Δημοσιεύθηκαν οι 10+2 προτάσεις της «Επιτροπής Σοφών» για την αναμόρφωση του Ασφαλιστικούσυστήματος στην Ελλάδα.
1 Περιορισμός της εισφοροδιαφυγής
Μια από τις διαρκείς και ενδογενείς παθογένειες του ελληνικού συστήματος που εμποδίζει την ανάπτυξή του και κλονίζει τη βιωσιμότητά του είναι η εισφοροδιαφυγή. Το ύψος της υπολογίζεται σήμερα στα 8 δισ. ευρώ, τα οποία εμφανώς λείπουν από το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Ας σημειωθεί ότι το ποσό αυτό αφορά τις καθυστερούμενες εισφορές και όχι αυτές που σχετίζονται με την ανασφάλιστη εργασία. Ολα τα μέλη της Επιτροπής συμφώνησαν για την πρωταρχική ανάγκη λήψης μέτρων, όπως εντατικοποίηση της άσκησης των ελέγχων, απλοποίηση των διαδικασιών ασφάλισης, απλούστευση της νομοθεσίας, ανάθεση της είσπραξης των εισφορών σε κοινό φορέα για όλους τους ασφαλιστικούς φορείς (ή ανάθεση σε φορολογικές Αρχές), μηχανοργάνωση του συστήματος και γενικότερα χρήση των νέων τεχνολογιών, καθιέρωση συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών και διασταυρώσεων μεταξύ φορέων και ΔΟΥ κ.ά.
2 Διαρκής επιτήρηση του συστήματος
Κάθε χρόνο πρέπει να γίνονται αναλογιστικές μελέτες ανά Ταμείο - κλάδο κάθε Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, προκειμένου να αναδειχθούν τα προβλήματα για κάθε παροχή τού κάθε Ταμείου ξεχωριστά. Τα πορίσματα αυτών των μελετών θα αποτελούν την αφετηρία της όποιας επιστημονικής, κοινωνικής διαβούλευσης για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος. Το συνταξιοδοτικό μας σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Σε αυτό συγκλίνουν οι αναλογιστικές μελέτες που έχουν συνταχθεί για το σύνολο του ασφαλιστικού συστήματος της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία. Ως δείγμα των ανισοτήτων του συστήματος αναφέρεται ότι το 8% των ασφαλισμένων ευθύνεται για το 25%-30% του συνολικού αναλογιστικού ελλείμματος.
3 Πάγια ρύθμιση των οφειλών στα Ταμεία
Η επιτροπή επεσήμανε ότι οι με μεγάλη συχνότητα ανακοινωθείσες ευνοϊκές (με μικρή προκαταβολή, πολλές δόσεις και μείωση στα πρόσθετα τέλη) ρυθμίσεις οφειλών δεν βοήθησαν μακροπρόθεσμα την είσπραξη των οφειλόμενων εισφορών. Πολλοί οφειλέτες αφού αποκτούσαν ασφαλιστική ενημερότητα, σταματούσαν την καταβολή των δόσεων. Κατά βάση η συγκυριακή ρύθμιση κατέληξε να λειτουργεί ως κίνητρο εισφοροδιαφυγής.
Συμφωνήθηκε ότι η παροχή δυνατότητας τμηματικής εξόφλησης δεν θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να θέτει τον οφειλέτη σε ευνοϊκότερη μοίρα από τον νομίμως και εμπροθέσμως εξοφλούντα τις ασφαλιστικές εισφορές, νοθεύοντας έτσι κάθε έννοια υγιούς ανταγωνισμού. Ετσι ούτε η προκαταβολή για ένταξη στη ρύθμιση θα πρέπει να είναι υπερβολικά χαμηλή ούτε ο αριθμός των δόσεων υπέρογκος ούτε βεβαίως έκπτωση από τα πρόσθετα τέλη θα πρέπει να αναγνωρίζεται.
4 Ελεγχος των ιατρικών δαπανών
Απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές στη ζήτηση, στη χρηματοδότηση και στην αποτελεσματική χρήση των πόρων που δαπανώνται στον τομέα της Υγείας. Για τον έλεγχο- περιορισμό των ιατρικών δαπανών προτείνονται μέτρα όπως:
Ενιαίο πλαίσιο συμβάσεων με προμηθευτές νοσοκομειακών υπηρεσιών για τα Ταμεία.
Κωδικοποίηση και επανατιμολόγηση ειδικών υλικών.
Κεντρική ηλεκτρονική εκκαθάριση απαιτήσεων προμηθευτών.
Εφαρμογή ιατρικών πρωτοκόλλων.
Εφαρμογή σύγχρονης μεθόδου αποζημίωσης νοσηλειών με μορφή ομοιογενών διαγνωστικών κατηγοριών (DRGs).
5 Νέος πόρος ή φόρος
Πρωταρχικός στόχος της μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι η αύξηση των πόρων του συστήματος. Η αύξηση των πόρων γίνεται αντιληπτή ως σύστοιχο της εκλογίκευσης των παροχών. Η ΓΣΕΕ πρότεινε τη δημιουργία ενός αποθεματικού αλληλεγγύης. Ο λογαριασμός αυτός θα τροφοδοτείται από μια σειρά πόρων.
6 Αυστηροί έλεγχοι στα φάρμακα
Προτείνεται η ενιαία ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε όλα τα Ταμεία συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτών συμβεβλημένων ιατρών, η δυνατότητα στα ασφαλιστικά ταμεία να διαπραγματεύονται τις τιμές των φαρμάκων, η προώθηση της διανομής γενόσημων φαρμάκων.
Επίσης προτείνεται η επανεξέταση της αποζημίωσης και του ποσοστού κέρδους των φαρμακεμπόρων και των φαρμακοποιών, η επανεξέταση των προτύπων συσκευασίας των φαρμάκων- που θα συνέβαλε στην αποφυγή σπατάλης στην κατανάλωση- και η εισαγωγή λίστας φαρμάκων η οποία να ισχύει για όλα τα Ταμεία.
7 Βελτίωση της νομοθεσίας για διαδοχική ασφάλιση
Προτείνεται η ταχεία διοικητική διαδικασία απονομής της σύνταξης και η αποφυγής μιας δυσμενέστερης μεταχείρισης στις περιπτώσεις ασφάλισης σε περισσότερα του ενός Ταμεία. Η τεράστια καθυστέρηση στην απονομή σύνταξης με διαδοχική ασφάλιση θα αντιμετωπιστεί μόνο όταν μηχανογραφηθεί το σύστημα. Ο χρόνος που απαιτήθηκε για τη μηχανοργάνωση του ΙΚΑ δείχνει ότι το απαραίτητο αυτό εγχείρημα δεν θα ολοκληρωθεί σύντομα. Κατά τον υπολογισμό της σύνταξης γήρατος η αρμοδιότητα του φορέα με τον περισσότερο χρόνο φαίνεται κατ΄ αρχάς πιο δίκαιη. Η επιλογή όμως συναρτάται αναμφίβολα και με τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Αν δηλαδή ο υπολογισμός γίνεται με προσθήκη αναλογικών συμμετοχών των λοιπών φορέων, η πιο συμβατή λύση αρμοδιότητας είναι του τελευταίου φορέα. Αν ο υπολογισμός γίνεται με βάση τις διατάξεις του απονέμοντα, τότε κοινωνικοασφαλιστικά, η πιο ορθόδοξη λύση είναι του φορέα με τον περισσότερο χρόνο.
8 Ουσιαστική ενοποίηση των Ταμείων
Ηεπιτροπή τάσσεται υπέρ των ενοποιήσεων των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Η ενοποίηση των Ταμείων είναι μια ευκαιρία για εκλογίκευση της κοινωνικής ασφάλισης. Η διοικητική ενοποίηση θα πρέπει να συνοδεύεται και από την εναρμόνιση των χορηγούμενων παροχών.
Η διοικητική ενοποίηση του νόμου Πετραλιά δημιουργεί γραφειοκρατία, πολυπλοκότητα, διαχέει τα προβλήματα μη βιώσιμων ή λιγότερο βιώσιμων ασφαλιστικών οργανισμών, στους περισσότερο βιώσιμους και εν γένει δεν επιτυγχάνει τους στόχους του εξορθολογισμού, της απλοποίησης και της βελτίωσης του ασφαλιστικού συστήματος. Εκείνο που χρειάζεται πρωτίστως είναι οι ουσιαστικές ενιαίες ρυθμίσεις. Αν οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους τους ασφαλισμένους δεν θα υπάρχει λόγος ύπαρξης περισσότερων του ενός Ταμείων. Κάθε ενοποιητική μεταρρυθμιστική απόπειρα οφείλει να συνοδεύεται από ενιαίες αρχές και ενιαίες προσεγγίσεις.
9 Νέο σύστημα αναπηρικών συντάξεων
Το ισχύον καθεστώς ασφάλισης αναπηρίας δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει. Είναι ένα παθητικό σύστημα «παραγωγής» αναπήρων οι οποίοι σε αρκετές των περιπτώσεων προσποιούνται ή υπερτονίζουν την πάθησή τους. Η αναμόρφωση θα πρέπει να κινηθεί σε δύο τομείς: τον έλεγχο (για την αποφυγή των καταχρήσεων) και την αναπροσαρμογή- αποκατάσταση. Δεν θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αυστηροποίηση του συστήματος, αλλά στην επαγγελματική αποκατάσταση και στην πρόληψη.
Προτείνεται η έκδοση νέου σύγχρονου Κανονισμού Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας, η χρήση του οποίου θα είναι υποχρεωτική για όλες τις υγειονομικές επιτροπές όλων των φορέων, ο περιορισμός των άχρηστων υγειονομικών εξετάσεων και η σύσταση Ενιαίου Εθνικού Φορέα Εκτίμησης Αναπηρίας.
10 Ανταποδοτική σύνταξη
Ο μετασχηματισμός του συνταξιοδοτικού μας συστήματος θα στηριχθεί στον χωρισμό της αναλογικής ασφάλισης από τους μηχανισμούς της αλληλεγγύης. Θα πρέπει να είναι ορατό «τι» εισφέρει ο καθένας και «τι» νομιμοποιείται να προσδοκά από την κοινωνία. Η επιτροπή, ενώ συμφώνησε επί της αρχής για τον χωρισμό του προνοιακού τμήματος από το «ανταποδοτικό», δεν κατέληξε σε ένα συγκεκριμένο σχήμα της βασικής και αναλογικής σύνταξης ούτε σε κοινές αντιλήψεις για το «πώς» θα πρέπει να διαμορφωθεί το δίδυμο «βασική- αναλογική σύνταξη». Στον προβληματισμό που αναπτύχθηκε, πρυτάνευσαν οι λογικές της εγγύησης μιας αξιοπρεπούς σύνταξης, της αποφυγής των αντικινήτρων ασφάλισης, της δικαιότερης διαμόρφωσης των συντάξεων. Η βασική και η αναλογική σύνταξη θα πρέπει να σχεδιαστούν ως δύο τμήματα που θα λειτουργούν συμπληρωματικά. Η κοινωνική σύνταξη πρέπει να καθοριστεί σε ένα επίπεδο που να προστατεύει όλους όσοι δεν είχαν έναν συνεχή ασφαλιστικό βίο.
+2
Ενα Ταμείο Υγείας για όλους
Ο διαχωρισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος (κλάδου σύνταξης) από τον κλάδο Υγείας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό των δαπανών. Προτείνεται η δημιουργία Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Υγείας (ΕΤΑΥ), αντίστοιχου με χωρών όπως η Γερμανία και η Αυστρία. Σταδιακά όλες οι υποδομές Υγείας των Ταμείων θα περάσουν στο ΕΣΥ.
Το Ταμείο Υγείας που θα διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία κλινικο-οικονομικής αξιολόγησης και ελέγχου ποιότητας θα:
Αγοράζει κατόπιν αξιολόγησης και θα δαπανά τους πόρους του για τις υπηρεσίες που οι ασφαλισμένοι του λαμβάνουν από το ΕΣΥ στην πρωτοβάθμια και στη δευτεροβάθμια περίθαλψη.
Θα πληρώνει τα φάρμακα των ασφαλισμένων του και θα αναπτύσσει μηχανισμό ελέγχου της συνταγογράφησης επεμβαίνοντας στις τιμές.
Θα αγοράζει υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα, συμβεβλημένους γιατρούς, διαγνωστικά κέντρα, ιδιωτικές κλινικές κτλ.
Αξιοποίηση της περιουσίας
Η επιτροπή εμπειρογνωμόνων πρότεινε, πρώτον, την ανεξαρτητοποίηση της διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων των ΦΚΑ από τις πολιτικές επιρροές.
Δεύτερον, τη δραστική μείωση του αριθμού των φορέων διαχείρισης των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων. Προτείνεται είτε η δημιουργία μιας εταιρείας διαχείρισης του συνόλου των αποθεματικών του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης είτε η δημιουργία πολύ μικρού αριθμού τέτοιων εταιρειών. Η εταιρεία διαχείρισης θα εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και κύριοι μέτοχοί της θα είναι το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Τρίτον, η εταιρεία διαχείρισης θα προσφέρει στα Ταμεία συμβουλές για τον καθορισμό της επενδυτικής πολιτικής κάθε Ταμείου, σύμφωνα με την αναλογιστική μελέτη που θα εκπονηθεί από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, την αξιολόγηση της απόδοσής του (δείκτες αναφοράς κτλ.), την επιλογή και αξιολόγηση διαχειριστών κτλ. Τέταρτον, τα διοικητικά συμβούλια των Ταμείων αποτελούνται από αντιπροσώπους του κράτους, των ασφαλισμένων και των εργοδοτών. Πέμπτον, ύστερα από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους το κράτος αποφασίζει σχετικά με το εύρος της διάρθρωσης των περιουσιακών στοιχείων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης.
Εκτον, την ύπαρξη ανεξάρτητων συμβούλων επενδύσεων οι οποίοι δεν θα έχουν καμία άμεση ή έμμεση σχέση με οποιοδήποτε διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων.
Εβδομον, προτείνεται η υιοθέτηση συμφωνίας «ανταλλαγής» μεταξύ των ΦΚΑ και της κεντρικής κυβέρνησης.
