"Ο δεκάλογος του χρυσού ράλι
Με κέρδη περίπου 400% και 1.000 δολάρια ανά ουγκιά, από τον Απρίλιο του 2001, ο χρυσός, που φέρει τη φήμη του «ασφαλούς καταφυγίου», σε περιόδους κρίσης, ή της επένδυσης «παντός καιρού», καταγράφει κυρίως για δέκα παραμέτρους την πιο μακροχρόνια ανοδική πορεία στην ιστορία του. Το ράλι του πολύτιμου μετάλλου, έστω και με διαλείμματα διόρθωσης, δεν έχει ολοκληρωθεί, υποστηρίζουν αρκετοί αναλυτές εμπορευμάτων, θεωρώντας ότι «ένας ανεμοστρόβιλος παραγόντων» θα οδηγήσει την τιμή του σε υψηλότερα επίπεδα τα επόμενα χρόνια.
Για τους σκεπτικιστές, όμως, η συνέχιση του ράλι προϋποθέτει ένα νέο μεγάλο σοκ για τις οικονομίες, ενώ για ορισμένους, όπως ο δισεκατομμυριούχος μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος, ο χρυσός είναι σήμερα η «απόλυτη φούσκα».
Ενδέχεται να κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα, αλλά «όταν μια επένδυση καταγράφει νέα υψηλά, σχεδόν πάντα σημειώνεται μια αναστροφή της τάσης που απογοητεύει τους επενδυτές» προειδοποίησε ο ίδιος.
Σε ειδική ανάλυσή της, πάντως, η Deutsche Βank, η οποία υποστηρίζει πως το ράλι θα έχει συνέχεια, υπολόγισε ότι για να θεωρηθεί «φούσκα» η τιμή του χρυσού θα πρέπει να ξεπεράσει τα 2.000 δολάρια ανά ουγκιά, θεωρώντας ρεαλιστική την τιμή των 1.455 δολαρίων ανά ουγκιά για το 2011, ενώ προβλέπει τιμές στα 1.600 δολάρια ανά ουγκιά το 2012. Σε πραγματικούς όρους, εξάλλου, ο χρυσός βρίσκεται σήμερα πολύ κάτω από το μέγιστο της δεκαετίας του ΄80, δεδομένου ότι αν αποπληθωριστεί, η τότε τιμή των 850 δολαρίων ανά ουγκιά αντιστοιχεί σήμερα περίπου σε 2.100 δολάρια ανά ουγκιά.
Η ανοδική πορεία του χρυσού συνεπικουρείται πάντως σήμερα από τις εξής παραμέτρους:
1 Παραδοσιακά, ο χρυσός αποτελεί μέσο διαφύλαξης αξίας. Οταν οι προσδοκίες, π.χ., για την πορεία του πληθωρισμού είναι ανοδικές, οι επενδυτές τείνουν να αγοράζουν χρυσό, καθώς η αναμενόμενη πραγματική αξία των μετρητών πέφτει.
Το γεγονόςαυτό επιδρά προς το παρόν στις αγορές χρυσού, καθώς οι κεντρικές τράπεζες ακολούθησαν την οδό της ποσοτικής χαλάρωσης στη νομισματική πολιτική τους και οι αγορές ανησυχούν για το ενδεχόμενο η τακτική αυτή να πυροδοτήσει (μελλοντικά) πληθωρισμό. Η ανακοίνωση, π.χ., της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) ότι είναι έτοιμη να χαλαρώσει περαιτέρω τη νομισματική πολιτική της, οδήγησε τους επενδυτές να εγκαταλείψουν το δολάριο, στρεφόμενοι στο πολύτιμο μέταλλο, καθώς άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι η ποσοτική χαλάρωση θα οδηγήσει σε υποτίμηση του δολαρίου. 2 Επειδή χρησιμοποιείται και ως εργαλείο σταθερότητας ενάντια στη μεταβλητότητα των αγορών, η μεταβολή της τιμής του αναδείχτηκε και σε ένα είδος βαρόμετρου των οικονομικών φόβων. Αν και τα οικονομικά στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν σήμερα το ενδεχόμενο διπλής ύφεσης, οι δομικές δυσκολίες στην παγκόσμια οικονομία συνεχίζουν ωστόσο να εμποδίζουν την ανάπτυξη και να επιβραδύνουν την ανάκαμψη. Η γενικευμένη αβεβαιότητα για τους ρυθμούς της ανάκαμψης, σε μια χρονική συγκυρία όπου η κρίση χρέους στον ανεπτυγμένο κόσμο περιπλέκει το οικονομικό σκηνικό και το περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων υποκινούν το αγοραστικό ενδιαφέρον για τον χρυσό.
3 Καθώς η αποτίμηση του χρυσού γίνεται με όρους δολαρίου, η αξία μιας ράβδου συνδέεται άμεσα με την ισχύ του αμερικανικού νομίσματος. Παρ΄ όλα αυτά, αν το σκεφτούμε ως πραγματικό περιουσιακό στοιχείο, η ποσότητα χρυσού που διαθέτει κάποιος δεν μεταβάλλεται και δεν ακολουθεί τις συναλλαγματικές διακυμάνσεις.
4 Επειδή επίσης ο χρυσός αποτελεί ένα πραγματικό περιουσιακό στοιχείο, μια ενδεχόμενη μεταβολή της αγοραστικής δύναμης ενός υποκείμενου νομίσματος μπορεί ως έναν βαθμό να αντισταθμιστεί από τη μεταβολή της τιμής του ίδιου του χρυσού.
5 Η τάση σε τεχνικό επίπεδο παραμένει ανοδική, ενώ συνολικά η ζήτηση για επενδυτικά προϊόντα με βάση τον χρυσό αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για τη δημιουργία μιας αγοράς χρυσού με συμπεριφορά «ταύρου» (ανοδική).
6 Η«έκρηξη» επενδύσεων σε Εxchange-Τraded Funds (διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια) χρυσού, η οποία υπερκαλύπτει την προσφορά, καθιστά τα εν λόγω funds βασικό μοχλό για την αύξηση της επενδυτικής ζήτησης. Σήμερα τα συνολικά αποθέματα χρυσού που είναι δεσμευμένα σε ΕΤFs χρυσού και σε άλλα παρόμοια εργαλεία ξεπερνούν τους 2.000 τόνους, με αποτέλεσμα αυτή η «εικονική» ζήτηση να ωθεί υψηλότερα τις τιμές.
7 Στις προθεσμιακές αγορές οι ανοδικές (long) θέσεις των κερδοσκοπικών κεφαλαίων κινούνται σε επίπεδα ρεκόρ, την ώρα που και η ζήτηση για χρυσό σε φυσική μορφή σε επίπεδο ιδιωτών επενδυτών είναι εξαιρετικά υψηλή.
8 Επί δύο δεκαετίες οι κεντρικοί τραπεζίτες ήταν καθαροί πωλητές χρυσού, αλλά αυτή η τάση έχει αντιστραφεί, καθώς πλέον εμφανίζονται συνολικά καθαροί αγοραστές χρυσού. Σχεδόν το ένα τέταρτο των κεντρικών τραπεζών πιστεύει, εξάλλου, σύμφωνα με έρευνα της UΒS, ότι ο χρυσός θα είναι το πιο σημαντικό απόθεμα στα θησαυροφυλάκιά τους μέσα στα επόμενα 25 χρόνια, με τις κεντρικές τράπεζες κυρίως των αναδυομένων αγορών να αναμένεται ότι θα ενισχύσουν τη ζήτηση για το κίτρινο μέταλλο.
9 Για περισσότερο από έναν αιώνα η Νότια Αφρική αποτελούσε τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα χρυσού. Σήμερα, όμως, βρίσκεται στην τρίτη θέση, πίσω από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς η μείωση της εξορυκτικής δραστηριότητας υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1995, ενώ και η παγκόσμια παραγωγή υπολογίζεται ότι θα μειωθεί 10%-15% την ερχόμενη πενταετία.
10 Η μείωση της προσφοράς, από την πλευρά των εξορυκτικών επιχειρήσεων, εντείνει επίσης την ανοδική κίνηση στο πολύτιμο μέταλλο. Από την άλλη, οι μετοχές των εταιρειών χρυσού λειτουργούν ως μέσο μόχλευσης για την τιμή της ράβδου, φαινόμενο το οποίο τα προηγούμενα χρόνια απουσίαζε, εξαιτίας του αυξανόμενου λειτουργικού κόστους. Η αύξηση της τιμής του χρυσού έχει μάλιστα αποτέλεσμα την άνοδο και των συγκεκριμένων μετοχών.
Τι οδήγησε στην τελευταία έκρηξη
Ως την αρχή του 2001 ο χρυσός βρισκόταν σε μια μακροχρόνια πτωτική πορεία, καθώς παρατηρούνταν μια συνεχιζόμενη πτωτική τάση του πληθωρισμού, με συνέπεια τις πωλήσεις χρυσού τόσο από τις κεντρικές τράπεζες όσο και από τους ιδιώτες επενδυτές.
Εκτός από την εξασθένηση της λειτουργίας του ως μέσου διαφύλαξης αξίας, ο χρυσός είχε χάσει και μέρος της χρησιμότητάς του ως ασφαλούς καταφυγίου (safe heaven), δηλαδή ως επένδυσης την οποία όλοι προτιμούν σε περιόδους κρίσης, τόσο επειδή το διεθνές περιβάλλον ήταν σχετικά ασφαλές όσο και λόγω του ότι το δολάριο ανέλαβε αυτόν τον ρόλο κυρίως μέσα από επενδύσεις σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Μετά το 2001, όμως, πολλοί από τους παράγοντες που επιδρούσαν αρνητικά στην πορεία του χρυσού ανετράπησαν. Πρώτα από όλα, οι προσδοκίες για την πορεία του πληθωρισμού έφθασαν στο ναδίρ, οπότε χάθηκε η κύρια δύναμη πίσω από την πτωτική τάση του χρυσού. Επίσης, από το μέσον του 2001 άρχισε να γίνεται συνείδηση στις αγορές ότι το δολάριο είναι υπερτιμημένο. Ωστόσο, εκείνη την περίοδο κανένα άλλο νόμισμα παγκοσμίως δεν ήταν σε θέση να αναλάβει ηγετικό ρόλο.
Η τελευταία ανοδική κίνηση του πολύτιμου μετάλλου αρχίζει λοιπόν από τα 255 δολάρια/ουγκιά τον Απρίλιο του 2001, η οποία, παρά τις προσωρινές διορθωτικές κινήσεις στο μέσον του 2006 (-25%) και του 2009 (-32%), εκτιμάται ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, έστω και αν με την τιμή του σήμερα στα 1.300 δολάρια/ουγκιά τα κέρδη του πολύτιμου μετάλλου ξεπερνούν το 400%".
