"Σοκ: ρεκόρ στρατιωτικών δαπανών στον προϋπολογισμό του Ομπάμα
ZEZA ZHKOY
Το ρεκόρ στρατιωτικών δαπανών και ο ακρωτηριασμός άλλων κονδυλίων στον κρατικό προϋπολογισμό που κατέθεσε χθες η κυβέρνηση Ομπάμα στο Κογκρέσο προκάλεσαν ανατριχίλα στα πέριξ της Ουάσιγκτον και πυροδότησαν πιέσεις στο δολάριο. Ο κρατικός προϋπολογισμός θεωρείται αδιάψευστος καθρέφτης των προτεραιοτήτων κάθε κυβέρνησης. Στο σχέδιο προϋπολογισμού που κατέθεσε ο Μπαράκ Ομπάμα, φίλοι και αντίπαλοι είδαν ένα πρόσωπο που έχει εγκλωβιστεί στις επιταγές του Πενταγώνου. Εχει οικοδομηθεί πάνω στην υπόθεση ότι η Γερουσία και η Βουλή καλούνται να καταπιούν αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες κατά 3,4% στα 549 δισ. δολάρια κι ένα πρόσθετο κονδύλι 159 δισ. δολαρίων για τις στρατιωτικές αποστολές στο Ιράκ, στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν.
Τώρα δημιουργείται ένα αστρονομικό έλλειμμα κατά 150 δισ. μεγαλύτερο του 2009, που θα φτάσει τα 1,6 τρισ. δολάρια το τρέχον έτος που κλείνει στις 30 Σεπτεμβρίου και είναι το μεγαλύτερο από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο αναλογεί περίπου στο 11% του ΑΕΠ. Για το 2011 προβλέπεται ελαφρώς μικρότερο έλλειμμα στα 1,3 τρισ. δολάρια, που αναλογεί στο 8,3% του ΑΕΠ.
Είναι αλήθεια ότι ο προϋπολογισμός που καταθέτει ο εκάστοτε πρόεδρος δεν αποτελεί παρά το σημείο εκκίνησης για μια πολύμηνη διαδικασία διαπραγματεύσεων με το Κογκρέσο. Δεν παύει, ωστόσο, να αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα γραφής της, που συνδυάζει το τεράστιο βάρος μιας αποτυχημένης, όπως φαίνεται μέχρι σήμερα, προσπάθειας αυτοκρατορικής υπερεπέκτασης στο εξωτερικό και τους βρώμικους πολέμους που κληρονόμησε ο Ομπάμα από τον Μπους.
Μόνη υπερδύναμη της εποχής της, η Βικτωριανή Μεγάλη Βρετανία ήταν, εντελώς φυσιολογικά, ο μεγαλύτερος παγκόσμιος πιστωτής. Η Αμερική του Ομπάμα είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης στον κόσμο και κανονικά θα έπρεπε από καιρό να έχει τεθεί υπό την αυστηρή εποπτεία του ΔΝΤ – αν, βέβαια, το ΔΝΤ δεν ήταν η ίδια η Αμερική.
Οσο συνεχίζεται η επιδείνωση του ελλείμματος, θα αρχίσει να καθίσταται επώδυνη για τις HΠA η εξάρτηση της χρηματοδότησης των δημοσιονομικών ανισορροπιών. Σύμφωνα με τη θεωρία, καμία χώρα δεν άντεξε τις ανισορροπίες χωρίς να παραδοθεί στη μεγάλη υποτίμηση του νομίσματός της. Yπάρχει βεβαίως και ο αντίλογος. Oι Hνωμένες Πολιτείες είναι πάντα σε θέση να χρηματοδοτούν το μεγάλο και ολοένα αυξανόμενο έλλειμμά τους, απλώς διότι αποτελούν έναν τόσο ελκυστικό πόλο ξένων επενδύσεων.
Ομως, όπως έχει επισημάνει επανειλημμένως η στήλη, η εξάρτηση των ΗΠΑ από το κινεζικό χρήμα προφανώς και δεν είναι ακίνδυνη. Ο δανεισμός από την Κίνα ως μια κολοσσιαία τονωτική ένεση στην αμερικανική οικονομία, έχει καταστεί «γόρδιος δεσμός». Στην ουσία, η Κίνα χρηματοδοτεί το τεράστιο αμερικανικό έλλειμμα και γι’ αυτό η σχέση της ως εμπορικού «εταίρου» των ΗΠΑ είναι πολύ σημαντική. Αλλά σε ένα μικρότερο βαθμό, η Κίνα λειτουργεί και για την υπόλοιπη Δύση με ένα καθοριστικό ρόλο.
Η Κίνα έχει επενδύσει σχεδόν το 70% των πλούσιων συναλλαγματικών της διαθεσίμων, αξίας 2,4 τρισ. δολαρίων, στις αμερικανικές αξίες. H οικονομία της Kίνας είναι μεγαλύτερη κατά 70 φορές από το 1978, τότε που η κυβέρνηση εγκατέλειψε τη σκληροπυρηνική κομμουνιστική γραμμή και υιοθέτησε κάποιες πολιτικές ελεύθερης αγοράς, ενώ έχει ξεπεράσει και την Iαπωνία ως ο μεγαλύτερος αγοραστής αμερικανικών κρατικών ομολόγων, έχοντας στην κατοχή της αμερικανικά χρεόγραφα αξίας άνω των 800 δισ. δολαρίων.
Το βάρος της θέσης της κάθε χώρας καθορίζεται μέχρι σήμερα από το μέγεθος της οικονομίας, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, την ελευθερία του εξωτερικού εμπορίου και τις ροές κεφαλαίου της συγκεκριμένης οικονομίας. Ομως, οι εποχές έχουν αλλάξει. Ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες έχουν πολύ μεγαλύτερη οικονομική επιρροή απ’ ό, τι στο παρελθόν. Η Κίνα είναι η τρίτη οικονομική δύναμη στον κόσμο και συνεπώς, έχει σημαντικές ευθύνες, όταν πρόκειται για τον συντονισμό των οικονομικών και νομισματικών πολιτικών σε παγκόσμια κλίμακα. Αλλά, μέχρι εκεί... Οι απειλές του Πεκίνου κατά του δολαρίου, προς το παρόν ακόμη, φαντάζουν αναξιόπιστες..."
Περί του θέματος θα συζητήσουμε και εντός του Τμήματος, τόσο όσον αφορά στα περί ελλείμματος και χρέους των ΗΠΑ, όσο και για το θέμα του διεθνούς εμπορίου (με όσα, αυτά τα θέματα, συνεπάγονται για την ισοτιμία ευρω-δολαρίου, τους ρυθμούς ανάπτυξης του παγκόσμιου ΑΕΠ, κ.ο.κ.)
