" Έρευνα: «Στα μετάλλια» της παραοικονομίας και το 2010 η Ελλάδα
Μαζί με Ιταλία και Ισπανία.
Κυρίαρχη «τριάδα» στην παραοικονομία, μεταξύ 21 κρατών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΑΣΑ), εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν και το 2010 η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, με τα «μαύρα» ευρώ να πλησιάζουν ή να ξεπερνούν το 20% του ΑΕΠ και να ανέρχονται συνολικά σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Τροφοδοτούμενη από την οικονομική κρίση, η παραοικονομία στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα «χτυπήσει» φέτος το 25,2% του επίσημου ΑΕΠ (πάνω από 60 δισ. ευρώ!), με αποτέλεσμα η χώρα μας να κατατάσσεται πρώτη στη μαύρη λίστα, ακολουθούμενη κατά πόδας από την Ιταλία (22,2%) και την Ισπανία (19,8%). Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η Πορτογαλία, όπου η παραοικονομία φτάνει το 19,7%.
Τις παραπάνω προβλέψεις διατυπώνει σε έρευνά του ο καθηγητής του αυστριακού πανεπιστημίου του Λιντς, Φρίντριχ Σνάιντερ, ο οποίος θεωρείται κορυφαίος Ευρωπαίος αναλυτής σε θέματα σκιώδους οικονομίας και «μαύρης εργασίας» και θα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη το Σαββατοκύριακο, προκειμένου να μιλήσει σε συνέδριο του πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Το συνέδριο διοργανώνει το τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του πανεπιστημίου, σε συνεργασία με τη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του πανεπιστημίου της Μεσσήνας και το Ερευνητικό Κέντρο CRIISEA του γαλλικού πανεπιστημίου Picardie.
Πρωταγωνιστούν οι υπηρεσίες
Με βάση την έρευνα, την οποία έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στην Ελλάδα, ο πιο «επιρρεπής» στην παραοικονομία τομέας είναι αυτός των υπηρεσιών και ιδίως του τουρισμού, με τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τις υπηρεσίες εστίασης (catering) να βάζουν κάτω από… το τραπέζι περίπου 14,2 δισεκ. ευρώ ή το 22% του επίσημου ΑΕΠ το 2008/2009! Ακολουθεί ο κλάδος της διασκέδασης - αναψυχής, αντίστοιχα με 21% και 13,5 δισ. ευρώ.
Στην τρίτη θέση, βρίσκεται ο κατασκευαστικός κλάδος και οι εξειδικευμένοι τεχνίτες, όπου η παραοικονομία ανέρχεται στο 20% ή σε 12,3 δισεκ. ευρώ, στην τέταρτη οι «άλλες εμπορικές δραστηριότητες και κλάδοι», όπως αυτοκίνητα και μηχανές (19% και 11,69 δισ. αντίστοιχα) και στην πέμπτη υπηρεσίες όπως ιδιαίτερα μαθήματα, κομμωτική, οικιακοί βοηθοί και μπέιμπι σίτερ, με 18% και 11,61 δισ.
Πολύ πάνω από το μέσο όρο των 21 του ΟΟΣΑ
Σύμφωνα με τον κ. Σνάιντερ, η παραοικονομία στην Ελλάδα «έπιασε κορυφή» το 1997-1998, όταν διαμορφώθηκε στο 29% του ΑΕΠ, ενώ βρέθηκε στο χαμηλότερο σημείο της το 1989-1990, όταν δεν ξεπερνούσε το 22,6%. Το 2008, η μαύρη οικονομία υποχώρησε στο 24,3% του ΑΕΠ, από 25,1% το 2007 (συνεπεία - σύμφωνα με τον καθηγητή - της ακμάζουσας επίσημης οικονομίας) πριν αυξηθεί ξανά στο 25% το 2009, λόγω της οικονομικής κρίσης.
Συγκρίνοντας τις ελληνικές επιδόσεις με το μέσο όρο των 21 κρατών του ΟΟΣΑ, ο κ.Σνάιντερ επισημαίνει το μεγάλο άνοιγμα της ψαλίδας: φέτος, η παραοικονομία στην Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθεί -όπως προαναφέρθηκε- στο 25,2% του ΑΕΠ, έναντι μέσου όρου 14% για τα 21 κράτη. Πέρυσι έφτασε στο 25%, έναντι μέσου όρου 13,8%.
Η αύξηση ΦΠΑ «ανέβασε» την παραοικονομία στη Γερμανία
Κατά τον καθηγητή, ωστόσο, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, όλες οι χώρες του ΟΟΣΑ αναμένεται να δουν τις σκιώδεις οικονομίες τους να μεγενθύνονται το 2010, για δεύτερη φορά το τελευταίο διάστημα (η πρώτη ήταν το 2009). Από τον κανόνα δεν αναμένεται να ξεφύγουν ούτε οι ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, των οποίων οι παραοικονομίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 0,1%, αντίστοιχα στο 14,7% και 11,7%.
Η «υπόγεια» οικονομία στη Γερμανία, που η κυβέρνηση είχε κατορθώσει να χαλιναγωγήσει μετά το 2003, περιορίζοντάς την στα 345,5 δισ. ευρώ το 2006, εμφάνισε ξανά ανοδική πορεία το 2007, για πρώτη φορά έπειτα από τρία χρόνια και διαμορφώθηκε στα 349 δισ. ευρώ. Ο λόγος; Κατά τον κ. Σνάιντερ, βασικός λόγος ήταν η αύξηση του ΦΠΑ στο 19% από 16% (αν και το γεγονός ότι η επίσημη οικονομία αυξήθηκε περισσότερο από τη σκιώδη, είχε ως αποτέλεσμα η δεύτερη να φαίνεται ότι θα εξακολουθήσει να μειώνεται ως ποσοστό επί του ΑΕΠ).
Ωστόσο, τα πράγματα «σκούρυναν» ξανά το 2009 και η κατάσταση προβλέπεται να επιδεινωθεί περαιτέρω το 2010. Με βάση την πρόβλεψη για αύξηση της ανεργίας κατά 500.000 άτομα φέτος, η οικονομική κρίση αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της παραοικονομίας κατά 7,6-10,1 δισ. ευρώ. Από την άλλη, το νέο νομοσχέδιο για μείωση των φόρων («Buergerentlasttungsgesetz»), αναμένεται να συρρικνώσει τη μαύρη οικονομία. Ως αποτέλεσμα, η αύξηση της σκιώδους οικονομίας αναμένεται να περιοριστεί στα 6,4-8,3 δισ. ευρώ.
Στην εξέλιξη της μαύρης οικονομίας στη Γερμανία παραδοσιακά συμβάλουν και οι λεγόμενοι «moonlighters» (σ.σ. άνθρωποι που έχουν δεύτερη δουλειά, συχνά βραδινή). Κατά τον κ.Σνάιντερ, τόσο ο αριθμός των Γερμανών moonilghters, όσο κι εκείνος των παράνομων ξένων εργατών στη χώρα αναμένεται να αυξηθούν το 2010. Σε ό,τι αφορά στους παράνομους, αυτοί εκτιμάται ότι θα φτάσουν φέτος τα 1.020.000, έναντι 878.000 το 1995".