Η συζήτηση για τις συνεχείς ανατιμήσεις των αξιών ( τιμές μετοχών, εμπορεύματα, τιμές ακινήτων, κ.τ.λ.) έχει ανάψει για τα καλά στα παγκόσμια ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης.
Κάποιοι αναλυτές εκτιμούν ότι η "φούσκα" είναι έτοιμη να σκάσει (και μάλιστα με επιταχυνόμενους ρυθμούς, λόγω των μέτρων νομισματικής πολιτικής που είδαμε), με αποτέλεσμα να ακούγονται προτάσεις ανάληψης ανοικτών θέσεων πώλησης (κατά το κοινώς, "σορτάρισμα").
Από την άλλη μεριά, άλλοι αναλυτές εστιάζουν στα τεράστια πλεονάσματα της Κίνας, και μάλιστα στα αποθεματικά της σε ξένο νόμισμα (σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα -Δεκέμβριος 2009- στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας, η Κίνα κατέχει περί τα 2,4 τρις δολάρια ΗΠΑ), με την διαπίστωση ότι, το να προβείς σε "σορτάρισμα" των αξιών μιας τέτοιας χώρας, θα προβεί καταστροφική επενδυτική στρατηγική (μιας που, ανά πάσα στιγμή θα έχει η χώρα την δυνατότητα να προβεί σε κινήσεις τεράστιας παροχής χρήματος στην αγορά, άρα σε νέα άνοδο των αξιών). Οι ίδιοι αναλυτές προβαίνουν και σε μια ακόμη διαπίστωση: το τεράστιο ανθρώπινο δυναμικό, η ενεργοποίηση του οποίου θα επιφέρει ακόμη πιο ραγδαία ανάπτυξη: "εάν πιστεύετε ότι η Κίνα καταγράφει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, να έχετε υπ' όψιν σας ότι η ανάπτυξη δεν έχει ξεκινήσει ακόμη", λέει ένας αναλυτής. Προς επιρρωσιν, μάλιστα των θέσεών τους, αναφέρουν μια χαρακτηριστική φράση του Bill Gates: "εάν πιστεύεις ότι είσαι ο ένας στο εκατομμύριο, να ξέρεις ότι στην Κίνα θα είσαι περικυκλωμένος από 1.300 ανθρώπους ακριβώς σαν εσένα". Μάλιστα, πολλοί Κινέζοι σπουδάζουν σε ξένα πανεπιστήμια, αποκτούν υψηλή κατάρτιση και επιστρέφουν στην Κίνα προκειμένου να "ανοίξουν" την δική τους επιχείρηση ή να στελεχώσουν τις ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις. Ως τελικό επιχείρημα για το ότι η Κίνα δεν πάσχει από το σύνδρομο του υπερφουσκωμένου μπαλονιού, οι αναλυτές δίνουν ένα στατιστικό στοιχείο: Το απόθεμα της Κίνας σε ξένο νόμισμα ανέρχεται στο 5% με 6% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Κάποτε είχε ειπωθεί ότι, εάν κλείσεις πέντε οικονομολόγους σε ένα δωμάτιο θα καταλήξουν να έχουν έξι απόψεις. Προς επιβεβαίωση του ρηθέντος (το οποίο είχε πει ο Τσώρτσιλ για τον Κευνς!), εγείρονται μια σειρά από άλλες απόψεις: Σύμφωνα με αναλυτές, το να έχει μια χώρα τόσο υψηλό πλεόνασμα δεν επιφέρει τίποτα το θετικό σε σχέση με την συνεχή άνοδο των τιμών και την δημιουργία φούσκας. Μάλλον αρνητικά επιδρά, παρά θετικά. Για παράδειγμα, αναφέρουν τις ΗΠΑ, οι οποίες προς τα τέλη της δεκαετίας του 1920 έφτασαν να κατέχουν πάνω από το 6% του παγκόσμιου ΑΕΠ ( Ο Κέυνς, μάλιστα, τότε είχε αναφέρει -με έντονη ανησυχία- ότι οι ΗΠΑ "μαζεύουν όλο το χρυσάφι του κόσμου"). Τα αποθεματικά της FED έφτασαν σε δυσθεώρατα ύψη. Αποτέλεσμα: το crash του 1929.
Δεύτερο παράδειγμα: Ιαπωνία στα τέλη του 1980. Πλεόνασμα περί το 6% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αποτέλεσμα: ακόμη και σήμερα -2010- δεν έχει ορθοποδήσει από το crash της φούσκας των αξιών.
Εχουμε πει πολλές φορές ότι η Οικονομική είναι ταυτόχρονα Επιστήμη αλλά και Τέχνη. Βλέπουμε ότι η συσχέτιση των στοιχείων μπορεί να μας οδηγήσει σε διαφορετικά συμπεράσματα, άρα σε διαφορετικές διαπιστώσεις για το τί ισχύει (πολλώ δε μάλλον για το τί πρόκειται να συμβεί). Πέραν των διαφωνιών στις θεωρήσεις του κάθε αναλυτή, θα πρέπει να έχουμε επίγνωση των εννοιών, προκειμένου να έχουμε την δυνατότητα να δομήσoυμε έναν Λόγο τεκμηριωμένο και να εκφέρουμε τον Λόγο αυτόν με τρόπο ευεργετικό και διευκρινιστικό. Σε τί χρειάζονται, λοιπόν, τα υψηλά αποθεματικά μιας χώρας (και μάλιστα σε ξένο νόμισμα); Είναι καλό ή κακό για μια χώρα να έχει υψηλά αποθεματικά και τόσο μεγάλο πλεόνασμα;
Κατ' αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι οι λέξεις "καλό" και "κακό" δεν ανάγονται στην Οικονομική, αλλά στην Θεολογία. Στην Οικονομική εστιάζουμε στην αποτελεσματικότητα και όχι στην καλοσύνη.
Δεύτερον: τα αποθεματικά δεν έχουν σχέση καθ' εαυτά (per se) με την υπερ-αύξηση των τιμών των αξιών (δημιουργία φούσκας), ούτε με την καταπολέμηση των φαινομένων φούσκας. Τα αποθεματικά είναι ένα όπλο με τεράστια αποτρεπτική (αλλά και ενεργητική) ισχύ. Βεβαίως και βοηθούν στην οικονομική, δημοσιονομική και νομισματική σταθερότητα, αλλά κυρίως υπάρχουν προκειμένου να μην υπάρξουν αστάθειες σε αυτούς τους τομείς. Σου επιτρέπουν, ως χώρα, να μην εκτεθείς σε (ή να περιορίσεις) κρίσεις που σχετιζονται με την αύξηση του εξωτερικού δημοσίου χρέους σου και να μην δεχθεί επίθεση το νόμισμά σου(αυτό, βεβαίως, υπό την προϋπόθεση ότι ο επιτιθέμενος θα έχει σημαντικά μικρότερο ποσόν από το δικό σου: αλλιώς θα έχουμε την κατάληξη της στερλίνας στην επίθεση που είχε δεχθεί τον Σεπτέμβριο του 1992). Τώρα, εάν αυτό το επιπλέον χρήμα διατεθεί στην αγορά (κυκλοφορήσει), τότε φυσικά και επιφέρει αύξηση των τιμών των αξιών (η οποία προέρχεται από το ότι οι κάτοικοι της χώρας, έχοντας αυξημένη ποσότητα χρήματος στην κατοχή τους θα διακατέχονται από "παράλογη ευφορία" (irrational exuberance), όπως εύστοχα είχε χαρακτηρίσει ο Alan Greenspan το επενδυτικό κλίμα στις ΗΠΑ του 1996. Αντιστόφως, εάν η χώρα έχει χαμηλό επίπεδο αποθεματικών, τότε είναι περισσότερο ευάλωτη σε επιθέσεις στο νόμισμά της και περισσότερο εκτεθειμένη σε απαιτήσεις άλλων χωρών που κατέχουν το χρέος της.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η νομισματική (και δημοσιονομική) πολιτική είναι αυτή που συμβάλλει στην δημιουργία συνεχούς ανόδου των τιμών των αξιών (και την δημιουργία "φούσκας¨) και όχι η ύπαρξη μεγάλων αποθεματικών. Επίσης, βλέπουμε ότι ο σκοπός των αποθεματικών και του πλεονάσματος δεν είναι να ξαναφουσκώνει τις φούσκες.
Και το τελικό συμπέρασμα; Θα συνεχίσει η αύξηση των τιμών των αξιών στην Κίνα (οι "φούσκες"), ή θα "σκάσουν";
Η απάντηση βρίσκεται στις αποφάσεις της Κίνας σχετικά με την ποσότητα του χρήματος (υπό την ευρεία έννοια - Μ3,Μ4) που κυκλοφορεί. Σε αυτήν την παράμετρο θα πρέπει να εστιάσουμε και όχι στο πλεόνασμα και το ύψος των αποθεματικών.
