Ghostbusters (ή, όπως λέει η παροιμία, "αλλού με ξύνεις δέσποτα κι αλλού έχω τον πόνο")

Γράφει σε άρθρο του ο κ. Λωράν Κορντονιέ (LAURENT CORDONNIER), καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Lile1:

"Το κυνήγι φαντασμάτων του πληθωρισμού

Στις 7 Απριλίου, η Επιτροπή για τη Νομισματική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας συνεδρίασε στη Φραγκφούρτη και έλαβε την απόφαση να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο.

Δεν ήταν έκπληξη καθώς οι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου της, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, και του μέλους του διευθυντηρίου της Γιούργκεν Σταρκ είχαν αφήσει να διαφανεί ότι θα συνέβαινε πολύ σύντομα. Δεδομένης της αύξησης της τιμής των πρώτων υλών και της ενέργειας, οι ευρωπαϊκές νομισματικές αρχές επιθυμούν να αποτρέψουν το ενδεχόμενο της πυροδότησης ενός «πληθωριστικού φαύλου κύκλου», ο οποίος θα οφείλεται στην αύξηση της τιμής των εισαγόμενων πρώτων υλών. Στη γλώσσα των κεντρικών τραπεζιτών, η νομισματική πολιτική οφείλει να γίνει πιο «περιοριστική», για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να κάνουν την εμφάνισή τους «φαινόμενα δεύτερου γύρου».

Το ζητούμενο είναι να εμποδιστεί να περάσει ο εισαγόμενος πληθωρισμός στις μισθολογικές διεκδικήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν με τη σειρά τους την αύξηση των τιμών, δεδομένου ότι -όταν δεν παρατηρούνται αλλαγές στις συνθήκες του ανταγωνισμού- για να διατηρήσουν οι επιχειρήσεις τα περιθώρια κέρδους τους που απειλούνται από την άνοδο του εργατικού κόστους, μετακυλίουν την αύξησή του στις τιμές.

Απέναντι σε αυτήν την υποθετική απειλή, υποτίθεται ότι η άνοδος των επιτοκίων θα φρενάρει την αύξηση των τιμών, καθώς θα καταστήσει ακριβότερες τις πιστώσεις. Βέβαια, εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε σε ποιο οικονομικό δόγμα στηρίζονται οι νομισματικές αρχές, για να εξηγήσουν την αιτιώδη αυτή σχέση. Το μόνο βέβαιο είναι το γεγονός ότι η επιβράδυνση του ρυθμού με τον οποίο μεγεθύνεται η οικονομία, η οποία προκαλείται από την αύξηση του κόστους του χρήματος, έχει συνέπειες στις μισθολογικές διαπραγματεύσεις. Πράγματι, η ανεργία υποχωρεί με πιο αργό ρυθμό -ή και εξακολουθεί να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα-, γεγονός που επιτρέπει να αποθαρρυνθούν οι εξάρσεις των διεκδικήσεων των μισθωτών και, συνεπώς, δίνει τη δυνατότητα να τεθεί ο πληθωρισμός υπό έλεγχο. Με λίγα λόγια, πρόκειται για τη χρησιμοποίηση της ανεργίας ως μεθόδου για τον έλεγχο των τιμών...

Πέρα από αυτή την -αρκετά άκομψη- μέθοδο, το πραγματικό ερώτημα είναι το κατά πόσον η καταπολέμηση του πληθωρισμού αποτελεί όντως το ζήτημα στο οποίο πρέπει αυτή τη στιγμή να δοθεί προτεραιότητα. Δεδομένου ότι η ανεργία εξακολουθεί να διατηρείται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα σε ολόκληρη την Ευρώπη, η απάντηση θα έπρεπε να είναι ξεκάθαρα αρνητική.

Οπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς, παρατηρώντας τις τελευταίες στατιστικές, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κίνδυνος να πυροδοτηθούν «φαινόμενα δεύτερου γύρου». Για την ώρα, συμβαίνει μάλλον το αντίθετο. Οσο κι αν ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνονται οι τιμές (2,3% ετησίως) είναι ανώτερος από το στόχο για τον ετήσιο πληθωρισμό που έχει θέσει η ΕΚΤ (2% ετησίως), εάν δεν ληφθούν υπόψη οι τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, τότε ο πληθωρισμός ανέρχεται μόλις στο 1%! Συνεπώς, το μεγαλύτερο μέρος του πληθωρισμού μας είναι εισαγόμενο. Αυτός ο τύπος πληθωρισμού θα εξαφανιστεί μόλις σταθεροποιηθούν οι τιμές των πρώτων υλών και της ενέργειας. Και θα 'πρεπε να συνειδητοποιήσουμε ότι, όσο κι αν χρησιμοποιούμε το όπλο των επιτοκίων, δεν θα μας βοηθήσει διόλου να επιβραδύνουμε το ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται η τιμή των δημητριακών ή του πετρελαίου!

Εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια, το κυνήγι του πληθωρισμού θυμίζει μάλλον κυνήγι φαντασμάτων. Στέφεται πάντοτε με επιτυχία, μια και ο κυνηγός δεν είναι υποχρεωμένος να επιδείξει επιστρέφοντας τα θηράματα που έχει σκοτώσει... Βέβαια, υπάρχει και κάτι ακόμα χειρότερο: το να επιδίδεται κανείς σε περιοριστική νομισματική πολιτική, τη στιγμή όπου οι πάντες και τα πάντα προσπαθούν με πείσμα να φρενάρουν την οικονομική δραστηριότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη -είναι ξεκάθαρα μεγάλο σφάλμα. Τα νοικοκυριά και τα κράτη εξακολουθούν να είναι υπερχρεωμένα (γεγονός πασίγνωστο ώστε δεν αξίζει καν τον κόπο να παραθέσουμε τα σχετικά στοιχεία). Το ισχυρό ευρώ φρενάρει τις εξαγωγές μας. Οι συντονισμένες πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας μειώνουν την εσωτερική ζήτηση. Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου μειώνει το πραγματικό εισόδημα και τις καταναλωτικές δαπάνες των Ευρωπαίων... Ποιο στήριγμα θα απομείνει στην οικονομική δραστηριότητα, εάν της στερήσουμε και τα χαμηλά επιτόκια, το μοναδικό που της έχει απομείνει;

Εκείνο που χρειαζόμαστε δεν είναι μια πολιτική για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, αλλά το αντίθετο. Ειδικά για την περίπτωση του προβλήματος των χρεών, η υπάρχουσα σήμερα κατάσταση θα συνηγορούσε υπέρ ενός πληθωρισμού, ο οποίος θα διατηρείται σε λογικά επίπεδα και θα τροφοδοτείται από μια μεγαλύτερη άνοδο των μισθών.

Εάν μπαίναμε στον κόπο να παρατηρήσουμε μερικούς αριθμούς, πολύ γρήγορα θα συνειδητοποιούσαμε ότι το δόγμα της διατήρησης του πληθωρισμού στο 2% είναι πραγματικό δηλητήριο. Με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2% και πληθωρισμό που επίσης θα κυμαίνεται στο 2% (σύμφωνα με τα σενάρια για το μέλλον που εκπονούν όσοι στηρίζονται σε «λογικές» εκτιμήσεις), το σχετικό βάρος των ήδη συσσωρευμένων χρεών επί του ΑΕΠ -χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τα μελλοντικά χρέη- μειώνεται αυτόματα κατά 4% ετησίως.

Με τέτοιο ρυθμό, το βάρος του όγκου των χρεών που έχουν συναφθεί μέχρι σήμερα σε σχέση με το ΑΕΠ θα διαιρεθεί διά 1,8 μέσα σε δεκαπέντε χρόνια. Φυσικά, δεν πρόκειται για κάτι το αμελητέο. Ωστόσο, αν αποφασίζαμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας έναν πληθωρισμό της τάξης του 6% (παρόμοια επίπεδα πληθωρισμού παρατηρούνται σήμερα στις αναδυόμενες χώρες) και υποθέτοντας ότι θα εξακολουθούσαμε να επιτυγχάνουμε τη μετριότατη επίδοση του 2% όσον αφορά το ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας μας, η μείωση του βάρους των χρεών του παρελθόντος ως προς το ΑΕΠ θα αντιστοιχούσε στη διαίρεσή του διά 3,2 μέσα σε δεκαπέντε χρόνια! Πρόκειται για μια τόσο καλή προοπτική, ώστε πολλοί θα δυσκολεύονταν ακόμα και να τη φανταστούν!

Στον ιδιόρρυθμο που θα τολμούσε να προτείνει παρόμοια αλλόκοτη λύση (δηλαδή την υιοθέτηση μιας πολιτικής που θα οδηγούσε σε μέτρια επίπεδα πληθωρισμού, της τάξης του 6%), θα αντιτάξουν αμέσως όλες τις καταστροφές που υποτίθεται ότι αυτή θα προκαλέσει: πτώση του ευρώ, άνοδος των επιτοκίων στην Ευρώπη (καθώς οι δανειστές θα ζητούν αντιστάθμισμα για τον συναλλαγματικό κίνδυνο που αναλαμβάνουν) και, σε τελική ανάλυση, κίνδυνος να καταστεί ανεξέλεγκτος ο πληθωρισμός και να σημειώσει τρομακτική αύξηση. Ε, λοιπόν, αυτόν τον ιδιόρρυθμο θα τον κολλήσουν στον τοίχο και δεν θα του αφήσουν ούτε πέντε λεπτά, για να υποστηρίξει τις θέσεις του.

Τη στιγμή όπου το ευρώ βρίσκεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο της κατάρρευσης, όπου τα κράτη έχουν αρχίσει να δυσκολεύονται να αποπληρώσουν το χρέος τους, όπου οι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν αρχίσει να προσπαθούν να αποτινάξουν τον ζυγό που τους πνίγει (στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο), ο ιδιόρρυθμος οικονομολόγος δεν θα κατορθώσει να αντιστρέψει το βάρος της απόδειξης των ισχυρισμών και να τους πείσει ότι η καταστροφή είναι ήδη παρούσα. Δεν θα έχει πια ούτε καν τη δύναμη να τους πει ότι το «Σύμφωνο για το ευρώ», που προβλέπει ότι οι μισθοί στην Ευρώπη οφείλουν να εξελίσσονται «σύμφωνα με την παραγωγικότητα», παραπέμπει στο μύθο του μηδενικού πληθωρισμού! Ετσι, όλα αυτά θα έχουν ως αποτέλεσμα να διαιωνιστεί το πρόβλημα του χρέους, ή μάλλον να συνεχιστεί μέχρι τη στιγμή που θα επέλθει η καταστροφή".

Ο,τι σπείρεις, θα θερίσεις...

Σημειώνει, σε άρθρο της στην "Ελευθεροτυπία" η κ. Αννα Στεργίου:

"Τράπεζες σπόρων με το DNA της ελληνικής φύσης

Οσο κι αν φαντάζει κλισέ, το θέμα της παραγωγής κι εμπορίας ελληνικών σπόρων στη γεωργία παραμένει «πονεμένη ιστορία» για τους αγρότες, τους καταναλωτές και την ελληνική οικονομία. Οι αγρότες πληρώνουν κάθε χρόνο για σπόρους, αλλά παρά την ωραιότατη εμφάνιση του προϊόντος, όπως διαπιστώνουν μαζί με τους καταναλωτές, είτε σπέρνουν τομάτα είτε πεπόνι, τους βγαίνει... κολοκύθι.

Λαβωμένη βγαίνει κι η οικονομία μας, που ενδεχομένως θα μπορούσε ν' ακολουθήσει άλλη πορεία και εξαγωγική δραστηριότητα μειώνοντας το κόστος παραγωγής, βασιζόμενη στο επιστημονικό της δυναμικό που γνωρίζει τη βιοτεχνολογία, με γνώμονα τις ντόπιες ποικιλίες.

Γάγγραινα παραμένουν οι ανεξέλεγκτες εισαγωγές σπόρων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία και την οικονομία μας.

Με την κυριαρχία ιδιωτικών εταιρειών στον τομέα των σπόρων ο αγρότης καλείται κάθε χρόνο να ξαναπληρώσει για την αγορά υβριδίων. Δεν μπορεί να φτιάξει ο ίδιος σπόρο από τον καρπό της χρονιάς κι αυτή είναι μια πραγματικότητα διότι η ιλιγγιώδης απόδοση των υβριδίων σε καρπό, μετά την πρώτη χρονιά, σημειώνει κατακόρυφη πτώση ώς και 50%.

Απαξιωμένα ινστιτούτα

Τα αγροτικά ινστιτούτα, που υπάγονται στο Εθνικό Ιδρυμα Αγροτικής Ερευνας (ΕΘΙΑΓΕ), απαξιώθηκαν δραματικά στο πέρασμα του χρόνου, ιδίως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90. Κι ενώ η Ελλάδα βρίσκεται υπό τη δαμόκλειο σπάθη της τρόικας, ουδείς ασχολήθηκε επί δεκαετίες σοβαρά με το κομμάτι της εμπορίας ντόπιων ποικιλιών, που θα μπορούσαν υπό τις κατάλληλες συνθήκες να συνεισφέρουν σημαντικά οφέλη στον αγροτικό πληθυσμό, τους καταναλωτές αλλά και σταθερό εισόδημα για ερευνητικούς σκοπούς στα ινστιτούτα.

Ελληνικοί σπόροι χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου ή δεν καταγράφτηκαν, ωστόσο ένας σημαντικός αριθμός διατηρήθηκε σε ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστήμια. Μόνο που αυτός ο φυτικός πλούτος, από κάθε άποψη, ελέω και της κοινοτικής νομοθεσίας, παραμένει στην πράξη ανεκμετάλλευτος. Σήμερα, αμυδρό φως διαφαίνεται στον ορίζοντα, από πλευράς του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αφού σχεδιάζεται μέσω των Κέντρων Ελέγχου Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασμάτων (ΚΕΠΠΥΕΛ) οι φυτωριούχοι να μπορούν να ενημερώνονται για τις τοπικές ποικιλίες.

Οι νέες βελτιωμένες ποικιλίες αρχικά δημιουργήθηκαν από επιστημονικά κρατικά ιδρύματα, πρώτα απ' όλα για λόγους αποδοτικότητας της γεωργίας. Μεγάλες ξένες ιδιωτικές εταιρείες κι επιχειρηματικά συμφέροντα εκμεταλλεύτηκαν το ευνοϊκό νομικό πλαίσιο που επικράτησε διεθνώς μετά το 1960 και με το πολύ καλά οργανωμένο μάρκετινγκ κατόρθωσαν να εκτοπίσουν ακόμη και εγχώριες ποικιλίες, που θα μπορούσαν να σταθούν στην αγορά. Σήμερα, πάνω από 5.000 εταιρείες δραστηριοποιούνται στον τομέα των σπόρων, εκ των οποίων περίπου 800 στα κηπευτικά. Σε χώρες που η βιοτεχνολογία είναι πολύ αναπτυγμένη, η γεωργία είναι τεσσάρων εποχών, δηλαδή οι αγρότες σπέρνουν-θερίζουν τέσσερις φορές τον χρόνο.

Οι ντόπιες ποικιλίες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σημαντικούς οικονομικούς πόρους στους ερευνητικούς φορείς, να ξαναδώσουν αρώματα και γεύσεις, που χάσαμε από τα ελληνικά φρούτα και λαχανικά καθώς και άλλη ώθηση στην ελληνική γεωργία και μέσω των υβριδίων. Σε πείσμα των καιρών, βέβαια, υπάρχουν ντόπιες ποικιλίες, που είναι εμπορεύσιμες και σήμερα, όπως λ.χ. το φασολάκι μπαρμπούνι, η τσακώνικη μελιτζάνα κ.ά. ενώ περιορισμένος αριθμός τους πωλείται και μέσα από ιδιωτικά φυτώρια.

Η Τράπεζα Γενετικού Υλικού στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, που υπάγεται στο Κέντρο Γεωργικής Ερευνας Βόρειας Ελλάδας του ΕΘΙΑΓΕ, εδώ και χρόνια δέχεται καθημερινά τηλεφωνήματα από ανθρώπους που ζητούν σπόρους ντόπιων ποικιλιών. Αδυνατεί να τους εξυπηρετήσει, γιατί δεν επαρκούν οι σπόροι! Αφενός διότι οι σπόροι είναι λιγοστοί, αφετέρου διότι το κόστος πολλαπλασιασμού τους αδυνατεί να το καλύψει το ΕΘΙΑΓΕ, το οποίο μάλιστα στην παρούσα φάση επίκειται να συγχωνευτεί με άλλους οργανισμούς του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και δεν πουλά σπόρους.

Το 2006 ξεκίνησε ουσιαστική προσπάθεια καταγραφής και διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών από την Τράπεζα Γενετικού Υλικού, η οποία διήρκεσε τέσσερα χρόνια. Η πρωτοβουλία αποδείχτηκε εκ των υστέρων αποσπασματική, διότι δεν υπήρχε πρόβλεψη για το καθεστώς εμπορίας σπόρων. Ετσι, αντί οι ντόπιες ποικιλίες να είναι και αντικείμενο εμπορίας των ερευνητικών κέντρων, ώστε να πωλούνται σε επαγγελματίες αγρότες, φυτωριούχους, βιοκαλλιεργητές, καταναλωτές, κηπουρούς, μειώνοντας αυτομάτως και το κόστος λειτουργίας τους, χρησιμοποιούνται μόνο για λόγους πειραματικούς για εκπαιδευτικούς κι ερευνητικούς σκοπούς!

Ας μην αναρωτιόμαστε λοιπόν γιατί η ελληνική τομάτα έπαψε να θυμίζει τομάτα, ακόμη κι αν προέρχεται από χωριάτικο κήπο. Η ποσότητα εκτόπισε την ποιότητα: ένας αγρότης που με μια ντόπια, μη εμπορεύσιμη ποικιλία, μπορούσε να παράξει 100 κιλά καλαμπόκι, με μια άλλη με γενετικά βελτιωμένους σπόρους, δηλαδή μέσω βιοτεχνολογίας και των υβριδίων, μπορούσε να παράξει 400 κιλά!

Μόνο που το υβρίδιο, όταν χρησιμοποιείται σε εντατικοποιημένη καλλιέργεια, έχει τεράστιες ανάγκες σε λίπασμα και νερό. Καθεαυτό το φυτό, ώσπου να μεγαλώσει είναι πολύ πιο ευάλωτο σε ασθένειες. Με την εντατική καλλιέργεια το ίδιο κηπευτικό, συχνά, είναι εξωτερικά όμορφο και οι καρποί του παρουσιάζουν ομοιογένεια σε χρώμα και σχήμα αλλά υστερεί σε γεύση. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν ελληνικές παραδοσιακές ποικιλίες, που με μεταξύ τους διασταυρώσεις έχουν βελτιωθεί στα αγροτικά ινστιτούτα του ΕΘΙΑΓΕ, δίνοντας ένα εναλλακτικό μοντέλο διατροφής.

Τα τελευταία 30 χρόνια, επισημαίνει η πρόεδρος της Εταιρείας Γενετικής Βελτίωσης Φυτών, τακτική ερευνήτρια του ΕΘΙΑΓΕ, Καίτη Τράκα-Μαυρωνά, έχουν εκτοπιστεί από την καλλιέργεια και κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω γενετικής διάβρωσης πολύ αξιόλογες εγχώριες ποικιλίες: τομάτας, αγγουριού, καρπουζιού, πεπονιού, μαρουλιού, σπανακιού, φασολιού, πράσου και άλλων λαχανοκομικών φυτών.

Στο πλαίσιο αυτό υπάγεται και η πρόσφατη απόφαση του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιάννη Κουτσούκου, με την οποία εναρμονίζεται η ελληνική με την κοινοτική νομοθεσία (2009/145). Η τωρινή απόφαση περιλαμβάνει ποικιλίες κηπευτικών, οσπρίων και φρούτων: κόκκινα κρεμμύδια, μπρόκολα, ραδίκια, αγγούρια, κολοκυθάκια, αγριοαγκινάρες, καρότα, ντομάτες, φασόλια, κουκιά, αρακά, τεύτλα, σπαράγγια, αγριοραδίκια, βολβούς, φραγκομαϊντανό, ραβέντι, καλαμπόκια σαλάτας και μη, σπανάκι, μελιτζάνες, μάραθο, μαύρο λαγόχορτο.

Ο κατάλογος αφορά εγχώριες ποικιλίες, που δεν έχουν δεχτεί οποιαδήποτε επιστημονική βελτίωση για την αποδοτικότητά τους ή την ανθεκτικότητά τους σε ζιζανιοκτόνα κι επανέρχονται στον τόπο καταγωγής τους ή σε περιοχές με παρόμοια γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά. Είχε προηγηθεί πριν από λίγα χρόνια κατάλογος για την προστασία ποικιλιών δημητριακών. Ουσιαστικά, ξεκινά η νομιμοποίηση μιας διαδικασίας, η οποία πιο πριν ήταν στον αέρα, αφού ο καθένας μπορούσε να διαθέτει σε οποιονδήποτε φίλο, συγγενή, γνωστό σπόρους, χωρίς όμως να υπάρχει έλεγχος.

«Δυστυχώς, δεν μπορέσαμε ως χώρα να οργανώσουμε τη σποροπαραγωγή μας ώστε να προωθήσει ελληνικές ποικιλίες και να τους δώσει άλλη εικόνα πιο ελκυστική. Ακόμη και στη συσκευασία στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε τσουβάλια, αντί για φακελάκια σπόρων, όπως κάνουν οι Ιταλοί. Ενώ διαθέτουμε γενετικό υλικό, αξιόλογες εμπορικές ποικιλίες, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες καταναλωτών που τις ζητούν, δεν έχουμε οργανώσει την εμπορία και τη διακίνηση των σπόρων μας, που χρειάζεται να είναι συσκευασμένοι, για να είμαστε και κατοχυρωμένοι, από άποψη ποιότητας. Δεν έχει το ΕΘΙΑΓΕ έσοδα από τις ποικιλίες, ενώ θα έπρεπε και θα μπορούσε να έχει. Ο,τι πιο πολύτιμο υπάρχει είναι το γενετικό μας υλικό αλλά δεν προχωρήσαμε στην αρμόζουσα γενετική αξιοποίηση», αναφέρει η Καίτη Τράκα-Μαυρωνά.

Για την ιστορία, μόνο για τα αμπέλια υπάρχουν περίπου 670 ποικιλίες που ευδοκιμούν στην Ελλάδα και διατηρούνται στο Ινστιτούτο Αμπέλου του ΕΘΙΑΓΕ στη Λυκόβρυση, ενώ άλλες 170 ποικιλίες αμπελιού φιλοξενούνται στο κτήμα Συγγρού στο Μαρούσι, όπως μας εξήγησε ο διευθυντής της Διεύθυνσης Εισροών Φυτικής Παραγωγής του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Κωνσταντίνος Αγγελάκης. «Το Ινστιτούτο Ελέγχου Ποικιλιών Καλλιεργούμενων Φυτών στη Σίνδο Θεσσαλονίκης διαθέτει επίσημες συλλογές σπόρων από τις εμπορικές εγχώριες και ξένες ποικιλίες. Αλλες συλλογές σπόρων, κυρίως δενδρωδών, διατηρεί το ΕΘΙΑΓΕ στα Χανιά στο Ινστιτούτο Υποτροπικών Φυτών και Ελαίας Χανίων. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση υλοποιείται προσπάθεια για καταγραφή όλων των ονομασιών των φυτών, όχι μόνο με λατινικούς όρους αλλά και με τα τοπικά τους ονόματα, κι ο κατάλογος συμπληρώνεται συνεχώς».

Σημαντικός αριθμός ποικιλιών έχει διασωθεί και λόγω του Ινστιτούτου Αμπέλου και Οπωροκηπευτικών Πύργου αλλά και του Ινστιτούτου Αμπέλου, Λαχανοκομίας και Ανθοκομίας Ηρακλείου. Αξιοπρόσεκτη προσπάθεια έχει καταβάλει και το Εργαστήριο Βελτίωσης Φυτών και Γεωργικού Πειραματισμού του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο θέμα της καταγραφής των ελληνικών ποικιλιών.

Οι συγκεκριμένες ποικιλίες που, προς το παρόν, προτείνονται για διάσωση από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν έχουν εμπορική αξία, αλλά διατροφική, πολιτισμική και βιοτεχνολογική. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι διασώζονται ποικιλίες περιοχών, που απειλούνται με γενετική διάβρωση, οι οποίες με το γενετικό φυτικό τους κεφάλαιο μπορούν να δώσουν περαιτέρω δυνατότητες στη γεωργία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζεται από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αγρότες που διαθέτουν ντόπιους σπόρους να παραδώσουν μια ικανή ποσότητα στα Κέντρα Ελέγχου Πιστοποίησης Πολλαπλασιαστικού Υλικού και Ελέγχου Λιπασμάτων (ΚΕΠΠΥΕΛ), που εδρεύουν κατά κανόνα σε πρωτεύουσες νομών και εποπτεύονται από τη Διεύθυνση Εισροών. Μέσω των ΚΕΠΠΥΕΛ οι αγρότες θα μπορούν να πηγαίνουν σπόρους τους και να διαπιστώνεται, αν πρόκειται για εγχώρια ποικιλία, η οποία δεν έχει δεχτεί περαιτέρω προσμίξεις, ώστε να καταγράφεται και να καταχωρίζεται. Σκοπός είναι να εξεταστούν τα χαρακτηριστικά της, να προστατευθούν από γενετική διάβρωση και να οργανωθεί σταδιακά η αναπαραγωγή των τοπικών ποικιλιών.

Οπως και να 'χει, με τη συγχώνευση οργανισμών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, που είναι στα σκαριά, επείγει να υπάρξει πρόβλεψη και για το ζήτημα της διάθεσης ντόπιων σπόρων μέσω των κρατικών ινστιτούτων.

Λεξικό καλλιεργειών

Εγχώριες ποικιλίες: Διαμορφώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου από τις ιδιαίτερες κλιματολογικές, γεωγραφικές, εδαφολογικές συνθήκες αλλά έβαλε κι ο αγρότης το χεράκι του, που επέλεγε λ.χ. τον καλύτερο καρπό ντομάτας ή την καλύτερα ρίζα καρότου για τον σπόρο της επόμενης γενιάς.

Ανθεκτικές στις ασθένειες, δεν χρειάζονται πολύ λίπασμα, νερό ή γενικά μεγάλες περιποιήσεις. Κατά κανόνα έχουν μικρή απόδοση παραγωγής, ασύμφορη για τον παραγωγό.

Υβρίδια: Συχνά, τα μπερδεύουμε με τα μεταλλαγμένα, κάτι που δεν ισχύει, διότι σπόρους υβριδίων χρησιμοποιούν ενίοτε και βιοκαλλιεργητές. Πρόκειται για διασταυρώσεις ποικιλιών, που γίνονταν και πολλά χρόνια πριν από την κυριαρχία της βιοτεχνολογίας αλλά εντατικοποιήθηκαν μέσω εργαστηρίου. Με τα υβρίδια παίρνει μεγαλύτερη παράταση ζωής ο καρπός ενώ παρατηρείται ομοιομορφία, που είναι απαραίτητη για την τυποποίηση και τη συσκευασία. Εξαιτίας της εντατικοποίησης των καλλιεργειών τα υβρίδια συχνά χάνουν σε ποιοτικά χαρακτηριστικά (άρωμα, γεύση). Πρώτον διότι χρειάζονται πολύ νερό για ν' αναπτυχθούν γρήγορα, δεύτερον διότι ο καρπός συλλέγεται πριν την από ωρίμανση.

Οικολογική γεωργία: Γεωργία χωρίς λιπάσματα, φυτοφάρμακα και ιδιαίτερη χρήση νερού.

Εντατική γεωργία: Γεωργία κατά κανόνα με υβρίδια υψηλής απόδοσης, που έχουν μεγάλες ανάγκες σε λίπασμα και νερό.

Γενετική διάβρωση: Φαινόμενο κυρίως της μεταπολεμικής περιόδου, εξαιτίας της υπερεντατικοποίησης της γεωργίας και άλλων επιβαρυντικών προς το περιβάλλον δραστηριοτήτων. Απειλεί τον τεράστιο γενετικό πλούτο, που δημιουργήθηκε είτε λόγω ανθρώπινης είτε λόγω φυσικής επιλογής.

Γιατί εγκαταλείφθηκαν οι σπόροι

Παλαιότερα υπήρχε μια τεράστια γκάμα ντόπιων ποικιλιών που εγκαταλείφθηκαν για διάφορους λόγους, διότι:

* Ιδιωτικές εταιρείες έκαναν συστηματική προβολή των δικών τους σπόρων.

* Δεν υπήρξε ενδιαφέρον από την αγορά, αλλά μεσολάβησε κι ένα διάστημα που οι αγρότες προτιμούσαν ξένες ποικιλίες.

* Το προϊόν ήταν καθαρά τοπικό και όχι ανθεκτικό σε άλλες συνθήκες.

* Συνταξιοδοτήθηκαν αγρότες που κατείχαν γνώσεις και τοπικούς σπόρους.

* Η παραγωγή ντόπιων ποικιλιών κρίθηκε ασύμφορη από άποψη παραγωγής.

*Χάθηκε πολύτιμος χρόνος από τα ερευνητικά αγροτικά ινστιτούτα.

* Νέοι αγρότες εγκατέλειψαν το επάγγελμα ή προχώρησαν σε αναδιάρθρωση καλλιεργειών".

Προτού υπάρξει εξαγωγή, θα πρέπει να έχει υπάρξει παραγωγή. Και για να έχει αξία ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, θα πρέπει να αναδεικνύεται.

Οπως διαβάζουμε στο "Βήμα":

"Το έλλειμμα νερού και το βαμβάκι

Την ώρα που στη χώρα μας ψαχνόμαστε για το παραγωγικό μας μοντέλο…Την ώρα που το τραπεζικό σύστημα κλείνει εντελώς τη στρόφιγγα στην λεγόμενη πραγματική οικονομία με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να κινδυνεύουν από πιστωτική ασφυξία. Την ώρα που η μάχη για τα ελλείμματα και το χρέος μοιάζει με άνισο πόλεμο αφού τα έσοδα καταρρέουν και η ελληνική κοινωνία συνεχίζει να εισάγει καταναλωτικά προϊόντα…

Έρχεται η αποτίμηση από το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για να μας δείξει ότι παραμένουμε ελλειμματικοί κατά 3 δις ευρώ περίπου.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να εισάγει 1,5 δις ευρώ ετησίως σε κρέας και γάλα (δαπανά περισσότερα για κόκκινο κρέας από ότι για πετρέλαιο).

Στα προϊόντα που η χώρα έχει θετικό ισοζύγιο πρώτο εμφανίζεται το συκοφαντημένο βαμβάκι (και οι βιομηχανικές φυτικές ίνες) που αφήνει ένα πλεόνασμα το 2010 της τάξης των 380 εκατομμυρίων ευρώ, αμέσως μετά τα λαχανικά με πλεόνασμα 330 εκατομμύρια ευρώ και μετά έρχεται το λάδι με 80 εκατομμύρια ευρώ.

Αντίθετα η χώρα το 2010 εμφανίστηκε ελλειμματική στις ζωοτροφές κατά 329 εκατομμύρια ευρώ, στα άλευρα και τα δημητριακά κατά 250 εκατομμύρια ευρώ και στο κρέας κατά 1,028 δις ευρώ.

Αξίζει πάντως να τονιστεί πως από εδώ και στο εξής ο όποιος σχεδιασμός της οικονομίας οφείλει να γίνει στη λογική του μέγιστου πολλαπλασιαστή και της μέγιστης δυνατής μόχλευσης των ελάχιστων χρημάτων που δίνονται πλέον για ανάπτυξη με το σταγονόμετρο και ως εκ τούτου οφείλουμε να οργανώσουμε τις αγορές μας με βάση το πρότυπο της τοπικής κατανάλωσης πρωτίστως ώστε να μειώσουμε την αιμορραγία στο εμπορικό ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών. Από την άποψη αυτή η κτηνοτροφία και τα δημητριακά (μαλακό σιτάρι κυρίως), όπου παρατηρούνται οι μεγαλύτερες εισαγωγές πρέπει να ανακτήσουν την αυτάρκεια που είχε στο παρελθόν η εθνική οικονομία.

Οι Ισπανοί για παράδειγμα που είναι μετρ στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες ισχυρίζονται πλέον ότι η παραγωγή θα πρέπει να έχει τη λογική της κάλυψης πρωτίστως της εγχώριας ζήτησης διότι το αποτύπωμα του άνθρακα για την μεταφορά των προϊόντων αλλά κυρίως το αποτύπωμα του ελλειμματικού νερού είναι δυσβάσταχτο ώστε τα προϊόντα τους να έχουν πρωταρχικό σκοπό την εξαγωγή. Για τη χώρα με τους εξίσου ελλειμματικούς υδάτινους πόρους οι λογικές της εξοικονόμησης νερού θα πρέπει ωστόσο να υπακούουν σε ένα ευρύτερο σχεδιασμό. Πολύ περισσότερο όταν τα ενεργειακά φορτία το καλοκαίρι στην Ελλάδα , για τον δροσισμό είναι μεγαλύτερα από εκείνα του χειμώνα για τη θέρμανση.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής επιμένει ότι στη διαχειριστική μελέτη για τους υδάτινους πόρους της Θεσσαλίας το βαμβάκι θα πρέπει να εξοβελιστεί και ας αφήνει το μεγαλύτερο συνάλλαγμα στη χώρα και ας απαιτεί το λιγότερο υδάτινο δυναμικό από τις υπόλοιπες εαρινές καλλιέργειες. Και ας συμβάλλει στο φυσικό δροσισμό και το μικροκλίμα του θεσσαλικού κάμπου τα μέγιστα εξοικονομώντας πολύτιμους ενεργειακούς πόρους. Και ας έχουν δαπανηθεί για τα έργα του Αχελώου εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ τα οποία θα πρέπει επιτέλους να αρχίσουν να αποδίδουν στην εθνική οικονομία. Γιατί για παράδειγμα δεν έχει αρχίσει η λειτουργία του υδροηλεκτρικού έργου της Μεσοχώρας; Ποιος απαξιώνει το υδατικό ενεργειακό δυναμικό της χώρας με ιδεοληψίες επικίνδυνες για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η οικονομία;

Πριν αρχίσουμε να ψάχνουμε για πετρέλαια ή φυσικό αέριο στο Αιγαίο ή νότια της Κρήτης και του Καστελόριζου ας εκμεταλλευτούμε επιτέλους τον φυσικό πλούτο της χώρας…Αν τα νερά δεν μας περισσεύουν το ίδιο ισχύει και για την ενέργεια. Και φυσικά αν ψάχνουμε για επενδύσεις ας φροντίσουμε πρώτα να μη σφάξουμε την κότα που μας γεννά τα χρυσά αυγά…"


Επί του ιδίου θέματος (βαμβάκι), διαβάζουμε στο "Βήμα":

"Ελληνικό βαμβάκι: το μοναδικό μη μεταλλαγμένο παγκοσμίως

Με πιστοποίηση «No NGO» θα είχε την αναγκαία προστιθέμενη αξία

Αντιστροφή ρόλων για Ελλάδα και Τουρκία συντελείται τα τελευταία χρόνια καθώς οι «μέρμηγκες» Τούρκοι αγοράζουν την πρωτογενή παραγωγή από τους «τζίτζικες» Έλληνες και της δίνουν προστιθέμενη αξία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) μόνον το 2020 η Τουρκία εισήγαγε περίπου το 60% του παραγόμενου εκκοκισμένου βαμβακιού της Ελλάδας (143.781 τόνοι ή 234 εκατομμύρια ευρώ). Ταυτόχρονα βέβαια τα Τουρκικά βαμβακερά κατακλύζουν τη χώρα και τους επιστρέφουμε πολλαπλάσιο συνάλλαγμα αφού η μεταποίηση του προϊόντος σταματά στην εκκόκκιση ή το πολύ στο νήμα (πρωτογενής μεταποίηση).

Την ίδια ώρα οι γείτονες συνεχίζουν τις εισαγωγές ζώντων ζώων από όλες τις Βαλκανικές χώρες (κυρίως αρνιά και δευτερευόντως βοοειδή) συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, σε μία προσπάθεια να δημιουργήσουν βάσεις για την επέκταση της κτηνοτροφίας τους. Αρκετοί κτηνοτρόφοι πούλησαν μέσα στο χειμώνα τα αρνιά τους σε ζωέμπορους που λειτουργούσαν για λογαριασμό τουρκικών μονάδων, καθώς αδυνατούσαν να τα διατηρήσουν λόγω της ραγδαίας αύξησης της τιμής των ζωοτροφών.

Για τη χώρα μας η Τουρκία αναδεικνύεται σε κυρίαρχο εξαγωγικό προσανατολισμό για τα αγροτικά της προϊόντα, ωστόσο στο εμπορικό ισοζύγιο η πλάστιγγα γέρνει καταφανώς προς την πλευρά της Τουρκίας αφού οι εισαγωγές μας ιδίως σε λαχανικά είναι υπερδιπλάσιες.

Σε ότι αφορά το ελληνικό βαμβάκι αυτό έχει απωλέσει τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης και απευθύνεται μετά την Τουρκία προς αγορές του τρίτου κόσμου, όπως η Αίγυπτος που εισήγαγε το 2010 το 18% του ελληνικού προϊόντος. Αυτό σημαίνει προφανώς ότι το ελληνικό προϊόν δεν λαμβάνει καμία προστιθέμενη αξία. Αυτός είναι και ο λόγος που το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στοχεύει να ξαναδώσει ονομασία προέλευσης στο ελληνικό νήμα με ελληνικό βαμβακόσπορο. Μάταιος κόπος όμως γιατί οι πολυεθνικές πολλαπλασιαστικού υλικού με προϋπολογισμούς μεγαλύτερους από αυτόν της χώρας μας έχουν πραγματοποιήσει άλματα στον τομέα της έρευνας με αποτέλεσμα να αδυνατούν να τις παρακολουθήσουν οι ελληνικές εταιρείες. Τρεις πολυεθνικές φέτος προμήθευσαν πάνω από το 80% του πολλαπλασιαστικού υλικού στους Έλληνες βαμβακοπαραγωγούς.

Προφανώς από μία χαμένη μάχη είναι καλύτερα να δώσεις μία νέα από καλύτερη θέση και αυτή έχει να κάνει με το μοναδικό παγκοσμίως προνόμιο που έχει το ελληνικό βαμβάκι, το οποίο φέτος ήταν το προϊόν με το δεύτερο μεγαλύτερο πλεόνασμα για την πατρίδα μας μετά τα φρούτα και λαχανικά (380 εκατομμύρια ευρώ). Το προνόμιο που έχει το ελληνικό βαμβάκι είναι ότι είναι το μοναδικό παγκοσμίως μη γενετικά τροποποιημένο.

Αυτή του η ιδιότητα ωστόσο καθώς δεν έχει πιστοποιηθεί δεν του δίνει καμία προστιθέμενη αξία καθώς το προϊόν αναμιγνύεται στο σωρό των Τουρκικών κλωστηρίων. Ασφαλώς προς την κατεύθυνση της πιστοποίησης αυτής του της ιδιότητας έχει να επιτελέσει σημαντικό ρόλο το Κέντρο Ταξινόμησης και Πιστοποίησης βάμβακος της Καρδίτσας, το οποίο γίνεται σημείο αναφοράς για το θεσσαλικό αλλά και εν γένει το ελληνικό βαμβάκι.

Ως εκ τούτου είναι άνευ αντικειμένου η συζήτηση για τη μεταφορά του στη Θες/νίκη στο πλαίσιο ανασχεδιασμού του ΕΘΙΑΓΕ, όταν μόνο ο κτιριακός και υλικοτεχνικός εξοπλισμός του έχει κοστίσει μερικά εκατομμύρια ευρώ. Η πιστοποίηση του ελληνικό βαμβακιού με την ένδειξη «ΝΟ GMO COTTON» (μη γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι) ασφαλώς θα δώσει προστιθέμενη αξία όχι μόνον στο εκκοκκισμένο προϊόν ή το νήμα αλλά και γιατί όχι και στα βαμβακερά υφάσματα ή το φαρμακευτικό υλικό (γάζες, φαρμακευτικό βαμβάκι κλπ) ενώ θα δώσει επίσης έναν άλλο πολλαπλασιαστή και στα υποπροϊόντα του όπως είναι το βαμβακέλαιο και η βαμβακόπιττα (ζωοτροφή)…

Όλα τα παραπάνω μπορούν τα 380 εκατομμύρια πλεόνασμα από το βαμβάκι ετησίως να τα εκτοξεύσουν σε πάνω από 1 δις ευρώ και συνάμα να λειτουργήσει ξανά η παραπαίουσα ελληνική κλωστοϋφαντουργία και οι βιομηχανίες έτοιμου ενδύματος.

Παρά το γεγονός ότι οι βιομηχανίες εντάσεως εργασίας -λόγω του υψηλού εργατικού κόστους- έχουν εξαφανιστεί από το χάρτη της Ελλάδας, εντούτοις με την προστιθέμενη αξία που προσδίδει στο νήμα ή το ύφασμα η ένδειξη «μη γενετικά τροποποιημένο προϊόν» μπορεί να δημιουργηθεί μία νέα αγορά όπου η χώρα να καταστεί παγκόσμιος leader.

Απαιτούνται όμως συντονισμένες κινήσεις και από την πλευρά της πολιτείας ώστε η χώρα ή τουλάχιστο η περιφέρεια Θεσσαλίας να κηρυχτεί ελεύθερη ζώνη από γενετικά τροποποιημένα κατά παρόμοιο τρόπο όπως το επιχειρεί η Κύπρος, το τελευταίο διάστημα".

ΗΠΑ-Κίνα

Οπως διαβάζουμε στην "Ελευθεροτυπία":

"Επίσημη συνάντηση ΗΠΑ-Κίνας για καυτά ζητήματα

Κορυφαίοι εκπρόσωποι των ΗΠΑ και της Κίνας συναντώνται το πρώτο διήμερο της εβδομάδας στην Ουάσινγκτον στα πλαίσια του ετήσιου Στρατηγικού και Οικονομικού Διαλόγου (4 μήνες μετά τις διμερείς συζητήσεις μεταξύ των προέδρων Ομπάμα και Τζιντάο των δύο χωρών) προκειμένου να συζητήσουν κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τις μεταξύ τους σχέσεις.

Από την συνάντηση δεν αναμένονται συγκεκριμένα αποτελέσματα αλλά ελπίζεται η σύγκλιση και η διευθέτηση ορισμένων διαφορών τους όπως στα θέματα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του γιουάν και τον εμπορικό προστατευτισμό, ή τον αμερικανικό κρατικό προϋπολογισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα.

Στο μεταξύ το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ - ένας από τους ισχυρότερους επιχειρηματικούς οργανισμούς της χώρας - δηλώνει πως ανησυχεί για τη μειωμένη πρόσβαση των αμερικανικών επιχειρήσεων στη τεράστια αγορά της Κίνας, αφού διαπιστώνει μεγαλύτερη δυσκολία επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Κίνα στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας εξαιτίας της ευνοϊκής μεταχείρισης υπέρ των ντόπιων επιχειρήσεων. Επισημαίνει, δε, πως πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις αποκλείονται από την κινεζική αγορά ορισμένων τομέων εάν δεν θέλουν να μοιραστούν την τεχνολογία τους.

Από την πλευρά τους οι Κινέζοι διαμαρτύρονται επίσης για διακριτική μεταχείριση σε βάρος τους λέγοντας πως οι επιχειρήσεις τους συναντούν εμπόδια προκειμένου να επενδύσουν στις ΗΠΑ με πρόσχημα πάντα ζητήματα εθνικής ασφαλείας. Και ενώ ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τίμοθι Γκάιτνερ, έχει δηλώσει πως προτίθεται να ασκήσει πάλι πίεση για την ανατίμηση του γιουάν (θεωρείται υποτιμημένο κατά 15-40%), η Κίνα έχει ξεκαθαρίσει πως ναι μεν οι δύο χώρες συμφωνούν στην κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει η ισοτιμία του γιουάν, όμως διαφωνούν στην ταχύτητα με την οποία αυτό πρέπει να ανατιμηθεί και οποιαδήποτε άσκηση πίεσης σχετικά με το θέμα αυτό θα είναι άχρηστη.

Επίσης, οι Κινέζοι θα εκφράσουν τις ανησυχίες τους για το τεράστιο έλλειμμα του αμερικανικού προϋπολογισμού (1,4 τρισ. δολ. φέτος) που συνεχώς αυξάνει και τη δυσκολία που έχουν να το χρηματοδοτήσουν με αγορές αμερικανικών ομολόγων, φοβούμενοι πλέον για την αξία των ομολόγων αυτών".

Επί του θέματος, όπως διαβάζουμε:

"Πολ Βόλκερ: Τα ελλείμματα αποτελούν πραγματικό κίνδυνο για τη σταθερότητα

Ο πρώην πρόεδρος της Fed, Πολ Βόλκερ, προειδοποίησε την Παρασκευή πως ελλείμματα πάνω από 1 τρισ.δολ. αποτελούν απειλή για τη σταθερότητα της αμερικανικής οικονομίας και το δολάριο και δήλωσε απογοητευμένος από το αδιέξοδο στην Ουάσινγκτον.

Μιλώντας στο Συμβούλιο Παγκόσμιων Υποθέσεων του Όρεγκον, ο Βόλκερ τόνισε πως "η παράταση ελλειμμάτων πάνω από 1 τρισ. δολ. δεν μπορεί να συνεχιστεί" και πως οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πορεία όπου το δημόσιο χρέος τους θα ξεπεράσει το ύψος του ΑΕΠ. "Ούτως ή άλλως θα πρέπει να επιστρέψουμε σε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς" δήλωσε.

Οι δηλώσεις Βόλκερ ήλθαν την ίδια μέρα που το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κονγκρέσου ανακοίνωνε πως το έλλειμμα ανήλθε σε 871 δισ. δολ. τους πρώτους 7 μήνες τους οικονομικού έτους, επίδοση σαφώς υψηλότερη του προηγουμένου έτους. Σημειώνεται πως Δημοκράτες και Ρεπουμπλικάνοι δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει για τη μείωση του ελλείμματος και έχουν προθεσμία ως τις 2 Αυγούστου για να αυξήσουν το πλαφόν του χρέους της χώρας που σήμερα ανέρχεται στα 14,3 τρισ. δολ.

Ο Βόλκερ, ο οποίος παραιτήθηκε στις αρχές του έτους από πρόεδρος του Οικονομικού Συμβουλίου Ανάκαμψης του προέδρου Ομπάμα, δήλωσε πως ανησυχεί για το πόσο οι ΗΠΑ καταναλώνουν και δανείζονται "σε σημείο που οι Κίνα, Ιαπωνία και άλλες χώρες κρατούν στα χέρια τους 5 τρισ. δολ. υποχρεώσεων της κυβέρνησης των ΗΠΑ". "Σκεφθείτε αυτό το νούμερο στο φως των συνεχιζόμενων ελλειμμάτων και της σταθερότητας του δολαρίου" τόνισε συμπληρώνοντας πως οι ΗΠΑ έχουν πλέον ελάχιστο χρόνο να διορθώσουν τα πράγματα.

Προκειμένου να αντιμετωπισθεί το έλλειμμα, ο Βόλκερ εκτιμά πως θα απαιτηθούν οικονομίες σε επίπεδο δαπανών 300 δισ. δολ. ετησίως ως το 2020 και συγχρόνως αύξηση των εσόδων ως προς το ΑΕΠ, κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς φορολογική μεταρρύθμιση".

Επίσης, επί του θέματος:

" Αλματώδης αύξηση του κινεζικού εμπορικού πλεονάσματος

Σε σχεδόν τετραπλάσια επίπεδα ανήλθε τον Απρίλιο το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας, με τις εξαγωγές να υπερβαίνουν κατά μεγάλο βαθμό τις εισαγωγές.

Το εμπορικό πλεόνασμα ανήλθε στα 11,4 δισ. δολάρια, ενώ οι αναλυτές προέβλεπαν 3 δισ. δολάρια.

Τον Μάρτιο, το Πεκίνο είχε ανακοινώσει απρόσμενο εμπορικό πλεόνασμα 140 εκ. δολαρίων.

Ο εξαγωγές της Κίνας τον Απρίλιο αυξήθηκαν κατά 29,9%, σε σχέση με πέρσι, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 21,8%.

Η ανακοίνωση για το υψηλό εμπορικό πλεόνασμα έρχεται εν μέσω των συνομιλιών Κίνας–ΗΠΑ για τις εμπορικές τους σχέσεις, και τώρα εκτιμάται ότι οι συζητήσεις θα εστιάσουν ακόμη περισσότερο σε θέματα που αφορούν το κινεζικό νόμισμα.

Πολλοί εξαγωγείς, στις ΗΠΑ και σε αρκετές άλλες εξαγωγικές οικονομίες, υποστηρίζουν ότι το κινεζικό νόμισμα είναι υποτιμημένο και καθιστά τα προϊόντα της χώρας αρκετά φθηνότερα στις παγκόσμιες αγορές".

Τί (και πόσο) ψωνίζουμε

Σημειώνει, σε ρεπορτάζ του στο "Βήμα" ο κ. Δ. Χαροντάκης:

"Οι καταναλωτές ανακαλύπτουν και πάλι τα ελληνικά προϊόντα

Καταγράφεται στροφή στην επιλογή κυρίως τυποποιημένων εγχώριων τροφίμων

Τα ελληνικά προϊόντα προτιμώνται από... έλληνες καταναλωτές! Δεν πρόκειται για μια αυτονόητη διαπίστωση, αλλά για το παράδοξο σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν στην ελληνική αγορά στη διάρκεια των τελευταίων δύο-τριών δεκαετιών. Πρόκειται για μια όλο και διευρυνόμενη τάση μεταξύ των καταναλωτών, η οποία άρχισε να μορφοποιείται μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και να αποκτά ιδιαίτερη ισχύ με την ωρίμανση των συνεπειών της. Εποχές όπως αυτή της δεκαετίας του 1990- που είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική-, κατά την οποία ήταν κυρίαρχο στην αντίληψη των καταναλωτών το περίφημο «made in ΕU», το οποίο σηματοδοτούσε την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, φαίνεται πως έχουν παρέλθει. Τουλάχιστον την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Η στροφή στην αγορά ελληνικών προϊόντων- ό,τι έχει απομείνει από ελληνική παραγωγή- είναι τόσο εμφανής ώστε, όπως τονίζει πηγή της αγοράς, «ο προσδιορισμός “ευρωπαϊκό” έχει αντικατασταθεί από τη λέξη “ξένο”, με εμφανή αρνητική χροιά». Φαινόμενο το οποίο συναντάται και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και κινείται σε αντίθετη φορά από την ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά.

Η στροφή των ελλήνων καταναλωτών στην επιλογή εγχώριων προϊόντων καταγράφηκε στην ετήσια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου των Αθηνών που παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα». Είναι η πρώτη φορά που η τάση αυτή ανιχνεύεται εμφανώς στα έξι χρόνια που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα. Βεβαίως αξίζει να σημειωθεί ότι το κριτήριο της ελληνικότητας ως βασικό στοιχείο για την επιλογή αγοράς είναι διαχρονικό και ισχυρό σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων διατροφής, τονίζουν πηγές του λιανεμπορίου. Και αναφέρουν χαρακτηριστικά τις περιπτώσεις του κρέατος- αρκετοί καταναλωτές προτιμούν να αγοράσουν «ντόπιο κρέας» από το κρεοπωλείο και όχι από το σουπερμάρκετ ακόμη κι αν το πληρώσουν ακριβότερα-, των φρούτων, των οπωροκηπευτικών και των ψαριών. Ολα αυτά τα λεγόμενα «φρέσκα προϊόντα» της εγχώριας παραγωγής είναι κατά τεκμήριο ακριβότερα- εκτός ορισμένων εξαιρέσεων- έναντι των εισαγομένων.

Το νέο στοιχείο που καταγράφεται αφορά την προτίμηση κυρίως τυποποιημένων τροφίμων, αλλά και γενικότερα καταναλωτικών προϊόντων που παράγονται στην ελληνική αγορά.

Μιλώντας προς «Το Βήμα» ο κ. Ν. Βερόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας σουπερμάρκετ Αφοί Βερόπουλοι σημειώνει ότι «το κριτήριο της ελληνικότητας έχει ανέβει πλέον αρκετά επίπεδα υψηλότερα στην προτίμηση της επιλογής. Υπήρχε πάντα, αλλά ήταν χαμηλότερα, δεν ήταν το καθοριστικό στοιχείο- τα καθοριστικά στοιχεία ήταν η τιμή, η χρηστικότητα και η ποιότητα ενός προϊόντος». Το σημαντικότερο, προσθέτει, είναι «ένα ελληνικό προϊόν να είναι ισόβαθμο με το εισαγόμενο, και τότε φυσικά η ελληνικότητα αποτελεί ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα.

Κάνοντας γενικότερη αναφορά ο κ. Αρ. Παντελιάδης , διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας σουπερμάρκετ Μετρό ΑΕ, τονίζει ότι «η κρίση μας βοηθά να θυμηθούμε ξανά τα αυτονόητα, πλην όμως ξεχασμένα». Και εξηγεί ότι «αν δεν προτιμήσουμε την ελληνική παραγωγή και τις ελληνικές επιχειρήσεις, θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε από το κακό στο χειρότερο. Το ελληνικό προϊόν παράγεται από ελληνικά χέρια, στα οποία δίνει δουλειά. Και θα αποδώσει φόρους και έσοδα στο ελληνικό κράτοςπου τα έχει ανάγκη. Μας θυμίζει επίσης ότι κανένας ξένος παράγοντας δεν θα μας βοηθήσει, αν πρώτα εμείς δεν αποφασίσουμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας. Και έτσι η ξενομανία που μας είχε καταλάβει τις τελευταίες δεκαετίες δίνει επιτέλους τη θέση της στην προτίμηση της εγχώριας παραγωγής και των ελληνικών επιχειρήσεων γενικότερα. Σε μια εποχή που ντρεπόμαστε να πούμε ότι είμαστε Ελληνες, καταλαβαίνουμε ότι ο καλύτερος πρεσβευτής μας είναι οι επιτυχημένες ελληνικές εταιρείες, που αποδεικνύουν ότι ως λαός μπορούμε να τα καταφέρουμε, ότι μας αξίζει κάτι καλύτερο από τη σφραγίδα του αποτυχημένου».

Ορισμένες μάλιστα έχουν αρχίσει από τώραόπως η Βic που έχει αρχίσει διαφημιστική καμπάνια για να τονίσει το γεγονός ότι η παραγωγή των προϊόντων γίνεται στην Ελλάδα.

Το Μade in Greece επιστρέφει

Ω ς τον προσεχή Σεπτέμβριο στις συσκευασίες πολλών προϊόντων- κυρίως διατροφής- θα έχει επανέλθει ύστερα από περίπου δύο δεκαετίες το «made in Greece». Υστερα από πολύμηνες συνεδριάσεις, συζητήσεις, σχεδιασμούς και «πηγαινέλα» στις Βρυξέλλες στελεχών του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και κυρίως της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, το ως τώρα «Μade in ΕU»- σήμα κατατεθέν της ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς που παραπέμπει στο περιώνυμο «1992»- και με τη βούλα της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα σβηστεί από τις συσκευασίες πολλών προϊόντων. Εθελοντικά φυσικά. Αλλά ποια ελληνική επιχείρηση τροφίμων και γενικότερα καταναλωτικών προϊόντων, όταν έχει ήδη διαπιστώσει ότι οι καταναλωτές έχουν ενσωματώσει στα κριτήρια αγοράς τους και την προέλευση των προϊόντων, δεν θα το κάνει; Στη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων, με την ωρίμανση των συνεπειών της κρίσης άρχισε να αναπτύσσεται- και συν τω χρόνω να διευρύνεται- μια ιδιαίτερη τάση στην ελληνική κοινωνία που αφορά τη στήριξη των προϊόντων που παράγονται στην Ελλάδα- και δεδομένου ότι η σημαντικότερη παραγωγική δραστηριότητα εντοπίζεται κυρίως στον κλάδο διατροφής, οι εκδηλώσεις στήριξης αφορούν την αγορά των ελληνικών τροφίμων. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», η Γενική Γραμματεία Εμπορίου αναμένει σύντομα το «πράσινο φως» των Βρυξελλών για να θέσει σε εφαρμογή ένα συγκεκριμένο σχέδιο πιστοποίησης της ελληνικότητας των καταναλωτικών προϊόντων που παράγονται στη χώρα μας. Το σχέδιο νόμου για το «Σήμα Ελληνικών Προϊόντων και Υπηρεσιών» το οποίο έχει κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το υπουργείο Ανταγωνιστικότητας θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Εκτός όμως από τις επίσημες ενέργειες για την ενίσχυση της τάσης που καταγράφεται στις προτιμήσεις των καταναλωτών υπέρ των ελληνικών προϊόντων, αναπτύσσονται και πρωτοβουλίες από ιδιώτες. Οπως για παράδειγμα η πρωτοβουλία «Αρχίζει από 520... είναι ελληνικό». Οπως επισημαίνεται στην ιστοσελίδα www. greece520.gr, τα barcodes που ξεκινούν από 520 αφορούν ελληνικά προϊόντα, αν και μπορεί ορισμένες φορές ελληνικές εταιρείες να τα χρησιμοποιούν σε προϊόντα τους που προέρχονται από εισαγωγές και είναι ξένα. Ως εκ τούτου στόχος είναι ο κωδικός αυτός να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ελληνικά προϊόντα ώστε η επιλογή τους να είναι ευκολότερη για τους καταναλωτές.

«Ο επιμένων ελλη-νικά»

Δ εν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται επίσημη καμπάνια στήριξης των ελληνικών προϊόντων. Παρόμοια προσπάθεια καταβλήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η είσοδος της χώρας στην τότε ΕΟΚ οδηγούσε στη σταδιακή μείωση των δασμών εισαγωγής και τα ελληνικά προϊόντα για πρώτη βρέθηκαν εντελώς απροστάτευτα- έπρεπε να μάθουν να «κολυμπούν χωρίς σωσίβιο» στο πέλαγος του ανταγωνισμού.

Τότε λοιπόν εμφανίστηκε ο γνωστός εκείνη την εποχή από τις τηλεοπτικές οθόνες «Λαλάκης, ο εισαγόμενος», που ντυνόταν μόνο με εισαγόμενα ρούχα, κάπνιζε τσιγάρα εισαγωγής, λέγοντας την περίφημη ατάκα «παφ και τάλιρο» και γενικώς χρησιμοποιούσε εισαγόμενα προϊόντα. Τότε, σε πολλά καταστήματα, κυρίως ένδυσης και υπόδησης, υπήρχαν αναρτημένες αφίσες με βασικό σύνθημα: «Ο επιμένων ελλη-νικά», οι οποίες προέτρεπαν τους καταναλωτές να προτιμούν ελληνικά προϊόντα. Πίσω από όλες αυτές τις προσπάθειες ήταν ο αλήστου μνήμης Σύνδεσμος Προώθησης Ελληνικών Προϊόντων, ο γνωστός ΣΠΕΠ.

Ολη αυτή η πρωτοβουλία διατηρήθηκε ως το 1986-1987, οπότε και εξέπνευσε.

ΕΡΕΥΝΑ

Ελληνικά και «ανώνυμα» επιλέγουν οι καταναλωτές

Η εθνικότητα των καταναλωτικών προϊόντωναν δηλαδή είναι ελληνικής προέλευσης ή εισαγόμενα- αρχίζει πλέον να ανιχνεύεται εμφανώς στις σύγχρονες καταναλωτικές τάσεις - μαζί με τη στροφή στα προϊόντα «ιδιωτικής ετικέτας», δηλαδή τα φθηνότερα που είναι τοποθετημένα στα ψυγεία και στα ράφια των καταστημάτων τροφίμων. Παράλληλα μειώνεται η μέση μηνιαία δαπάνη των καταναλωτών στα σουπερμάρκετ- κυρίως λόγω της αλλαγής της σύνθεσης του καλαθιού, με φθηνότερα προϊόντα-, ενώ το περίπου 60% από αυτούς δεν ξοδεύει περισσότερα από 50 ευρώ σε κάθε επίσκεψή του. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την ετήσια έρευνα που πραγματοποιεί το Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σχετικά με την καταναλωτική συμπεριφορά, με υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Γ. Μπάλτα, σε τυχαίο δείγμα 1.928 νοικοκυριών με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.

Ειδικότερα, με βάση τα ευρήματα της έρευνας, ερωτηθέντες ψωνίζουν με βασικά κριτήρια την ποιότητα, την τιμή αλλά και την προέλευση των προϊόντων. Οπως επισημαίνεται σχετικά, η μεγάλη σημασία που αποδίδουν οι καταναλωτές στην προέλευση ενδεχομένως «να συνδέεται με την αντίληψη των ατόμων για την ανάγκη στήριξης της εθνικής οικονομίας με προτίμηση στα ελληνικά προϊόντα» . Παράλληλα βέβαια δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην τιμή από τις προσφορές. Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για σταθερά χαμηλές τιμές και λιγότερο για παροδικές προσφορές ή άλλες προωθητικές ενέργειες που δεν οδηγούν σε χαμηλότερο κόστος απόκτησης. Αναφορικά με τη συχνότητα αγορών στις αλυσίδες λιανικού εμπορίου, αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταναλωτές επισκέπτονται τα σουπερμάρκετ κατά μέσο όρο περίπου επτά φορές τον μήνα.

Το 50,5% των ερωτηθέντων ψωνίζει ως τέσσερις φορές τον μήνα. Η εβδομαδιαία επίσκεψη είναι η δημοφιλέστερη συχνότητα στα νοικοκυριά της έρευνας. Μόνο το 7% των καταναλωτών ψωνίζει συχνότερα από 10 φορές τον μήνα. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν τις αλλαγές στον τρόπο ζωής αλλά και στη δομή της οικογένειας που συρρίκνωσαν τον χρόνο που διατίθεται για αγορές. Επίσης το 56% των ερωτηθέντων αφήνει ως 50 ευρώ κάθε φορά που ψωνίζει, το 32% δαπανά από 51 ως 100 ευρώ και μόνο το 12% ξεπερνά τα 100 ευρώ σε μια τυπική επίσκεψη στο σουπερμάρκετ. Η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στο σουπερμάρκετ εκτιμάται σε σχεδόν 67 ευρώ.

Η μέση μηνιαία δαπάνη ανέρχεται σε 334 ευρώ και είναι μειωμένη έναντι του 2010 που ήταν 347 ευρώ. Η εκτιμηθείσα μηνιαία δαπάνη είναι μεγαλύτερη στην πελατεία των μεγάλων αλυσίδων, ενώ οι πελάτες των discounters και των μικρών σουπερμάρκετ έχουν χαμηλότερη μέση μηνιαία δαπάνη. Το 93,3% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει προαποφασίσει ποια είδη θα αγοράσει προτού πάει στο σουπερμάρκετ! Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι το ποσοστό των προαποφασισμένων καταναλωτών που ψωνίζει με γραπτή ή νοερή λίστα αγορών μειώνεται δραματικά, όταν η ερώτηση αφορά όχι ποια είδη θα αγοράσουν αλλά ποιες μάρκες. Στο θέμα της μάρκας προαποφασισμένο εμφανίζεται μόνο το 58% των ερωτηθέντων. Εχουν περιοριστεί σημαντικά οι λεγόμενες παρορμητικές αγορές και είναι αυστηρός ο προγραμματισμός των καταναλωτών. Ενώ περίπου οι μισοί έχουν προκαθορισμένες προτιμήσεις για μάρκες, οι άλλοι μισοί καταναλωτές επιλέγουν μάρκες μέσα στο κατάστημα".

Εξαγωγέας αεροπλάνων (και του αέρα που τα περιβάλλει)

Σημειώνει, σε άρθρο της στην "Καθημερινή" η κ. Δημητρα Μανιφαβα:

" Εξάγουμε αεροπλάνα στις... ΗΠΑ και εισάγουμε ρούχα από την Αλβανία
Πουλάμε ό,τι δεν παράγουμε και αγοράζουμε ό,τι δεν παράγουν οι άλλοι

Η Κύπρος είναι γνωστή κυρίως για το χαλούμι και τις πατάτες της και όχι για την παρασκευή ιατρικού υλικού. Εδώ στην Ελλάδα, ωστόσο, «ανακαλύψαμε» ότι η Κύπρος ξαφνικά άρχισε να παράγει ιατρικό και ορθοπεδικό υλικό και γι’ αυτό σπεύδουμε να το εισάγουμε. Οπως προκύπτει από τα επίσημα αναλυτικά στοιχεία για τις εμπορικές συναλλαγές της Ελλάδας, το 2010 η χώρα εισήγαγε ορθοπεδικό και ιατρικό υλικό από την Κύπρο αξίας 66 εκατ. ευρώ περίπου.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εισαγωγών πρόκειται στην πραγματικότητα για τριγωνικές συναλλαγές. Για παράδειγμα μια ελληνική ανώνυμη εταιρεία που θέλει να κάνει μια εισαγωγή από το εξωτερικό δεν τιμολογεί απευθείας τον προμηθευτή της (που σε αυτή την περίπτωση πρόκειται κυρίως για βρετανικές επιχειρήσεις), αλλά συστήνει μια υπεράκτια εταιρεία στην Κύπρο, η οποία αγοράζει αυτή τα προϊόντα από τη βρετανική επιχείρηση. Ετσι, στην Ελλάδα τα προϊόντα φτάνουν στην πραγματικότητα τιμολογημένα δύο φορές, με την τελική τιμή να είναι φυσικά πολύ υψηλότερη από το αν γινόταν απευθείας η εισαγωγή από τον προμηθευτή.

Το παραπάνω, όμως, δεν είναι το μόνο «παράδοξο» των ελληνικών εμπορικών συναλλαγών. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, το τέταρτο εξαγώγιμο είδος της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ και το τρίτο προς την Τουρκία ήταν το 2010… αεροπλάνα. Πρόκειται κυρίως για παλιά αεροπλάνα τα οποία είτε εξάγονται για σκραπ είτε πωλούνται σε μικρές αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους του εξωτερικού. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι το δεύτερο εξαγώγιμο είδος προς τις ΗΠΑ είναι άλλα μέρη αεροπλάνου, τα οποία κατασκευάζονται σε ελληνικό έδαφος (στην ΕΑΒ).

Επίσης, η Ελλάδα εξάγει μεταξύ άλλων στις ΗΠΑ βερμικουλίτης (πρόκειται για ορυκτό που χρησιμοποιείται στη θερμομόνωση), αλλά και αλεξικέραυνα!

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα με πλούσια εξαγωγική δραστηριότητα στον κλάδο του φαρμάκου και όχι μόνο στην περιοχή των Βαλκανίων. Το 2010 το 15,9% των ελληνικών εξαγωγών προς τη Γερμανία, η οποία αποτέλεσε τη χρονιά αυτή και τη μεγαλύτερη αγορά για τα ελληνικά προϊόντα, ήταν φάρμακα με συνολική αξία εξαγωγών να φτάνει τα 281,3 εκατ. ευρώ. Ο λόγος; Η Γερμανία είναι μία από τις χώρες με τις υψηλότερες τιμές στα φάρμακα και μετά την πτώση των τιμών στην Ελλάδα, εφαρμόστηκε σε μεγάλο βαθμό η μέθοδος των παράλληλων εξαγωγών. Μεγάλες εξαγωγές φαρμάκων από την Ελλάδα έχουν γίνει και προς το Ηνωμένο Βασίλειο (το 11,13% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών προς τη χώρα αυτή το 2010 ή 94,5 εκατ. ευρώ). Εκμεταλλευόμενη, βεβαίως, τις νομισματικές ισοτιμίες, το Ην. Βασίλειο εξάγει και μεγάλες ποσότητες φαρμάκων. Το 2010 η Ελλάδα εισήγαγε από τη χώρα αυτή φάρμακα αξίας 199,05 εκατ. ευρώ.

Μετά τα φάρμακα, το δεύτερο σε αξία είδος που εισήγαγε η Ελλάδα από τη Μ. Βρετανία ήταν φυσικά το ουίσκι, εισαγωγές που ανήλθαν σε αξία στα 114,37 εκατ. ευρώ.

Η Ελλάδα από την πλευρά της προμηθεύει τη γειτονική Αλβανία με τσιγάρα και μπίρα. Τα δύο αυτά προϊόντα ήταν αντιστοίχως το δεύτερο και τέταρτο εξαγώγιμο είδος της χώρας μας προς την Αλβανία. Από την άλλη, το γεγονός ότι πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ένδυσης έχουν δημιουργήσει παραγωγικές εγκαταστάσεις, έχει ως συνέπεια να εισάγουμε από την Αλβανία(!) ρούχα, μαγιό αλλά και γυναικεία και ανδρικά εσώρουχα. Το 15,89% των εισαγωγών από την Αλβανία είναι είδη ένδυσης και το 2010 οι εισαγωγές αυτές ανήλθαν σε 15,92 εκατ. ευρώ.

Ψηλά στον κατάλογο των εξαγωγών βρίσκεται τέλος η κατηγορία των λεγόμενων «εμπιστευτικών προϊόντων» (στην τρίτη θέση των εξαγωγών μας προς τις ΗΠΑ, στην 5η θέση των εξαγωγών προς Γερμανία, στην 6η θέση των εξαγωγών προς Γαλλία, στην 9η θέση των εξαγωγών στην Ιταλία). Αν και το περιεχόμενο των φορτίων αυτών είναι απόρρητο, παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν πως στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για όπλα, φαρμακευτικά σκευάσματα, αλλά και προϊόντα τεχνολογίας με πατέντα".

Το σπίτι από τραπουλόχαρτα και ποιός πληρώνει την πτώση του...

Οπως διαβάζουμε στο Reuters:

" Απαιτήσεις 9,14 δισ. ευρώ για τράπεζες Bρετανίας
Aποφάσισαν να προχωρήσουν στην αποζημίωση πελατών τους αντί να συνεχίσουν μια ήδη πολυετή δικαστική διαμάχη

Oι βρετανικές τράπεζες είναι αντιμέτωπες με απαιτήσεις οκτώ δισ. στερλινών (9,14 δισ. ευρώ), καθώς αποφάσισαν να προχωρήσουν στην αποζημίωση πελατών τους αντί να συνεχίσουν μια ήδη πολυετή δικαστική διαμάχη. Μετά την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου για καταχρηστική πώληση των προγραμμάτων προστασίας πληρωμών (ΡΡΙ) από τον κλάδο, η Lloyds Banking Group, το 41% της οποίας ελέγχεται από το κράτος, αποφάσισε να αποζημιώσει πελάτες της, με σχετικές προβλέψεις της τάξεως των 3,2 δισ. στερλινών (3,65 δισ. ευρώ). Κατόπιν τούτου, οι ανταγωνιστές της δεν προτίθενται να ασκήσουν νέα έφεση. Χθες, μάλιστα, οι Barclays και HSBC ανακοίνωσαν τις δικές τους αντίστοιχες προβλέψεις, που υπολογίζονται σε 2 δισ. δολάρια, συνολικά. Η Βρετανική Ενωση Τραπεζιτών (ΒΒΑ), η οποία είχε αναλάβει τη νομική εκπροσώπηση του κλάδου, ανακοίνωσε ότι: «οι τράπεζες και η ΒΒΑ αποφάσισαν να μην ασκήσουν νέα έφεση. Ζητήματα αρχής μπορούν να ξεκαθαριστούν διαφορετικά με τους αρμοδίους». Συναινετικός ήταν ο διευθύνων σύμβουλος της Barclays, Μπομπ Ντάιμοντ, ένας από τους πιο σκληροπυρηνικούς τραπεζίτες στο Σίτι του Λονδίνου. «Δεν μπορούμε να είμαστε πάντα άρτιοι. Οταν κάνουμε λάθος, απολογούμαστε στους πελάτες μας και προσπαθούμε να διορθώσουμε την κατάσταση». Στις αρχές του έτους, ο κ. Ντάιμοντ είχε πει ενώπιον οικονομικής κοινοβουλευτικής επιτροπής ότι η περίοδος απολογίας των τραπεζών για τη χρηματοπιστωτική κρίση πρέπει να τερματιστεί προκειμένου να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του κλάδου. Εκπρόσωποι καταναλωτών επιδοκίμασαν την απόφαση των τραπεζών να μην αμφισβητήσουν οι τράπεζες την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου.

Τα προγράμματα προστασίας πληρωμών ΡΡΙ προωθούνταν σε δανειολήπτες καταναλωτικής ή στεγαστικής πίστης για να καλύπτονται οι δόσεις των δανείων τους σε περίπτωση μακροχρόνιας ασθένειας ή ανεργίας. Στην πορεία αποκαλύφθηκε ότι οι τράπεζες πωλούσαν τα ΡΡΙ σε αυτο-απασχολούμενους ή ήδη άνεργους. Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου αφορά σε έφεση των τραπεζών για την ακύρωση αναδρομικής ισχύος νέων κανόνων από την αρχή εποπτείας των αγορών, FSA, για τα ΡΡΙ".

Επί παρομοίου θέματος, διαβάζουμε:

" ΗΠΑ: Δίωξη κατά της Deutsche bank

Δίωξη κατά της Deutsche bank και μιας θυγατρικής της άσκησε το αμερικανικό δημόσιο.

Το αμερικανικό δημόσιο υπέβαλε σήμερα αγωγή αποζημίωσης στην Deutsche Bank AG, κατηγορώντας τη γερμανική τράπεζα όπως και την μονάδα της MortgageIT Inc ότι «επανειλημμένως εψεύσθη, με σκοπό να συμπεριλαμβάνεται σε ένα ομοσπονδιακό πρόγραμμα επιλογής υποθηκών, που ασφαλίζει το αμερικανικό δημόσιο».

Στην αγωγή για αποζημίωση, που υποβλήθηκε σήμερα ενώπιον δικαστηρίου της περιφέρειας του Μανχάταν, το αμερικανικό δημόσιο υποστηρίζει ότι οι εναγόμενοι --αδιαφορώντας παντελώς για τις συνέπειες--επέλεγαν υποθήκες, με τις οποίες τα υφιστάμενα νομικά προγράμματα καταστρατηγούνταν, καθώς «παραβιάζονταν κατάφορα από τους εναγόμενους, εάν οι δανειολήπτες μπορούσαν, πράγματι, να κάνουν τις καταβολές ποσών, για την άρση των υποθηκών εν καιρώ».

Σύμφωνα με την ίδια αγωγή, οι δύο εναγόμενοι κατηγορούνται ότι, με τη σειρά τους «πουλούσαν αυτές τις υποθήκες φυσικά με όφελός τους», ακόμα κι αν χιλιάδες «δανειολήπτες δεν μπορούσαν να καταβάλουν δόσεις γιά την άρση των υποθηκών, υποκείμενοι σε κατασχέσεις των ακινήτων τους από τον τελικό δικαιούχο της υποθήκης».

Κατόπιν αυτού, υπογραμμίζεται στην αγωγή, δεδομένου ότι τις υποθήκες είχε ασφαλίσει το αμερικανικό δημόσιο, αυτό βρισκόταν να ζημιώνεται με εκατομμύρια δολαρίων, την ώρα μάλιστα που αναμένεται να κληθεί να καταβάλει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια επιπλέον, σε αποζημιώσεις".

Αποτέλεσμα: αυξημένες επισφάλειες.

Αποτέλεσμα: μείωση κερδών.

Αποτέλεσμα: πακέτα διάσωσης, ως ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας.

Αποτέλεσμα: αυξημένα ελλείμματα δημοσίου.

Αποτέλεσμα: περικοπές.

Αποτέλεσμα: ανεργία και όλα τα υπόλοιπα.

"Οταν κάνουμε λάθος απολογούμαστε στους πελάτες μας". "Δεν μπορούμε να είμαστε πάντα άρτιοι". "Προσπαθούμε να διασώσουμε την κατάσταση". Και εις άλλα με υγεία...

Γερμανία

Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":

" Pεκόρ 61 ετών για τις γερμανικές εξαγωγές
H αξία τους έφθασε τον Μάρτιο στα 98,3 δισ. ευρώ, σηματοδοτώντας αύξηση 15,8% από πέρυσι

Στα υψηλότερα επίπεδα από το 1950 που ξεκίνησε η σχετική μέτρηση έφτασαν τον Μάρτιο οι εξαγωγές στη Γερμανία, δηλαδή σε αξία τα 98,3 δισ. ευρώ, σηματοδοτώντας αύξηση 15,8% από την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι και 7,3% από τον Φεβρουάριο. Οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του πρακτορείου Bloomberg ανέμεναν άνοδο της τάξης του 1% σε μηνιαία βάση. Oσον αφορά στο επίπεδο των γερμανικών εισαγωγών, αυτό ενισχύθηκε κατά 16,9% σε ετήσια βάση και κατά 3,1% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και ανήλθε στο νέο υψηλό για τον μήνα Μάρτιο των 79,4 δισ. ευρώ. Ως αποτέλεσμα των μεγαλύτερων του αναμενομένου αυξήσεων τόσο των εισαγωγών όσο και των εξαγωγών, το εμπορικό πλεόνασμα της χώρας διευρύνθηκε στα 18,9 δισ. ευρώ από τα 11,9 δισ. του προηγούμενου μήνα.

«Οι γερμανικές εξαγωγές διαγράφουν ανοδική πορεία μεγαλύτερη του 30% από το χαμηλότερο σημείο της ύφεσης, επιστρέφοντας στα προ κρίσης επίπεδά τους», τόνισε ο επικεφαλής οικονομολόγος της ING Κάρστεν Μπρζέσκι. Το ινστιτούτο οικονομικών ερευνών Ifo εκτιμά ότι η Γερμανία θα καταφέρει να ανακτήσει έως το τέλος τους έτους τη θέση της ως ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο, υπερβαίνοντας τις ΗΠΑ που την είχαν ξεπεράσει το 2010, κυρίως λόγω των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών. «Η “κατασκευασμένη στη Γερμανία” ετικέτα είναι εξαιρετικά δημοφιλής στο εξωτερικό», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ράινερ Μπρίντερλε μετά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων από τη στατιστική υπηρεσία της χώρας.

Η οικονομική ανάκαμψη της Γερμανίας διευρύνεται, καθώς οι εταιρείες ενισχύουν το επίπεδο επενδύσεων και προσλήψεών τους προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση για γερμανικές εξαγωγές από τις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας. Το γερμανικό ΑΕΠ μπορεί να έχει επεκταθεί έως και 1% στο πρώτο τρίμηνο του έτους και είναι αρκετά πιθανό να διατηρήσει την αναπτυξιακή του δυναμική και κατά το τρέχον τρίμηνο, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας Bundesbank. Η κυβέρνηση της χώρας αναμένει ότι η οικονομία θα καταγράψει για το 2011 και το 2012 ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 2,6% και 1,8% αντιστοίχως".

Ρουμανία (θεωρήστε το ως test)

Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":

" Yπό αίρεση το μέλλον ζημιογόνων επιχειρήσεων

Την απόφαση της Ρουμανίας να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση, την αναδιάρθρωση ή ακόμη και το κλείσιμο ορισμένων ζημιογόνων εταιρειών ενέργειας και μεταφορών ώστε να σταματήσουν να επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό, ανακοίνωσε με χθεσινές του δηλώσεις εκπρόσωπος του ΔNT. Υποψήφιες εταιρείες για το παραπάνω σενάριο είναι η εταιρεία διαχείρισης αγωγών φυσικού αερίου Transgaz, ο όμιλος πυρηνικής ενέργειας Nuclearelectrica, η εταιρεία φυσικού αερίου Romgaz, το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο Hidroelectrica, καθώς και ο εθνικός αερομεταφορέας της Ρουμανίας, η αεροπορική Tarom. Η οικονομία της χώρας αναμένεται να ενισχυθεί φέτος 1,5%, και ενδεχομένως να καταγράψει το 2012 ρυθμό ανάπτυξης 4% εάν εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις. Ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στη Ρουμανία, Τζέφρι Φρανκς, τόνισε ότι το κράτος θα παραμείνει ο βασικός μέτοχος στις στρατηγικά σημαντικές εταιρείες. «Η συνετή δημοσιονομική πολιτική είναι απαραίτητη και η δέσμευση για τη μείωση του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ έως το 2012 παραμένει μία μεγάλη πρόκληση» συμπλήρωσε ο κ. Φρανκς. Η κυβέρνηση της χώρας έχει δεσμευτεί για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,4% του ΑΕΠ το 2011".

Αναλύστε τις προτάσεις του ΔΝΤ.

Επαναλαμβάνω: αναλύστε τις προτάσεις του ΔΝΤ. Η ανάλυση επί των προτάσεων αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας σας στον επικείμενο διαγωνισμό.

Τουρκία

Οπως σημειώνει ο "Economist":

" Διπλή ανησυχία για την τουρκική οικονομία
Αποτελούν ο πληθωρισμός και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών – Mη βιώσιμη η ανάπτυξη μισθών και πιστώσεων

Το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας αναμένεται να εξασφαλίσει στις εκλογές του επόμενου μήνα μία τρίτη θητεία. Ενας από τους λόγους για τη δημοτικότητα του ΑΚΡ είναι η διαχείριση της οικονομίας. Μετά σχεδόν μία δεκαετία οικονομικής επιτυχίας, πολλοί Τούρκοι εμφανίζονται απρόθυμοι να αναθέσουν την οικονομία σε μία αντιπολίτευση που έχει συνδέσει το όνομά της με τις κρίσεις του παρελθόντος.

Τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά. Μετά την απότομη συρρίκνωση του 2009, η οικονομία παρουσίασε πέρσι τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης στις οικονομίες του G20. Εκτός αυτού, δεν υπήρχε ούτε μία τράπεζα που κατέρρευσε κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενώ ο πληθωρισμός διατηρήθηκε σε χαμηλά επίπεδα, εν μέρει χάρη στην ισχυρή τουρκική λίρα. «Για πρώτη φορά στη ζωή μου, ο πληθωρισμός βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με αυτόν της Βρετανίας» αναφέρει ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας Ερντέμ Μπασκί. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι «παρόλο που το καράβι είναι σταθερό, οι θάλασσες είναι αρκετά ταραγμένες, και μία καταιγίδα θα μπορούσε να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή».

Οι εν λόγω ανησυχίες είναι ευρέως διαδεδομένες. Ο Αχμέτ Ακαρλί, ένας οικονομολόγος της Goldman Sachs στο Λονδίνο, λέει ότι «συσσωρεύονται οι ανισορροπίες και αυξάνονται οι οικονομικές αδυναμίες». Ο κ. Ακαρλί επισημαίνει ότι η απόφαση για τη διατήρηση των δημοσιονομικών και νομισματικών μέτρων τόνωσης έχει τραβήξει αρκετά. Παράλληλα εκτιμά ότι η ονομαστική ανάπτυξη των μισθών έχει φτάσει στο 18% ανά έτος, η εγχώρια ζήτηση ενισχύεται έως 2% και η πιστωτική ανάπτυξη κυμαίνεται 30% με 40%. Τα συγκεκριμένα νούμερα είναι μη βιώσιμα. Η διπλή ανησυχία για την τουρκική οικονομία είναι ο πληθωρισμός και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Η Goldman Sachs εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να φτάσει έως το 7% μέχρι το τέλος του έτους. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της HSBC στην Κωνσταντινούπολη Μουράτ Ουλγκέν, τονίζει ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να φτάσει στο 8% του ΑΕΠ για τους 12 μήνες έως τον Μάρτιο. Μετά τις εκλογές, οι πιέσεις προς την κυβέρνηση για μία σύσφιγξη της δημοσιονομικής πολιτικής, και προς την κεντρική τράπεζα για την αύξηση των επιτοκίων, θα εντατικοποιηθούν. Ωστόσο, η ψύξη μία τόσο «καυτής» οικονομίας ενδέχεται να μην τόσο εύκολο έργο. Η κεντρική τράπεζα μείωσε πέρσι τα βασικά επιτόκια και ενίσχυσε τις απαιτήσεις αποθεματικών για τις ξένες και τοπικές τράπεζες σε μία ανορθόδοξη προσπάθεια να αποτρέψει μία αύξηση στις εισροές κεφαλαίων. Ωστόσο, οι συγκεκριμένες κινήσεις δεν φάνηκαν να αποδίδουν, και η τράπεζα άρχισε αντ’ αυτού να ενισχύει τα επιτόκιά της. Η περαιτέρω αύξηση των απαιτήσεων αποθεματικών μπορεί να μην έχει επαρκείς επιπτώσεις στην επιβράδυνση των καταναλωτικών δανείων. Και αν τα επιτόκια ξεκινήσουν την ανοδική τους πορεία στον πλούσιο κόσμο, και ειδικά τις ΗΠΑ, η Τουρκία θα μπορούσε ξαφνικά να δει να στερεύει η εξωτερική της χρηματοδότηση".

Ιταλία

Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":

" Δημοσιονομική προσαρμογή ζητά ο ΟΟΣΑ από την Ιταλία

Διαρθρωτικές αλλαγές και δημοσιονομική προσαρμογή ζητά ο ΟΟΣΑ από την Ιταλία, προκειμένου να ενισχύσει την οικονομική ανάκαμψη και τις αντοχές της οικονομίας σε μελλοντικά σοκ. Οπως επισημαίνει ο διεθνής οργανισμός, η χώρα δεν θα επιστρέψει στα προ της ύφεσης επίπεδα για δύο ακόμη χρόνια, το 2013-2014. Ως εκ τούτου, η Ιταλία καλείται να αυξήσει την παραγωγικότητά της και να ενισχύσει την προσφορά εργασίας. Μάλιστα, εκτιμά ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα συνεισφέρουν και στην προσπάθεια για τη μείωση του δημοσίου χρέους.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, η Ιταλία έχει ώς ένα βαθμό περιορίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά «με ένα δημόσιο χρέος που είναι μεταξύ των μεγαλύτερων στον ΟΟΣΑ, η δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να συνεχισθεί». Η χώρα ακολουθεί μέτρα για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, με στόχο να μειωθεί στο 3% του ΑΕΠ το 2013, από 4,6% το περασμένο έτος. Το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί στο 120% του ΑΕΠ, αλλά «το μικρό ιδιωτικό χρέος περιορίζει τις επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής αστάθειας στην ιταλική οικονομία».

Ο ΟΟΣΑ θεωρεί ότι προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής θα μπορούσε να συμβάλει η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος και τα μέτρα για την άρση των εμποδίων για τον ανταγωνισμό, καθώς και η βελτίωση της αποδοτικότητας της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τέλος, ζητά τη μείωση της συμμετοχής του κράτους σε επιχειρήσεις και απελευθέρωση υπηρεσιών και μεταφορών.

Η ύφεση ήταν μεγαλύτερη στην Ιταλία από την υπόλοιπη Ε.Ε., ενώ και η ανάκαμψη ήταν λιγότερο δυναμική. Από το πρώτο τρίμηνο του 2008 μέχρι το τελευταίο τρίμηνο του 2010 η ιταλική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 6%. Πρόκειται για την τέταρτη μεγαλύτερη ύφεση για χώρα της Ευρωζώνης μετά την Ελλάδα, την Ιρλανδία και τη Σλοβενία.

Σε μία προσπάθεια να ενισχύσει την ανάπτυξη, ο πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι εισήγαγε ένα νομοσχέδιο για τη μείωση της γραφειοκρατίας, το οποίο προβλέπει επίσης φοροαπαλλαγές για τις δαπάνες των επιχειρήσεων για έρευνα. Αποφεύγει, πάντως, τις αυξήσεις δημοσίων δαπανών, όπως έχει κάνει καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Οπως εξάλλου προειδοποιεί ο ΟΟΣΑ, προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της μείωσης του ελλείμματος, η Ιταλία θα πρέπει να επιδείξει αυτοσυγκράτηση στις δαπάνες.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των οικονομολόγων, η οικονομία της χώρας θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,3% το πρώτο τρίμηνο του 2011, σε σχέση με 0,1% το προηγούμενο τρίμηνο. Η κυβέρνηση, πάντως, έχει μειώσει τις εκτιμήσεις της για την ανάπτυξη του έτους στο 1,1% από 1,3% προηγουμένως, ενώ προβλέπει ότι η ανεργία θα ανέλθει στο 8,4%. Τον Μάρτιο, η ανεργία έφτασε το 8,3%, επίπεδα που είναι τα υψηλότερα από το 2004 που ξεκίνησε η δημοσίευση μηνιαίων στοιχείων για την ανεργία στη χώρα".

Βάσει των παραπάνω προτάσεων του ΟΟΣΑ, μια λύση είναι η εξαγορά Ιταλικών επιχειρήσεων από αλλοδαπές επιχειρήσεις. Είναι όμως έτσι; Για το θέμα αυτό, σημειώνει το Reuters:

" Ζητούνται όπλα κατά εξαγορών ιταλικών εταιρειών από ξένους

Reuters

Οι εξαγορές μεγάλων ομίλων αποτελούν ένα πολιτικά ευαίσθητο θέμα στην Ιταλία, όπως καταδεικνύει άλλωστε η έκκληση της Αρχής εποπτείας των αγορών στην Ιταλία, Consob, στο Κοινοβούλιο για την ψήφιση νόμου που θα προφυλάσσει στρατηγικής σημασίας εταιρείες από ξένα συμφέροντα. Ο λόγος που επανήλθε το ζήτημα στην επιφάνεια είναι η αποτυχία της Ρώμης να μπλοκάρει την εξ ολοκλήρου εξαγορά της Parmalat από τη γαλλική Lactalis, αντί 3,4 δισ. ευρώ. Προηγουμένως, συγκεκριμένα τον Μάρτιο, ο όμιλος κοσμημάτων Bulgari είχε εξαγοραστεί από τον γαλλικό κολοσσό LVMH.

Ο Τζουζέπε Βέγκας, πρώην υφυπουργός της Ιταλίας που ανέλαβε τα ηνία της Consob τον Νοέμβριο, δήλωσε ότι ορισμένες εξαγορές στοχεύουν στο να αποκτήσουν οι ξένες εταιρείες κυρίαρχη θέση στην εγχώρια αγορά, παροτρύνοντας τα μέλη του Κοινοβουλίου να λάβουν τα μέτρα τους. «Οι εξαγορές ιταλικών εταιρειών από ξένους μπορούν να αποφέρουν οφέλη στην οικονομία της χώρας», δήλωσε ο κ. Βέγκας στην πρώτη ομιλία που έδωσε ενώπιον παραγόντων του κλάδου. «Ωστόσο, αυτές οι εξαγορές δεν στοχεύουν πάντα στην ενίσχυση της αξίας μιας εταιρείας. Κατά συνέπεια είναι μείζονος σημασίας να χαραχθούν νομικά πλαίσια για τις εξαγορές εγχώριων εταιρειών που θα καλύπτουν κάθε κίνδυνο», υπογράμμισε ο επικεφαλής της Consob.

Η Ρώμη είχε αντιδράσει στη σταδιακή αύξηση του ποσοστού που κατείχε η Lactalis στο μετοχικό κεφάλαιο της Parmalat, δίνοντας στην εταιρεία πίστωση χρόνου για την εξεύρεση λευκού ιππότη που θα την έσωζε από τον έλεγχο των Γάλλων – κάτι που τελικά δεν κατάφερε. Φέτος ψηφίστηκε νόμος που επιτρέπει στην κρατική εταιρεία συμμετοχών Cassa Depositi e Prestiti να αποκτά μερίδια στο μετοχικό κεφάλαιο μιας υγιούς εταιρείας με στρατηγικό ρόλο στην εγχώρια οικονομία. Ωστόσο, ο νόμος δεν προσδιορίζει τι εταιρείες έχουν ρόλο στρατηγικής σημασίας στην οικονομία.

Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η Ρώμη έθεσε σε εφαρμογή, παραδόξως, ανάλογο καθεστώς που ισχύει στη Γαλλία με νόμο που ψηφίστηκε ήδη από το 2005, προσδιορίζοντας ως στρατηγικής σημασίας για την οικονομία τους κλάδους της ενέργειας, των τροφίμων, της άμυνας και των τηλεπικοινωνιών. Μετέπειτα, με απόφαση του Γάλλου προέδρου, Νικολά Σαρκοζί, ιδρύθηκε το κρατικό επενδυτικό κεφάλαιο της Γαλλίας, FSI, με διαθέσιμα της τάξεως των 20 δισ. ευρώ, ως μέτρο για τη στήριξη της οικονομίας εν μέσω της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Η Lactalis είχε ήδη αυξήσει από τον Μάρτιο το μερίδιό της στο 29% του μετοχικού κεφαλαίου της Parmalat. Στις αρχές Μαΐου, υπέβαλε πρόταση για εξαγορά του υπολοίπου 71% της Parmalat, ενώ ομάδα ιταλικών εταιρειών απέσυρε, εντέλει, σχέδια για την υποβολή αντιπρότασης. Η διοίκηση της Lactalis είχε αντιδράσει τον Μάρτιο εντόνως στην κριτική της κοινής γνώμης στην Ιταλία για την απόκτηση του ελέγχου της Parmalat. O πρόεδρος του γαλλικού ομίλου στην Ιταλία, Αντόνιο Σάλα, είχε δηλώσει ότι «δεν μπορούν να αλλάζουν οι κανόνες στη διάρκεια του παιχνιδιού».

Εν ολίγοις, καλό είναι να αναλύουμε και όχι να μυρηκάζουμε "λύσεις" και "προτάσεις". Αλλωστε, γι' αυτό κάνουμε το μάθημα της Οικονομικής.

Μείωση Βιομηχανικής Παραγωγής

Μείωση 8,0% παρουσίασε ο Γενικός Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής το Μάρτιο του 2011, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Μαρτίου 2010, έναντι μείωσης 3,5% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2010 προς το 2009.

Ο μέσος Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής της περιόδου Ιανουαρίου - Μαρτίου 2011, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη της περιόδου Ιανουαρίου - Μαρτίου 2010, παρουσίασε μείωση κατά 5,8%, έναντι μείωσης επίσης 5,8% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2010 προς το 2009.

Η μείωση του Γενικού Δείκτη κατά 8,0% οφείλεται στις παρακάτω μεταβολές των δεικτών των επιμέρους τομέων βιομηχανίας, δηλαδή:

α. Στην αύξηση του Δείκτη Παραγωγής Ορυχείων - Λατομείων κατά 5,5%.

Ειδικότερα, στην αύξηση αυτή συνέβαλαν, κυρίως, οι αυξήσεις των δεικτών των 2ψήφιων κλάδων: εξόρυξης άνθρακα και λιγνίτη και εξόρυξης μεταλλούχων μεταλλευμάτων.

β. Στη μείωση του Δείκτη Παραγωγής Μεταποιητικών Βιομηχανιών κατά 10,3%.

Ειδικότερα, στη μείωση αυτή συνέβαλαν, κυρίως, οι μειώσεις των δεικτών των 2ψήφιων κλάδων: ειδών ένδυσης, παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα, μη μεταλλικών ορυκτών και επίπλων.

γ. Στη μείωση του Δείκτη Παραγωγής Ηλεκτρισμού κατά 4,4%.

δ. Στη μείωση του Δείκτη Παροχής Νερού κατά 4,6%.

Εντοκα Γραμμάτια Ελληνικού Δημοσίου (Ε.Γ.Ε.Δ.): Νέα έκδοση

Ποσό ύψους 1,625 δισ. ευρώ άντλησε σήμερα το Δημόσιο από την πώληση εξάμηνων εντόκων γραμματίων, με το επιτόκιο να αυξάνεται στο 4,88% από 4,8% που ήταν στην προηγούμενη αντίστοιχη δημοπρασία.

Όπως ανακοινώθηκε από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους , υποβλήθηκαν συνολικές προσφορές ύψους 4,474 δισ. ευρώ, πού υπερκάλυψαν το ζητούμενο ποσό κατά 3,58 φορές. Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη έκδοση είχε υπερκαλυφθεί κατά 3,81 φορές.

Η δημοπρασία πραγματοποιήθηκε μέσω των Βασικών Διαπραγματευτών Αγοράς (Primary Dealers) και η ημερομηνία διακανονισμού είναι η Παρασκευή 13 Μαΐου 2011.

Έγιναν δεκτές προσφορές μέχρι του ύψους του δημοπρατηθέντος ποσού, καθώς και μη ανταγωνιστικές προσφορές ύψους 375 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον Κανονισμό Λειτουργίας των Βασικών Διαπραγματευτών Αγοράς μπορούν να υποβληθούν επιπλέον μη ανταγωνιστικές προσφορές ύψους 30% επί του δημοπρατούμενου ποσού.

Για την κάλυψη της έκδοσης δεν δόθηκε προμήθεια.

Όπως δήλωσε στο Reuters o επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ Πέτρος Χριστοδούλου, η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στην έκδοση διαμορφώθηκε στο 34,2%.

Πληθωρισμός Απριλίου 2011: +3,9%

Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή:

Από τη σύγκριση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Γ.Δ.Τ.Κ) του μηνός Απριλίου 2011, προς τον αντίστοιχο Δείκτη του Απριλίου 2010, προκύπτει αύξηση 3,9%, έναντι αύξησης 4,8%, που σημειώθηκε κατά την ίδια σύγκριση του έτους 2010 προς το 2009.

Ο Γενικός Δείκτης κατά το μήνα Απρίλιο 2011, σε σύγκριση με το Μάρτιο 2011, παρουσίασε αύξηση 0,6%, έναντι αύξησης 1,2% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους.

Ο μέσος Δείκτης του δωδεκαμήνου Μαΐου 10 – Απριλίου 11, σε σύγκριση προς τον ίδιο Δείκτη του δωδεκαμήνου Μαΐου 09 – Απριλίου 10, παρουσίασε αύξηση 5,0%, έναντι αύξησης 1,9%, που σημειώθηκε κατά τα αντίστοιχα προηγούμενα δωδεκάμηνα.

Ιρλανδικό χρέος

Οπως διαβάζουμε στο Reuters:

"Ολι Ρεν: Εντός των επόμενων εβδομάδων μείωση του επιτοκίου στα ιρλανδικά δάνεια

Την αισιοδοξία του ότι εντός των επόμενων εβδομάδων θα υπάρξει μια απόφαση για μείωση του επιτοκίου στα δάνεια που λαμβάνει η Ιρλανδία από ΕΕ και ΔΝΤ σήμερα ο ευρωπαίος επίτροπος για τις οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις Όλι Ρεν.

«Ελπίζουμε σε συμφωνία για μείωση του επιτοκίου που θα στηρίξει τη βιωσιμότητα του ιρλανδικού χρέους τις επόμενες εβδομάδες», δήλωσε ο Ρεν.

«Η Κομισιόν είναι σαφέστατα υπέρ μιας μείωσης των επιτοκίων», ανέφερε ο ευρωπαίος επίτροπος, επαναλαμβάνοντας την αντίθεση της Κομισιόν για αναδιάρθρωση του ιρλανδικού χρέους".

Επί του ιδίου θέματος, διαβάζουμε στην "Ναυτεμπορική":

"Χρέος: Ιρλανδικό σχέδιο με ελληνική συνταγή

Αναδιάρθρωση του χρέους της την προσεχή τριετία αναμένει η ιρλανδική κυβέρνηση, περιλαμβανομένης και μείωσης του επιτοκίου στα δάνεια που έλαβε από τα όργανα της Ε.Ε..

Αυτό ακριβώς το σενάριο επισημαίνεται στην εφημερίδα «Irish Mail», που επικαλείται κορυφαίο υπουργό τον οποίο ωστόσο δεν κατονομάζει, αλλά και στο βρετανικό BBC.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, το Δουβλίνο ευελπιστεί ότι μία πιθανή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για επανεξέταση και των δεδομένων στην Ιρλανδία, η οποία έλαβε πακέτο διάσωσης 85 δισ. ευρώ από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ το περασμένο έτος.

«Δεν πρόκειται για πτώχευση αλλά για αναδιάρθρωση», φέρεται να δήλωσε ο υπουργός, εξηγώντας ότι δεν πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο εάν δεν ανοίξει πρώτα ο δρόμος προς το ενδεχόμενο αυτό και βεβαίως θα είναι αναγκαία η υποστήριξη όλων όσοι δανείζουν το Δουβλίνο.

Η μυστική συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης το βράδυ της Παρασκευής δεν οδήγησε σε αποφάσεις για τον τρόπο διαχείρισης της ελληνικής κρίσης χρέους, αν και υπάρχει η αυξανόμενη αντίληψη ότι χρειάζεται νέο σχέδιο. Την ίδια στιγμή, ο Ιρλανδός υπουργός Ενέργειας, Ρατ Ραμπίτ, ανέφερε ότι προσωπικά θα ήθελε μία επαναδιαπραγμάτευση του ιρλανδικού χρέους με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, μέσω μιας πολυμερούς προσέγγισης.

Η ιρλανδική κυβέρνηση επιμένει ότι το χρέος της, το οποίο με βάση εκτιμήσεις του ΔΝΤ αναμένεται να κορυφωθεί στο 125% του ΑΕΠ το 2013, είναι βιώσιμο.

Ωστόσο, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Πάτρικ Χόνοχαν, θεωρεί πρόβλημα το αυξανόμενο χρέος της Ιρλανδίας και γι΄αυτό θα πρέπει να τεθεί υπό διαχείριση στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους Ευρωπαίους εταίρους. Στο μεταξύ, πηγές του BBC υπογράμμισαν ότι η Ιρλανδία θα επιδιώξει μείωση του επιτοκίου που καταβάλλει στα δάνεια που έλαβε από Ευρωπαϊκούς οργανισμούς.

Αυτή τη στιγμή, το μέσο επιτόκιο που πληρώνει το Δουβλίνο είναι 5,8% στο πακέτο διάσωσης που συμφωνήθηκε με το ΔΝΤ, τις ευρωπαϊκές χώρες και την Κομισιόν.

Προς το παρόν είναι αβέβαιο το μέγεθος της μείωσης που θα μπορούσε να εξασφαλιστεί, όμως μία μείωση της τάξης του 1% θα μπορούσε να ισοδυναμεί με 400 εκατ. ευρώ. Πηγές του BBC ανέφεραν ότι μία ειδική γραπτή διαδικασία θα υιοθετηθεί εν όψει της συνάντησης του Ecofin στις 17 Μαΐου".

Υποβάθμιση από Standard & Poor's

Κατά δύο βαθμίδες υποβάθμισε η S&P την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, κατατάσσοντάς την στην κατηγορία «Β» αντί «ΒΒ-».

Ο οίκος αξιολόγησης εκτιμά ότι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παραμένουν αρνητικές, ενώ υπολογίζει ότι μπορεί να χρειαστεί "κούρεμα" του ελληνικού χρέους κατά 50% ή περισσότερο προκειμένου αυτό να καταστεί βιώσιμο.

Πορτογαλίας συνέχεια...

Σημειώνει, σε άρθρο του στην "Ναυτεμπορική" ο κ. Νίκος Μπέλλος:

"Ομοιότητες και διαφορές

Το «κοινωνικά ισορροπημένο», όπως χαρακτηρίστηκε από τον Ολι Ρεν και τον Ντομινίκ Στρος Καν, πρόγραμμα εξυγίανσης που συμφωνήθηκε μεταξύ της Πορτογαλίας και της τρόικας, προκαλεί το εύλογο ερώτημα γιατί το δικό μας πρόγραμμα δεν ήταν «κοινωνικά ισορροπημένο».

Η απάντηση είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν διαπραγματεύτηκε τον περασμένο Μάιο, προφανώς επειδή η άρνηση της κ. Μέρκελ μέχρι την τελευταία στιγμή να συναινέσει στη διάσωση της χώρας, είχε προκαλέσει πανικό στην Αθήνα.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι η κυβέρνηση αποδέχθηκε να εφαρμόσει ορισμένα κοινωνικά άδικα μέτρα, όπως οι οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, που έπληξαν καίρια τα χαμηλά εισοδήματα.

Η κυβέρνηση αποδέχθηκε επίσης όρους που δεν ήταν σε θέση να τηρήσει, όπως ο καθορισμός της αποπληρωμής των δανείων των 110 δισ. ευρώ μέσα σε 5 χρόνια μαζί με την περίοδο χάριτος, καθώς και το πολύ ψηλό, σχεδόν «τοκογλυφικό» επιτόκιο δανεισμού.

Το ήπιο για τα χαμηλά εισοδήματα μνημόνιο της Πορτογαλίας, οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες. Ο πρώτος είναι ότι στη διαπραγμάτευση αυτή εκτός της υπηρεσιακής κυβέρνησης - Σόκρατες συμμετείχαν, έστω έμμεσα, και τα άλλα δύο μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης, αυξάνοντας το πολιτικό βάρος της Πορτογαλίας.

Ο δεύτερος που είναι επίσης βασικός είναι ότι η τρόικα παραδειγματίστηκε από τα λάθη που έκανε με την Ελλάδα και δεν θέλησε να τα επαναλάβει.

Απέφυγε την επιβολή βίαιων μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης που θα οδηγούσαν τη χώρα σε βαθιά ύφεση, δίνοντας επιπλέον ένα χρόνο στη Λισαβόνα προκειμένου να επαναφέρει το δημόσιο έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΕΠ. Απέφυγε επίσης την επιβολή μέτρων που θα προκαλούσαν κοινωνικές αντιδράσεις, αποδεχόμενη να μην θιγούν ο 13ος και 14ος μισθός των χαμηλών μισθών και συντάξεων.

Παρόλα αυτά το ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει κατά 2% φέτος και χρόνου και η ανεργία θα φτάσει στο 13% μέχρι το 2013 από 11,1% τον περασμένο Μάρτιο. Ωστόσο, η προβλεπόμενη αυτή ύφεση και ανεργία, δεν έχουν καμία σχέση με τις αντίστοιχες επιδόσεις της Ελλάδας, όπου η υποχώρηση του ΑΕΠ ξεπέρασε το 4% και η ανεργία φλερτάρει με το 15% του ενεργού πληθυσμού".

Πορτογαλικό Μνημόνιο

Στη δημοσιότητα δόθηκε το πλήρες κείμενο του «μνημονίου συνεργασίας» της Πορτογαλίας με την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ με βάση το οποίο θα δοθεί (τμηματικά ανά τρίμηνο) το δάνειο των 78 δισ. ευρώ. Η πορεία της οικονομίας θα αξιολογείται ανά τρίμηνο από την τρόικα έως το Δεκέμβριο 2014. Το κείμενο των 34 σελίδων περιγράφει επακριβώς τις δεσμεύσεις της Λισαβόνας έναντι των δανειστών της καθώς και τα μέτρα που υποχρεούται να λαμβάνει κάθε χρονιά η πορτογαλική κυβέρνηση.

Σε αυτά περιλαμβάνονται:
-μείωση των δημοσίων δαπανών στους τομείς υγείας και παιδείας (εξοικονόμηση 750 εκατ. ευρώ)

- μείωση μισθολογικού κόστους στο δημόσιο

-μείωση κοινωνικών επιδομάτων και συντάξεων

-μείωση κονδυλίων για δημόσιους φορείς, επιχειρήσεις και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης

-μείωση κόστους υπερωριών (δημόσιος και ιδιωτικός τομέας)

-προώθηση ευελιξίας στην απασχόληση και επιχειρησιακών συμβάσεων χωρίς τη συγκατάθεση των συνδικάτων

-αύξηση φόρων κατανάλωσης, περιουσίας και εισοδήματος

-απελευθέρωση «κλειστών επαγγελμάτων»

-ιδιωτικοποίηση του οργανισμού σιδηροδρόμων (REN), της εταιρείας ηλεκτρισμού (EDP) και του εθνικού αερομεταφορέα (TAP) με στόχο την εξοικονόμηση 5,5 δισ. ευρώ.

5,9% το έλλειμμα φέτος

Η Πορτογαλία δεσμεύθηκε να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα από 9,1% του ΑΕΠ το 2010 σε 5,9% το 2011, 4,5% το 2012 και 3% το 2013. Από το δάνειο των 78 δισ. ευρώ που θα χορηγήσουν η Ε.Ε. και το ΔΝΤ, τα 12 δισ. ευρώ θα αφιερωθούν για την επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομίας Φερνάντο Τεξέιρα, ο οποίος χαρακτήρισε τη διαπραγμάτευση με την τρόικα «έντονη και απαιτητική», αισιοδοξεί ότι η Πορτογαλία θα μπορέσει να βγει στις αγορές για δανειοδότηση πριν από το 2013 που λήγει το πρόγραμμα εξυγίανσης.

Η επίσημη απόφαση για το πορτογαλικό μνημόνιο και τη χορήγηση του δανείου των 78 δισ. ευρώ θα ληφθεί στις συνόδους της ευρωζώνης και του Ecofin που θα συνέλθουν στις 16 και 17 Μαΐου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ επισήμαναν, μετά την επίτευξη της συμφωνίας με την υπηρεσιακή κυβέρνηση, ότι το πρόγραμμα εξυγίανσης θα ζητήσει από τον πορτογαλικό λαό να καταβάλει «μεγάλες προσπάθειες». Και χαιρέτισαν τη βούληση των πορτογαλικών αρχών να το εφαρμόσουν κατά τρόπο που να διατηρηθούν οι «κοινωνικές ισορροπίες». «Αναγνωρίζουμε ότι το πρόγραμμα θα απαιτήσει την καταβολή μεγάλων προσπαθειών από το λαό της Πορτογαλίας και στο πλαίσιο αυτό στηρίζουμε σθεναρά την πρόθεση των αρχών να προστατεύσουν τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και να εξασφαλίσουν ότι θα εφαρμοστεί κατά τρόπο ισορροπημένο από κοινωνικής πλευράς» δήλωσαν ο επίτροπος Ολι Ρεν και ο γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν...

2 χρόνια ύφεσης

Στις Βρυξέλλες εκτιμάται ότι τα μέτρα που αποφασίστηκαν για την Ιρλανδία και, ιδίως, στην Ελλάδα είναι πολύ πιο σκληρά από αυτά που συμφωνήθηκαν με την Πορτογαλία. Βέβαια, κανείς δεν αμφισβητεί ότι το πορτογαλικό μνημόνιο περιλαμβάνει αυστηρά μέτρα λιτότητας και το ΑΕΠ της χώρας που ήταν 1,4% το 2010 αναμένεται να υποχωρήσει κατά 2% το 2011 και 2% το 2012.

Δύο χρόνια ύφεσης, λοιπόν, περιμένουν τη χώρα και οι πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης θα εμφανιστούν το 2013. Επίσης, η ανεργία θα ανέλθει στο 13% το 2013 και στη συνέχεια αναμένεται να υποχωρήσει. Το εν λόγω πρόγραμμα, όμως, είναι «κοινωνικά ισορροπημένο», όπως άλλωστε αναγνώρισαν οι Ο. Ρεν και Ντομινίκ Στρος-Καν, ενώ στην Ελλάδα έπληξε κυρίως τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.




Το πλήρες κείμενο του Μνημονίου (στα Αγγλικά) εδώ (αρχείο .pdf, "ανοίγει" με Acrobat Reader).

Προσφυγή Πορτογαλίας στον EFSF

Σύγκριση Ελλάδας - Πορτογαλίας - Ε.Ε.-15

Υστέρηση εσόδων

Οπως διαβάζουμε:

"Υστέρηση 1,2 δισ. στα έσοδα το τετράμηνο

Υστέρηση άνω του 1,2 δισ. ευρώ παρουσιάζουν τα έσοδα το πρώτο τετράμηνο του έτους, παρά τη μικρή ανάκαμψη που σημείωσαν τον προηγούμενο μήνα. Τα έσοδα ανήλθαν σε 15,08 δισ. ευρώ έναντι στόχου 16,39 δισ. ευρώ. Τον Απρίλιο εμφάνισαν αύξηση 3% έναντι του αντίστοιχου περυσινού μήνα, αλλά και πάλι ήταν λιγότερα σε σχέση με τον στόχο.

Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με την αναθεώρηση του ελλείμματος του 2009 υποχρεώνει την κυβέρνηση να αναζητεί πρόσθετα μέτρα ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ προκειμένου να επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους.

Ταυτόχρονα, καθιστά ακόμη πιο επιφυλακτική την τρόικα ως προς την αξιοπιστία του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου. Οι ξένοι εμπειρογνώμονες αμφισβητούν τους στόχους για έσοδα από φοροδιαφυγή έως το 2015".

Δομικές αδυναμίες

Οπως σημειώνει η International Herald Tribune:

" Από κρίση, σε κρίση...

International Herald Tribune

Αν οι πτωχεύσεις τραπεζών και ο αποπληθωρισμός σας τρομάζουν, τότε διαχειριζόμαστε την οικονομία σωστά. Ομως αν φοβάστε για τη μείωση της παραγωγής και τις επενδύσεις, τότε δεν σημειώσαμε μεγάλη πρόοδο. Με άλλα λόγια, οι χαράσσοντες την πολιτική επιτυγχάνουν να αποτρέψουν επανάληψη της Μεγάλης Υφεσης, όμως ίσως απλώς να έχουν μεταθέσει τη ζημία.

Μελέτη των Μόριτς Σκούλαρικ και Αλαν Τέιλορ για την αμφίδρομη σχέση πίστης, οικονομίας και οικονομικών κρίσεων, ερευνά την περίοδο 1870-2008 αμφισβητώντας τη χρησιμότητα των σύγχρονων, ακτιβιστικών κεντρικών τραπεζών. Οι δύο οικονομολόγοι μελετούν 14 ανεπτυγμένες οικονομίες για αυτά τα 138 χρόνια, και δη την ανάπτυξη των τραπεζικών δανείων, του ενεργητικού των τραπεζών και την προσφορά χρήματος, συγκρίνοντάς τα με τη συνολική οικονομική ανάπτυξη. Και διαπιστώνουν ότι η δημιουργία πιστώσεων αποδεσμεύθηκε από τη δημιουργία χρήματος, επιτρέποντας την εσαεί επέκταση του τραπεζικού συστήματος.

Στην περίοδο που έληξε το 1939, χρήμα και πιστώσεις εκτινάχθηκαν, αντικατοπτρίζοντας την πιο «laissez-faire» στάση των κυβερνήσεων, είχαν όμως μια σχετικώς σταθερή σχέση μεταξύ τους. Αυτό σήμαινε δύσκολες περιόδους συρρίκνωσης των ισολογισμών και αποπληθωριστικών πιέσεων.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενεργητικά τραπεζών και δάνεια αυξήθηκαν δραστικά σε σχέση τόσο με την οικονομία όσο και με την προσφορά χρήματος. Αυτό συνέβη κατά πάσα πιθανότητα γιατί οι τράπεζες αύξησαν τον δανεισμό τους, για να δανείσουν με τη σειρά τους περισσότερο απ’ όσο θα επέτρεπε η βάση των καταθέσεών τους. Οι επενδυτικές τράπεζες αναπτύχθηκαν ακόμα περισσότερο, όπως γνωρίζουμε.

Υπό το υπάρχον τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ, μεγάλο μέρος των πιστώσεων δημιουργείται από τις χρηματοοικονομικές αγορές, οι οποίες αποκτούν έτσι πιο κεντρικό ρόλο στην υγεία της οικονομίας, αλλά καθιστούν και το σύστημα πιο ευάλωτο στις διαθέσεις των επενδυτών. Αυτό εξηγεί την αποφασιστικότητα της Fed να στηρίξει τις τιμές του ενεργητικού. Υπογραμμίζει επίσης πόσο έρμαιο των φουσκών είναι η Fed.

Εχοντας διδαχθεί από το μάθημα της Μεγάλης Υφεσης, οι κεντρικοί τραπεζίτες χαλάρωσαν τη νομισματική πολιτική πιο επιθετικά την περίοδο μετά την Υφεση. Ετσι, δεν είδαμε τις καταρρεύσεις στην προσφορά χρήματος και τη ραγδαία μείωση της δανειακής μόχλευσης που χαρακτήρισαν πολλές υφέσεις της παλαιάς σχολής. Παρότι είχαμε λιγότερες πτωχεύσεις στο τραπεζικό σύστημα και αποφύγαμε μακρές περιόδους αποπληθωρισμού, δεν μειώθηκαν οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης.

Δεν γνωρίζουμε βέβαια πόσο άσχημες θα ήταν οι σύγχρονες κρίσεις αν η Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες δεν είχαν χαλαρώσει τη νομισματική πολιτική γρήγορα και επιθετικά. Σ’ αυτό το σημείο, ωστόσο, είναι που γίνεται προφανής η παράνοια του σημερινού συστήματος: η Fed χαλαρώνει τη νομισματική πολιτική για να αποφύγει την ύφεση, κάνοντάς το όμως τροφοδοτεί τον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος διογκώνεται τόσο που γίνεται πολύ μεγάλος για να πτωχεύσει.

Το σύστημα αυτό αναπόφευκτα τροφοδοτεί φούσκες και κρίσεις που γίνονται ολοένα μεγαλύτερες, και εν τέλει θα καταπνίξουν τη δυνατότητα των χωρών να τις αντιμετωπίζουν".

Φοβού τους Δαναούς...

Οπως διαβάζουμε στους "New York Times":

"Oι HΠA φοβούνται τις κινεζικές επενδύσεις
Με κίνδυνο να χάσουν μερίδιο από κεφάλαια ύψους δύο τρισ. δολ. την επόμενη δεκαετία

Επί τρεις δεκαετίες οι πλούσιες χώρες επένδυαν εκατοντάδες δισ. δολάρια στην Κίνα, συνεισφέροντας σε μια από τις πλέον εκπληκτικές περιπτώσεις οικονομικής ανάπτυξης στην ιστορία. Τώρα η Κίνα είναι αποφασισμένη να ανταποδώσει την επενδυτική εύνοια. Το ερώτημα που προκύπτει από μια νέα μελέτη είναι κατά πόσον θα είναι πρόθυμες γι’ αυτό οι ΗΠΑ.

Εχοντας συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα συναλλαγματικά διαθέσιμα στον κόσμο, η Κίνα εξαπλώνει τα πλούτη της σε κάθε γωνιά της γης, σε ορυχεία χαλκού στην Αφρική ή σιδηρομεταλλεύματος στην Αυστραλία, ή και σε ένα σχέδιο φυσικού αερίου στην καρδιά του Τέξας. Η εν λόγω μελέτη, που εκπόνησε η Asia Society της Νέας Υόρκης και το κέντρο Woodrow Wilson της Ουάσιγκτον, εκτιμά πως την επόμενη δεκαετία η Κίνα θα επενδύσει έως και δύο τρισ. δολάρια με τα οποία θα μπορούσε να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Παράλληλα, όμως, η μελέτη προειδοποιεί πως οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να χάσουν σημαντική μερίδα από την επενδυτική έκρηξη της Κίνας εξαιτίας της εντεινόμενης αντιπαλότητας ανάμεσα στις δύο χώρες και τη βαθιά ριζωμένη αντίληψη πως οι κινεζικές επενδύσεις είναι ανεπιθύμητες στην Αμερική. Οι αμερικανικές τράπεζες ζητούν περισσότερες κινεζικές επενδύσεις στις ΗΠΑ αλλά η Ουάσιγκτον παραμένει επιφυλακτική. Από τους συνηθέστερους φόβους στις ΗΠΑ είναι πως οι κινεζικές επιχειρήσεις, που ανήκουν μερικώς ή πλήρως στην κυβέρνηση, θα αποσπάσουν στρατιωτικά μυστικά. Ενας άλλος είναι πως θα εξαγοράσουν αμερικανικές κατασκευαστικές, θα τις κλείσουν και θα μεταφέρουν την παραγωγή στην Κίνα. Το 2005 ένας πετρελαϊκός κολοσσός της Κίνας, η Cnooc, απέσυρε την προσφορά εξαγοράς της αμερικανικής Unocal μετά σχετική έρευνα του Κογκρέσου. Τα τελευταία χρόνια, άλλωστε, ο τηλεπικοινωνιακός κολοσσός, η Huawei, έχει επανειλημμένως επιχειρήσει να συνάψει συμφωνίες με τις ΗΠΑ και έχει προσκρούσει σε ζητήματα εθνικής ασφαλείας. Προκειμένου να διασφαλίσει η Αμερική μια μερίδα των κινεζικών επενδύσεων, η μελέτη καλεί την Ουάσιγκτον να διαμηνύσει στην Κίνα πως οι επενδύσεις της είναι επιθυμητές στη χώρα, να αποτρέψει την εμπλοκή ζητημάτων εθνικής ασφαλείας και να συνεργαστεί με τις κινεζικές αρχές για να αυξήσει τη διαφάνεια στις επενδυτικές προτάσεις.

Οι κινεζικές επιχειρήσεις δεν είναι ιδιαιτέρως διαφανείς και πολλές από τις κινεζικές επενδύσεις είναι έργο ολίγων κρατικών επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στη φθηνή χρηματοδότηση, κάτι που πολλοί αναλυτές χαρακτηρίζουν ως αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Πολλοί άλλοι επισημαίνουν όμως πως η Κίνα και η Αμερική χρειάζονται η μία την άλλη. Η Κίνα διαθέτει τα κεφάλαια που έχουν ανάγκη οι αμερικανικές επιχειρήσεις και οι ΗΠΑ διαθέτουν την τεχνολογία και το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό".

Cui bono? (*)

Οπως διαβάζουμε στην "Καθημερινή":

" Διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ πλουσίων και φτωχών στις χώρες-μέλη του OOΣA

Διευρύνθηκε το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών στις περισσότερες από τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ τις τελευταίες δεκαετίες, σύμφωνα με την έκθεση των αρμόδιων υπουργών Κοινωνικών Υποθέσεων του Οργανισμού κατά τη συνάντησή τους, η οποία ολοκληρώθηκε χθες. Η κατάσταση αυτή εγείρει μείζονα οικονομικά, πολιτικά και ηθικά ερωτήματα, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος ακόμα περισσότεροι άνθρωποι να μείνουν πίσω σε συνθήκες μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης παγκόσμιας οικονομίας. Η εισοδηματική ανισότητα αμβλύνθηκε από το 2000 στην Ελλάδα, η οποία βρίσκεται πλέον κοντά στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, το Μεξικό, την Αυστραλία και τη Βρετανία. Αντίθετα, οξύνθηκε σημαντικά σε Καναδά, Σουηδία, Δανία, Γερμανία, Νορβηγία, ΗΠA, Ιταλία και Φινλανδία. Μάλιστα, η Δανία, η Σουηδία και η Γερμανία, όπου παραδοσιακά υπήρχε μεγαλύτερη ισορροπία εισοδημάτων, εμφάνισαν την τελευταία δεκαετία τη μεγαλύτερη διεύρυνση του χάσματος από οπουδήποτε αλλού στον ΟΟΣΑ.

Γενικότερα, μεταξύ των τριάντα χωρών του ΟΟΣΑ, το εισόδημα του 10% των πλουσιότερων ήταν το 2008 σχεδόν εννεαπλάσιο από εκείνο του 10% των φτωχότερων. Σε ορισμένες σκανδιναβικές και κεντροευρωπαϊκές χώρες το χάσμα είναι σαφώς μικρότερο, με το εισόδημα του 10% του πλουσιότερου πληθυσμού να είναι πενταπλάσιο του 10% του φτωχότερου. Σε αναδυόμενες χώρες, αντιθέτως, όπως το Μεξικό και η Χιλή, οι πλούσιοι έχουν 25πλάσια εισοδήματα από τους φτωχούς.

Αναφερόμενος στα πορίσματα της έκθεσης, ο γενικός διευθυντής του ΟΟΣΑ Ανχελ Γκουρία επισήμανε ότι η ανισότητα επιδεινώθηκε εν γένει, γιατί τα πλούσια νοικοκυριά τα κατάφεραν πολύ καλύτερα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στα μεσαία και τα κατώτερα εισοδηματικά κλιμάκια. Η φτώχεια των ηλικιωμένων περιορίστηκε, ενώ η φτώχεια των νέων και των οικογενειών με παιδιά οξύνθηκε. Ειδικά η παιδική φτώχεια πάντως περιορίζεται, όταν οι μητέρες εργάζονται. Η εργασία μειώνει τη φτώχεια και ειδικά η επαρκώς αμειβόμενη εργασία. Παράλληλα, όμως, απαιτούνται και άλλα μέτρα. Εξ ου και είναι σημαντικό, όπως τόνισε ο ΟΟΣΑ, να υιοθετηθούν πολιτικές, οι οποίες διευκολύνουν την πρόσβαση στην εργασία των υποεκπροσωπούμενων ομάδων, όπως οι γυναίκες και οι νέοι, καθώς και να προωθηθούν μέτρα εξισορρόπησης εργασίας- οικογένειας, να στηριχθεί η ισότητα ανδρών-γυναικών στην απασχόληση, αλλά και να βελτιωθεί η πρόσβαση στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση. Ο κ. Γκουρία υπογράμμισε με έμφαση την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπισθούν οι εισοδηματικές ανισότητες. Τόνισε δε πως το αμεσότερο εργαλείο αναδιανεμητικού χαρακτήρα είναι η μεταρρύθμιση της φορολογικής πολιτικής, κυρίως των έμμεσων φόρων, και της πολιτικής των κοινωνικών επιδομάτων. Ετσι, παροχές σε ρευστό και είδος -όπως η δημόσια υγεία, η εκπαίδευση, η στέγαση- είναι πολύτιμες για τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού".

Επί του θέματος, σημειώνει ο "Economist":

"ARE you better off than you were two years ago? Although the economic recovery in the developed world is almost two years old, the average Westerner would probably answer “No”.

The authorities have applied shock and awe in the form of fiscal and monetary stimulus. They have prevented the complete collapse of the financial sector—bankers’ pay has certainly held up just fine. The corporate sector is also doing well. Even if banks are excluded, the profits of S&P 500 companies were up by 18.7% last year, says Morgan Stanley.

But the benefits of recovery seem to have been distributed almost entirely to the owners of capital rather than workers. In America total real wages have risen by $168 billion since the recovery began, but that has been far outstripped by a $528 billion jump in profits. Dhaval Joshi of BCA Research reckons that this is the first time profits have outperformed wages in absolute terms in 50 years.

In Germany profits have increased by €113 billion ($159 billion) since the start of the recovery, and employee pay has risen by just €36 billion. Things look even worse for workers in Britain, where profits have risen by £14 billion ($22.7 billion) but aggregate real wages have fallen by £2 billion. A study by the Institute for Fiscal Studies, a think-tank, found that the median British household had suffered the biggest three-year fall in real living standards since the early 1980s.

A more positive view of this divergence between capital and wages is that developed economies had become too dependent on consumption and had to switch to an export- and investment-led model. That was the view of Mervyn King, the governor of the Bank of England, when he said in January that “the squeeze in living standards is the inevitable price to pay for the financial crisis and subsequent rebalancing of the world and UK economies.”

That reasoning might work for Britain and America. But it is hard to apply to Germany, where unit labour costs have been held down for a decade and where, if the economy does need to be rebalanced, it is arguably in favour of consumption.

There is also a longer-term trend to explain. Wages still account for a much greater slice of income than profits, but labour’s share has been in decline across the OECD since 1980. The gap has been particularly marked in America: productivity rose by 83% between 1973 and 2007, but male median real wages rose by just 5%.

The decline in labour’s share has also been accompanied by an increased inequality of incomes, something that economists have struggled for years to explain. Mean wages, which include the earnings of chief executives and sports stars, have risen much faster than the median. This premium for “talent” may reflect globalisation as the elite are able to move to the countries where their skills are most appreciated. Or it may reflect changes in technology, which have generated outsize rewards for those people most able to take advantage of them.

An alternative explanation has been to blame the decline in trade-union membership. In the 1960s and 1970s powerful unions in manufacturing industries like cars were able to demand higher wages. But high-paying blue-collar jobs have been in decline since then. John Van Reenen, the director of the Centre for Economic Performance at the London School of Economics, reckons that privatisation has also led to a decline in labour’s share of the cake. Managers of newly privatised industries tend to lay off workers as their focus shifts from empire-building to profit maximisation.

One factor that should perhaps get more emphasis is the role of the financial sector. Central banks have repeatedly cut or held down interest rates over the past 25 years in an attempt to boost bank profits and prop up asset prices. With this subsidy in place, is it surprising that earnings in finance have outpaced wages for other technologically skilled jobs?

Attempts to remove that subsidy are met by threats from international banks to move elsewhere. This is a little reminiscent of the protection rackets run by the gangsters in Mario Puzo’s “The Godfather”. It is as if the finance sector is saying: “Nice economy you got there. Shame if anything should happen to it.”

(*):"Ποιός ωφελείται"; "Ποιός έχει κίνητρο;"

Η λατινική φράση μας υπενθυμίζει ότι είναι απαραίτητο να αναλύουμε εις βάθος. Επίσης, μας θυμίζει μια βασική Αρχή της Οικονομικής: κάθε απόφαση έχει κόστος, όμως άλλο είναι το τίμημα για τον καθένα.

Ωστόσο, το κύριο ζήτημα δεν είναι η διανομή. Το ζήτημα είναι το πού θα κατευθυνθούν τα κέρδη.