Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου 2010

Πολλαπλές αναγνώσεις ενός αριθμού

Οπως διαβάζουμε στο "Βήμα":

"Οι αριθμοί τρελάθηκαν στη Βρετανία
Αντιφατικά τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για την ανάπτυξη, ενώ δύο ερευνητικά κέντρα προβλέπουν συρρίκνωση της οικονομίας τουλάχιστον ως το 2011

Σε «εμφύλια» σύρραξη οδηγούνται οικονομικοί αναλυτές και η Τράπεζα της Αγγλίας: οι πρώτοι προβλέπουν ύφεση λόγω των δραστικών μέτρων λιτότητας που έχει λάβει (αλλά δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ) η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον, ενώ οι τραπεζίτες ανησυχούν για τις πληθωριστικές πιέσεις που μπορεί να προκαλέσει η μεγαλύτερη του αναμενομένου ανάπτυξη σε ορισμένους τομείς της οικονομίας.

Ισως είναι και αυτό ένα από τα παράδοξα της χώρας. Τις προηγούμενες ημέρες είχαν δημοσιοποιηθεί δύο ανεξάρτητες μελέτες σχετικά με τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της βρετανικής οικονομίας. Η μία από το γνωστό στη χώρα Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών και η δεύτερη από μία εξίσου αξιόλογη δεξαμενή σκέψης τον όμιλο Cooperative. Αμφότερες συγκλίνουν στο ότι η ανάκαμψη δεν πρόκειται να έρθει για τη βρετανική οικονομία πριν από το 2012. Μάλιστα η μελέτη του Ινστιτούτου φωτίζει τις ιδιαιτέρως αρνητικές συνέπειες που θα έχει η πολιτική της κυβέρνησης στα ασθενέστερα στρώματα του πληθυσμού. Επισημαίνει, δηλαδή, το προφανές ακόμη και στους μη έχοντες οικονομικές γνώσεις, ότι οι περικοπές δημοσίων δαπανών και ο περιορισμός της παρέμβασης του κράτους πλήττει κατά μείζονα λόγο τους μη έχοντες και τους κοινωνικά αποκλεισμένους. Διότι το κλείσιμο της στρόφιγγας από τα δημόσια ταμεία σημαίνει πολύ απλά συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, μείωση επιδομάτων και λιγότερες δωρεάν παροχές σε βασικούς τομείς, όπως η περίθαλψη και η εκπαίδευση. «Οταν τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα περικοπών και φορολόγησης της κυβέρνησης, τότε θα πληγούν πολύ περισσότερο τα φτωχά νοικοκυριά από τα μεσαία και ανώτερα αστικά στρώματα» αναφέρει η μελέτη του Ινστιτούτου.

Και αν ανατρέξει κάποιος σε σχετικά πρόσφατες δηλώσεις του βρετανού πρωθυπουργού θα αντιληφθεί ότι η οικονομική κατάσταση των Βρετανών δεν πρόκειται να βελτιωθεί στο άμεσο μέλλον.

«Τις συνέπειες αυτών των αποφάσεων θα τις βιώσουμε για αρκετά χρόνια ακόμη, αν όχι για δεκαετίες» δήλωσε με σπάνια ειλικρίνεια ο κ. Κάμερον τον περασμένο Ιούνιο παρουσιάζοντας τον προϋπολογισμό λιτότητας της κυβέρνησής του.

Χθες όμως ήρθαν τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Βρετανίας (ΟΝS) για να δείξουν μιαν άλλη, αθέατη όπως φαίνεται, πτυχή της οικονομίας ή για να πουν με τον τρόπο τους ότι «τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς». Σύμφωνα με αυτά, το ΑΕΠ της χώρας παρουσίασε τους προηγούμενους τρεις μήνες τη μεγαλύτερη άνοδο σε τριμηνιαία βάση από το 2001. Η ανάπτυξη του δευτέρου τριμήνου κατά 1,2% ήταν μεγαλύτερη κατά ένα δέκατο της μονάδας (0,1) από τις προβλέψεις. Αυτό όμως ήταν αρκετό για να δημιουργήσει κλίμα ευφορίας σε ορισμένους τραπεζίτες και (υπερβολικές) ανησυχίες σε άλλους. «Το τρίτο τρίμηνο φαίνεται να έχει ξεκινήσει πολύ καλά» έσπευσε να σημειώσει ο Τζέιμς Νάιτλι του επενδυτικού τμήματος της ΙΝG. Την ίδια στιγμή η κεντρική τράπεζα της χώρας φαίνεται να ανησυχεί από τώρα μήπως... η πολλή ανάπτυξη «υπερθερμάνει» την οικονομία και δημιουργήσει πληθωρισμό.

Αλλά ακόμη και με βάση τα στατιστικά στοιχεία η κατάσταση δεν είναι τόσο ευοίωνη. Διότι η αύξηση του βρετανικού ΑΕΠ κατά το προαναφερθέν διάστημα στηρίχθηκε κυρίως στην ανάπτυξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας η οποία «έτρεξε» με την ιλιγγιώδη ταχύτητα του 8,5% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του έτους. Μια επίδοση που είναι η καλύτερη από την εποχή της Θάτσερ και συγκεκριμένα από το 1982.

Αρκεί όμως μια πιο προσεκτική ματιά στα οικονομικά στοιχεία του δευτέρου τριμήνου για να πειστεί κάποιος ότι «η ανάκαμψη έχει χτιστεί πάνω σε σαθρά θεμέλια » όπως σημειώνει ο Σάμιουελ Τομπς από τη λονδρέζικη «Capital Εconomics».

Οι ιδιωτικές καταναλωτικές δαπάνες έμειναν ουσιαστικά στάσιμες σημειώνοντας οριακή άνοδο 0,7%. Οι δημόσιες δαπάνες μειώθηκαν κατά 0,3% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο, υπερβαίνοντας ακόμη και τους στόχους της κυβέρνησης. Το χειρότερο όμως όλων είναι ότι ο βασικός πυλώνας της βρετανικής οικονομίας, η παροχή υπηρεσιών, υποχώρησε κατά 0,7%. Κάτι που είχε άμεσες επιπτώσεις και στο νόμισμα της χώρας το οποίο υποχώρησε μετά την ανακοίνωση των στατιστικών του τριμήνου".

Μια παρατήρηση: ένα από τα κύρια θεωρήματα της Οικονομικής αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα ("there's no such thing as a free lunch", όπως πολλάκις έχουμε αναφέρει). Το θέμα της επιλογής ανάμεσα σε σταθερότητα και ανάπτυξη αποτελεί από μόνο του ένα ερώτημα. Πολλώ, δε, μάλλον, που η κάθε απόφαση έχει ένα τίμημα, το κόστος του οποίου το μετρά ο καθένας διαφορετικά. Προφανώς και δεν "τρελάθηκαν" οι αριθμοί. Απλά, είναι πολλαπλές οι αναγνώσεις τους.