Με τη διαδικασία του κατεπείγοντος θα ψηφισθεί από τη Βουλή το νομοσχέδιο με τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και τα διαρθρωτικά μέτρα για το κράτος και την οικονομία, για την περίοδο 2010- 2014, τα οποία ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.
Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, περαιτέρω αυξήσεις στη φορολογία, νέες μειώσεις σε μισθούς, επιδόματα και δώρα, καθώς και δραστικές αλλαγές στο ασφαλιστικό και την αγορά εργασίας.
Ο υπουργός ανέφερε ότι με το πρόγραμμα αυτό η χώρα θα μπορέσει να εξασφαλίσει το μεγαλύτερο μέρος των δανειακών κεφαλαίων που έχει ανάγκη για τα επόμενα τρία χρόνια.
Η υλοποίηση του προγράμματος θα παρακολουθείται σε τριμηνιαία βάση, ενώ η πρόοδος στην υλοποίηση των πολιτικών και στην επίτευξη των στόχων του θα αποτελεί το κριτήριο για την ομαλή συνέχιση του προγράμματος χρηματοδότησης.
Τρεις ενότητες στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής
Ειδικότερα, το νέο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, προκειμένου το έλλειμμα να βρεθεί κάτω από το 3% του ΑΕΠ από το 2014, καλύπτει τρεις ενότητες:
«Δημοσιονομική προσαρμογή, με άμεσα διορθωτικά και διαρθρωτικά μέτρα για τη βιώσιμη εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών, τη διαχείρισή τους, την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας.
«Ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη, με άμεσα μέτρα για την απελευθέρωση των αγορών και τη συγκράτηση του κόστους και των τιμών και διαρθρωτικά μέτρα, για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της μεγέθυνσης της οικονομίας.
« Χρηματοπιστωτικό σύστημα, για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, της ρευστότητας και της κεφαλαιακής επάρκειας και με την εγκαθίδρυση μηχανισμών εποπτείας και ελέγχου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Η πρώτη ενότητα: Έσοδα-δαπάνες:
Αναλυτικά, στο 1ο σκέλος περιλαμβάνονται από την πλευρά των εσόδων:
- Αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ από το 21% στο 23%, από το 10% σε 11% και από το 5% στο 5,5% (με όφελος 1,8 δις. ευρώ την περίοδο 2010- 2011).
- Αύξηση των ειδικών φόρων σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά κατά περίπου 10% (με όφελος 1,05 δις. ευρώ για το 2010- 2011).
- Φορολόγηση των αυθαίρετων και τέλος διατήρησης ημιυπαίθριων χώρων (έσοδα 1,3 δις. ευρώ το 2011)
- Αύξηση στους φόρους πολυτελείας κατά περίπου 10% (έσοδα 100 εκατ. ευρώ το 2011)
- Λογιστικός προσδιορισμός των εισοδημάτων (έσοδα 50 εκατ. ευρώ το 2011)
- Φόροι στα τεχνικά και τυχερά παιχνίδια (έσοδα 200 εκατ. ευρώ το 2011)
- Άδειες για τεχνικά και τυχερά παιχνίδια (έσοδα 500 εκατ. ευρώ το 2011)
- Έκτακτη εισφορά στις πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις (έσοδα 600 εκατ. ευρώ το 2011)
- Διεύρυνση της φορολογικής βάσης του ΦΠΑ
- Πράσινα τέλη (έσοδα 300 εκατ. ευρώ το 2011)
- Αύξηση αντικειμενικών αξιών (έσοδα 400 εκατ. ευρώ το 2011)
- Φορολόγηση αποδοχών σε είδος (αυτοκίνητα), με προσδοκώμενα έσοδα 150 εκατ. ευρώ το 2011.
Δαπάνες
Και από την πλευρά των δαπανών:
- Μείωση του κόστους μισθοδοσίας του Δημοσίου. Ο 13ος και ο 14ος μισθός θα καταργηθούν και θα χορηγούνται μόνο σε μικτές αποδοχές δημοσίων υπαλλήλων που δεν ξεπερνούν τις 3000 ευρώ τον μήνα. Διαμορφώνονται οριζόντια συνολικά στα 1.000 ευρώ (250 ευρώ δώρο Πάσχα, 250 ευρώ επίδομα άδειας και 500 ευρώ δώρο Χριστουγέννων)
- Περαιτέρω μείωση κατά 8% των επιδομάτων των δημοσίων υπαλλήλων και κατά 3% των αποδοχών των υπαλλήλων των ΔΕΚΟ, οι οποίοι δεν έχουν επιδόματα
- Μείωση των δαπανών για συντάξεις. Καταργούνται ο 13ος και 14ος μισθός (το μέτρο αφορά και τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα) και θα χορηγούνται μόνο στις συντάξεις που δεν ξεπερνούν τις 2500 ευρώ τον μήνα. Διαμορφώνονται σε 800 ευρώ συνολικά (200 ευρώ δώρο Πάσχα, 200 ευρώ επίδομα άδειας και 400 ευρώ δώρο Χριστουγέννων)
- Μείωση των υψηλών συντάξεων, μέσω της εισφοράς υπέρ ΛΑΦΚΑ
- Περαιτέρω μείωση των καταναλωτικών δαπανών
- Αναστολή της χορήγησης της δεύτερης δόσης του επιδόματος αλληλεγγύης
- Μείωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων κατά 1,5 δις. ευρώ για την περίοδο 2010- 2011
- Ξεκαθάρισμα της μισθολογικής δαπάνης μέσα από την ενιαία αρχή πληρωμών
- Μη χορήγηση αύξηση σε μισθούς και συντάξεις για την τριετή περίοδο του προγράμματος
- Εξοικονόμηση δαπανών ΟΤΑ από την εφαρμογή του «Καλλικράτη»
Η Δεύτερη ενότητα: Ανταγωνιστικότητα - Εργασία
Στο 2ο σκέλος του προγράμματος για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, περιλαμβάνονται μέτρα και πολιτικές για την αγορά και τις σχέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα:
- Αναμόρφωση του πλαισίου της εργασιακής νομοθεσίας ως προς τις αποζημιώσεις (ουσιαστικά μείωση των αποζημιώσεων), το όριο απολύσεων (αύξηση ορίου από το 2% για επιχειρήσεις που απασχολούν από 200 άτομα και άνω), την εισαγωγή νέου ύψους κατώτατων αποδοχών για νέους και μακροχρόνια ανέργους και προϋποθέσεις που ευνοούν και προστατεύουν μορφές εργασίας μερικής απασχόλησης. Για τις λεπτομέρειες, ο κ. Παπακωνσταντίνου παρέπεμψε στο άμεσο μέλλον και σε κοινές ανακοινώσεις με τον υπουργό Εργασίας.
- Ενίσχυση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας, με την εισαγωγή ετήσιων ορίων για το χρόνο εργασίας και τη μείωση του κόστους της υπερωριακής απασχόλησης.
- Ουσιαστική αντιμετώπιση της ανασφάλιστης και της «μαύρης εργασίας».
- Αναμόρφωση του πλαισίου κοινωνικής προστασίας ώστε να υπάρξει ένα αποτελεσματικό δίκτυ ασφάλειας για τις πιο ευπαθείς ομάδες.
Ειδικά ο νέος ασφαλιστικός νόμος θα προβλέπει:
- Αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης των γυναικών στον δημόσιο τομέα στα 65 χρόνια έως το τέλος του 2013 με έναρξη το 2011
- Ενίσχυση της ανταποδοτικότητας μεταξύ εισφορών και συντάξεων
- Οι συντάξεις θα καθορίζονται με βάση τις αποδοχές στο σύνολο του εργασιακού βίου
- Αυτόματο μηχανισμό προσαρμογής των συντάξεων στο προσδόκιμο ζωής
- Αύξηση της ελάχιστης περιόδου εισφορών από τα 37 στα 40 έτη έως το 2015
- Περιορισμό της πρόωρης συνταξιοδότησης και αύξηση του ελαχίστου ορίου στα 60 έτη
- Αναθεώρηση του πλαισίου χορηγήσεων συντάξεων αναπηρίας
- Περικοπές στη λίστα βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων
- Ελάχιστη εγγυημένη σύνταξη για άτομα άνω των 65 ετών με βάση εισοδηματικά κριτήρια
- Μείωση των ασφαλιστικών ταμείων σε 3
Η Τρίτη ενότητα: Στεθερότητα ρευστότητας, χρηματοπιστωτικό σύστημα
Το 3ο σκέλος αφορά στη διασφάλιση της σταθερότητας, της ρευστότητας, της κεφαλαιακής επάρκειας, αλλά και της ρύθμισης και εποπτείας του χρηματοπιστωτικού και ειδικά του τραπεζικού συστήματος και προβλέπει:
- Τη δημιουργία ενός Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
- Την ενίσχυση της εποπτείας των τραπεζών από την Τράπεζα της Ελλάδας
Μη αναδρομική ισχύς των μέτρων
Σημειώνεται, ότι στο νέο «πακέτο μέτρων», που δεν θα έχει αναδρομική ισχύ, συμπεριλαμβάνονται τα μέτρα που αναφέρονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καθώς και αυτά που έχουν ήδη συμφωνηθεί με το ΔΝΤ.
Όπως είπε ο υπουργός Οικονομικών, για να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα (σήμερα 13,6% του ΑΕΠ) κάτω από το 3% του ΑΕΠ από το 2014, θα χρειασθεί δημοσιονομική προσαρμογή κατά 2,5 μονάδες του ΑΕΠ ή 5,8 δις ευρώ εφέτος, κατά 4 και πλέον μονάδες του ΑΕΠ ή περίπου 10 δις ευρώ το 2011, κατά τουλάχιστον 2 μονάδες του ΑΕΠ ή περίπου 5 δις ευρώ το 2012 και κατά περίπου 2 μονάδες του ΑΕΠ ή περίπου 4,8 δις ευρώ το 2013. Όσον αφορά το δημόσιο χρέος (σήμερα 115% του ΑΕΠ), αυτό θα αρχίσει να μειώνεται από το 2014.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε ότι με βάση τις προβλέψεις του προγράμματος, η χώρα θα βρεθεί σε μεγάλη ύφεση εφέτος και το 2011 (-4% και -2,6% αντίστοιχα) και θα επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το 2012 (+1,1% το 2012, +2,1% το 2013 και +2,1% το 2014). Προβλέπεται πληθωρισμός 1,9% εφέτος, -0,4% το 2011, 1,2% το 2012, 0,7% το 2013 και 0,9% το 2014. Στόχος είναι να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα σε 8,1% του ΑΕΠ εφέτος, σε 7,6% το 2011, σε 6,5% το 2012, σε 4,9% το 2013 και σε 2,6% του ΑΕΠ το 2014. Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να διαμορφωθεί εφέτος σε 133,3% του ΑΕΠ, σε 145,1% το 2011, σε 148,6% το 2012, σε 149,1% το 2013 και σε 144,3% του ΑΕΠ το 2014.
Ο υπουργός είπε ότι «καλούμαστε σήμερα να κάνουμε μια βασική επιλογή: Ή να καταρρεύσει ή να σωθεί η χώρα, ή να συνεχίσει να χρηματοδοτείται ή να βρεθεί σε απόλυτο αδιέξοδο».
Πρόσθεσε ότι «με τις δύσκολες αποφάσεις που έλαβε η κυβέρνηση και που είναι επίπονες για τους πολίτες, η χώρα θα μπορέσει να διασφαλίσει τον απρόσκοπτο δανεισμό και την επιβίωσή της, ενώ τίθενται οι βάσεις για τις μεγάλες αλλαγές».
Ο κ. Παπακωνσταντίνου δήλωσε αισιόδοξος ότι θα εξομαλυνθεί ο δανεισμός της χώρας και «στόχος είναι η επιστροφή στις αγορές, αλλά χωρίς ληστρικά επιτόκια».
Ερωτηθείς για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό, είπε ότι «προοπτικά στο χρόνο, το όριο ηλικίας για σύνταξη θα συνδεθεί με το προσδόκιμο όριο ζωής». Τέλος, για τι θα γίνει με αυτούς, οι οποίοι σύμφωνα με την κυβέρνηση δημιούργησαν τη σημερινή κατάσταση στην οικονομία, ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι «θα τιμωρήσουμε αυτούς που ευθύνονται σε όλα τα επίπεδα».
