«Σήμα κινδύνου» για τις ΗΠΑ η αύξηση των αποθεμάτων
Το αμερικανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,7% στα τέλη του περασμένου έτους, με περισσότερο από το ήμισυ αυτής της αύξησης (3,4%) να αποδίδεται στη μεταβολή των αποθεμάτων. Η εκπληκτική αυτή επίδραση των αποθεμάτων έχει άφθονα ιστορικά προηγούμενα και εν κατακλείδι τρομερές επιπτώσεις για το 2010.
Τα αποθέματα είναι σημαντικό σκέλος της οικονομίας. Είναι τα αγαθά και οι πρώτες ύλες που διατηρούν στις αποθήκες τους οι επιχειρήσεις για να συνεχίζουν τη λειτουργία τους ομαλά. Είναι τα κουτιά με τα τρόφιμα στα ράφια και τα μεταλλικά εξαρτήματα κοντά στις γραμμές παραγωγής των εργοστασίων. Τα αποθέματα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις χειρότερες εποχές αυτής της ύφεσης και αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Σε διατριβή-ορόσημο που δημοσιεύθηκε το 1980, ο οικονομολόγος του πανεπιστημίου Πρίνστον, Αλαν Μπλάιντερ, διαπίστωνε ότι τα αποθέματα, παρότι αναλογούν σε λιγότερο από το 1% της εθνικής παραγωγής, ευθύνονται για το 37% των διακυμάνσεών της. Μετά το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους, ευθύνονται περίπου για το 34% των ιστορικών διακυμάνσεων του ΑΕΠ από το 1947. Τα αποθέματα, μάλιστα, γίνονται ακόμα πιο σημαντικά στη διάρκεια υφέσεων. Σε άλλη διατριβή, σε συνεργασία με τον Λουί Ματσίνι, το 1991, ο Μπλάιντερ διαπίστωνε ότι το 87% της πτώσης του ΑΕΠ από το ζενίθ στο ναδίρ της ύφεσης οφειλόταν σε αυτά.
Κάτι που αποτελεί μικρό μέρος του ΑΕΠ μπορεί να επιδράσει σημαντικά στη συνολική μεταβλητότητά του μόνο αν οι διακυμάνσεις του είναι μεγάλες. Οι διακυμάνσεις των αποθεμάτων είναι μεγάλες για έναν απλό λόγο: Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψεις το μέλλον. Οι επιχειρήσεις προσπαθούν να διαμορφώσουν το επίπεδο των αποθεμάτων τους ώστε να αντιστοιχεί στις προσδοκώμενες μελλοντικές πωλήσεις. Πρέπει να μετρούν το κόστος ύπαρξης αποθεμάτων σε σχέση με τον κίνδυνο να μη βρουν οι πελάτες το προϊόν που ζητούν. Το ζήτημα των αποθεμάτων δεν είναι το μόνο «σήμα κινδύνου» σήμερα. Ο δείκτης ανεργίας στις ΗΠΑ κινείται στα επίπεδα του 10% και ελάχιστες ενδείξεις βελτίωσης εμφανίζει. Και κάθε θετική συνεισφορά του πακέτου στήριξης της οικονομίας είναι πιθανό να εξαντληθεί. Επιπλέον, οι φορολογικές περικοπές του τέως προέδρου, Τζορτζ Μπους, πρόκειται να εκπνεύσουν, ενώ το έλλειμμα είναι τόσο υψηλό ώστε ακόμα και μια αμυδρή μεταβολή στα επιτόκια να έχει τεράστιες επιπτώσεις στον προϋπολογισμό.
Δεδομένων όλων αυτών, μπορούμε να θεωρούμαστε τυχεροί αν βιώσουμε μόνο τη συνήθη επιβράδυνση της ανάπτυξης που ακολουθεί μια εκτίναξη αποθεμάτων. Στην περίπτωση αυτή, η ανάπτυξη για το πρώτο τρίμηνο του 2010 θα είναι περίπου μηδενική. Αν συμβεί αυτό, η συζήτηση για «διπλή βύθιση» στην οικονομία θα ξεκινήσει. Και ίσως θα πρέπει να ξεκινήσει τώρα".
Βλέπουμε, λοιπόν, την σημασία αυτού που είχαμε αναφέρει και εντός του Τμήματος: ναι μεν είναι θετική η αύξηση του ΑΕΠ και σαφώς είναι θετικό το να υπάρχει αύξων ρυθμός αύξησής του, όμως πρώτιστη σημασία έχει από ποιές πηγές μεταβάλλεται το ΑΕΠ.
