Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010

Το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού

Δεδομένο 1:
Η ανεργία τον Οκτώβριο του 2009 εκτοξεύθηκε στο 9,8% -έναντι 7,4% τον Οκτώβριο 2008.
Παράλληλα, το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης προβλέπει επιπλέον αύξηση της ανεργίας το 2010 στο 9,9%, ενώ ο υπουργός Εργασίας Ανδρέας Λοβέρδος εκτίμησε ότι ο αριθμός των ανέργων θα ανέλθει στο 1 εκατομμύριο.

Δεδομένο 2:
Ανατιμήσεις σε δεκάδες προϊόντα σούπερ μάρκετ άρχισαν να εμφανίζονται ξαφνικά από τις αρχές του έτους στα ράφια, παρά τις συγκρατημένες αγορές από τα νοικοκυριά λόγω της οικονομικής κρίσης. Βιομηχανίες αλλά και εισαγωγικές εταιρείες έχουν ήδη ανοίξει τον πρώτο κύκλο αυξήσεων του 2010. Οι ανατιμήσεις κυμαίνονται από 2% έως 5% και αφορούν περίπου 700 προϊόντα, παρά το γεγονός ότι οι τιμές αρκετών πρώτων υλών έχουν μειωθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες.

Συμπέρασμα από την σύνδεση των δύο δεδομένων:
Στασιμοπληθωρισμός.

Κι ένα καλό άρθρο από την "Ελευθεροτυπία"

"Η κρίση δεν φρέναρε τις ανατιμήσεις

Η ΚΡΙΣΗ, κρίση, αλλά οι ανατιμήσεις τρέχουν. Τη στιγμή που η Ελλάδα αντιμετωπίζει τη σοβαρότερη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών, η ανεργία καλπάζει και η ανταγωνιστικότητα της χώρας υποχωρεί, ένα κύμα ανατιμήσεων από επιχειρηματίες αλλά και από το ίδιο το κράτος μαστίζει την αγορά.

Η Ελλάδα γνωρίζει πρώτη φορά μετά το 1973 στασιμοπληθωρισμό, δηλαδή αυξήσεις τιμών σε καιρό ύφεσης. Το «τέρας» εδραιώνει τη θέση του στην ελληνική οικονομία: Το Δεκέμβριο ο κοινοτικός πληθωρισμός ήταν 0,9%, ενώ στην Ελλάδα 2,6%. Ετσι, η ψαλίδα έφτασε το 1,7%.

Το πρόβλημα είναι ότι ελλείψει μηχανισμών που θα διασφαλίζουν τον ανταγωνισμό, πολλοί παραγωγοί επιχειρηματίες και έμποροι προτιμούν να αυξάνουν τα κέρδη τους μέσω ανατιμήσεων για να αντισταθμίσουν τις μειωμένες πωλήσεις τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Οκτώβριο οι πωλήσεις λιανικής μειώθηκαν σε όγκο κατά 9,9% και ο τζίρος κατά 8,4%. Πρακτικά, δηλαδή, μέρος της «χασούρας» αντισταθμίστηκε από ανατιμήσεις. Στα είδη ένδυσης καταγράφεται μείωση πωλήσεων 6% σε όγκο αλλά μόνο 3,5% σε αξία και στα τρόφιμα 3,2% και 2% αντίστοιχα.

Τα θεσμικά περιθώρια υπάρχουν: Το παρατηρητήριο τιμών επαναλειτούργησε μόλις προ ολίγων ημερών πιλοτικά (είχε εξαγγελθεί το 2003 επί υπουργίας Α. Τσοχατζόπουλου), ενώ η Επιτροπή Ανταγωνισμού ποτέ δεν στελεχώθηκε επαρκώς.

Το κράτος, όμως, δεν ευθύνεται μόνο εμμέσως για τις ανατιμήσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΣΥΕ, αποτελεί την βασική αιτία ακρίβειας στην ελληνική αγορά. Το Δημόσιο το 2009 στο σύνολο του 2009 ήταν η πηγή των μεγαλύτερων αυξήσεων: Κατά 19,6% αυξήθηκε το κόστος των διοδίων και των τελών κυκλοφορίας συγκριτικά με το 2008, κατά 15,2% τα εισιτήρια σε υπεραστικά τρένα, κατά 14% στα λεωφορεία και στο κόμιστρο των ταξί, κατά 11% στο μετρό και το τραμ και κατά 6,4% στα δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων (που εμμέσως ελέγχει το κράτος).

Από την άλλη πλευρά, συνεχίστηκαν οι εκρηκτικές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων. Οσο για τις αλλαγές που είχε προτείνει για τον κλάδο η Επιτροπή Ανταγωνισμού, παραμένουν ακόμη κενό γράμμα.

Ποια είναι η συνέπεια; Πρόσφατες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταγράφουν τεράστια πτώση στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών (κατά 2,7% το πρώτο εξάμηνο του 2009) συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη της ζώνης του ευρώ για την οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η ακρίβεια: υπολογίζεται ότι την ίδια περίοδο «ροκάνισε» κατά 0,5% την ανταγωνιστική θέση των ελληνικών προϊόντων όχι μόνο στις ξένες αγορές αλλά και στην Ελλάδα.

Οπως εξηγούν αρμόδια στελέχη, οι επιπτώσεις του στασιμοπληθωρισμού είναι πολλές:

*«Ροκανίζει» τις δυνατότητες να αυξηθούν η κατανάλωση, οι εξαγωγές και η ζήτηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες στο μέλλον. Και τούτο διότι περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και τη δυνατότητά τους να αγοράσουν και να ξοδέψουν.

*Επίσης στρέφει τον (Ελληνα και ξένο) καταναλωτή σε φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες άλλων κρατών.

*Οσο όμως μειώνεται ο τζίρος των επιχειρήσεων, περιορίζονται οι δυνατότητες εξόδου από την ύφεση, ενώ μειώνονται τα φορολογικά έσοδα και αυξάνονται οι απολύσεις.

*Ο πληθωρισμός όμως καθορίζει και το ύψος των μισθολογικών αυξήσεων, οι οποίες και το 2009 θα είναι αναγκαστικά μεγαλύτερες από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη και έτσι δίδεται ένα νέο «χτύπημα» στην ανταγωνιστικότητα."