Οπως διαβάζουμε στο "Βήμα":
"Το ρίξαμε στο «στριφτό» και στα φθηνά τσιγάρα
Νέα βουτιά κατεγράφη στη ζήτηση για τσιγάρα το πρώτο τετράμηνο του 2011 με αποτέλεσμα οι τζίροι όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας (καπνοβιομηχανίες, χονδρέμποροι, περιπτερούχοι) αλλά και τα προσδοκώμενα έσοδα του κράτους από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης να υποστούν σημαντικό πλήγμα. Τα ακριβά σήματα εμφανίζουν μεγαλύτερη πτώση από το μέσο όρο της αγοράς ενώ αντίθετα έχει αυξηθεί η ζήτηση για φθηνά σήματα αλλά και για τα στριφτά προιόντα καπνού.
Σύτμφωνα με πληροφορίες της ηλεκτρονικής έκδοσης του Βήματος, το διάστημα Ιανουάριος - Απρίλιος 2011 η πτώση σε όγκο στην αγορά των καπνικών προιόντων φθάνει το 10% και έρχεται να προστεθεί στην ισόποση πτώση που είχε καταγραφεί στο σύνολο του 2010.
Τα ακριβά σήματα εμφανίζουν πτώση κατά 15% (μεγαλύτερη από το μέσο όρο της αγοράς), ενώ αντίθετα, έχει αυξηθεί κατά 17% η ζήτηση για φθηνά τσιγάρα και κατά 10% η ζήτηση για «στριφτά».
Η εξέλιξη αυτή φαντάζει λογική λόγω της κρίσης που μαστίζει την Ελλάδα αφού ναι μεν οι πολίτες κόβουν έξοδα απο παντού αλλά το τσιγάρο είναι μια συνήθεια που ενδεχομένως θα περιοριστεί, σίγουρα θα μειωθεί ως δαπάνη (στροφή στα φθηνά σήματα) αλλά δύσκολα θα κοπεί. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι στοιχεία τριών ερευνών έδειξαν ότι το τελευταίο εξάμηνο το κάπνισμα στην Ελλάδα μειώθηκε μόλις κατά 4%.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, σήμερα το βιομηχανοποιημένο τσιγάρο καλύπτει το 93% της κατανάλωσης και τα στριφτά το 7%. Το 7% μπορεί να φαντάζει μικρό ως ποσοστό αλλά ενισχύεται με γεωμετρική πρόοδο αφού πριν από λίγα χρόνια ήταν κάτω από 3%. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πάνω από το 50% των νέων στην Ελλάδα μεταξύ 18-24 ετών καπνίζει στριφτό τσιγάρο που είναι φθηνό και μέχρι το τέλος του 2010 ενσωμάτωνε και χαμηλότερη φορολογία. Σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες υπάρξει και μια έξαρση του παράνομου εμπορίου (λαθραία τσιγάρα), η οποία ακόμη δεν έχει ποσοτικοποιηθεί.
Ολα πάντως δείχνουν ότι από την παραπάνω διαμορφωθείσα κατάσταση ο μεγάλος χαμένος θα είναι και το 2011 το υπουργείο οικονομικών και ειδικότερα η διεύθυνση εσόδων αφού θα υπάρξει πάλι μεγάλη απόκλιση στα προσδοκώμενα έσοδα. Είναι ενδεικτικό ότι ο αρχικός στόχος το 2010 από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στα τσιγάρα ήταν 1,05 δισ. ευρώ αλλά τελικά εισπράχθησαν 350 εκατ. ευρώ. Αυτό συνέβη καθώς ο ΕΦΚ στα τσιγάρα στην Ελλάδα είναι κυρίως αναλογικός και λιγότερο πάγιος. Δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του πακέτου, τόσο μεγαλύτερος είναι ο φόρος. Λόγω όμως της κρίσης και της στροφής των καπνιστών σε πιο φθηνά τσιγάρα μειώθηκαν δραστικά τα έσοδα του κράτους. Εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι το κράτος χάνει 55 εκατ. ευρώ για κάθε 1 δισεκατομμύριο «ακριβά» (και πλέον δημοφιλή) τσιγάρα που υποκαθίστανται από φθηνά. Υπενθυμίζεται ότι το 2010 επιβλήθησαν τρεις διαδοχικές αυξήσεις του ΕΦΚ στα τσιγάρα και σε συνδυασμό με την αύξηση του ΦΠΑ από 19% σε 21% και μετά σε 23% επέφεραν ισχυρό πλήγμα στην αγορά καπνικών προϊόντων στο σύνολό της. Η συνολική φορολογία στα τσιγάρα πριν το 2010 αντιστοιχούσε στο 73,5% της συνολικής τιμής, ενώ το 2010 το ποσοστό αυτό εκτινάχθηκε στο 86%. Με το υπόλοιπο 14% έπρεπε να καλυφθούν τα έξοδα παραγωγής και διανομής και τα περιθώρια κέρδους της βιομηχανίας και του εμπορίου.
Από 1/1/2011, υπήρξε αλλαγή στον ΕΦΚ με αύξηση του πάγιου φόρου από 5% σε 15% με αποτέλεσμα το ποσοστό των φόρων στο πακέτο τώρα θα φτάνει το 86% από 83%".
Το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί μια καλή αφορμή για επισκόπηση της μικροοικονομικής: κανονικά και κατώτερα αγαθά, αγαθά Giffen, ελαστικότητα ζήτησς ως προς την τιμή και ως προς το εισόδημα. Θα αυξηθεί περαιτέρω η τιμή των φθηνών τσιγάρων και των στριφτών λόγω της αυξημένης ζήτησης (προσοχή: χρειάζεται τεκμηρίωση και από την θεωρία προσφοράς-παραγωγής); Δημιουργεί εξωτερικότητες το κάπνισμα; Η επιβολή αυξημένου φόρου λειτουργεί αντισταθμιστικά προς τις εξωτερικότητες αυτές;
Επίσης, αποτελεί αφορμή και για μακροοικονμική ανάλυση: ποιοί οι λόγοι αύξησης της φορολογίας των τσιγάρων; Η αύξηση της ζήτησης φθηνων τσιγάρων και στριφτών πόσο μεταβάλλει το εμπορικό ισοζύγιο; Η μείωση της ζήτησης τσιγάρων (συνολικά) πώς επηρεάζει τα δημόσια έσοδα, τα έσοδα των εγχώριων καπνοβιομηχανιών, την απασχόληση, τις επενδύσεις;
Οσο περισσότερο προσπαθούμε να τεκμηριώνουμε τις απαντήσεις μας, τόσο περισσότερο αναλύουμε. Και τόσο περισσότερο θα οδηγούμαστε στην μελέτη (και όχι απλά στο διάβασμα). Αρα, τόσο περισσότερο αυξάνει το ποσοστό πιθανότητας επιτυχίας στον διαγωνισμό.
