"Ο «αργός θάνατος» της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας...
Ζούμε την απόλυτη συντριβή. Το πεπρωμένο να καταστεί η προσφυγή της χώρας μας στο ΔΝΤ, στον «διεθνή νεκροθάφτη» πολιτικών συστημάτων, ήταν σχεδόν νομοτελειακή. Οι οικονομικές κρίσεις δεν είναι «θεοδικίες». Δεν είναι παίγνια μιας ανεξέλεγκτης μοίρας. Είναι «κοινωνιοδικίες». Παρενέργειες δηλαδή ιστορικών δράσεων και επιπόλαιων επιλογών. Ετσι, κάθε κοινωνία εκτρέφει τις μορφές κρίσης που αντιστοιχούν στη δομή της, επινοεί τους συγκεκριμένους και «αρμόζοντες» ιστορικούς τρόπους για να τις αντιμετωπίσει και αποκρυσταλλώνει τον δικό της ειδοποιό περί κρίσεως πολιτικό λόγο.
Οι κρίσεις εμφανίζονται πάντα απρόσκλητες και σε «ακατάλληλες στιγμές». Μέχρις εδώ όλα είναι εν μέρει τουλάχιστον εύλογα, αναμενόμενα, ίσως και αναπόφευκτα. Μπροστά όμως στο διάχυτο πλέον «έλλειμμα ελπίδας», οι πολιτικοί της πεντάρας αναγκάζονται να επιχειρήσουν ένα πρόσθετο και ψευδεπίγραφο πήδημα στο κενό. Στο μέτρο ακριβώς που θα πρέπει να εξηγηθεί και να δικαιολογηθεί το γεγονός ότι η «ανάγκη» είναι πρακτικά ανέφικτο να θίξει όλους τους πολίτες ισομερώς και «κατ’ αναλογίαν των δυνάμεών τους», θα τεθούν αναπόφευκτα τα φλέγοντα αξιακά ζητήματα της «δικαιοσύνης μέσα στην κρίση» ή της «δικαιοσύνης ενώπιον της ανάγκης». Θέλαμε να πιστεύουμε ότι ζούμε και παράγουμε σε μια περιθωριακή οικονομία, αδύναμη, χωρίς βάθος, χωρίς υποδομές, χωρίς προοπτικές, χωρίς οικονομικές συνεργασίες, χωρίς δικαιώματα, όπως βεβαίως και υποχρεώσεις προς την Μέρκελ και τις Βρυξέλλες όπου ανήκουμε, για όσους κουτοπόνηρα το είχαν ξεχάσει. Η μόνη διέξοδος στο τραγικό αδιέξοδο ήταν να γίνουμε πελάτης του ΔΝΤ και να πάρουμε τη θέση της Τουρκίας.
Η μεγάλη κρίση, ένα «1929» με αναλογίες και διαφορές από το πρωτότυπο, είναι εδώ. Οι κρίσεις του 20ού αιώνα οδήγησαν, ευθέως ή εμμέσως, σε θεαματικές μεταλλαγές όχι μόνο των πολιτικών ισορροπιών αλλά και του περιεχομένου των πολιτικών διακηρύξεων. Το κραχ του ’29 δεν γέννησε μόνο το νιου ντιλ του Ρούσβελτ, αλλά και το νιου ντιλ του Χίτλερ... Πόσο είναι σήμερα δυνατή μια τέτοια προοπτική; Η «κρίση του αιώνα» που βιώνουμε μπορεί να αντιμετωπιστεί ως ευκαιρία για να ασχοληθούμε με την ουσία της πολιτικής ή μπορεί να οδηγήσει σε συντηρητική στροφή; Θεωρείται βέβαια σίγουρο πως «κάποτε» η οικονομία θα επανέλθει στην «ομαλότητα της αέναης ανόδου». Αλλά συνταγή-πανάκεια για την άμεση αντιμετώπιση της (εξ υποθέσεως προσωρινής αλλά συχνά καταλυτικής) δυσπραγίας δεν φαίνεται να διατίθεται. Τα όποια θύματα δεν έχουν παρά να προσβλέπουν σε ένα καλύτερο απόμακρο μέλλον και να επιδείξουν την ιώβεια υπομονή που αρμόζει στην ανημποριά τους.
Πολλώ μάλλον που αντίθετα με τις εξ ορισμού «δημοκρατικές» θεομηνίες και πανδημίες, οι κοινωνιοδικίες δεν αγγίζουν όλους την ίδια στιγμή και με τον ίδιο τρόπο. Πάντα οι επιτήδειοι και αδίστακτοι κερδοσκόποι αντλούν οφέλη μέσα από την εξαθλίωση των άλλων. Οπως συνέβη και στη γερμανική κατοχή, και ακόμα περισσότερο, οι εκκολαπτόμενοι αυτοί «δωσίλογοι της ειρήνης» δεν πρόκειται να υποστούν καμία απολύτως ηθική ή νομική συνέπεια. Ολοι γνωρίζουν ότι ο Μαμωνάς, ο θεός του χρήματος, θα φροντίσει να ξεπλύνει όχι μόνο τα κέρδη αλλά και τις υπολήψεις τους.
Ο κ. Παπανδρέου επέρριψε την ευθύνη για την παρουσία «στο κάδρο» του ΔΝΤ στις συντηρητικές ευρωπαϊκές δυνάμεις οι οποίες, όπως τόνισε, δεν έδειξαν την πίστη που θα έπρεπε στις δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπερβολές...
Προφανώς, και οι χρεωμένες χώρες χάνουν το δικαίωμα επιλογής για το οικονομικό μέλλον τους. Το περίσσευμά τους δεσμεύεται στο εξωτερικό σαν φόρος οικονομικής υποτέλειας. Και οι δημοκρατικά εκλεγμένοι πολιτικοί εκχωρούν την άσκηση πολιτικής σε ξένους γραφειοκράτες, τους «κεντρικούς σχεδιαστές» του σημερινού νεοφιλελεύθερου κόσμου των Βρυξελλών, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του ΔΝΤ. Πολύ περισσότερο όταν μια χώρα και κατά συρροήν οι κυβερνήσεις έχουν τεράστιο έλλειμμα οικονομικής διπλωματίας. Το πότε θα χρεοκοπήσει μια χώρα που εκχωρεί συνεχώς περιουσιακά της στοιχεία από τους πολίτες της στους δανειστές της, από τον δημόσιο τομέα και τις εθνικές φορολογικές αρχές στο ξένο τραπεζικό κεφάλαιο, είναι φυσικά θέμα χρόνου. Γι’ αυτό ακριβώς πιέζονται οι χρεωμένες χώρες για περισσότερες «μεταρρυθμίσεις».
Τώρα οι αξίες καταστρέφονται. Αλλά η καταστροφή είναι μεγαλύτερη. Γιατί τα κερδοσκοπικά κεφάλαια των hedge funds είναι πολαπλάσια. Τότε σημειώθηκαν γεωπολιτικές αλλαγές. Η κρίση είναι η εκκίνηση ενός νέου οικονομικού και πολιτικού ταξιδιού. Η Ιθάκη του είναι ακόμη αδιόρατη, απροσδιόριστη. Θα εξαρτηθεί (και) από την έκταση που η κρίση θα πάρει και θα εκθρέψει την κοινωνική αντίδραση..."
