"Στο σκαμνί οι οίκοι αξιολόγησης
ΒΡΟΧΗ πέφτουν οι αγωγές κατά των τριών κορυφαίων οίκων αξιολόγησης από επενδυτές που βασίστηκαν στις υψηλές τους αξιολογήσεις και... φαλήρισαν. Τελευταίο παράδειγμα αυτήν την εβδομάδα η αγωγή μικροεπενδυτή κατά της Standard & Poor's στη Γερμανία.
Στηριζόμενος στις υψηλές βαθμολογίες του οίκου τοποθέτησε 30.000 ευρώ σε επενδυτικά προϊόντα της Lehman Brothers, ένα μήνα πριν αυτή καταρρεύσει, τον Αύγουστο το 2008. Δεκάδες ακόμη αγωγές αναμένεται να κατατεθούν εναντίον των S&Ρ, Moody's και Fitch στο επόμενο 15νθήμερο από γερμανούς επενδυτές που αγόρασαν χρεόγραφα της Lehman και έχασαν τα λεφτά τους.
Ποιότης ΑΑΑ
Οι αγωγές είναι οι πρώτες εναντίον οίκων αξιολόγησης στην Γερμανία. Οχι όμως στις ΗΠΑ όπου ήδη έχουν κατατεθεί περισσότερες από 30 μηνύσεις κατά των τριών οίκων, από συνταξιοδοτικά ταμεία, δύο πολιτείες αλλά και ιδιώτες, που έχασαν δισεκατομμύρια δολάρια από επενδυτικά προϊόντα-σαπάκια που οι οίκοι αυτοί βαθμολογούσαν με ΑΑΑ.
Η εξέλιξη αυτή εξαναγκάζει τους οίκους σε αυξανόμενες δικαστικές δαπάνες, καθώς στην εκδίκαση μιας μόνο αγωγής αυτοί είχαν περισσότερους από 9 δικηγόρους. Για την ώρα, οι οίκοι κερδίζουν στις ΗΠΑ αποσπώντας ευνοϊκές γι' αυτούς δικαστικές αποφάσεις. Στηρίζουν την υπερασπιστική τους γραμμή σε νόμο του 1933 και το συνταγματικό δικαίωμα προστασίας της ελευθερίας του λόγου και κατά συνέπεια της γνώμης-αξιολόγησης για επενδυτικά προϊόντα, που όπως ισχυρίζονται δεν σημαίνει ότι συστήνουν και αγορές. Κέρδισαν έτσι περίπου 12 περιπτώσεις αφού οι δικαστές στάθηκαν στο γράμμα του νόμου και δεν έλαβαν βέβαια υπ' όψιν τους όσα διημείφθησαν στις πρόσφατες ακροάσεις της υποεπιτροπής ερευνών της Γερουσίας και της επιτροπής Αγγελίδη, όπου φάνηκε η καραμπινάτη διαπλοκή οίκων-επενδυτικών τραπεζών αναδόχων χρεογράφων.
Οι ενάγοντες υποστηρίζουν όμως ότι αν οι οίκοι χάσουν κάποιες μάχες, ειδικά αν υπάρξει κάποια μεγάλη δικαστική απόφαση εναντίον τους, τότε θα χυθεί... αίμα. Είναι σαφές, λένε, ότι οι οίκοι δεν θα μπορούν να επικαλεστούν το πρώτο άρθρο του Συντάγματος και τις περί προστασίας της ελεύθερης έκφρασης διατάξεις αν σε μια δίκη διαπιστωθεί ότι αυτοί δεν πίστευαν στις υψηλές αξιολογήσεις που πουλούσαν, αν διαπιστωθεί, δηλαδή, απάτη.
Παραπλάνηση
Ελπίδες έτσι δημιούργησε η πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Σαν Φρανσίσκο να μην απορριφθεί η αγωγή του μεγαλύτερου συνταξιοδοτικού ταμείου δημόσιων υπαλλήλων των ΗΠΑ, του Calpiers της Καλιφόρνια, εναντίον των τριών οίκων για «ξέφρενα ανακριβείς και παράλογα υψηλές αξιολογήσεις». Οι υψηλές αξιολογήσεις ΑΑΑ, που οι οίκοι είχαν προσφέρει σε σύνθετα πακέτα δανείων και χρέους (SIV), παραπλάνησαν το συνταξιοδοτικό ταμείο και του προκάλεσαν ζημιές ενός δισ. δολαρίων".
Για το ίδιο θέμα, από την ίδια εφημερίδα:
"Ο διάβολος κρύβεται στις αμοιβές
Αναμφίβολης αποτελεσματικότητας δείχνουν να είναι τα μέτρα που προτίθενται να πάρουν οι μεγάλες κυβερνήσεις προκειμένου να μπει χαλινάρι στην ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των οίκων αξιολόγησης.
Ο λόγος είναι απλός: Δεν χτυπούν το πρόβλημα στη ρίζα του, δηλαδή το πώς και από ποιον αμείβονται οι οίκοι αξιολόγησης.
Από τη δεκαετία του 1970 οι οίκοι δεν αμείβονται από τους επενδυτές -αυτούς που τοποθετούν τα κεφάλαιά τους σε ένα ομόλογο ή ένα άλλο χρεώγραφο- αλλά από τους αναδόχους -αυτούς δηλαδή που εκδίδουν ένα επενδυτικό προϊόν και το πωλούν στους επενδυτές. Η πρακτική αυτή οδήγησε τους γνωστούς οίκους σε χορήγηση υψηλών αξιολογήσεων προκειμένου να ικανοποιούνται οι τράπεζες που τους αμείβουν.
Θορυβημένη πάντως από το πρόσφατο παιχνίδι υποβαθμίσεων με τις αξιολογήσεις κρατικού χρέους ευρωπαϊκών χωρών, η Κομισιόν πρότεινε πρόσφατα τη σύσταση ενός πανευρωπαϊκού οργανισμού εποπτείας (ESMA). Οι θυγατρικές των τριών οίκων που είναι εγκατεστημένες στην Ευρώπη πρέπει μέχρι τον προσεχή Δεκέμβριο να έχουν εγγραφεί σε ευρωπαϊκά μητρώα, ενώ η άδεια λειτουργίας τους θα υπόκειται σε κανόνες «καλής διαγωγής» και διαφάνειας.
Η ESMA θα έχει τη δυνατότητα να ζητεί πληροφορίες και να πραγματοποιεί επιτόπιες έρευνες για το πώς οι οίκοι διαμορφώνουν τις αξιολογήσεις τους. Η Κομισιόν πρότεινε ακόμη οι εκδότες ενός επενδυτικού προϊόντος να προσφέρουν υποχρεωτικά την ίδια πληροφόρηση σε όλους τους οίκους αξιολόγησης που ενδιαφέρονται και όχι μόνο σε αυτόν με τον οποίον αυτοί συνεργάζονται. Αφησε, τέλος, ανοιχτό το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης.
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αρκετοί παρατηρητές υπογραμμίζουν ότι τόσο ο νόμος της Γερουσίας όσο και αυτός της Βουλής των Αντιπροσώπων για τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος -που θα συγχωνευθούν σε έναν- δεν τολμούν, αφού δεν καθορίζουν κανόνες για την εξονυχιστική έρευνα που οι οίκοι χρειάζεται να κάνουν πριν αξιολογήσουν. Τα νομοσχέδια προβλέπουν, πάντως, την ίδρυση ενός εποπτικού γραφείου των οίκων εντός της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς όπως και ετήσιους ελέγχους από αυτό".
