" Η μαγεία της ασάφειας
Tου Παντελη Μπουκαλα
Τα οικονομικά είναι (ή τουλάχιστον έτσι θέλουμε να πιστεύουμε όσοι δεν έχουμε άριστες ή καν μέτριες σχέσεις μαζί τους) μια επιστήμη αυστηρή, η οποία θεμελιώνει τα συμπεράσματά της σε αριθμούς, ποσοστά, στατιστικές, πράγματα μετρήσιμα εν γένει. Αυστηρή παραμένει και η πολιτική οικονομία, όπως σχηματικά την εννοούμε, ακόμα κι όταν κάποιοι θεωρητικοί της σχεδιάζουν ουτοπίες. Η οικονομολογία ωστόσο που μας κατακλύζει εβδομάδες τώρα, η πολυλογία δηλαδή περί τα οικονομικά, ακόμα κι όταν χρησιμοποιεί «δημιουργικώς» αριθμούς και ποσοστά, το κάνει για να μαγέψει τα πλήθη (που υποτίθεται πως η αδαημοσύνη τα έχει καθηλώσει σε κάποιο προπολιτικό ή και προκοινωνικό στάδιο) και όχι για να εξηγήσει. Και για να μαγέψει ακόμα περισσότερο, εξαπολύει τον έναν ξενικό όρο πάνω στον άλλον, χωρίς καμία δοκιμή απόδοσής του σε γλώσσα οικεία (σαν την περιγραφή των αγώνων μπάσκετ, μόνο που τα πράγματα εδώ είναι κάπως σοβαρότερα). Επιπλέον, εκεί ακριβώς που χρειάζεται να γίνει συγκεκριμένη, να προσδιορίσει και να κατονομάσει, το αποφεύγει όπως αποφεύγουν οι διαιτητές μας να σφυρίζουν πέναλτι εις βάρος των «μεγάλων», κι ακόμα περισσότερο. Για να μετατραπεί έτσι η οικονομολογία σε αποκρυφολογία και να εμποδιστεί η πολιτική ανάγνωση των πραγμάτων, άρα και η πολιτική οργάνωση της διάχυτης οργής.
Εντάξει, υπάρχει ένας παραδοσιακός τρόπος να κατανοεί κανείς ακόμα και τα πιο σκοτεινά οικονομολογικά: ο τρόπος της τσέπης του και της αφαίμαξης που υφίσταται. Μπορεί επίσης να προσφύγει στα λεξικά για να πληροφορηθεί και ίσως να καταλάβει τι εστί σπρεντ, τι σουάπς και τι χεντ φαντς, αν τα λένε έτσι. Ποιο λεξικό όμως θα δώσει σαφή και εύληπτα ερμηνεύματα στα λήμματα «κερδοσκόποι» και «αγορές», τα οποία δεσπόζουν εσχάτως, καταιγιστικά επανερχόμενα, στον επίσημο πολιτικό λόγο καθώς και στον συνοδό δημοσιογραφικό;
Μιλώντας και ξαναμιλώντας, γενικά κι αόριστα και μάλλον εσκεμμένα, για «κερδοσκόπους» (θαρρείς και πρόκειται για σκοτεινούς τύπους κρυμμένους στην «Κοίλη Γη», και όχι για «επενδυτές» εδραιωμένους στην καρδιά των μεγαλουπόλεων του πλανήτη, ή για τίποτα Νεφελίμ που στήνουν τις πλεκτάνες τους τη μια πάνω στην άλλη προστατευμένοι από τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης) ή γράφοντας και ξαναγράφοντας, επίσης γενικά κι αόριστα και μάλλον εσκεμμένα, για αδηφάγες «αγορές», γλιστράμε στη ρηχή ηθικολογία και στην ανερμάτιστη συνωμοσιολογία. Κι έτσι κάθε άλλο παρά διευκολύνεται η πολιτική κατανόηση όσων συμβαίνουν.
Τι τέλος πάντων είναι οι «αγορές», άυλες, εξωανθρώπινες, εξωγήινες; Και οι «κερδοσκόποι», οι σπεκουλαδόροι; Δεν έχουν όνομα και διεύθυνση; Και εθνικότητα δεν έχουν; Μήπως δηλαδή υπάρχουν και Ελληνες που κερδοσκοπούν εις βάρος της Ελλάδος δρώντας υπέρ πάρτης, όπως υπάρχουν, λ.χ., και Πορτογάλοι που θησαυρίζουν εις βάρος της Πορτογαλίας; Α, ναι, σοφόν το ασαφές".
