" Το χρήμα ακρίβυνε επικίνδυνα
Θάνος Τσίρος
ΕΙΔΟΣ σπάνιο και ταυτοχρόνως ακριβό γίνεται το χρήμα στην Ελλάδα. Οι εγχώριες τράπεζες, μόνες σε ολόκληρη την Ευρώπη, ανεβάζουν τα επιτόκια των δανείων παρά το γεγονός ότι η ζήτηση για χρηματοδότηση τείνει να φτάσει στο μηδέν.
Ταυτόχρονα, αυξάνουν και τα επιτόκια των καταθέσεων -παρά τις εκκλήσεις που προέρχονται κυρίως από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας- σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν τη διαρροή χρήματος.
Το περιθώριο επιτοκίου για τις ελληνικές τράπεζες (είναι η διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο δανεισμού και στο επιτόκιο καταθέσεων) τείνει να γίνει διπλάσιο σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης, καθώς προσεγγίζει το 4%, όταν στην Ευρωζώνη διαμορφώνεται περίπου στο 2,3%. Μάλιστα, η εικόνα θα ήταν ακόμη χειρότερη αν δεν υπήρχαν και τα έκτακτα μέτρα νομισματικής πολιτικής από την πλευρά της ΕΚΤ.
Ανοιχτές πληγές
Πού αποδίδουν οι τράπεζες την εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί για τα ελληνικά νοικοκυριά;
*Στην αύξηση του πιστωτικού κινδύνου καθώς, λόγω κρίσης, η αξία των περιουσιακών στοιχείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών μειώνεται.
*Οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να έχουν εξαιρετικά περιορισμένη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές χρήματος.
*Οι καταθέσεις υποχωρούν ασκώντας έντονες πιέσεις στη ρευστότητα των τραπεζών.
Η ελληνική κτηματαγορά, εκτός από το κλείσιμο της στρόφιγγας των δανείων, έχει να αντιμετωπίσει πλέον και τα υψηλά επιτόκια. Τον Οκτώβριο του 2009, είχαμε το 8ο υψηλότερο επιτόκιο στα στεγαστικά δάνεια επί συνόλου 16 χωρών της ευρωζώνης. Τον Οκτώβριο του 2010 αναρριχηθήκαμε στην 3η θέση, καθώς μας ξεπερνά μόνο η Κύπρος και η Σλοβακία. Μόνο στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και στην Ιταλία καταγράφηκε αύξηση στα επιτόκια των στεγαστικών κατά το τελευταίο 12μηνο. Πλέον, το μέσο επιτόκιο διαμορφώνεται στο 3,72% έναντι 3,15% πέρυσι.
Ιδια εικόνα και στα καταναλωτικά δάνεια, καθώς πλέον καταλαμβάνουμε την 1η θέση στην ευρωζώνη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το καταναλωτικό δάνειο «κοστίζει» 10,65%, όταν η αμέσως επόμενη χώρα (η Σλοβακία) το χρεώνει 7,96%. Οσο για τον μέσο όρο της ευρωζώνης, διαμορφώνεται ακριβώς στο μισό: 5,31%.
Ταυτόχρονα, οι ελληνικές τράπεζες αύξησαν τα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες μέσα στο 2010 σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν τη «διαρροή» χρημάτων. Μια διαρροή η οποία συνεχίστηκε και τον Οκτώβριο. Συνολικά, οι καταθέσεις είναι μειωμένες κατά 24 δισ. ευρώ το τελευταίο δωδεκάμηνο (Οκτώβριος 2010-Οκτώβριος 2009) χωρίς στο ποσό αυτό να υπολογίζονται οι αποταμιεύσεις των μεταναστών. Οι τελευταίες, επίσης, έχουν μειωθεί το τελευταίο 12μηνο αν και τον τελευταίο μήνα αυξήθηκαν περίπου κατά 1,6 δισ. ευρώ.
Διαρροή χρήματος
Ειδικότερα, τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν:
*Περαιτέρω μείωση στις καταθέσεις των νοικοκυριών, οι οποίες υποχώρησαν στα 176,4 δισ. ευρώ από 194,88 δισ. ευρώ τον περυσινό Οκτώβριο. Δηλαδή, τα νοικοκυριά έχουν αποσύρει 18,48 δισ. ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες το τελευταίο δωδεκάμηνο.
*Περίπου 5,5 δισ. ευρώ έχουν αφαιρέσει και οι επιχειρήσεις, καθώς το υπόλοιπο τον Οκτώβριο του 2010 περιορίστηκε στα 35 δισ. ευρώ έναντι 40,5 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2009.
Το μέσο επιτόκιο στις προθεσμιακές καταθέσεις έχει αυξηθεί στο 3,67% από 2,08% τον περυσινό Οκτώβριο. Οι αποδόσεις που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες «τρέχουν» με υπερδιπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης, ο οποίος για τον Οκτώβριο του 2010 διαμορφώθηκε στο 0,67%. Μοναδική χώρα που προσφέρει υψηλότερα επιτόκια, είναι η Κύπρος (3,96%). Δεν είναι τυχαίο ότι, εκτός από την Ελλάδα, οι άλλες δύο χώρες που αύξησαν τον τόκο που πληρώνουν για τις προθεσμιακές καταθέσεις, κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο, είναι η Ισπανία (+0,42%) και η Πορτογαλία (+0,8%). Αντίθετα, άλλα κράτη της ευρωζώνης προχώρησαν ακόμη και σε μείωση των αποδόσεων (Γαλλία, Κύπρος, Μάλτα, Λουξεμβούργο)". 
