"«Φρένο» στις εισροές «καυτού χρήματος»
To 2011 αναμένεται να φέρει πληθώρα ελέγχων στη ροή νέου κεφαλαίου, καθώς οι αναδυόμενες αγορές προσπαθούν να προστατευθούν από το «εύκολο» χρήμα που απορρέει από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Βραχυπρόθεσμα, όμως, η προοπτική αυτή αυξάνει την πιθανότητα για εμπορικές και νομισματικές διενέξεις, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters.
Ηδη, μία σειρά από αναδυόμενες χώρες -Ινδονησία, Ταϊλάνδη, Βραζιλία και Ν. Κορέα- έχουν επιβάλει κεφαλαιακούς ελέγχους. Το κίνητρό τους είναι απλό: να περιορίσουν την εισροή του «καυτού» χρήματος -το μεγαλύτερο μέρος του οποίου απορρέει από τις υπερβολικές νομισματικές πολιτικές στον ανεπτυγμένο κόσμο- που απειλεί να αποσταθεροποιήσει τις οικονομίες τους και, κυρίως, να ισχυροποιήσει τα νομίσματά τους, καθιστώντας τις βιομηχανίες τους λιγότερο ανταγωνιστικές.
Πιο πρόσφατα, στην Κορέα, οι έλεγχοι αυτοί είχαν τη μορφή επιβολής φόρου στο χρέος σε ξένο νόμισμα που διατηρούν οι τράπεζες, ενώ στη Βραζιλία ο φόρος επί του ξένου κεφαλαίου τριπλασιάστηκε από το 2% στο 6%.
Ακόμη και η κίνηση του Πεκίνου, να επιτρέψει στους εξαγωγείς να διατηρούν δολάρια offshore, αποτελεί ένα είδος αρνητικού κεφαλαιακού ελέγχου, καθώς δεν εντάσσεται στη δέσμευση της Κίνας για απελευθέρωση, αλλά να ανταποκριθεί στο στόχο της αυτή τη στιγμή και να απομακρύνει το ξένο χρήμα.
Μολονότι είναι γνωστό ότι οι έλεγχοι στη ροή κεφαλαίου «λειτουργούν» κατά τρόπο που προσδίδουν σε μία χώρα μεγαλύτερη επιρροή ως προς τη διαμόρφωση της οικονομίας της, αυτό που αμφισβητείται, τουλάχιστον έως σήμερα, είναι η νομιμότητά τους, κυρίως επειδή επιβάλλουν κόστος σε άλλες χώρες και επιπλέον μπορεί να πυροδοτήσουν νομισματικούς πολέμους ή να οδηγήσουν σε επιβολή δασμών και άλλων συναφών μέτρων που φαίνεται να επιδείνωσαν σε τόσο μεγάλο βαθμό τη Μεγάλη Υφεση.
Στην προκειμένη περίπτωση, θα μπορούσε κάποιος να κάνει λόγο για οικονομικό ακτιβισμό: οι πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, οι νομισματικές παρεμβάσεις και οι μηχανισμοί διάσωσης της Ευρώπης, τι θα μπορούσαν να είναι πέρα από πράξεις οικονομικού ακτιβισμού, διερωτάται αναλυτής του Reuters, ο οποίος εκτιμά ότι η τάση αυτή θα ενισχύεται με την πάροδο του χρόνου, προκαλώντας περισσότερες εντάσεις.
Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι αποτελούν απλώς «εργαλείο» των μικρών και αδύναμων έναντι των πολιτικών που εφαρμόζουν οι μεγάλοι και οι ισχυροί και οι οποίες πιθανότατα να τους βλάψουν.
Ισως για το λόγο αυτό και οι έλεγχοι κεφαλαίου δεν έχουν προκαλέσει την οργή της Ουάσιγκτον και της Φραγκφούρτης: βοηθούν στη διοχέτευση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής εκεί όπου χρειάζεται περισσότερο: στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
Ο δανεισμός φθηνού χρήματος στη Νέα Υόρκη και η επένδυσή του στο Σάο Πάολο μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος για να αντλήσουν κέρδη οι επενδυτές, όμως δεν βοηθά ούτε τις ΗΠΑ να ανακάμψουν ούτε και τη Βραζιλία να παραμείνει σταθερή".
