσουν ότι απειλούνται σε ποσοστό 22%. Τα περισσότερα απειλούμενα φυτά εντοπίζονται σε τροπικά δάση. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, τα φυτά απειλούνται σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι τα πτηνά, στον ίδιο βαθμό με τα θηλαστικά και σε μικρότερο βαθμό απ’ ό,τι τα αμφίβια και τα κοράλλια. Το 81% των παραγόντων που τα απειλούν σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες".

Ο πυρομανής πυροσβέστης

Οπως διαβάζουμε στο Reuters και την "Ναυτεμπορική":

"ΕΕ: Νέες κυρώσεις για τις δημοσιονομικά απείθαρχες χώρες

Μια σειρά νέων κυρώσεων για τις χώρες της ευρωζώνης που παραβιάζουν συστηματικά τους δημοσιονομικούς κανόνες πρότεινε σήμερα (29/9/2010) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μια προσπάθεια να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών μετά την κρίση χρέους σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη.

Οι προτάσεις θα αυστηροποιήσουν το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, επιβάλλοντας ποινές σε χώρες, οι δαπάνες των οποίων ξεπερνούν τις δημοσιονομικές τους δυνατότητες.

«Για την ευρωζώνη, οι αλλαγές θα ενδυναμώσουν τους μηχανισμούς επιβολής (των κανόνων) και θα περιορίσουν τη ευχέρεια που υπάρχει στην εφαρμογή των κυρώσεων», αναφέρει η Κομισιόν σε ανακοίνωσή της.

«Με άλλα λόγια, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα βασίζεται πιο πολύ στους κανόνες και οι κυρώσεις θα είναι η φυσιολογική συνέπεια… για τια χώρες που αθετούν τις δεσμεύσεις τους.»

Ανώτατος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι στόχος της Κομισιόν είναι να τεθούν σε εφαρμογή οι νέες κυρώσεις από τα μέσα του 2011.

Το τελευταίο διάστημα είχαν ενταθεί οι πιέσεις των Γερμανών, αλλά και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Ζαν Κλοντ Τρισέ για προώθηση αυστηρότατων κυρώσεων εναντίον των χωρών με υπερβολικό έλλειμμα και χρέος.

Στη συνεδρίαση της ειδικής ομάδας για την οικονομική διακυβέρνηση, υπό τον πρόεδρο της Ε.Ε., Χέρμαν Βαν Ρόμπεϊ, την Δευτέρα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, κάλεσε και τους ομολόγους του να παραμερίσουν τις διαφωνίες και να αποφασίσουν για τις κυρώσεις που θα επιβάλλονται στις χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα.

Είχε προηγηθεί και επιστολή του κ. Σόιμπλε σε όλους τους υπουργούς, στην οποία εξέφραζε τη δυσφορία του για την καθυστέρηση που παρατηρείται στις εργασίες της ομάδας.

Τι προβλέπουν οι νέες κυρώσεις

Οι κυρώσεις που προτάθηκαν σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εστιάζονται στις χώρες της ευρωζώνης και δεν συμπεριλαμβάνουν την αναστολή των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ προς τις χώρες που παραβιάζουν τους κανόνες, όπως ήθελε η Γερμανία.

Σύμφωνα με αξιωματούχο της Κομισιόν, οι προτάσεις για πάγωμα των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων στα κράτη-μέλη της ΕΕ που παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες – αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – θα αποτελούν μέρος των αλλαγών, ωστόσο η διαδικασία είναι τόσο νομικά περίπλοκη που θα χρειαστεί αρκετό καιρό.

Η νέα νομοθεσία θα επιτρέπει στην Κομισιόν να επιβάλλει πρόστιμα έως και 0,2% του ΑΕΠ για τις χώρες της ευρωζώνης που επανειλημμένα αγνοούν τις συστάσεις της.

Οι προτεινόμενες αλλαγές έρχονται σε αντίθεση με την προηγούμενη αναμόρφωση του Συμφώνου Σταθερότητας το 2005, η οποία ήταν πιο «επιεικής» με τους παραβάτες".


Ουδέν σχόλιον (πολύ ορατές, όμως, οι συνέπειες)...

Εκθεση ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία

Δόθηκε στην δημοσιότητα σήμερα 29/9/2010 η τρίτη έκθεση του ΙΟΒΕ για την Ελληνική οικονομία.

Οπως διαβάζουμε:

" ΙΟΒΕ:Aποφύγαμε τον σκόπελο, αλλά χρειάζεται 10ετές αναπτυξιακό σχέδιο

«Με τα μέτρα που έχουν ληφθεί και τις παρεμβάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα η Ελλάδα έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα για την αποφυγή της στάσης πληρωμών, που θα είχε ολέθριες επιπτώσεις στην ευημερία των πολιτών της», σημειώνει στην τελευταία του έκθεση για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το ΙΟΒΕ, προειδοποιώντας, όμως, την ίδια ώρα ότι ελλοχεύουν κίνδυνοι τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.

Με τα δεδομένα αυτά το ΙΟΒΕ προτείνει μέσω της έκθεσής του στην κυβέρνηση να εκπονήσει δεκαετές αναπτυξιακό πρόγραμμα αποτυπώνοντας με σαφήνεια τις κατευθύνσεις που θα πρέπει να λάβει η ελληνική οικονομία, με έμφαση στην εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα της, όπου οι ιδιωτικές επενδύσεις και οι εξαγωγές θα αναλάβουν την αναπτυξιακή σκυτάλη.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, παρά τη συνεχιζόμενη δυσπιστία των διεθνών αγορών, ο μηχανισμός στήριξης προσφέρει «παράθυρο ευκαιρίας» προκειμένου να αποκατασταθούν πλήρως η δημοσιονομική ισορροπία, η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος και οι ομαλές πιστωτικές συνθήκες του ιδιωτικού τομέα, αλλά και να τεθεί η οικονομία εκ νέου σε αναπτυξιακή τροχιά και στη διαδικασία πραγματικής σύγκλισης με την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Ωστόσο, επισημαίνει, ότι υπάρχουν και κίνδυνοι με κύριους:

Βραχυπροθέσμως τη δημοσιονομική υστέρηση σε σχέση με το στόχο, την έλλειψη ρευστότητας στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας.

Ως κύρια αιτία για τον κίνδυνο της δημοσιονομικής υστέρησης εκτιμά τον χαμηλό ρυθμό αύξησης των εσόδων (3,3% το οκτάμηνο) σε σχέση με τον ετήσιο στόχο (13,7%). Έπίσης σημειώνει ότι ένα μέρος της υστέρησης οφείλεται στη θέσπιση υπεραισιοδόξων στόχων μετά τη λήψη των φορολογικών μέτρων, ενδεχομένως λόγω της υποεκτίμησης της ελαστικότητας της ζήτησης ως προς τις τιμές και ως προς το εισόδημα. Μεγάλο, όμως, μέρος της, υπογραμμίζει, οφείλεται στα εγγενή προβλήματα του φοροεισπρακτικού και ελεγκτικού μηχανισμού.

Στο πλαίσιο αυτό εκτιμά ότι η περαίωση ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων είναι μια λύση ανάγκης, η οποία εμπεριέχει πολλούς κινδύνους. Προειδοποιεί δε ότι εάν η λύση αυτή δεν συνοδευτεί από συστηματική προσπάθεια αναδιοργάνωσης των ελεγκτικών μηχανισμών και από ένα σύγχρονο, απλό, μόνιμο και ανταγωνιστικό φορολογικό σύστημα, το τελικό αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου θα είναι αρνητικό: οι συστηματικά φοροδιαφεύγοντες θα έχουν επιβραβευθεί για μια ακόμα φορά, και το πρόβλημα της φοροδιαφυγής θα οξυνθεί.

Ο έτερος κίνδυνος, η έλλειψη ρευστότητας, μπορεί να αμβλυνθεί αν οι τράπεζες προβούν σε αυξήσεις του μετοχικού τους κεφαλαίου, κατά το παράδειγμα της Εθνικής Τράπεζας, ή κάνοντας χρήση των 10 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Όλες οι άλλες λύσεις ενδεχομένως εξυπηρετούν άλλους (θεμιτούς) στόχους, δεν εξυπηρετούν όμως το στόχο της βελτίωσης των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία.

Σε μεσοπρόθεσμο / μακροπρόθεσμο ορίζοντα, το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα πορεύεται ακόμα με το παλαιό αναπτυξιακό πρότυπο, που διέπεται από φιλοσοφία κρατισμού.

Από το πρόβλημα αυτό εκπορεύονται κυρίως οι μεγάλοι κίνδυνοι για την ανταγωνιστικότητα και τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας και, συνεπώς, την ευημερία του ελληνικού λαού. Οι πρόσφατες ρυθμίσεις στο ασφαλιστικό και η στάση της κυβέρ-νησης στο θέμα των αδειών των οδηγών φορτηγών ΔΧ δείχνουν ότι οι ηγετικές πρωτοβουλίες δεν λείπουν.

Αυτά όμως δεν αρκούν, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το οποίο και εκτιμά ότι απαιτείται σαφής περιγραφή ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου, φιλικού προς τις αγορές, με έμφαση στην εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα, όπου οι ιδιωτικές επενδύσεις και οι εξαγωγές θα αναλάβουν την αναπτυξιακή σκυτάλη, ιδιαίτερα στους κλάδους με αποδεδειγμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ η κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να εκπονήσει δεκαετές αναπτυξιακό πρόγραμμα αποτυπώνοντας με σαφήνεια αυτές τις κατευθύνσεις. Υπενθυμίζει δε ότι το Μνημόνιο αποτελεί ένα αναγκαίο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής και διαρθρωτικής προσαρμογής, αλλά δεν είναι πανάκεια.

Οπως επισημαίνει, απαιτείται η υιοθέτηση ενός νέου αναπτυξιακού προτύπου για την ελληνική οικονομία με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όπως:

α) σταθερό και ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο για την αποφυγή του εκπατρισμού επιχειρήσεων και την προσέλκυση ξένου κεφαλαίου,

β) επιτάχυνση και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων,

γ) υιοθέτηση γρήγορων διαδικασιών (fast track) για την πραγματοποίηση μεγάλων επενδύσεων,

δ) πώληση-αξιοποίηση ακίνητης κρατικής πε-ριουσίας,

ε) ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών, είτε από την αγορά κεφαλαίου είτε μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας,

στ) αποκατάσταση συνθηκών σύγχρονης εταιρικής διακυβέρνησης σε μεγάλες δημόσιες επιχειρή-σεις και οργανισμούς,

ζ) εισαγωγή διεθνών λογιστικών προτύπων, συστημάτων πληροφορικής και συστημάτων οργάνωσης και διοίκησης στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα,

η) θέσπιση μετρήσιμων στόχων σχετικά με τη θέση της Ελλάδας σε διεθνείς κατατάξεις ανταγωνιστικότητας, διαφάνειας, διαφθοράς, επίδοσης παι-δείας και καινοτομικής δραστηριότητας, κλπ.,

θ) διευκόλυνση της κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού από κλάδους και επιχειρήσεις που «δύουν» σε κλάδους και επιχειρήσεις που «ανατέλλουν», και

ι) ανάδειξη ενός κοινωνικού προτύπου που εξασφαλίζει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, διευκολύνει την προσαρμογή στην αγορά εργασίας και την κινητικότητα του εργατι-κού δυναμικού, κυρίως όμως εξασφαλίζει ίση πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας παι-δεία και υγεία.

Τρία σενάρια για την οικονομία

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ τρία είναι τα επικρατέστερα σενάρια για την εγχώρια οικονομία:

α) Το «σενάριο της ελπίδας» προβλέπει ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει, σε γενικές γραμμές, το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής του Μνημονίου και θα εφαρμόσει παράλληλα πολιτικές που διευκολύνουν την οικονομική ανάπτυξη και συνακολούθως, τη δημοσιονομική προσαρμογή (απελευθέρωση επαγγελμάτων και αγορών, ιδιωτικοποιήσεις, ενίσχυση των επενδύσεων κλπ).

Στην περίπτωση αυτή το δημοσιονομικό έλλειμμα προβλέπεται να μειωθεί κοντά στο 7% του ΑΕΠ το 2011 και κοντά στο 5% το 2012, ενώ η οικονομική ανάπτυξη θα συνεχίσει να είναι αρνητική το 2011, αλλά ηπιότερη του 2010 και θετική το 2012 (μεταξύ 1,5 και 2,5%).

Είναι πιθανό, όχι όμως βέβαιο, ότι η υλοποίηση του αισιόδοξου σεναρίου θα επιτρέψει σταδιακή επιστροφή της Ελλάδος στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Δεν είναι βέβαιο, διότι το δημόσιο χρέος συνεχίζει να αυξάνεται, ακόμα και κάτω από αυτό το αισιόδοξο σενάριο (144% του ΑΕΠ το 2012 και το 2013).

Κάτω από τις συνθήκες αυτές, οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές είναι πιθανό να συνεχίσουν να μην επιθυμούν να μας δανείσουν, δηλαδή τα spreads να μη μειωθούν δραστικά.

Η πιθανότερη και λογικότερη έκβαση στην περίπτωση αυτή είναι η επέκταση του χρονικού ορίζοντα των δανείων που μας έχει χορηγήσει η "τρόικα".

Σε γενικές γραμμές, η σωτηρία στο σενάριο αυτό εναπόκειται στα χέρια της "τρόικας", και ιδιαίτερα της γερμανικής κυβέρνησης. Ελπίζουμε επομένως, αλλά δεν είμαστε βέβαιοι ότι θα αποφύγουμε τη στάση πληρωμών, καθώς εξαρτώμεθα από οικονομικές, αλλά και πολιτικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στη Γερμανία.

β) Το δεύτερο σενάριο, είναι το «σενάριο της καταστροφής», κατά το οποίο είτε η δημοσιονομική προσαρμογή εγκαταλείπεται λόγω των ποικίλων αντιδράσεων, είτε συνεχίζεται μεν αλλά χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές.

Στην πρώτη περίπτωση, επέρχεται «ακαριαίος θάνατος» με παύση εκταμίευσης των υπολοίπων δόσεων του δανείου και στάση πληρωμών της Ελλάδας. Στη δεύτερη περίπτωση είναι πολύ πιθανό ότι επέρχεται "αργός θάνατος", υπό την έννοια ότι η οικονομία θα αντιδράσει αρνητικά στη "σκέτη" δημοσιονο-μική προσαρμογή, αφού η έλλειψη διαρθρωτικών αλλαγών δεν θα μπορέσει να δημιουργήσει «αντισώματα» με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Στην περίπτωση αυτή θα αργήσει, αλλά τελικά θα επέλθει, στά-ση πληρωμών λόγω μακροχρόνιας στασιμότητας του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή θα αποβεί καταστρεπτική για την ευη-μερία της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και θα θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα του ευρώ.

γ) Το «σενάριο της σωτηρίας», προβλέπει ότι η κυβέρνηση υιοθετεί τις πολιτικές του πρώτου σεναρίου ταυτόχρονα με επιθετική πολιτική αξιοποίησης της ακίνητης κρατικής περιουσίας. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι να προεξοφληθεί από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές η εξόφληση μέρους του δημόσιου χρέους. Αυτή η, μη αναμενόμενη, θετική εξέλιξη οδηγεί στην προσδοκία ότι, αργά ή γρήγορα, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ θα υποχωρήσει και απομακρύνει το κα-ταστρεπτικό, για την ευημερία του ελληνικού λαού, ενδεχόμενο της στάσης πληρωμών. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σκόπιμο: Πρώτον, να γίνει μια προσπάθεια αποτίμησης της δημόσιας ακίνητης περιουσίας. Δεύτερον, να εξεταστούν οι τρόποι αξιοποίησής της και τα δυνητικά έσοδα του Δημοσίου. Τρίτον, να αποτυπωθεί η δυναμική του δημοσίου χρέους σε βάθος χρόνου (π.χ. για την επόμενη δεκαετία) λαμβάνοντας υπόψη αυτόν τον παράγοντα".



Ολόκληρη την έκθεση του ΙΟΒΕ μπορούμε να δούμε στο link: http://www.iobe.gr/media/oik_syg/IOBEGreek_econ_03_10_final.pdf (αρχείο. pdf, "ανοίγει" με Acrobat Reader). Φυσικά, είναι περιττό να τονίσω την αναγκαιότητα της μελέτης της έκθεσης και της κριτικής αντιμετώπισής της.


Υ.Γ.: Δεν θα ήθελα να προβώ σε σχολιασμό επί της περαίωσης.

Χάσμα εισοδήματος

Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Ρεκόρ στο χάσμα πλουσίων - φτωχών

Σε ιστορικά υψηλά επίπεδα διευρύνθηκε πέρυσι το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών Αμερικανών, με την ύφεση να πλήττει κυρίως νέους και παιδιά.

Το 20% των Αμερικανών με τα μεγαλύτερα εισοδήματα -μια κατηγορία στην οποία ανήκουν εκείνοι με ετήσια έσοδα άνω των 100.000 δολαρίων- συγκέντρωσε το 49,4% του συνολικού πλούτου στις ΗΠΑ, έναντι ποσοστού μόλις 3,4% για εκείνους που ζουν κοντά στα όρια της φτώχειας, όπως προκύπτει από πρόσφατα δημογραφικά στοιχεία.

Παράλληλα, η εισοδηματική ανισότητα στις ΗΠΑ έχει ανέλθει στα υψηλότερα επίπεδα από το 1967, από τότε που άρχισαν να καταγράφονται στοιχεία.

Το 5% των πλουσιότερων Αμερικανών -με ετήσιο εισόδημα άνω των 180.000 δολαρίων- κατάφερε πέρυσι να αυξήσει οριακά το εισόδημά του, εν αντιθέσει με τις οικογένειες της μεσαίας τάξης, το εισόδημα των οποίων μειώθηκε.

Επιπλέον, το ποσοστό των Αμερικανών κάτω από το όριο της φτώχειας -με ετήσιο εισόδημα 10.977 δολαρίων για τετραμελή οικογένεια- αυξήθηκε το 2009 στο 6,3%, στα υψηλότερα επίπεδα από το 1975".

Οι Κεντρικές Τράπεζες στις δύο πλευρές του Ατλαντικού

Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Fed: Νέα τακτική για τα ομόλογα

Νέες τακτικές για την αγορά μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων εξετάζουν αξιωματούχοι της Φέντεραλ Ριζέρβ, προκειμένου να στηρίξουν την αναιμική ανάκαμψη.

Αντί να ανακοινώσουν μαζικό πρόγραμμα εξαγοράς ομολόγων με ημερομηνία λήξης, όπως έκαναν το 2009, αξιωματούχοι της Fed εξετάζουν πρόγραμμα μικρότερης διάρκειας, του οποίου όμως η λήξη δεν θα έχει προκαθοριστεί.

Τις ανησυχίες για την εξασθενημένη ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας ενέτειναν και τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες στις ΗΠΑ για την καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία υποχώρησε το Σεπτέμβριο στα χαμηλότερα επίπεδα από το Φεβρουάριο".


Ενώ αυτά αποφασίζονται στην μία πλευρά του Ατλαντικού, στην άλλη πλευρά συμβαίνουν άλλα. Οπως διαβάζουμε:

"ΕΚΤ: Προς απόσυρση έκτακτων μέτρων

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε την απόσυρση των έκτακτων μέτρων ρευστότητας με εντατικότερους ρυθμούς, όπως επεσήμανε χθες ο Γερμανός τραπεζίτης Γιούργκεν Σταρκ.

Σε συνέδριο που οργάνωσε στην Κωνσταντινούπολη η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, ο κ. Σταρκ, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, γνωστοποίησε ότι ορισμένα μέτρα, που εκπνέουν στα τέλη του έτους, δεν θα ανανεωθούν.

Για τα υπόλοιπα μέτρα, όπως είπε, δεν έχει ληφθεί μέχρι στιγμής απόφαση. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις του Σλοβάκου κεντρικού τραπεζίτη Γιόζεφ Μακούτς".


Το θέμα αξίζει, σαφώς, ανάλυσης από την πλευρά σας (με ανάλυση των συνεπειών που θα έχουν τα αντίστοιχα μέτρα σε κάθε οικονομία).

Κλέφτες ποδηλάτων(*)

Οπως διαβάζουμε:

" Αυξάνονται οι κλοπές ποδηλάτων στη Θεσσαλονίκη

Πάνω από τους μισούς ποδηλάτες στη Θεσσαλονίκη έχουν πέσει θύματα κλοπής, κυρίως στο κέντρο της πόλης, όπου τούς αρπάζουν τα ποδήλατα, ακόμα κι αν είναι δεμένα με χοντρές αλυσίδες και λουκέτα.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από έρευνα που διενήργησαν οι Ποδηλάτες Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο των προσπαθειών τους για την αντιμετώπιση του φαινομένου των κλοπών ποδηλάτων, καθώς, όπως διαπιστώνεται, υπάρχει ραγδαία αύξηση, που φτάνει σε ποσοστά ρεκόρ για το έτος 2010.

Συγκεκριμένα, πάνω από 80 ποδήλατα των ερωτηθέντων στην έρευνα εκλάπησαν μέσα στο 2010, τη στιγμή που τον προηγούμενο χρόνο ήταν περίπου 50".


(*): "Κλέφτες Ποδηλάτων" (πρωτότυπος τίτλος: "Ladri di Biciclette". Στα Ελληνικά αποδόθηκε -κι έκτοτε έμεινε γνωστή- ως "Κλέφτης Ποδηλάτων" ) είναι ο τίτλος μιας αριστουργηματικής ταινίας του Βιτόριο Ντε Σίκα (Vittorio De Sica). Γυρισμένη το 1948 με ερασιτέχνες ηθοποιούς, η ταινία άλλαξε την δομή του κινηματογράφου.

Ξανά περί Ιρλανδίας και Οίκων αξιολόγησης

Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":

" Πολυμέτωπη επίθεση στην Ιρλανδία
Η Moody’s προειδοποίησε ότι ίσως υποβαθμίσει το κρατικό χρέος της χώρας εντός της εβδομάδας

Σοφια Σκουλικαρη

«Μπαράζ προειδοποιήσεων» εξαπολύουν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης κατά της Ιρλανδίας, πυροδοτώντας ράλι στα spread των 10ετών κρατικών ομολόγων της, συμπαρασύροντας την Πορτογαλία και κλιμακώνοντας τις ανησυχίες για τα προβλήματα της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

Μια ημέρα μετά την υποβάθμιση των ομολόγων της Anglo Irish Bank κατά τρεις βαθμίδες από τη Moody’s, ο οίκος ανακοίνωσε ότι μπορεί να υποβαθμίσει και το κρατικό χρέος της Ιρλανδίας κατά μία βαθμίδα μέσα στην εβδομάδα. Είχε προηγηθεί η Standard & Poor’s, που προειδοποιούσε με νέα υποβάθμιση του χρέους της χώρας, λόγω του αυξανόμενου κόστους στήριξης της ιρλανδικής τράπεζας. Αναλυτής της Fitch χαρακτήρισε σε συνέντευξη «όχι εντελώς ασφαλή» τη σημερινή βαθμολογία της χώρας ΑΑ-. Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, τα spread στα 10ετή ομόλογα εκτινάχθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από το 1997, φθάνοντας έως και τις 475 μονάδες βάσης, με το κόστος ασφάλισης ομολόγων έναντι χρεοκοπίας (CDS) να εκτοξεύεται στις 519 μονάδες βάσης.

Αντίστοιχα ιστορικά υψηλά άγγιξε και το spread στα 10ετή πορτογαλικά ομόλογα, διευρυνόμενο στις 446 μονάδες βάσης, ενώ το CDS των πενταετών πορτογαλικών ομολόγων άγγιξε τις 450 μονάδες βάσης. Αυτό σε μια ημέρα που, κατά κοινή ομολογία των αναλυτών, δεν υπήρξαν σημαντικές οικονομικές ειδήσεις για την πορτογαλική οικονομία, μετά την προχθεσινή προειδοποίηση του ΟΟΣΑ ότι η χώρα θα πρέπει να επεκτείνει τα μέτρα λιτότητας όπως το πάγωμα των μισθών, ώς το 2013, και να προχωρήσει «τάχιστα» σε αυξήσεις φόρων στις πωλήσεις και τα ακίνητα για να θέσει ξανά υπό έλεγχο το έλλειμμά της. Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Ζοζέ Σόκρατες, ήλπιζε μέχρι πρότινος ότι θα μπορέσει να μειώσει το έλλειμμα σταδιακά, από 9,3% του ΑΕΠ το 2009 σε 7,3% φέτος, στηριζόμενος σε αναπτυξιακά μέτρα. Η αντίδραση των αγορών τον προσγείωσε στον προϋπολογισμό του 2011, που συζητείται από χθες στη Βουλή. Αυτός προβλέπει ταχύτερη συρρίκνωση του ελλείμματος, κάτω από το 3% ώς το 2012, και σταθεροποίηση του δημοσίου χρέους".


Περί των οίκων αξιολόγησης διαβάζουμε σε άλλο άρθρο της ίδιας εφημερίδας:

" Συνέβαλαν στην αστάθεια οι οίκοι αξιολόγησης

Οι αξιολογήσεις του κρατικού χρέους από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης συνέβαλαν στη χρηματοοικονομική αστάθεια, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Οπως επισημαίνει, οι υποβαθμίσεις βασίζονται σε χρηματοοικονομικούς κανόνες και αυτόματες ρυθμίσεις που πρέπει να περιορισθούν, καθώς μπορούν να έχουν αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις στις αγορές. Οι οίκοι θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στη διάρθρωση του δημοσίου χρέους και τις παράπλευρες επιβαρύνσεις του, για τις οποίες οι κυβερνήσεις καλούνται να δίνουν περισσότερες πληροφορίες. Οι οίκοι, σημειώνει το ΔΝΤ, δεν θα πρέπει να καθυστερούν τις αλλαγές των αξιολογήσεών τους, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να επιτείνει τις υπερβολές του οικονομικού κύκλου. Η έκθεση του ΔΝΤ επισημαίνει τις ανησυχίες που έχουν εκφρασθεί για τις συγκρούσεις συμφερόντων που προκαλεί επιχειρηματικό μοντέλο των μεγάλων οίκων, καθώς για τις αξιολογήσεις τους πληρώνονται από τους εκδότες των ομολόγων, δημιουργώντας εν δυνάμει πιέσεις για υψηλή βαθμολογία. Εκτιμά, ωστόσο, ότι αν πλήρωναν οι επενδυτές για τις αξιολογήσεις, θα πίεζαν εκείνοι τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης να καθυστερήσουν τις υποβαθμίσεις ώστε να αποφύγουν πωλήσεις ομολόγων".

Αποτελεσματικότητα κυβερνήσεων

Οπως διαβάζουμε στην "Ελευθεροτυπία":

"Αναποτελεσματικές οι κυβερνήσεις λένε οι πολίτες 22 χωρών

«Ζοφερό» μήνυμα στην κυβέρνηση της χώρας τους στέλνουν 22.783 άνθρωποι από 22 διαφορετικές χώρες του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου, οι οποίοι υποστηρίζουν, σύμφωνα με έρευνα του BBC, πως οι κυβερνήσεις τους κατασπαταλούν τα χρήματα που συγκεντρώνουν από τους φόρους.

Σύμφωνα, ωστόσο, με την ίδια έρευνα, η πλειονότητα επιθυμεί η κυβέρνηση τους να είναι πιο δραστήρια και να είναι αποτελεσματικότερη η παρέμβαση του κράτους στην οικονομία, προκειμένου να ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.

Μόνο στις ΗΠΑ, την Ισπανία, την Τουρκία και την Αυστραλία η πλειοψηφία τάσσεται κατά της παρέμβασης και της εποπτείας του κράτους στην οικονομία.

Τα ποσοστά διαφέρουν από χώρα σε χώρα, αλλά σε γενικές γραμμές κοινή εκτίμηση είναι πως τα χρήματα από τους φόρους δεν επενδύονται σωστά, δεν "ξοδεύονται" δηλαδή όπως θα έπρεπε, δεν καταλήγουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και πάλι στον πολίτη, για το δημόσιο συμφέρον.

Επίσης, κοινή επιθυμία είναι η μείωση του κόστους των βασικών ειδών διατροφής, με το 78% των ερωτηθέντων να τάσσεται υπέρ των επιδοτήσεων για την αγορά τροφίμων.

Σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα τις πιο αναπτυγμένες, είναι γεγονός πως υπάρχει πρόβλημα με τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.

Πάνω από το μισό των ερωτηθέντων τάχθηκε υπέρ της μείωσης του κρατικού δανεισμού, προτείνοντας ως εναλλακτική λύση τις περικοπές στον τομέα των υπηρεσιών, και όχι την αύξηση των φόρων, εκτός από την Αίγυπτο, όπου η μέθοδος της φορολόγησης αναδεικνύεται ως η δημοφιλέστερη επιλογή.

Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών εμφανίζεται σε ολόκληρο τον κόσμο μειωμένη, παρά το γεγονός ότι το 2010 θεωρείται ως το "έτος της ανάκαμψης" από την διεθνή οικονομική κρίση.

Πιο αισιόδοξοι είναι οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Νιγηριανοί και οι Βραζιλιάνοι, ενώ πιο απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι κάτοικοι των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γαλλίας".

Και πάλι για την ναυτιλία

Σε προηγούμενο post (http://economics-alexander-thessaloniki.blogspot.com/2010/09/blog-post_546.html) είχαμε αναφερθεί στο ότι αρκετοί νέοι επαναπροσανατολίζονται στον κλάδο της ναυτιλίας (και μάλιστα ως αξιωματικοί του εμπορικού ναυτικού). Θα ήθελα, επί τη ευκαιρία, να θυμηθούμε την αναφορά της Τράπεζας της Ελλάδος στην Έκθεσή της για τη Νομισματική Πολιτική του 2010 (η οποία έκθεση, όπως είχαμε αναφέρει, αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα. Υπενθυμίζω το link στο οποίο μπορούμε να βρούμε την Εκθεση: http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/NomPol20092010.pdf). Αναφέρεται, λοιπόν, στην Εκθεση (σελ. 151):

"Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και διατήρηση του ναυτιλιακού πλέγματος αποτελεί η προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα και η ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου στον κλάδο της εμπορικής ναυτιλίας".


Ιδιαίτερης σημασίας είναι ορισμένα στοιχεία που αναφέρει η έκθεση και αναδεικνύουν τον ρόλο μίας πολύ μεγάλης ναυτιλίας σε μία οικονομία μεγέθους όπως η ελληνική.

Ελλάδα και Δανία είναι οι δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ο ναυτιλιακός κλάδος συνεισφέρει στις οικονομίες των δυο χωρών έσοδα πολύ υψηλά ως ποσοστό του ΑΕΠ. Όπως αναφέρει η ΤτΕ, το 2008, η Δανία κατέγραψε τις υψηλότερες εισπράξεις στην ΕΕ- 27 (25,6 δισ. ευρώ), ακολουθούμενη από τη Γερμανία (23,3 δισ. ευρώ) και την Ελλάδα (17,6 δισ. ευρώ). Ως ποσοστό όμως του ΑΕΠ, οι εισπράξεις για τη Δανία διαμορφώθηκαν στο 11,0%, για τη Γερμανία στο 0,9% (λόγω του μεγέθους της γερμανικής οικονομίας) και για την Ελλάδα στο 6,9%.

Αυτό το μεγάλο ποσοστό συμμετοχής της ναυτιλίας στο εγχώριο ΑΕΠ είναι και η ιδιομορφία της χώρας μας. Το ειδικό βάρος της ελληνόκτητης ναυτιλίας στην εθνική οικονομία είναι πολύ υψηλότερο από το ειδικό βάρος της γερμανικής ναυτιλίας στο γερμανικό ΑΕΠ.

Αναλυτικότερα στην έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος αναφέρει για τη ναυτιλία ότι την πενταετία 2005-2009 το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών για θαλάσσιες μεταφορές συνέβαλε καθοριστικά στον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, αφού κάλυπτε πάνω από το 25% του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου και αντιπροσώπευε το 4,1% του ΑΕΠ της χώρας.

Οι ακαθάριστες εισπράξεις από την παροχή υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών ανέρχονταν σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ-27.Συγκεκριμένα, στο σύνολο της ΕΕ-27, οι σχετικές εισπράξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν ξεπερνούν το 1%, ενώ στην Ελλάδα υπερβαίνουν το 6%. Παράλληλα, ο κλάδος της εμπορικής ναυτιλίας προσφέρει απασχόληση ―άμεσα και έμμεσα― σε περίπου 200.000 εργαζομένους.

Αν και την περίοδο 2005-2008 οι καθαρές εισπράξεις από υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών αυξάνονταν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 10%, η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση ―που έπληξε τον κλάδο της ποντοπόρου ναυτιλίας από το τέταρτο τρίμηνο του 2008― συνέβαλε στην πτώση των καθαρών εισπράξεων κατά 33% το 2009. Πάντως για το 2010 λόγω της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας είναι εύλογο να αναμένεται αύξηση των καθαρών εισπράξεων από τη ναυτιλία, επηρεάζοντας θετικά και το ισοζύγιο υπηρεσιών της χώρας.

Λεφτά υπάρχουν, αλλά δεν τα θέλουμε

Οπως διαβάζουμε στην "Ελευθεροτυπία":

"Στο μισό κόπηκαν τα χρήματα που πήρε η Ελλάδα από την Ε.Ε.

Τη μεγαλύτερη πτώση της δεκαετίας εμφάνισαν πέρυσι οι εισπράξεις της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Κόπηκαν στο μισό, από 6,2 δισ. ευρώ το 2008, σε 3,1 δισ. ευρώ.

Αιτία, η διεύρυνση της Ε.Ε. προς ανατολάς, αλλά κυρίως η ολιγωρία που επέδειξαν οι ελληνικές αρχές. Εξάλλου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η πτώση που σημειώθηκε στις εισπράξεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ήταν αισθητά μικρότερη".

Για το ίδιο θέμα, διαβάζουμε στην "Εξπρές":

"ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ θεαματικά το 2009 σε σχέση με το 2008 οι καθαρές απολαβές της Ελλάδας από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το «πάρε-δώσε» των κρατών - μελών. Πρόκειται για μείωση της τάξης του 50% και είναι η μεγαλύτερη της τελευταίας 10ετίας.

Oπως προκύπτει από τα κοινοτικά στοιχεία σχετικά με τις καθαρές απολαβές των κρατών-μελών το 2009, η Ελλάδα εισέπραξε το έτος αυτό το ποσό των 3,121 δισ. ευρώ μετά την αφαίρεση της συνεισφοράς στους ιδίους πόρους της Ε.Ε. Το 2008 οι απολαβές της χώρας ανήλθαν σε 6,279 δισ. ευρώ. Η διαφορά είναι τεράστια, έστω και αν οι εισπράξεις της χώρας το 2008 αποτέλεσαν ρεκόρ των τελευταίων ετών.

Είναι ενδεικτικό ότι οι εισπράξεις της χώρας από το Γεωργικό Ταμείο μειώθηκαν κατά 550 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2008 και η αντίστοιχη μείωση από τις εισπράξεις των Διαρθρωτικών Ταμείων ανέρχεται σε 2,5 δισ. ευρώ..

Γενικά στην Ε.Ε., από τον προϋπολογισμό του 2009 επενδύθηκε το ποσό των 44 δισ. ευρώ στην οικονομική μεγέθυνση και την ανταγωνιστικότητα, άνω των 44 δισ. ευρώ αφιερώθηκαν στη γεωργία και άνω των 8 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν σε εξωτερικές δράσεις".


Επίσης, διαβάζουμε στην "Καθημερινή":

"Το 2008 η Ελλάδα έλαβε από τα ευρωπαϊκά Ταμεία 8,514 δισ. ευρώ και συνεισέφερε στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης 2,327 δισ. ευρώ. Οι καθαρές απολαβές της χώρας ήταν 6,279 δισ. ευρώ, ποσό που είναι το μεγαλύτερο της περασμένης δεκαετίας. Αντιθέτως το 2009 η Ελλάδα έλαβε από την Ευρωπαϊκή Ενωση 5,434 δισ. ευρώ και έδωσε στην Ενωση 2,424 δισ. ευρώ, συνεπώς οι καθαρές απολαβές της διαμορφώθηκαν σε 3,121 δισ. ευρώ. Το εν λόγω ποσό αποτελεί το μικρότερο που έλαβε η Ελλάδα τουλάχιστον από το 2000.

Από την αρχή της δεκαετίας η χώρα μας έχει καθαρές απολαβές από την Ευρωπαϊκή Ενωση 43,618 δισ. ευρώ, δηλαδή 4,3 δισ. ευρώ τον χρόνο κατά μέσο όρο.

Πραγματική καθίζηση καταγράφεται στα έσοδα που έλαβε το 2009 η Ελλάδα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ενωσης (χρηματοδότηση έργων υποδομής στο περιβάλλον και τις μεταφορές): Από 4,71 δισ. ευρώ το 2008, το 2009 λάβαμε 2,25 δισ., δηλαδή 2,45 δισ. ευρώ λιγότερα. Σημαντική μείωση σημειώθηκε και στους πόρους που έλαβε η Ελλάδα για τη γεωργία και την ανάπτυξη της υπαίθρου, αφού το 2009 εισπράξαμε 431 εκατ. ευρώ λιγότερα απ’ ό,τι το 2008".


Αυτά όσον αφορά στην Ελλάδα. Στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως διαβάζουμε:


" Κομισιόν: Κατανομή δαπανών από τον κοινοτικό προϋπολογισμό 2009

Η τόνωση της οικονομικής μεγέθυνσης, η απασχόληση, η έρευνα και η γεωργία ήταν οι βασικοί αποδέκτες της πλειονότητας των περίπου 112 δισ. ευρώ που δαπανήθηκαν το 2009 στο πλαίσιο του κοινοτικού προϋπολογισμού της προηγούμενης χρονιάς, όπως ανακοίνωσε σήμερα στις Βρυξέλλες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ειδικότερα, στη δημοσιονομική έκθεσή της για τον προϋπολογισμό 2009 την οποία ενέκρινε σήμερα η Επιτροπή, επισημαίνεται ότι την προηγούμενη χρονιά δαπανήθηκε το 97% των πιστώσεων, δηλαδή ποσοστό ανάλογο με εκείνο του 2008 (98%).

Αναλυτικότερα, ποσό 44 δισ. ευρώ επενδύθηκε στην οικονομική μεγέθυνση και την ανταγωνιστικότητα. Επίσης, το 2009, η ΕΕ κατέβαλε 6,3 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του 7ου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη. Με τα κεφάλαια της ΕΕ χρηματοδοτήθηκαν πάνω από 1.000 έργα ερευνητικής συνεργασίας, όπως το έργο «Fuel-Path» για την αποτελεσματική παραγωγή βιοκαυσίμων. Στόχος του έργου αυτού είναι να εξευρεθούν τρόποι βελτίωσης της παραγωγής βιοκαυσίμων και να διασφαλιστεί ότι, έως το 2020, η βιοενέργεια θα αποτελεί το 14% τουλάχιστον του συνόλου των ενεργειακών πηγών της ΕΕ.

Στο πλαίσιο του προγράμματος ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας, πάνω από 34.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν κεφάλαια της ΕΕ. Τα κεφάλαια αυτά, ύψους 295 εκατομμυρίων EUR, βοήθησαν τις εν λόγω επιχειρήσεις να αντλήσουν πολλαπλάσια δάνεια ύψους 2,9 δισ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ συνέβαλε στη δημιουργία ή τη διάσωση άνω των 200.000 θέσεων εργασίας μεταξύ του 2007 και του 2008. Επιπλέον, το πρόγραμμα «Erasmus» χρηματοδότησε άνω των 300.000 υποτροφιών κινητικότητας, οι οποίες αφορούσαν 4.000 πανεπιστήμια.

Παράλληλα, από τα στοιχεία της Επιτροπής προκύπτει ότι η πολιτική της συνοχής εξακολουθεί να κατέχει σημαντική θέση στον κοινοτικό προϋπολογισμό καθώς στο πλαίσιο της περιόδου αναφοράς 2007-2013 οι πληρωμές το 2009 ανήλθαν σε 25,5 δισ. ευρώ, δηλαδή υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2008 (11,5 δισ. ευρώ). Σημειώνεται ότι κατά το διάστημα 2000-2006, χάρη στα κεφάλαια που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, δημιουργήθηκαν περίπου ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας, κατασκευάστηκαν ή βελτιώθηκαν 4.000 χλμ. του σιδηροδρομικού δικτύου.

«Άνω του 30% του προϋπολογισμού για το 2009 αφιερώθηκε στην οικονομική ανάκαμψη και μεγέθυνση», δήλωσε ο αρμόδιος επίτροπος για τον προϋπολογισμό, Γιάνους Λεβαντόφσκι ο οποίος τόνισε ακόμη πως «κάθε ευρώ που επενδύουμε στις περιφέρειές μας μπορεί να αποδώσει το διπλάσιο.

Από την έκθεση της Επιτροπής προκύπτει ακόμη ότι πάνω από 40 δισ. ευρώ χορηγήθηκαν υπέρ των αγροτικών περιοχών ενώ πάνω από 100.000 νέοι συμμετείχαν σε προγράμματα ανταλλαγών.

Η Επιτροπή αναφέρει ακόμη ότι μετά από συνεχή αύξηση επί σειρά ετών, τα έσοδα των γεωργών της ΕΕ σημείωσαν πτώση λόγω των μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς. Σύμφωνα με την Επιτροπή, ο κοινοτικός προϋπολογισμός υποστήριξε τους αγρότες με κεφάλαια άνω των 40 δισ. ευρώ υπό μορφή άμεσων ενισχύσεων και παρεμβάσεων στην αγορά, ποσό που ισοδυναμεί με το ήμισυ περίπου των εσόδων των γεωργών.

Εξάλλου, την προηγούμενη χρονιά πάνω από 8 δισ. ευρώ δαπανήθηκαν σε εξωτερικές δράσεις. Ειδικότερα, το 2009, η ΕΕ ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος φορέας αναπτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως, με αναλήψεις υποχρεώσεων ύψους 12 δισ. ευρώ και δράση δράσης σε περίπου 140 αναπτυσσόμενες χώρες.

Το 2009, η ανθρωπιστική και επισιτιστική βοήθεια της ΕΕ βοήθησε πάνω από 150 εκατ. άτομα σε 70 χώρες. Επιπλέον, στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, η ΕΕ διαχειρίστηκε 10 αποστολές σε ευαίσθητα σημεία ανά τον κόσμο, όπως στο Κοσσυφοπέδιο, στο Νότιο Καύκασο, στο Αφγανιστάν, στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική.

Ειδική χρηματοδότηση αφιερώνεται στην προετοιμασία των υποψηφίων και δυνάμει υποψηφίων χωρών που πληρούν τις προϋποθέσεις προσχώρησης στην ΕΕ.

Ένας από τους κυριότερους αποδέκτες εξωτερικής βοήθειας ήταν το Σουδάν με 115 εκατ. ευρώ ενώ από την επισιτιστική βοήθεια ωφελήθηκαν 3,6 εκατ. άτομα στο Νταρφούρ και 436.000 άτομα στο Νότιο Σουδάν, ενώ πάνω από 5 εκατομμύρια άτομα έτυχαν ιατρικής περίθαλψης. Οι ενέργειες για τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης και για την προώθηση της υγιεινής αφορούσαν 1,3 εκατομμύρια άτομα.

Εξάλλου, οι διοικητικές δαπάνες όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ ανήλθαν σε 7,4 δισ. ευρώ το 2009, δηλαδή αντιπροσώπευσαν το 6,5% των συνολικών δαπανών, ποσοστό παρόμοιο με εκείνο του 2008 (6,2%).

Υπενθυμίζεται ότι περίπου το 70% του προϋπολογισμού της ΕΕ χρηματοδοτείται από τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών, σε συνάρτηση με το ακαθάριστο εθνικό εισόδημά τους . Η χρηματοδότηση από τον ΦΠΑ, που εξακολουθεί να μειώνεται από χρόνο σε χρόνο, ισοδυναμούσε με λιγότερο από 11% το 2009, ενώ οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (κυρίως δασμοί) ισοδυναμούσαν με λίγο περισσότερο από 12%".

Οικονομική & Εξοικονόμηση

Ο Ελληνικός λαός, όταν λέει: "κάνε οικονομία", φυσικά δεν αναφέρεται στο να γίνεις υπουργός Οικονομικών, ούτε και οικονομικός διευθυντής βιομηχανικής επιχείρησης. Αναφέρεται στην εξοικονόμηση, η οποία, ως αρχή, συνάδει πλήρως με την βασική αποστολή της Οικονομίας (η οποία είναι η άριστη κατανομή των πόρων προκειμένου να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή η ορθή νομή των εισροών. Νέμω τα του Οίκου. Οικονομία). Η έννοια της εξοικονόμησης, λοιπόν, υπό αυτό τρο πρίσμα, δεν αναφέρεται σε κάποιον γραφικό "τσιφούτη" Σκρούτζ (*), αλλά στον ορθολογικό καταναλωτή, ο οποίος επιθυμεί να μεγιστοποιήσει την χρησιμότητά του.

Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι η φράση:"κάνε οικονομία" σημαίνει:"εφάρμοσε τις αρχές της Οικονομικής". Μάλιστα, η φράση δεν έχει αναφορά μόνο στο μικροοικονομικό επίπεδο (τις επιλογές του καταναλωτή), αλλά και σε μακροοικονομικό (για παράδειγμα, πιστεύω ότι όλοι πλέον έχουμε καταλάβει τις συνέπειες του μοντέλου δανεισμού και αντιπαραγωγικής κατανάλωσης - στοιχεία που συνδέονται ευθέως με το ΑΕΠ, την ΚΠΔ και μια σειρά θεμάτων). Προσοχή: τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι θα πρέπει να γίνει κάποιος τσιγκούνης (μια γενική συμβουλή είναι να προσέχετε ιδιαίτερα τους τσιγκούνηδες. Είναι ψυχοφθόροι και επικίνδυνοι). Αντίθετα, αποτελούν προτροπή στο να γίνουμε ορθολογικότεροι, με καταναλωτική συνείδηση και στο να προσπαθούμε να κατευθύνουμε τους πόρους μας σε παραγωγικές και αναπτυξιακές πηγές, από τις οποίες θα αντλούμε και σημερινό αλλά και αυριανό όφελος.

Αφορμή για την αναφορά στο θέμα της εξοικονόμησης αποτέλεσε το παρακάτω άρθρο της "Ημερησίας":

"Οι ηλεκτρικές συσκευές καταναλώνουν ενέργεια, ακόμη και όταν είναι κλειστές

Του Τάσου Σαραντή

Οι ηλεκτρικές συσκευές δεν καταναλώνουν ενέργεια μόνο όταν βρίσκονται σε κατάσταση stand-by, αλλά ακόμη και όταν είναι κλειστές από τον διακόπτη.

Μάλιστα για αρκετές κατηγορίες συσκευών, όπως οι συσκευές αναπαραγωγής εικόνας και ήχου (DVD), η κατανάλωση στις δύο περιπτώσεις είναι συγκρίσιμη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ποσοστό 10-15% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών οφείλεται σε συσκευές, που είναι εκτός λειτουργίας (σε κατάσταση αναμονής ή σε off mode), όπως επίσης το γεγονός ότι για ορισμένες συσκευές ήχου ή εικόνας, 80 % της ετήσιας κατανάλωσης «χάνεται» σε ώρες, που δεν τις χρησιμοποιούμε.

Τα στοιχεία προκύπτουν από ημερίδα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, στην οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού προγράμματος SELINA (Standby and Off-Mode Energy Losses In New Appliances), που πραγματοποιήθηκε σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, για να μετρηθούν οι απώλειες ηλεκτρικής ενέργειας από συσκευές εκτός λειτουργίας. Στο πρόγραμμα, από ελληνικής πλευράς, συμμετείχε το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) με τους επιστήμονες Γιώργο Μαρκογιαννάκη και Αργυρώ Γιακουμή, που παρουσίασαν τα αποτελέσματα στην ημερίδα.

Οπως τόνισαν, το πρόβλημα των «κρυφών» καταναλώσεων σε διεθνές επίπεδο οξύνεται, καθώς τα νοικοκυριά αγοράζουν διαρκώς περισσότερες ηλεκτρικές συσκευές - από συσκευές ήχου και εικόνας μέχρι κλιματιστικά, υπολογιστές, κ.λπ.

Προβλέψεις
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, παρά τα μέτρα που έχουν προβλεφθεί, η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών προβλέπεται να αυξηθεί το 2030 κατά 800% σε σχέση με το 1990. Εφόσον 10-15% της κατανάλωσης γίνεται σε ώρες που οι συσκευές δεν λειτουργούν, το δυναμικό εξοικονόμησης είναι τεράστιο.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βρέθηκαν συσκευές που καταναλώνουν μέχρι και 20 βατ όταν είναι κλειστές από τον διακόπτη, ή 40 βατ σε κατάσταση αναμονής. Ιδιαίτερα επιβαρυντική για την κατανάλωση συσκευών εκτός λειτουργίας είναι η ύπαρξη οθονών, που δείχνουν την ώρα (π.χ. σε βίντεο, DVD, φούρνους κ.λπ.). Σημειώνεται ότι με τον Κανονισμό 1275 / 2008 έχουν τεθεί όρια κατανάλωσης που είναι 1 βατ για τις συσκευές, οι οποίες είναι κλειστές από τον διακόπτη, ή σε κατάσταση αναμονής, και 2 βατ για τις συσκευές με ενδείξεις πληροφοριών (ρολόγια). Τα όρια αυτά ισχύουν από φέτος ενώ από το 2013 μειώνονται στο μισό, γίνονται δηλαδή 0,5 και 1 βατ αντίστοιχα.

Επισημάνθηκε ακόμη στην ημερίδα ότι τα τελευταία χρόνια, συσκευές που είχαν μηδενική κατανάλωση, όταν ήταν εκτός λειτουργίας, όπως για παράδειγμα τα πλυντήρια, τώρα με την προσθήκη π.χ. χρονοδιακόπτη καταναλώνουν ρεύμα και όταν είναι κλειστές.

Νομοθεσία
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία στον τομέα εξοικονόμησης ενέργειας περιλαμβάνει τις Οδηγίες με τις οποίες θεσπίστηκε η ενεργειακή σήμανση των συσκευών (η γνωστή ετικέτα που κατατάσσει τις συσκευές σε βαθμίδες κατανάλωσης), καθορίστηκαν ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για συσκευές όπως καταψύκτες, λέβητες, λαμπτήρες και τέθηκαν απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού για ηλεκτρικά μοτέρ, βιομηχανικούς φούρνους, κλιματιστικά, μετασχηματιστές, κ.λπ.

Στην Ελλάδα ψηφίστηκε πρόσφατα ο νόμος 3855/2010 «για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση» που θέτει εθνικό στόχο εξοικονόμησης ενέργειας 9% ως το 2016, ενώ προωθούνται και οι πράσινες συμβάσεις για κρατικές προμήθειες. Οι υπεύθυνοι του ΚΑΠΕ τόνισαν, πάντως, ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για εξοικονόμηση ενέργειας είναι να βγάζουμε τις συσκευές από την πρίζα - ή για μεγαλύτερη ευκολία να χρησιμοποιούμε πολύπριζα με διακόπτη".


(*): Οταν ακούμε Σκρουτζ, το μυαλό μας συνήθως "πηγαίνει" στον Σκρουτζ Μακ Ντακ (Scooge McDuck), το τσιγκούνικο, πάμπλουτο παπί της Λιμνούπολης. Ωστόσο, η "γέννηση" του χάρτινου αυτού ήρωα οφείλεται σε έναν άλλο Σκρουτζ: ο Carl Banks εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα του περίφημου "θείου Σκρουτζ" από τον Εμπενίζερ Σκρουτζ (Ebenezer Scrooge), βασικό χαρακτήρα της "Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας" του Καρλ Ντίκενς ("A Christmas Carol", Charles Dickens), με την διαφορά ότι ο Καρλ Μπανκς "έκανε" Σκωτσέζο τον Σκρουτζ Μακ Ντακ (και όχι Αγγλο, όπως ήταν στο μυθιστόρημα του Ντίκενς)!

"Μαύρη" εργασία

Οπως διαβάζουμε στην "Ημερησία":

Πάνω από 3 στους 10 απασχολούνται με «μαύρα»

Γ. Γάτος

Τουλάχιστον τρεις στους δέκα εργαζόμενους (αλλοδαποί και Ελληνες) απασχολούνται χωρίς ασφάλιση, στερώντας έσοδα περί τα 10 δισ. ευρώ το χρόνο από τα ταμεία.

Την εκτεταμένη έκταση της αδήλωτης εργασίας στη χώρα αποκάλυψαν οι έλεγχοι του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας και του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που έγιναν σε δείγμα 19.639 επιχειρήσεων (μόλις το 2,1% των επιχειρήσεων οι οποίες είναι γνωστές στο ΣΕΠΕ και στο ΙΚΑ) στο διάστημα Φεβρουαρίου-Αυγούστου. Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε χθες ο ειδικός γραμματέας του ΣΕΠΕ Μιχ. Χάλαρης σε ημερίδα για την αδήλωτη εργασία:

Το ποσοστό των ανασφάλιστων Ελλήνων κυμαίνεται από 19,77% έως 24,34% και, σε μέσο όρο, διαμορφώνεται στο 22,9%.

Το ποσοστό των ανασφάλιστων αλλοδαπών είναι υψηλότερο (από 25% - 38,8%) και φτάνει, κατά μέσο όρο, το 31,6%.

Τα υψηλότερα ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας εντοπίζονται στην περιφέρεια της Κ. Μακεδονίας (35%) και την Αττική (26,7%).

Οι επιθεωρητές και οι ελεγκτές επέβαλαν πρόστιμα ύψους 6,9 εκατ. ευρώ σε όσους εντόπισαν να απασχολούν παράνομα και χωρίς ασφάλιση εργαζόμενους.

«Οσο περισσότεροι έλεγχοι γίνονται, τόσο περισσότεροι ανασφάλιστοι εντοπίζονται» παραδέχθηκε ο Μ. Χάλαρης, τονίζοντας ότι «μαγικές συνταγές για τη λύση του προβλήματος δεν υπάρχουν» και πως χρειάζονται συντονισμός των δημοσίων υπηρεσιών, ανταλλαγή πληροφοριών, διενέργεια εστιασμένων ελέγχων, πρόβλεψη και επιβολή διοικητικών κυρώσεων οι οποίες να είναι ανάλογες με τη σοβαρότητα των παραβάσεων ώστε να αποτρέπουν τη χρήση της αδήλωτης εργασίας».

Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου 2010

Τα πράγματα στην θέση τους...

Γράφει σε άρθρο του στους New York Times ο Paul Krugman:

"Τι πραγματικά φταίει για την ανεργία;

Τι μπορούμε να κάνουμε για τη μαζική ανεργία; Ολοι οι σοφοί συμφωνούν: δεν υπάρχουν εύκολες ή γρήγορες λύσεις. Υπάρχουν δουλειές που πρέπει να γίνουν, αλλά οι εργαζόμενοι δεν είναι έτοιμοι να τις κάνουν- είτε βρίσκονται σε λάθος πόστα είτε διαθέτουν λάθος προσόντα. Τα προβλήματά μας είναι «δομικά» και θα χρειαστούν χρόνια για να λυθούν. Αλλά μην κάνετε τον κόπο να ζητήσετε στοιχεία που να αποδεικνύουν αυτή τη ζοφερή άποψη. Δεν υπάρχουν. Αντιθέτως, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι τα υψηλά ποσοστά της ανεργίας στην Αμερική είναι το αποτέλεσμα ανεπαρκούς ζήτησης- τελεία και παύλα.

Ακούγεται σοφό να λέει κανείς ότι δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις, αλλά στην πραγματικότητα είναι ανόητο. Η κρίση ανεργίας που αντιμετωπίζουμε θα μπορούσε να θεραπευθεί πολύ γρήγορα αν διαθέταμε την πνευματική διαύγεια και την πολιτική βούληση να δράσουμε.

Με άλλα λόγια, η δομική ανεργία είναι ένα πλαστό πρόβλημα, που κατά κύριο λόγο χρησιμεύει ως δικαιολογία για τη μη αναζήτηση πραγματικών λύσεων.

Ενας από τους σοφούς στους οποίους αναφέρομαι είναι ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας (FRΒ) της Μινεάπολης Ναραγιάνα Κοτσερλακότα, ο οποίος επιμένει ότι η καταπολέμηση των υψηλών ποσοστών της ανεργίας δεν είναι ευθύνη της FRΒ. «Οι εταιρείες έχουν θέσεις εργασίας, αλλά δεν μπορούν να βρουν κατάλληλους εργαζομένους. Οι άνεργοι θέλουν να εργαστούν, αλλά δεν βρίσκουν τις κατάλληλες θέσεις » βεβαιώνει, καταλήγοντας: « Δεν βλέπω τι θα μπορούσε να κάνει η FRΒ για να θεραπεύσει αυτό το πρόβλημα».

Η FRΒ της Μινεάπολης είναι γνωστή για τη συντηρητική της άποψη επί των πραγμάτων και οι ισχυρισμοί ότι η ανεργία είναι κυρίως δομική έχουν όντως την τάση να προέρχονται από τη Δεξιά του πολιτικού φάσματος.

Αλλά παρόμοια πράγματα λένε και κάποιοι άνθρωποι από την άλλη πλευρά. Για παράδειγμα, ο πρώην πρόεδρος Μπιλ Κλίντον δήλωσε προσφάτως ότι η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα διότι «ο κόσμος δεν διαθέτει τα εργασιακά προσόντα για τις θέσεις που είναι κενές».

Με όλον τον σεβασμό, θα σύστηνα στον κ. Κλίντον να μιλήσει με τους ερευνητές του Ινστιτούτου Ρούζβελτ και του Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής. Και οι δύο, σε πρόσφατες εκθέσεις τους καταρρίπτουν ολοκληρωτικά τους ισχυρισμούς περί εκτίναξης της δομικής ανεργίας.

Στο κάτω-κάτω, τι θα έπρεπε να βλέπαμε αν ήταν αληθινές δηλώσεις σαν και αυτές του κ. Κοτσερλακότα ή του κ. Κλίντον; Η απάντηση είναι ότι θα έπρεπε να υπήρχαν σημαντικές ελλείψεις εργαζομένων κάπου στην Αμερική- μεγάλες βιομηχανίες που προσπαθούν να επεκταθούν αλλά δυσκολεύονται να κάνουν προσλήψεις, μεγάλη ζήτηση για τα προσόντα συγκεκριμένης μερίδας εργαζομένων, μεγάλα τμήματα της χώρας με χαμηλά ποσοστά ανεργίας, ακόμη και αν η υπόλοιπη χώρα υποφέρει.

Τίποτε από αυτά δεν υπάρχει. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας έχει ελαττωθεί δραματικά σε κάθε σημαντικό τομέα, τη στιγμή που ο αριθμός των εργαζομένων οι οποίοι εξαναγκάζονται να δουλεύουν υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης έχει εκτιναχθεί σχεδόν σε όλες τις βιομηχανίες. Η ανεργία έχει αυξηθεί κατακόρυφα σε κάθε κατηγορία επαγγελμάτων.

Πού βρίσκονται αυτές οι εταιρείες οι οποίες δεν μπορούν να βρουν «κατάλληλους» εργαζομένους; Η Εθνική Ομοσπονδία Ανεξάρτητων Επιχειρήσεων (ΝFΙΒ) επιθεωρεί τις μικρές επιχειρήσεις εδώ και πολλά χρόνια, ρωτώντας ποιο είναι το πιο σημαντικό πρόβλημά τους. Το ποσοστό εκείνων που κάνουν λόγο για την ποιότητα του εργατικού δυναμικού σημειώνει ιστορικό χαμηλό ρεκόρ, πράγμα που σημαίνει ότι, στις ημέρες μας, ακόμη και εργαζόμενοι με πολλά προσόντα ψάχνουν απεγνωσμένα για δουλειά.

Συνεπώς, όλα τα στοιχεία αντικρούουν τον ισχυρισμό ότι κατά βάση υποφέρουμε από δομική ανεργία. Αυτός ο ισχυρισμός έχει γίνει τόσο δημοφιλής εν μέρει διότι έτσι συμβαίνει πάντα σε περιόδους με υψηλή ανεργία- εν μέρει διότι αυθεντίες και αναλυτές πιστεύουν ότι αν πουν ότι το πρόβλημα είναι βαθιά ριζωμένο και χωρίς εύκολες λύσεις, ακούγονται πιο σοβαροί.

Κοίταζα τι έλεγαν διάφοροι αυτοαποκαλούμενοι «ειδικοί» κατά τη Μεγάλη Υφεση. Είναι σχεδόν ταυτόσημα με αυτά που λένε οι «πολύ σοβαροί» σήμερα. Η ανεργία δεν μπορεί να μειωθεί γρήγορα, διακήρυσσε μια ανάλυση του 1935, επειδή το εργατικό δυναμικό δεν είναι «ευπροσάρμοστο και εκπαιδευμένο. Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει η βιομηχανία».

Λίγα χρόνια αργότερα, η ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας πρόσφερε τελικά το πακέτο στήριξης που είχε ανάγκη η οικονομία- και ξαφνικά η βιομηχανία ήταν πρόθυμη να προσλάβει αυτό το «απροσάρμοστο και ανειδίκευτο» εργατικό δυναμικό.

Αλλά τώρα, όπως και τότε, ισχυρές δυνάμεις αντιτίθενται ιδεολογικώς στην ιδέα της κυβερνητικής δράσης σε μια κλίμακα επαρκή ώστε να «εκκινήσει» εκ νέου την οικονομία. Και αυτός είναι ο θεμελιώδης λόγος για τον οποίο βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι ισχυρισμοί ότι αντιμετωπίζουμε τεράστια δομικά προβλήματα: προσφέρουν έναν λόγο να μην γίνει τίποτε για τη μαζική ανεργία που παραλύει την οικονομία και την κοινωνία μας.

Αυτό που χρειάζεται να γνωρίζετε είναι ότι ουδεμία απόδειξη υπάρχει για αυτούς τους ισχυρισμούς. Δεν υποφέρουμε από έλλειψη απαιτούμενων προσόντων. Υποφέρουμε από έλλειψη πολιτικής αποφασιστικότητας. Οπως είπα, η δομική ανεργία δεν είναι πραγματικό πρόβλημα- είναι μια δικαιολογία για να μην κάνουμε κάτι για τα προβλήματα της Αμερικής σε μια εποχή όπου έχουμε απεγνωσμένη ανάγκη για δράση".

Αύξηση καταθέσεων - Μείωση χορηγήσεων

Οπως διαβάζουμε στα "Νέα":

"Αύξηση καταθέσεων στις τράπεζες τον Αύγουστο

Αυξήθηκαν κατά 219,1 δισ. ευρώ οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες τον Αύγουστο, με εξαίρεση αυτές της κεντρικής κυβέρνησης και των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Πρόκειται για την πρώτη αύξηση μετά από επτά μήνες πτωτικής πορείας.

Τον Ιούλιο οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες είχαν διαμορφωθεί στα 218,4 δισ. ευρώ.

Άνοδο σημείωσαν οι τραπεζικές καταθέσεις και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, όπως την Πορτογαλία και την Ισπανία, ενώ οι καταθέσεις στην Ιρλανδία υποχώρησαν οριακά".

(μια μικρή παρατήρηση, χάριν ακριβολογίας: οι καταθέσεις δεν "αυξήθηκαν κατά 219,1 δις" τον Αύγουστο. Προφανώς, το ύψος των καταθέσεων τον Αύγουστο έφτασε τα 219,1 δις).

Ταυτόχρονα, οπως διαβάζουμε στο "Βήμα":

"«Στράγγιξε» από ρευστό η αγορά τον Αύγουστο

Σε νέο ιστορικό χαμηλό υποχώρησε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης τον Αύγουστο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην επιχειρηματική πίστη, όπου σε μηνιαία βάση τα υπόλοιπα δανείων υποχώρησαν κατά 865 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, ο ετήσιος ρυθμός ανόδου της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα σημείωσε περαιτέρω επιβράδυνση και διαμορφώθηκε σε 1,5%, από 2,3% τον Ιούλιο και 4,1% τον Δεκέμβριο του 2009. +Η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις παρουσίασε αρνητική καθαρή ροή 695 εκατ. ευρώ. Ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης επιβραδύνθηκε στο 2,3% από 3,4% τον Ιούλιο. Αρνητική κατά 258 εκατ. ευρώ ήταν και η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες. Η καθαρή ροή των στεγαστικών δανείων ήταν αρνητική κατά 192 εκατ. ευρώ ενώ στα καταναλωτικά δάνεια η καθαρή ροή ήταν αρνητική κατά 26 εκατ. ευρώ".




Αν συνδυάσουμε τα δύο αυτά στοιχεία, εύκολα μπορούμε να καταλήξουμε σε συμπέρασμα και σε πρόβλεψη για την μελλοντική εξέλιξη της οικονομίας.

Αξιολογήσεις, Εποπτεία, Τράπεζες

Οπως διαβάζουμε στην "Ημερησία":

"Τράπεζες: Προειδοποιήσεις Moody's

Παραμένει αρνητικό το outlook των ελληνικών τραπεζών από τον διεθνή οίκο αξιολόγησης Moody's. «Η συνεχής αδυναμία της ποιότητας χαρτοφυλακίων και οι συνθήκες χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών εξακολουθούν να αιτιολογούν το αρνητικό outlook για τον κλάδο, αλλά και για τις αξιολογήσεις των τραπεζών, από μόνες τους» τονίζουν οι αναλυτές του οίκου.

Ο διεθνής οίκος προειδοποιεί, ότι «τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών παραμένουν στο υψηλότερο σημείο των εκτιμήσεών της και ότι οι συνεχιζόμενες εκροές των καταθέσεων θα μπορούσαν να αυξήσουν την πιθανότητα αρνητικών αξιολογήσεων.

«Η πρόσφατη κοινοποίηση μακροοικονομικών για την Ελλάδα, καθώς και τα επιχειρηματικά αποτελέσματα β' τριμήνου για τις ελληνικές τράπεζες, δείχνουν μια πορεία που ευθυγραμμίζεται με τις προβλέψεις της Moody’s και με τις αξιολογήσεις και τις προοπτικές που επιθέτουμε,» δήλωσε ο αντιπρόεδρος και επικεφαλής αναλυτής της Moody’s Financial Institutions Group.

Η Moody’s αναφέρει ότι αντιμετωπίζει θετικά το δυναμικό ξεκίνημα που έχει κάνει η Ελλάδα στο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Εκτιμά, ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν αρκετά κεφάλαια ώστε να μπορέσουν να απορροφήσουν πρόσθετες ζημιές. Σημειώνει επίσης, την ανησυχία των επενδυτών έναντι της πιθανότητας αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους -την οποία η Moody’s θεωρεί μικρή αλλά όχι απίθανη-, αλλά και των επιπτώσεων που αυτή θα έχει στον τραπεζικό κλάδο, αφού θα μπορούσαν κάποιες από τις ελληνικές τράπεζες, τεχνικώς, να χρεοκοπήσουν".


Πέραν των αυτονόητων επισημάνσεων της Moody's, θα ήθελα να σημειώσω ότι, όσο περισσότερο πεισθούν οι αγορές για την αντικειμενικότητα των stress tests των τραπεζών και όσο ευρύτερα υιοθετηθούν τα μέτρα εποπτείας του τραπεζικού συστήματος (και με τα δύο θέματα είχαμε ασχοληθεί σε προηγούμενες αναρτήσεις), τόσο περισσότερο αντίστοιχες ανακοινώσεις θα αποκτούν την πραγματική τους διάσταση (δηλαδή, χωρίς να μεγεθύνεται ή να υποτιμάται η σημασία τους).

Επί του θέματος της εποπτείας των τραπεζών, διαβάζουμε στην "Ημερησία" ότι:

"ΗΠΑ: Μετατίθεται η εφαρμογή των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ

Μία υποσημείωση του πρόσφατου νόμου για την μεταρρύθμιση του τραπεζικού συστήματος στις ΗΠΑ, καθυστερεί την εφαρμογή των διεθνών κανονισμών αναφορικά με την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.

Σύμφωνα με τον νέο νόμο, θα πρέπει να εξαλειφθεί κάθε αναφορά σε αξιολογήσεις ομολόγων από οίκους, παρ' όλο που η νομοθεσία την οποία ενέκρινε η Επιτροπή της Βασιλείας για την Εποπτεία των Τραπεζών το 2009, στηρίζεται σε τέτοιου είδους αξιολογήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να δημιουργήσουν άλλο μηχανισμό που να μη βασίζεται σε οίκους όπως η Moody΄s, με κίνδυνο να καθυστερήσει η εφαρμογή των νόμων Βασιλεία III, αναφορικά με το ρίσκο στην αγορά, τα κεφάλαια των τραπεζών και την ρευστότητά τους".


Κατά την γνώμη μου, η πρόσφατη νομοθεσία των Η.Π.Α. περί της εποπτείας του τραπεζικού συστήματος, με την απάλειψη των αξιολογήσεων των οίκων υιοθετεί μια ορθότερη πρακτική ("πάθος, μάθος", όπως έγραφε και ο Αισχύλος στον "Αγαμέμνωνα") επί του ζητήματος.

Βεβαίως, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, πέραν των επιφυλάξεων της Moody's για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων των τραπεζών (ζήτημα για το οποίο, ο κύριος λόγος που οι αγορές λαμβάνουν υπ' όψιν την γνώμη των Οικων αξιολόγησης είναι, αφ' ενός οι επιφυλάξεις για την αντικειμενικότητα των stress tests και αφ'ετέρου μια σκόπιμη -και κερδοφόρα- μεγέθυνση της αξιολογικής ικανότητας των οίκων), η συγκεκριμένη ανακοίνωση της Moody's αναφέρεται στο θέμα των αυξανόμενων επισφαλειών και της μειούμενης ρευστότητας των τραπεζών - στοιχεία που, αμφότερα, όντως ελλοχεύουν κινδύνους. Οπως έχουμε δει σε προηγούμενες αναρτήσεις, ως "μέτρο αντιμετώπισης" των προβλημάτων αυτών, οι τράπεζες (οι περισσότερες τουλάχιστον) αποφασίζουν τον περιορισμό των πιστώσεων και δυσχεραίνουν τους όρους δανεισμού ή αποπληρωμής. Οι συνέπειες αυτών των αποφάσεων μας κάνουν να εκτιμήσουμε για πολλοστή φορά ένα θεμελιώδες θεώρημα της Οικονομικής: ότι αυτό που ισχύει για το Μέρος, δεν ισχύει αναγκαστικά και για το Ολον. Επίσης, καλό είναι να συλλογιστούμε αυτό το θεμελιώδες θεώρημα και υπό ένα άλλο πρίσμα: εξετάζοντας την ατομική απόφαση απόσυρσης των καταθέσεων.

Τελευταίο αλλά σημαντικότατο το μέρος της ανακοίνωσης που αφορά στην πιθανότητα αναδιάρθρωσης του χρέους, σενάριο το οποίο επανέρχεται ραγδαία στο προσκήνιο και μάλιστα η συζήτηση περί αυτού του ενδεχομένου εντείνεται όλο και περισσότερο (δεν θα είναι άκυρο εαν συμπεράνουμε ότι, δεδομένης της τρέχουσας απόδοσης των ομολόγων και του τρέχοντος discount, το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους έχει ήδη προεξοφληθεί κατά 90%, για την περίοδο της επόμενης δεκαετίας). Περισσότερα, όμως, επ' αυτού του ζητήματος, είτε εντός του Τμήματος, είτε με e-mail (εφ' όσον λάβω απορίες ή/και παρατηρήσεις σας).


Υ.Γ.: Επί του εγχώριου τραπεζικού συστήματος -σε σχέση με την τρέχουσα χρηματοοικονομική κατάσταση- μπορείτε να δείτε και την εισήγηση -στην Αγγλική γλώσσα- του καθηγητή κ. Χρήστου Γκόρτσου (Γενικού Γραμματέα της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών) πατώντας εδώ (αρχείο .pdf, "ανοίγει" με Acrobat Reader).

Δημογραφικό πρόβλημα

Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Ωρολογιακή βόμβα για την Ιαπωνία η γήρανση

Η ραγδαία γήρανση του πληθυσμού και τα ολοένα και βαθύτερα χρηματοοικονομικά προβλήματα καθιστούν την Ιαπωνία μία εν δυνάμει ωρολογιακή βόμβα για τις διεθνείς επενδύσεις.

Με το 22,7% του πληθυσμού της σε ηλικία άνω των 65 ετών, η Ιαπωνία έχει έναν από τους γηραιότερους πληθυσμούς και το ποσοστό αυτό θα συνεχίσει να αυξάνεται.

Η ιαπωνική κυβέρνηση προβλέπει ότι θα φθάσει το 29,2% έως το 2020 και το 39,6% έως το 2050. Σήμερα, η αναλογία των συνταξιούχων στο δυναμικό των εργαζομένων διαμορφώνεται στο 35,5%, ποσοστό που, σε ορίζοντα δεκαετίας, αναμένεται να ενισχυθεί στο 48%.

Εως το 2050, προβλέπεται να αναρριχηθεί στο 76,4%, σύμφωνα με προβλέψεις του ιαπωνικού υπουργείου Υγείας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Το συμπέρασμα είναι ότι, με την πάροδο των ετών, θα βγαίνουν ολοένα και περισσότερα άτομα στη σύνταξη, ενώ, την ίδια στιγμή, θα λιγοστεύει ο αριθμός των εργαζομένων που θα τους χρηματοδοτεί.

Οι προοπτικές γίνονται ακόμη πιο ζοφερές, όταν αναλογιστεί κάποιος ότι το 56% των Ιαπώνων εργαζομένων στηρίζεται οικονομικά από τους γονείς τους ή από άλλες πηγές για να καλύψουν τα έξοδα διαβίωσης.

Φέτος, έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητά τα ελλείμματα χρηματοδότησης, με το κρατικό συνταξιοδοτικό ταμείο της Ιαπωνίας -το μεγαλύτερο στον κόσμο με ενεργητικό αξίας 1,433 τρισ. δολαρίων- να αυξάνει τις πωλήσεις ενεργητικού του, προκειμένου να καλύψει το χάσμα μεταξύ ασφαλιστικών αμοιβών και πληρωμών.

Την ίδια στιγμή, το ιαπωνικό κρατικό χρέος (στο 200% του ΑΕΠ) χρηματοδοτείται κατά το μεγαλύτερο μέρος του από ντόπιους επενδυτές. Ωστόσο, οι Ιάπωνες αποταμιευτές μετατρέπονται σε καταναλωτές όσο μεγαλώνουν: το ποσοστό αποταμίευσης των ιαπωνικών νοικοκυριών έχει μειωθεί στο 2,2% τα τελευταία 20 έτη.

Από την άλλη πλευρά, το έλλειμμα προϋπολογισμού της Ιαπωνίας ανέρχεται στο 8,7% του ΑΕΠ και οι πρωτοβουλίες της ιαπωνικής κυβέρνησης για μεγαλύτερες δαπάνες σημαίνουν ότι το ποσοστό αυτό δεν πρόκειται να μειωθεί σημαντικά τα προσεχή έτη.

Αυτό σημαίνει ότι το Τόκιο θα αναγκαστεί να συνεχίσει να εκδίδει μεγάλες ποσότητες κρατικού χρέους για να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες. Και, σε όλα αυτά, θα πρέπει να προστεθεί το γεγονός ότι η ιαπωνική κυβέρνηση, δυστυχώς, κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση των μέτρων λιτότητας, ενώ οι υψηλοί εταιρικοί φόροι, οι μη ευνοϊκές φορολογικές πολιτικές και η αβεβαιότητα, θα συνεχίσουν να βαραίνουν επιχειρήσεις και καταναλωτές".


Βεβαίως, το δημογραφικό δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για την Ιαπωνία, αλλά για πάρα πολλές χώρες. Μάλιστα, θα πρέπει να τονίσουμε την βαρύτητα του προβλήματος στα ασφαλιστικά συστήματα των χωρών της Ευρωζώνης και ειδικά της Ελλάδας. Το πρόβλημα, με την πάροδο των ετών, θα εντείνεται. Αλλωστε, ακόμη και η Κίνα των 1,35 δισεκατομμυρίων ανθρώπων εμφανίζει αυξανόμενο δείκτη γήρανσης, με αποτέλεσμα να εξετάζεται επισήμως η μερική άρση του νόμου "μια οικογένεια - ένα παιδί", ο οποίος είχε ληφθεί το 1979.

Στο θέμα του δημογραφικού θα επανέλθουμε και σε μελλοντικές αναρτήσεις, δεδομένου του ότι συνδέεται άμεσα με τα εργασιακά, ασφαλιστικά και μακροοικονομικά ζητήματα.

Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010

Αγορά εργασίας

Οπως διαβάζουμε στην "Ελευθεροτυπία":

"720.000 άτομα ψάχνουν για δουλειά
ΤΑ ΕΠΙΣΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΖΟΦΕΡΗ

Της Δ. Καδδά

ΣΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ δηλώνουν ότι βρίσκονται 647.199 πολίτες. Ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 32% σε μία μόνο χρονιά, καθρεφτίζοντας τις τεράστιες πιέσεις στην αγορά εργασίας οι οποίες, όπως παραδέχεται και η κυβέρνηση, δεν θα κοπάσουν το επόμενο διάστημα.

Τα στοιχεία προκύπτουν από την επεξεργασία της έρευνας εργατικού δυναμικού της ΕΛ. ΣΤΑΤ. για το δεύτερο τρίμηνο του 2010. Δείχνουν ότι, πίσω από τις επίσημες στατιστικές κρύβεται μια πολύ χειρότερη πραγματικότητα. «Επισήμως» οι άνεργοι είναι 594.032 ή περίπου 50 χιλιάδες λιγότεροι. Και αυτό γιατί «κόβονται» από τη λίστα των ανέργων όσοι εργάστηκαν έστω και 1 ώρα την προηγούμενη εβδομάδα από τη συμμετοχή στην έρευνα, όσοι είναι σε μαθητεία ή απασχολούνται σε οικογενειακές επιχειρήσεις.

Ισως τα δεδομένα να είναι τελικά ακόμα χειρότερα. Αυτό γιατί στη «γύρα» για να βρουν δουλειά είναι πολύ περισσότεροι: 720.000 άτομα, άνεργοι αλλά και εργαζόμενοι που φοβούνται πλέον πάρα πολύ για το μέλλον και ψάχνουν εναλλακτικές. Ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατά 25% σε σχέση με το 2009, προκαλώντας πρωτοφανείς πιέσεις προσφοράς εργατικού δυναμικού.

Θέσεις όμως δεν υπάρχουν. Γι' αυτό και αυξήθηκαν κατά 50% όσοι δηλώνουν στους υπαλλήλους της ΕΛ. ΣΤΑΤ. ότι ψάχνουν, μάταια, για δουλειά πάνω από 1 χρόνο. Για την ακρίβεια, 12 με 17 μήνες αναζητούσαν εργασία 111.312 άτομα, αριθμός 68% υψηλότερος σε σχέση με πέρυσι. Κατά 57% έχουν αυξηθεί όσοι έψαχναν για δουλειά από 18 μήνες έως 2 χρόνια και κατά 22,6% αυτοί που είναι στη γύρα από 2 έως 4 χρόνια: πρόκειται για 80.309 άτομα. Σε χειρότερη μοίρα είναι 96.553 πολίτες που ψάχνουν -μάταια- πάνω από 4 χρόνια...

Αλλά και όσοι εργάζονται βιώνουν μεγάλη ανατροπή των εργασιακών τους κεκτημένων: Οι «ευέλικτες» μορφές εργασίας ήρθαν πριν καν ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις της τρόικας (ζητούν κατάργηση κλαδικών συμβάσεων και μισθούς κάτω από τον βασικό για τους νέους). Αλλωστε ήδη αυξήθηκε κατά 20% ο αριθμός των εργαζομένων που λαμβάνουν κάθε μήνα το πολύ 499 ευρώ καθαρά.

Καμία κάλυψη

Η εξήγηση στη μεγάλη αυτή εισοδηματική αφαίμαξη των εργαζομένων συνδέεται με τις «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης και τα μειωμένα ωράρια, για τα οποία στην Ελλάδα δεν παρέχεται (ακόμη τουλάχιστον) αντιστάθμισμα όπως συμβαίνει λόγου χάριν στη Γερμανία. Εκεί το κράτος καλύπτει μεγάλο μέρος της απώλειας εισοδήματος και υποχρεώνει τον εργοδότη εντός έτους ή διετίας να επιστρέψει στις αρχικές απολαβές τον εργαζόμενου.

Στην Ελλάδα, χωρίς καμία κάλυψη, οι «ελαστικά» εργαζόμενοι αυξήθηκαν κατά 36% μέσα σε έναν χρόνο. Στην ερώτηση «Την προηγούμενη εβδομάδα εργασθήκατε λιγότερες και ημέρες από ό,τι συνήθως;» 360.860 άτομα απάντησαν θετικά.

Κατά 11,65% περισσότερα άτομα (144.679 στο σύνολο τους) δήλωσαν ότι εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης γιατί αδυνατούν να βρουν 8ωρη εργασία. Διψήφια είναι η αύξηση στους απασχολούμενους μόνο 3 ημέρες την εβδομάδα.

*Η κρίση φέρει πλήγμα και στην «προστασία» που είχαν οι άνεργοι τα προηγούμενα χρόνια ως άμισθοι βοηθοί οικογενειακών επιχειρήσεων. Ο αριθμός των «βοηθών» μειώθηκε κατά 7,5% μέσα σε έναν χρόνο, στα 236.399 άτομα, που συνεχίζουν πάντως να λαμβάνουν κάποιο άτυπο εισόδημα με λίγες ώρες εργασίας σε κάποιον συγγενή.

*Χάνεται όμως η «ασπίδα» στο εισόδημα που έφερνε σε πολλές οικογένειες η δεύτερη απασχόληση: Μειώθηκε κατά 13,2% ο αριθμός των εργαζόμενων (136.918 το δεύτερο τρίμηνο) που δηλώνουν ότι απασχολούνται σε πάνω από 1 πόστα.

*Μειώνεται αντί να ενισχύεται η αποδοτικότητα των δημόσιων γραφείων εύρεσης εργασίας. Μόνο 15.213 άτομα (πτώση κατά 24,4%) δήλωσαν ότι τους βοήθησαν να βρουν δουλειά.

*Τέρμα όμως και με την ελπίδα για μια θέση στο Δημόσιο. Κατά 23% περιορίστηκε (στις 40.489) ο αριθμός όσων περιμένουν αποτελέσματα διαγωνισμών.

*Αντίθετα, τον προηγούμενο μήνα 627.755 άτομα, αυξημένα κατά 32% συγκριτικά με το 2009, είπαν ότι ζήτησαν από εργοδότες δουλειά.



Αυτά, ως επί το πλείστον, αφορούν στον ιδιωτικό τομέα. Διότι όπως διαβάζουμε σε άλλο άρθρο της "Ελευθεροτυπίας" :

"Κι όμως, στο Δημόσιο οι θέσεις αυξήθηκαν!

Περικοπές, αλλά οι θέσεις εργασίας στο Δημόσιο αυξήθηκαν. Μία «περίεργη» άνοδος κατά 7,2% της εργασίας σε νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου και σε οργανισμούς του Δημοσίου φανερώνουν τα αναλυτικά στοιχεία της έρευνας της ΕΛ ΣΤΑΤ, η οποία έγινε μεταξύ β' τριμήνου 2009 και β' τριμήνου 2010.

Η ίδια έρευνα αποκαλύπτει ότι το Δημόσιο απασχολεί 989.169 άτομα, εκ των οποίων μόνο 497.849 εργάζονται σε κεντρικές υπηρεσίες του Δημοσίου (εκεί καταγράφεται μείωση του προσωπικού κατά 3,9% τον τελευταίο χρόνο).

Αύξηση προσωπικού κατά 7% καταγράφεται σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και οργανισμούς και άνοδο 1,56% σε όσους απασχολούνται σε δήμους, κοινότητες και δημοτικές επιχειρήσεις. Οι τελευταίοι υπολογίζονται με βάση τη δειγματοληπτική αυτή έρευνα σε 138.393 άτομα. Αντιθέτως, περιορίστηκαν κατά 8,25% οι εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ (58.923 άτομα), σε κρατικές τράπεζες κατά 6,66% (30.329 άτομα) και σε εταιρείες που ελέγχονται από το Δημόσιο κατά 17,4% (30.370 άτομα)".

"-Γιέ μου, πού πας; Μάνα θα πάω στα καράβια" (*)

Οπως διαβάζουμε στην "Ημερησία":

"Επιστροφή στα πλοία λόγω ανεργίας

H έκρηξη της ανεργίας στην Ελλάδα φαίνεται να οδηγεί και πάλι του νέους στα πλοία. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που υπάρχουν για την εισαγωγή των σπουδαστών στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, στην ειδική κατηγορία των εισακτέων με βαθμό απολυτηρίου, για ένα σύνολο 200 θέσεων, κατατέθηκαν 3.500 αιτήσεις.

Στο β' 3μηνο του 2010 τα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα ανήλθαν στο 11,8%. Αντίθετα η ναυτιλία, αναπτύσσεται με πολύ υψηλούς ρυθμούς. Με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ, στο 7μηνο του 2010, το ναυτιλιακό συνάλλαγμα ανήλθε στα 9,6 δισ. ευρώ και σημείωσε αύξηση 14,78% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2009".

(*): Στίχος από το ποίημα του Νίκου Καββαδία "Οι 7 νάνοι στο S/S Cyrenia". Η εμπορική ναυτιλία, εις πείσμα όλων των θλιβερών clichés (κλισέ), αποτελεί εξαίρετο κλάδο επαγγελματικής σταδιοδρομίας, ειδικά όσων αφορά στους αποφοίτους των ακαδημιών. Περιττό φυσικά να αναφέρω ότι, όπως και σε οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα, προϋπόθεση για την επιτυχία και την εξέλιξη αποτελεί η αγάπη για το αντικείμενο.

Και πάλι για την Κούβα

Οπως διαβάζουμε στην "Ημερησία":

"Ανοίγουν στην Κούβα 178 κλειστά επαγγέλματα
Πιστώσεις από την Κεντρική Τράπεζα θα λάβουν όσοι Κουβανοί επιθυμήσουν να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα ώστε να ξεκινήσουν με μεγαλύτερη ευκολία την ιδιωτική τους επιχείρηση

Της Ελενας Μπέλλη

Με την απαραίτητη διευκρίνιση ότι τα νέα μέτρα λαμβάνονται με στόχο «την υπεράσπιση, διατήρηση και συνέχιση της τελειοποίησης του σοσιαλισμού» στην Κούβα δημοσίευσε η εφημερίδα Granma τις λεπτομέρειες για το δειλό άνοιγμα προς την οικονομία της αγοράς, το οποίο, εξάλλου, είχε εξαγγελθεί από τις σελίδες της ίδιας εφημερίδας λίγες ημέρες νωρίτερα.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Κούβα θα επεκτείνει τον ιδιωτικό τομέα σε συνολικά 178 επαγγέλματα, όπως εστιατόρια, συνεργεία επισκευής κατοικιών και αυτοκινήτων, καταστήματα πώλησης ποτών, ακόμη και καταστήματα για την επιδιόρθωση ρολογιών ή ακόμα και την εκπαίδευση κατοικίδιων ζώων.

Στροφή
Γενικά, η στροφή προς τον ιδιωτικό τομέα δίνει στους Κουβανούς τη δυνατότητα να ασχοληθούν με επαγγέλματα που μέχρι πρότινος ήταν παράνομα ή στην αποκλειστικότητα του κράτους. Το δημοσίευμα επισημαίνει, μάλιστα, ότι η Κεντρική Τράπεζα μελετά το ενδεχόμενο να εκχωρήσει πιστώσεις στους νέους επιχειρηματίες ώστε να ξεκινήσουν με άνεση τη νέα τους προσπάθεια και να μπορούν να προσλαμβάνουν υπαλλήλους, για πρώτη φορά από το 1968, όταν εθνικοποιήθηκαν στην Κούβα οι μικρές επιχειρήσεις. Πολλοί από τους Κουβανούς αναμένεται, πάντως, να στηριχθούν στα πολύτιμα εμβάσματα των συγγενών τους στις ΗΠΑ για να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση.

Το άνοιγμα του ιδιωτικού τομέα ακολουθεί την ανακοίνωση της κυβέρνησης για την εξυγίανση του δημόσιου τομέα μέσω της απόλυσης 500.000 εργαζομένων, αρχής γενομένης από τον Οκτώβριο. Οι 200.000 εξ αυτών θα συνεχίσουν να εργάζονται στις ίδιες επιχειρήσεις, αφού το σχέδιο προβλέπει τη μετατροπή κρατικών επιχειρήσεων σε συντεχνίες υπό τη διοίκηση των εργαζομένων τους. Για τους υπόλοιπους ελπίζουν να απορροφηθούν στον ιδιωτικό τομέα μέσω της έκδοσης 250.000 νέων αδειών για ελεύθερα επαγγέλματα (ιδιοκτήτες ταξί, εστιάτορες κ.λπ.).

Τα νέα μέτρα κρίθηκαν απαραίτητα καθότι ο κρατικός τομέας απασχολεί σχεδόν το 85% του εργατικού δυναμικού της Κούβας, συνολικά πάνω από πέντε εκατομμύρια εργαζόμενους.

Κουβανός οικονομολόγος, σε δηλώσεις του στο πρακτορείο Ρόιτερ, εξέφρασε την αισιοδοξία του για το μέλλον της οικονομίας της χώρας. «Οι αλλαγές αφορούν στην ενίσχυση της παραγωγικότητας, πράγμα που ζητούσαμε εδώ και χρόνια», επισήμανε.

Δύο φόβοι
Ξένοι αναλυτές εκφράζουν, πάντως, δύο φόβους: Ο πρώτος αφορά την υψηλή φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών με συντελεστή που θα φθάνει έως και το 40% των εισοδημάτων, γεγονός που θα αποτρέψει την εξέλιξη του ιδιωτικού τομέα στη χώρα.Ο δεύτερος φόβος εστιάζει στο γεγονός ότι το «πείραμα» της στροφής στην ανοικτή αγορά δοκιμάστηκε ξανά στις αρχές του 1990, όταν η πτώση της Σοβιετικής Ενωσης έφερε την οικονομία στα πρόθυρα κατάρρευσης.

Μέσα σε σχεδόν μία πενταετία ο ιδιωτικός τομέας είχε επεκταθεί απασχολώντας σχεδόν 210.000 Κουβανούς, αλλά όταν η οικονομία βελτιώθηκε, η κυβέρνηση υπαναχώρησε και περιόρισε σημαντικά την έκδοση νέων αδειών σε ελεύθερους επαγγελματίες"

Εμπορικές σχέσεις Ε.Ε. - Κίνας

Προστασία συναλλαγματικής ισοτιμίας

Μετά την παρέμβαση (intervention) της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας στην αγορά συναλλάγματος (Foreign Exchange - Forex), ήρθε και η σειρά της Νοτίου Κορέας. Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Παρέμβαση της Ν. Κορέας στην αγορά συναλλάγματος

Στην αγορά δολαρίων φέρονται να προέβησαν σήμερα οι νοτιοκορεατικές αρχές σε μια προσπάθεια να ανακόψουν την άνοδο του γουόν σε υψηλά τεσσάρων μηνών.

Το δολάριο είχε υποχωρήσει νωρίτερα έως τα 1.146,0 γουόν, στα χαμηλότερα επίπεδα από τα μέσα Μαΐου. Η κεντρική τράπεζα εκτιμάται ότι εισήλθε στην αγορά στα επίπεδα των 1.148,0 γουόν και πιθανόν να αγόρασε 500-700 εκατ. δολάρια.

Η Bank of Korea εκτιμάται ότι είχε προβεί σε ανάλογη κίνηση και την Παρασκευή, αγοράζοντας δολάρια στα επίπεδα των 1.153,5-1.155 γουόν σε ποσά που υπολογίζονται μεταξύ 300 και 500 εκατ. δολαρίων.

Οι νοτιοκορεατικές αγορές παρέμειναν κλειστές την προηγούμενη εβδομάδα λόγω αργίας. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, το δολάριο εξασθένησε έναντι των περισσότερων ξένων νομισμάτων εν μέσω εικασιών ότι η Φέντεραλ Ριζέρβ θα λάβει νέα μέτρα στήριξης της αμερικανικής οικονομίας".


Αναμένω απορίες και παρατηρήσεις.

Εξήγηση της ανάκαμψης στην Ευρωζώνη

Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Ευρωζώνη: Αύξηση 1,1% στην προσφορά χρήματος Μ3

Με ρυθμό 1,1% αυξήθηκε η προσφορά χρήματος Μ3 στην ευρωζώνη τον Αύγουστο, έναντι 0,2% τον Ιούλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Οι οικονομολόγοι προέβλεπαν αύξηση 0,4%.

Τα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό της τάξης του 1,2% από 0,8% τον Ιούλιο".

Το κακό με τα δάνεια είναι ότι πρέπει να αποπληρώνονται! (*)

Οπως διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Προβληματισμός και ανησυχία για την «έκρηξη» των χρεολυσίων

Πάνος Κακούρης

Ισχυρό προβληματισμό προκαλεί στο υπουργείο Οικονομικών η αναμενόμενη «έκρηξη» των χρεολυσίων στη διετία 2014-2015, όταν συμπίπτουν οι λήξεις παλαιών ομολόγων, που κατέχουν οι θεσμικοί επενδυτές, αλλά και σχεδόν το σύνολο των δανείων από το μηχανισμό βοήθειας, ύψους 110 δισ. Ευρώ.

Το ύψος των χρεολυσίων στη συγκεκριμένη περίοδο φτάνει στα 145 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 77,5 δισ. ευρώ, αποτελούν λήξεις παλαιών ομολόγων και τα 67,5 δισ. ευρώ είναι οι λήξεις από τα δάνεια μέσω του μηχανισμού στήριξης.

Το πρόβλημα που καλούνται να αντιμετωπίσουν από σήμερα το υπουργείο Οικονομικών και η τρόικα, αφορά στον τρόπο κάλυψης των συγκεκριμένων δανειακών αναγκών, καθότι τότε δεν θα υφίσταται μηχανισμός στήριξης και όλες οι δανειακές ανάγκες θα καλύπτονται από τις αγορές.

Βασική προϋπόθεση αποτελεί η ραγδαία πτώση των spreads, ώστε το κόστος του δανεισμού να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα, πέριξ του 5% για τη δεκαετία, ώστε να είναι εξυπηρετήσιμα τα νέα δάνεια, διαφορετικά η οικονομία θα οδηγηθεί ξανά στο φαύλο κύκλο.

Το γεγονός όμως ότι σήμερα που η Ελλάδα είναι εκτός αγορών το spread των δεκαετών ομολόγων είναι στις 900 μονάδες βάσης, και για να καταστεί εφικτή η προσφυγής τις αγορές πρέπει να υποχωρήσει κάτω από τις 200 μονάδες βάσης, δείχνει ότι ο δρόμος είναι μακρύς και οι ανησυχίες τεράστιες. Τροφοδοτούνται επίσης σενάρια περί παράτασης της βοήθειας προς την Ελλάδα και μετά το έτος 2013, που επισήμως διαψεύδονται από το ΥΠΟΙΚ και την τρόικα, γιατί η παραδοχή τους θα σήμαινε προεξόφληση της αποτυχίας του «μνημονίου».

Τα εναλλακτικά σενάρια που εξετάζονται είναι η επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων του μηχανισμού, προς τα έτη 2016 και 2018 που δεν είναι ιδιαίτερα φορτωμένα από τις εκδόσεις των προηγουμένων ετών ή η συνέχιση της παροχής οικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα, μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης.

Εφιαλτικά στοιχεία για χρεολύσια και τόκους

Τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για την πορεία των δανειακών αναγκών του δημοσίου, στα επόμενα χρόνια προκαλούν ανησυχία, αφού η ένταξη στο μηχανισμό στήριξης οδήγησε στην παροχή μεσοπρόθεσμων δανείων, που επιβαρύνουν τις υποχρεώσεις των προσεχών ετών, ενώ αν η Ελλάδα δανειζόταν από τις αγορές, με μακροπρόθεσμα (δεκαετή) ομόλογα, θα είχε την ευχέρεια της κατανομής των λήξεων σε βάθος χρόνου.

Όμως, στην παρούσα φάση, η εικόνα των μελλοντικών υποχρεώσεων είναι η ακόλουθη:

- Το 2011 λήγουν ομόλογα αξία 35,3 δισ. ευρώ, και η Ελλάδα μέσω του μηχανισμού στήριξης θα λάβει 40 δισ. ευρώ.

- Το 2012 λήγουν ομόλογα αξίας 40,5 δισ. ευρώ, και από το μηχανισμό στήριξης η Ελλάδα θα λάβει 24 δισ. ευρώ, ενώ θα εκδώσει στις αγορές ομόλογα 35 δισ. ευρώ.

- Το 2013 λήγουν ομόλογα ύψους 34,1 δισ. ευρώ και αλλά και δάνεια ύψους 6,2 δισ. από το μηχανισμό στήριξης, σύνολο 40,3 δισ. ευρώ. Η βοήθεια από το μηχανισμό στήριξης την ίδια χρονιά θα είναι μόλις 8 δισ. ευρώ.

- Το 2014 λήγουν ομόλογα ύψους 40,6 δισ. ευρώ, αλλά και δάνεια του μηχανισμού στήριξης ύψους 28,6 δισ. ευρώ, ενώ πλέον έχει λήξει η παροχή οικονομικής βοήθειας. Συνεπώς η Ελλάδα θα πρέπει να αναζητήσει από τις αγορές ποσό ύψους, άνω των 70 δισ. ευρώ, με την προσθήκη και του ελλείμματος.

-Το 2015 λήγουν ομόλογα προερχόμενα από τις αγορές, αξίας 36,8 δισ. ευρώ και δάνεια από το μηχανισμό στήριξης ύψους 38,9 δισ. Ευρώ ανεβάζοντας τις δανειακές ανάγκες σε επίπεδα πάνω από 75 δισ. ευρώ, χωρίς να υπάρχει μηχανισμός στήριξης.

Παράλληλα αύξηση δραματική παρουσιάζουν και οι τόκοι αποπληρωμής του χρέους, αφού:

- Το 2010 εκτιμώνται ότι θα αυξηθούν σε 12,9 δισ. ευρώ, ή στο 5,6% του ΑΕΠ.

- Το 2011 αυξάνονται κατά 2 δισ. ευρώ, και διαμορφώνονται σε 14,9 δισ. ευρώ ή στο 6,6% του ΑΕΠ.

- Νέα αύξηση σημειώνουν το 2012 που φτάνουν σε 17,1 δισ. ευρώ ή στο 7,5% του ΑΕΠ.

- Το 2013 οι πληρωμές τόκων αυξάνονται σε 18,9 δισ. ευρώ, ή στο 8,1% του ΑΕΠ.

- Το 2014 οι τόκοι υπολογίζονται ότι θα φτάσουν σε 19,94 δισ. ευρώ και στο 8,2% του ΑΕΠ".


(*): και, επειδή ακριβώς πρέπει να αποπληρώνονται, γι' αυτό και το κύριο ζητούμενο είναι το πώς τα χρησιμοποιήσαμε! Οπως καταλαβαίνετε, τα πραγματικά προβλήματα είναι μπροστά μας. Οπως επίσης, μπροστά μας είναι και η λύση τους (ανάλογα, βεβαίως, με τις αποφάσεις που θα λάβουμε).

Ενα αναγκαίο ανάγνωσμα

Η Τράπεζα της Ελλάδος δημοσίευσε την έκθεση «Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδος: αιτίες ανισορροπιών και προτάσεις πολιτικής».


Οπως διαβάζουμε στο δελτίο τύπου της ΤτΕ:

"
Η Τράπεζα της Ελλάδος δημοσίευσε πολυσέλιδο τόμο στον οποίο περιλαμβάνονται 16 επιμέρους μελέτες για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδος. Στις μελέτες εξετάζονται οι αιτίες των ανισορροπιών που χαρακτηρίζουν το ισοζύγιο και διατυπώνονται προτάσεις για την αντιμετώπισή τους. Στον Πρόλογο του τόμου, που υπογράφει ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γεώργιος Προβόπουλος, τονίζονται μεταξύ άλλων τα εξής:

Στις συνθήκες της σημερινής κρίσης στην Ελλάδα, ο δημόσιος διάλογος επικεντρώνεται πρωτίστως στις σοβαρές δημοσιονομικές προκλήσεις. Ωστόσο, υπάρχει μια πρόσθετη επίσης μεγάλη πρόκληση: η εξωτερική ανισορροπία της οικονομίας, με τη μορφή του μεγάλου και επίμονου ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Αυτές οι δύο προκλήσεις είναι αλληλένδετες, στο βαθμό που το υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα συνδέεται με το χρόνιο υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Παράλληλα, όμως, το μέγεθος και η επιμονή της εξωτερικής ανισορροπίας υποδηλώνουν επίσης την ύπαρξη σημαντικών διαρθρωτικών προβλημάτων.

Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στην Ελλάδα διαμορφωνόταν μεταξύ 0% και 5% του ΑΕΠ. Από το 2000 και μετά η κατάσταση άλλαξε δραματικά προς το χειρότερο και το έλλειμμα κορυφώθηκε στο 14% του ΑΕΠ το 2008.
Τα υψηλά και παρατεταμένα ελλείμματα, τα οποία αντανακλούν την ανεπάρκεια της αποταμίευσης, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, δημιουργούν εξωτερικό χρέος. Τα χρέη δεν μπορούν να συνεχίζουν να συσσωρεύονται επ’ άπειρον, αφού πρέπει καθοδόν να εξυπηρετούνται και στη λήξη τους να αποπληρώνονται. Το γεγονός αυτό καταρρίπτει και την υπερβολικά αισιόδοξη άποψη ότι τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εντός μιας νομισματικής ένωσης δεν έχουν σημασία. Μπορεί μεν για μία χώρα που μετέχει σε μία νομισματική ένωση να μην αποτυπώνεται στο εθνικό της νόμισμα η ανησυχία των αγορών για τη δυναμική του χρέους, αντανακλάται όμως στους όρους δανεισμού της.

Οι μελέτες του παρόντος τόμου αποτελούν συμβολή στο διάλογο σχετικά με το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και τις επιλογές πολιτικής για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας και, κατ’ επέκταση, τη βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε διατηρήσιμα επίπεδα. Τα επιμέρους κεφάλαια παρουσιάζουν πρωτότυπο ερευνητικό έργο, εξετάζοντας τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας από τρεις οπτικές γωνίες: τη μακροοικονομική, τη μικροοικονομική και την ανάλυση του δυνητικού προϊόντος και των πηγών, ή παραγόντων, που προσδιορίζουν το μακροπρόθεσμο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης.

Σε μακροοικονομικό επίπεδο, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι η ανάπτυξη προήλθε κυρίως από την πλευρά της ζήτησης, από το γεγονός δηλαδή ότι η εγχώρια ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών υπερβαίνει το δυνητικό προϊόν της ελληνικής οικονομίας αντανακλώντας τις εσωτερικές ανισορροπίες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Σε μικροοικονομικό επίπεδο, μπορεί να γίνει διάκριση μεταξύ ανταγωνιστικότητας τιμών/κόστους και διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας. Οι σχετικοί δείκτες καταγράφουν για την Ελλάδα, από την ένταξή της στη ζώνη του ευρώ, μια σωρευτική μέχρι σήμερα απώλεια ανταγωνιστικότητας τιμών/κόστους της τάξεως του 20-25%.

Το γεγονός αυτό θέτει το ερώτημα κατά πόσον η παραγωγή είναι προσανατολισμένη προς τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σύμφωνα με την τρίτη οπτική γωνία, η βελτίωση των μακροοικονομικών επιδόσεων μιας χώρας μέσω ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας ανάγεται τελικά σε ζήτημα βελτίωσης της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών, δηλαδή της παραγωγικότητας της εργασίας και του κεφαλαίου.

Ποιες προτάσεις πολιτικής θα μπορούσαν να προκύψουν από τις ανωτέρω προσεγγίσεις στο ζήτημα της ανταγωνιστικότητας; Η μακροοικονομική προσέγγιση οδηγεί σε σαφή συμπεράσματα: Οι πολιτικές που βελτιώνουν τη δημοσιονομική θέση συμβάλλουν στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ταυτόχρονα, οι πολιτικές που ενθαρρύνουν την αποταμίευση του ιδιωτικού τομέα και τιθασεύουν τον καταναλωτικό δανεισμό συμβάλλουν στη γεφύρωση του χάσματος επενδύσεων/αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα. Τέτοιες πολιτικές επιχειρούν να αντιμετωπίσουν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών κατά κύριο λόγο από την πλευρά της ζήτησης και αποβλέπουν στην επανευθυγράμμιση των ρυθμών ανόδου της συνολικής ζήτησης στην οικονομία με τους ρυθμούς ανόδου των παραγωγικών δυνατοτήτων της.

Η μικροοικονομική προσέγγιση δίνει έμφαση στην ανάγκη να βελτιωθούν οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας από την πλευρά της προσφοράς και να προωθηθούν η εξωστρέφεια και η ευελιξία στην αντιμετώπιση των εξωτερικών κραδασμών που μπορεί να προκύψουν στη νομισματική ένωση. Για το σκοπό αυτό, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης) και στις αγορές προϊόντων, καθώς και αναβάθμιση της ποιότητας των θεσμών. Η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας πρέπει να ενισχύει τα κίνητρα και τις ευκαιρίες συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, να βελτιώνει διαρκώς την ποιότητα ανθρώπινου κεφαλαίου (π.χ. μέσω αποτελεσματικών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης) και να παρέχει στην αγορά εργασίας την ευελιξία που επιτρέπει ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων από απροσδόκητες διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου. Η αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου θα οδηγήσει σε υψηλότερη συνολική παραγωγικότητα, ενισχύοντας έτσι, σε μόνιμη βάση, το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης και απασχόλησης. Παράλληλα με τη βελτίωση της εκπαίδευσης, μεγαλύτερη έμφαση πρέπει να δίνεται γενικότερα στην ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση και ιδιαίτερα στην απόκτηση δεξιοτήτων συμβατών με τις ευκαιρίες και τις νέες θέσεις απασχόλησης που δημιουργεί η πρόοδος της τεχνολογίας.

Η μεγαλύτερη ευελιξία διευκολύνει την προσαρμογή, στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης, στην οποία εξ ορισμού η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τιμών/κόστους δεν μπορεί να προέλθει από υποτίμηση του νομίσματος, αλλά από τη βελτίωση του σχετικού κόστους και των σχετικών περιθωρίων κέρδους σε σύγκριση με τις λοιπές περιοχές της ένωσης. Χωρίς αυτή την ευελιξία, οι διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται για την ισχυρή και σταθερή ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα συνεπάγονται υψηλότερο κόστος σε όρους ανεργίας και αναξιοποίητων ευκαιριών παραγωγικής απασχόλησης.

Παράλληλα με τη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων. Η ύπαρξη ευέλικτων αγορών ενισχύει τον ανταγωνισμό και προσδίδει στα περιθώρια κέρδους την ευελιξία που είναι αναγκαία για να διευκολύνεται η προσαρμογή στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης. Η κατάργηση των χρονοβόρων και δαπανηρών γραφειοκρατικών διαδικασιών που συνδέονται με την ίδρυση και τη λειτουργία των επιχειρήσεων είναι επίσης απαραίτητη για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, της πειθαρχίας των αγορών και της αποτελεσματικής κατανομής των παραγωγικών πόρων. Με αυτό τον τρόπο, θα καταστεί πιο αποτελεσματική και η διαδικασία των διαρθρωτικών αλλαγών, δηλαδή ο αναπροσανατολισμός του παραγωγικού δυναμικού της χώρας προς προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και σε τομείς στους οποίους οι προοπτικές ανάπτυξης της αγοράς είναι καλύτερες.

Τέλος, πέραν των προσαρμογών που είναι αναγκαίες και αφορούν το χώρο αμιγώς της οικονομικής πολιτικής, απαιτείται παράλληλα μια γενικότερη αναβάθμιση της ποιότητας των θεσμών. Επειδή οι θεσμοί επηρεάζουν την οικονομία μέσω ενός πλέγματος κινήτρων ή αντικινήτρων, επιδρούν στο σχηματισμό υλικού και ανθρώπινου κεφαλαίου, ενθαρρύνουν ή αποθαρρύνουν την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και την οργάνωση της παραγωγής. Η ποιότητα των θεσμών συνδέεται με τη λειτουργία του κράτους δικαίου, με την έκταση των γραφειοκρατικών εμποδίων στη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας και με την εκδήλωση φαινομένων διαφθοράς ή παραβατικής συμπεριφοράς. Οι διεθνείς συγκρίσεις υποδηλώνουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να ωφεληθεί σημαντικά από τη βελτίωση της ποιότητας των θεσμών της.

Πολλές από τις πολιτικές που χρειάζονται για να επιτευχθεί ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας περιλαμβάνονται στο οικονομικό πρόγραμμα που συμφωνήθηκε το Μάιο του 2010 μεταξύ Ελλάδος και Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΕΚΤ και ΔΝΤ για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας. Το πρόγραμμα παρέχει στην ελληνική οικονομία μια μοναδική ευκαιρία να προσαρμοστεί θέτοντας σε κίνηση μια θετική και μακροπρόθεσμα βιώσιμη αναπτυξιακή δυναμική, η οποία, μεταξύ άλλων, θα βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το αναπτυξιακό δυναμικό της ελληνικής οικονομίας είναι μεγάλο. Η σημερινή κρίση θα μπορούσε να αποδειχθεί ο καταλύτης για μια νέα πορεία που θα αναμορφώσει την οικονομία, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία της Ελλάδος εντός της ζώνης του ευρώ".


Ολόκληρη η έκθεση είναι διαθέσιμη πατώντας εδώ (πρόκειται για αρχείο .pdf, "ανοίγει" με Acrobat Reader). Παρακαλώ την προσεκτική της μελέτη. Σίγουρα δεν πρόκειται για εύκολο ανάγνωσμα (ειδικά ορισμένα σημεία επεκτείνονται σαφώς πέραν του ορίζοντα της ύλης μας, και δεν θα πρέπει να τα εξετάσετε επισταμένως). Ομως, πιστεύω ότι είναι απαραίτητη η μελέτη της, προκειμένου να μπορείτε να συγκρατήσετε και να αιτιολογήσετε τα βασικά σημεία της. Ελπίζω να προκύψουν σειρά αποριών (για την ακρίβεια, εάν δεν προκύψουν απορίες, τότε υπάρχει πρόβλημα!). Αναμένω.

Σινο-αμερικανικές σχέσεις

Δυο άρθρα του "Βήματος" αναφέρονται στο ζήτημα των σχέσεων Η.Π.Α. -Κίνας

"Νότα Ομπάμα προς Πεκίνο για το γουάν

Μαρίτα Ζήκου

Αντιμέτωπος ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα με το φάσμα μιας ήττας στις κρίσιμες ενδιάμεσες εκλογές της 2ας Νοεμβρίου για τα δύο νομοθετικά σώματα του Κογκρέσου- τη Βουλή και τη Γερουσία- λέγεται ότι ζήτησε από τον κινέζο πρωθυπουργό Γουέν Ζιαμπάο να ανατιμήσει εδώ και τώρα το κινεζικό νόμισμα γουάν. Λέγεται μάλιστα ότι ο αμερικανός πρόεδρος προειδοποίησε τον κ. Γουέν ότι «αν το Πεκίνο δεν αλλάξει τη συναλλαγματική πολιτική του, έχουμε άλλους τρόπους να προστατεύσουμε τα συμφέροντα των ΗΠΑ». Πάντως, κατά τη διάρκεια της δίωρης συνάντησης που είχε ο κ. Ομπάμα με τον κινέζο πρωθυπουργό προχθές στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών το θέμα που δέσποσε στη μεταξύ τους συζήτηση ήταν το επίμαχο ζήτημα της ισοτιμίας δολαρίου- γουάν, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

Ο Λευκός Οίκος ήθελε να στείλει προς τους Αμερικανούς το μήνυμα ότι ο κ. Ομπάμα ιεραρχεί ως πρώτο θέμα στην ατζέντα του τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών προϊόντων. Οι προειδοποιήσεις ωστόσο του κ. Ομπάμα προς το Πεκίνο θα κριθούν πολύ σύντομα, και μάλιστα πριν από τις κρίσιμες ενδιάμεσες εκλογές. Το κρας τεστ θα είναι αν η έκθεση, την οποία θα καταθέσει στις 15 Οκτωβρίου ο υπουργός Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ στο Κογκρέσο, κατηγορεί επισήμως την Κίνα ότι χειραγωγεί το γουάν προς όφελος των κινέζων εξαγωγέων. Διότι μόνο ύστερα από επίσημη κατηγορία θα μπορέσουν να επιβληθούν δασμοί και άλλες εμπορικές κυρώσεις κατά της Κίνας. Σημειωτέον ότι οι κατηγορίες των γερουσιαστών, ακόμη και του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος κατά της πολιτικής του κ. Γκάιτνερ, έχουν επικεντρωθεί στο επίμαχο αυτό θέμα. Ειδικότερα, οι Ρεπουμπλικανοί επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Κίνα χειραγωγεί το νόμισμά της για να επιδοτήσει τις εξαγωγές τηςκαι έχουν φθάσει να δηλώνουν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα την προστατεύει.

Αντίθετη πολιτική λέγεται ότι ακολούθησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας Ναότο Καν στη Νέα Υόρκη. Σύμφωνα με το ιαπωνικό πρακτορείο Κyoto, δεν φαίνεται να συζητήθηκε η πρόσφατη κίνηση της Ιαπωνίας να υποτιμήσει το γεν έναντι του δολαρίου και να δηλώσει ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις διακυμάνσεις στις αγορές συναλλάγματος, ώστε να παρέμβει και πάλι αν χρειαστεί. Την περασμένη Τετάρτη η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας παρενέβη στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος, ώστε πουλώντας γεν αξίας περίπου 23 δισ. δολαρίων να φρενάρει τη ραγδαία ανατίμηση του ιαπωνικού νομίσματος προκειμένου να διασφαλίσει την εύθραυστη ανάκαμψη της εθνικής οικονομίας. Με αποτέλεσμα το γεν να υποχωρήσει σημαντικά και από τα 82,88 γεν ανά δολάριο να ανέβει στα 85,88 γεν.

Πάντως οι φήμες για δεύτερη παρέμβαση από τις Αρχές της Ιαπωνίας σάρωσαν χθες τις αγορές. Τις φήμες ενέτεινε η απρόσμενα μεγάλη πτώση του γεν έναντι του δολαρίου. Ωστόσο η πτώση αυτή ήταν προσωρινή, με συνέπεια το δολάριο να επιστρέψει στα επίπεδα των 84,21 γεν. Αλλά και οι ιαπωνικές μετοχές έχασαν τα κέρδη που σημείωσαν από τις φήμες της παρέμβασης. Ο δείκτης Νikkei-225 έκλεισε με πτώση 1%. Παρά τις χθεσινές αμφιβολίες για το αν το Τόκιο παρενέβη ή όχι, οι αναλυτές αναμένουν ότι οι ιαπωνικές Αρχές θα παρέμβουν αν υπάρξει νέα ισχυροποίηση του γεν έναντι του δολαρίου. Αλλωστε ο υπουργός Οικονομικών Γιοσιχίκο Νόντα έχει δηλώσει ότι «η οικονομία της χώρας μας συνεχίζει να απειλείται από τον αποπληθωρισμό και η ραγδαία ανατίμηση του γεν απειλεί να πλήξει την οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα» προσθέτοντας ότι «δεν θα το ανεχθούμε ».

ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ
Ράλι του ευρώ και των χρηματιστηρίων από το απρόσμενο άλμα της αισιοδοξίας των γερμανών επιχειρηματιών στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών ετών. Το κοινό νόμισμα άγγιξε τα 1,35 δολάρια και το χρηματιστήριο της Φραγκφούρτης (φωτογραφία) κατέγραφε κέρδη άνω του 1% δύο ώρες πριν από το κλείσιμο των χθεσινών συναλλαγών. Παρόμοια άνοδο σημείωναν και τα άλλα μεγάλα χρηματιστήρια της Ευρώπης. Ο ηγέτης-δείκτης που μετρά το επιχειρηματικό κλίμα στη Γερμανία, ο δείκτης του Ινστιτούτου Ιfo, έφθασε στο 106,8 τον Σεπτέμβριο, ενώ οι αναλυτές είχαν προβλέψει υποχώρηση στο 106,4. Εντυπωσιακή η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των γερμανών επιχειρηματιών- σημειωτέον ότι ο δείκτης Ιfo καλύπτει γύρω στις 7.000 επιχειρήσεις."

Στο ζήτημα των εμπορικών σχέσεων επικεντρώνεται το επόμενο άρθρο:

"ΗΠΑ - Κογκρέσο: Αντίποινα κατά της Κίνας για τη «χειραγώγηση» του γουάν

Από το Κογκρέσο υιοθετήθηκε σχέδιο νόμου με το οποίο προβλέπονται «αντίποινα» έναντι της Κίνας, η οποία χρησιμοποιεί ένα υποτιμημένο γουάν ως «όπλο» για τη διόγκωση των εξαγωγών της.

Η Επιτροπή Οικονομικών και Δημοσιονομικών της Βουλής των Αντιπροσώπων υπερψήφισε το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου «δια βοής», προωθώντας το στην Ολομέλεια του Σώματος.

Και πάλι, Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές εναντιώθηκαν, κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή, υποστηρίζοντας ότι «είναι μικροκομματικός ελιγμός των Δημοκρατικών, ενόψει των 'ενδιάμεσων' εκλογών της 2ας Νοεμβρίου για την ανανέωση του Κογκρέσου».

Προκειμένου να προωθηθεί και στη Γερουσία προς ψήφιση, το νομοσχέδιο αυτό θα πρέπει καθ' ολοκληρίαν να έχει οριστικοποιηθεί και υπερψηφιστεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων, σημειώνουν καλά πληροφορημένες πηγές.

Ήδη, οι πρώτες ψηφοφορίες για το νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων «μπορεί να γίνουν και μέσα στην προσεχή εβδομάδα», σημείωναν οι ίδιες πηγές.

Προβλέπεται από το νομοσχέδιο η επιβολή «αντισταθμιστικών δασμών εισαγωγής» πάνω στα εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα, δεδομένου ότι η αμερικανική πλευρά υποστηρίζει ότι «με το χαμηλό γουάν η Κίνα επίσημα επιδοτεί τις εξαγωγές της».