"Κίνα και Ρωσία καταργούν το δολάριο
του Μωυσή Λιτση
ΜΟΣΧΑ και Πεκίνο αμφισβητούν τη μονοκρατορία του δολαρίου. Ο ρώσος πρωθυπουργός Βλαντιμίρ Πούτιν και ο κινέζος ομόλογός του Γουέν Ζιαμπάο υπέγραψαν πρόσφατα μία ιστορικής σημασίας συμφωνία στην Πετρούπολη: να καταργήσουν στις μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές το δολάριο και να το αντικαταστήσουν με τα εθνικά τους νομίσματα, το ρούβλι και το γουάν.
Η συμφωνία αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη επιθυμία της Ρωσίας να απεξαρτηθεί από την κυριαρχία του δολαρίου και ενισχύει τις επιδιώξεις Μόσχας και Πεκίνου για τη δημιουργία ενός νέου πολυμερούς διεθνούς νομισματικού συστήματος, που αντί για το δολάριο θα στηρίζεται σε ένα καλάθι νομισμάτων (δολάριο, ευρώ, στερλίνα και γεν), στο οποίο θα μετέχουν επίσης το ρούβλι και το γουάν. Επιπλέον αποσκοπεί στο να αυξήσει το διμερές εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών, μειώνοντας το συναλλαγματικό κόστος.
Η Ρωσία είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε συναλλαγματικά αποθέματα χώρα στον κόσμο, με 495,6 δισ. δολάρια. Το 47% των συναλλαγματικών της αποθεμάτων είναι σε δολάρια και το 41% σε ευρώ, από 50% και 40% αντίστοιχα που ήταν το μερίδιο των δύο αυτών νομισμάτων το 2006. Το υπόλοιπο 10% είναι σε αγγλική λίρα και το 2% σε γεν.
Η συμφωνία Ρωσίας-Κίνας δεν θεωρείται προς το παρόν άμεση απειλή στην παντοκρατορία του δολαρίου, είναι ωστόσο ενδεικτική της τάσης των αναδυόμενων οικονομιών να περιορίσουν τη χρήση του αμερικανικού νομίσματος. Το 2009 το συνολικό εμπόριο της Κίνας με τη Ρωσία (εξαγωγές-εισαγωγές) ανερχόταν σε λιγότερο από 2% των συνολικών διεθνών εμπορικών συναλλαγών. Για τη ρωσική πλευρά το εμπόριο με την Κίνα ανερχόταν σε 8% του διεθνούς εμπορίου της. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, το δολάριο εξακολουθεί να ανέρχεται στο 62% των συναλλαγματικών αποθεμάτων στον κόσμο έναντι 26% του κυριότερου ανταγωνιστή, του ευρώ.
Παρ' όλα αυτά η συμφωνία ενισχύει την επιδίωξη Ρωσίας και Κίνας, την οποία τελευταία φαίνεται να συμμερίζεται και η Βραζιλία, για αντικατάσταση του δολαρίου ως διεθνούς αποθεματικού νομίσματος. Για να μπορέσει ωστόσο το γουάν να έχει αξιώσεις να ενταχθεί σε ένα διεθνές νομισματικό σύστημα πρέπει να γίνει πλήρως μετατρέψιμο και η συμφωνία για συναλλαγές σε ρούβλι με την Κίνα ενισχύει τη «διεθνοποίηση» του κινεζικού νομίσματος.
Αμέση προτεραιότητα της συμφωνίας είναι η ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών Κίνας και Ρωσίας, αφού η χρήση του ρουβλίου και του γουάν θα μειώσει το συναλλαγματικό κόστος, καθώς στο παρελθόν το γουάν δεν ήταν ανταλλάξιμο στη Ρωσία και αντίστοιχα το ρούβλι στην Κίνα, και οι δύο χώρες συναλλάσσονταν σε δολάρια.
Οι δύο χώρες είχαν ξεκινήσει ήδη πειραματικά από το 2002 τη χρήση λογαριασμών ρουβλίων και γουάν στα σύνορα. Ενα χρόνο μετά οι δύο κεντρικές τράπεζες υπέγραφαν συμφωνία για συναλλαγές στα εθνικά νομίσματα, με αποτέλεσμα το εμπόριο στα ρωσο-κινεζικά σύνορα να έχει αυξηθεί κατά 900% μεταξύ 2003 και 2010.
Η Ρωσία είναι ο 13ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας, ενώ η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας μετά την Ε.Ε. Η Κίνα καλύπτει ωστόσο μόλις το 9,5% του ρωσικού εξωτερικού εμπορίου, ενώ η Ε.Ε. το 49,5%".
