" Βγαίνει από την ύφεση η Ισλανδία
Μετά από υποχώρηση του ΑΕΠ της έως και 11%.
Η ισλανδική οικονομία σημείωσε ανάπτυξη κατά 1,2% το τρίτο τρίμηνο αυτού του έτους και η ανάπτυξη αναμένεται να επιβεβαιωθεί το 2011. Η χώρα δείχνει έτσι να βγαίνει από την ύφεση που αποδόθηκε στους «νέους Βίκινγκ», δηλαδή τους διοικητές των τραπεζών Landsbanki, Glitnir και Kaupthing, οι οποίοι προκάλεσαν την κατάρρευση του ισλανδικού χρηματοπιστωτικού συστήματος τον Σεπτέμβριο του 2008.
Όπως συνέβη και με την Ιρλανδία, όπου οι τράπεζες επίσης είχαν προχωρήσει σε ακρότητες, η Ισλανδία είδε το ΑΕΠ της να υποχωρεί κατά 11% μέσα σε δύο χρόνια. Αυτό συνέβη όμως σε ένα πληθωριστικό περιβάλλον, που συνοδεύτηκε από υποτίμηση των δανείων της. Η Ιρλανδία, αντίθετα, υπόκειται στο αποπληθωριστικό καθεστώς της ευρωζώνης, που έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνεται το χρέος της.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ισλανδίας θα φτάσει το 2010 το 6,3%, για να μετατραπεί στη συνέχεια σε πλεόνασμα. Το έλλειμμα της Ιρλανδίας, αντίθετα, θα διαμορφωθεί φέτος στο 13% (32% με την ενίσχυση των τραπεζών) και δεν αναμένεται να βελτιωθεί το 2011. Η κρίση δεν έπληξε επίσης τις δύο χώρες με την ίδια ένταση. Η ανεργία στην Ιρλανδία έχει φτάσει το 14,1%, ενώ στην Ισλανδία σκαρφάλωσε στο 9,7%, για να πέσει στη συνέχεια στο 7,3%.
Οι Ισλανδοί ξεπέρασαν τα δύσκολα, εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο εξέφρασε την ικανοποίησή του για την ικανότητα της κυβέρνησης να προστατεύσει το «πολύτιμο βόρειο μοντέλο κοινωνικής προστασίας». Η ύφεση αποδείχθηκε λιγότερο βαθειά απ’ ό,τι αναμενόταν, τόνισε ο Μαρκ Φλάνιγκαν, επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ. Το χρέος θα φτάσει το 115% του ΑΕΠ, προτού μειωθεί στο 80% το 2015. Το χρέος της Ιρλανδίας, αντίθετα, θα συνεχίσει να αυξάνεται τα τρία επόμενα χρόνια, για να φτάσει το 120%.
Ο Όλαφουρ Γκρίμσον έτριξε τα δόντια στις Βρυξέλλες. «Στην Ισλανδία αφήσαμε τις τράπεζες να καταρρεύσουν», είπε o Ισλανδός πρόεδρος. «Άλλωστε επρόκειτο για ιδιωτικές επιχειρήσεις. Δεν τις ενισχύσαμε οικονομικά, αυτό δεν αποτελεί ευθύνη του Κράτους».
Θα πρέπει πάντως να δείχνουμε προσοχή όταν συγκρίνουμε τις ιρλανδικές και τις ισλανδικές τράπεζες, επισημαίνει η Daily Telegraph. Η Ισλανδία είναι μια μικρή χώρα, που θα μπορούσε να αρνηθεί να πληρώσει τα χρέη της χωρίς να προκαλέσει μια παγκόσμια κρίση. Η ιρλανδική οικονομία είναι δώδεκα φορές μεγαλύτερη. Οι τράπεζές της έχουν στενούς δεσμούς με τις τράπεζες της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου και της Βρετανίας, γεγονός που καθιστά αυτό το δίκτυο πολύ ευάλωτο.
Οι τράπεζες δεν αποτελούν όμως τη μοναδική εξήγηση. Σύμφωνα με τον Νομπελίστα Οικονομίας Πολ Κρούγκμαν, η Ισλανδία ορθοπόδησε πιο γρήγορα γιατί δεν έχει υιοθετήσει το ευρώ. «Υποτίμησε το νόμισμά της και επέβαλε έλεγχο των κεφαλαίων», έγραψε ο Κρούγκμαν. «Συνέβη τότε κάτι περίεργο: παρόλο που είχε βυθιστεί στη χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας της, δεν τιμωρήθηκε τόσο αυστηρά όσο άλλες χώρες». Δύο χρόνια αργότερα, η ισλανδική κορώνα έχει χάσει το 30% της αξίας της, αλλά τα εργοστάσια αλουμινίου λειτουργούν στο 100% για να ικανοποιήσουν την εξωτερική ζήτηση και τα τοπικά προϊόντα έχουν αντικαταστήσει τα εξωτικά λαχανικά και τις εισαγόμενες τομάτες θερμοκηπίου.
Η Ισλανδία ήλθε σε διαπραγμάτευση για τα χρέη της Icesave, της τράπεζας που χρεοκόπησε μαζί με δισεκατομμύρια ευρώ Βρετανών και Ολλανδών καταθετών. Και το επιτόκιο ύψους 5,5% που ζητούσαν στις αρχές του χρόνου οι δύο αυτές χώρες έπεσε στο 3,2%. Αντίθετα, ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας δέχθηκε να πληρώσει η χώρα του επιτόκιο 7% για τα νέα δάνεια από την ΕΕ και τη Βρετανία, με το επιχείρημα ότι η παραμονή στην ευρωζώνη προσφέρει μακροπρόθεσμα περισσότερα πλεονεκτήματα απ’ ό,τι η ανάπτυξη έξω από αυτήν.
Οι οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η επιστροφή της Ισλανδίας στην ανάπτυξη θα θεωρηθεί από τον πληθυσμό δικαίωση για τη σκληρή στάση που τήρησε η χώρα απέναντι στις ξένες κυβερνήσεις και την επενδυτική κοινότητα. Αντίθετα με το μήνυμα που στάλθηκε στους Ιρλανδούς ότι με το να μην πληρώσουν τα χρέη τους θα μετατραπούν στους παρίες του πλανήτη, η τιμωρία της Ισλανδίας δεν είναι τόσο αυστηρή και η κυβέρνηση θα μπορέσει να βγει ξανά στις αγορές σε μερικά χρόνια και να δανειστεί".
" Ρυθμίζει το υπόλοιπο του χρέους της η Αργεντινή
Η Αργεντινή προβαίνει σε μία νέα «νόμιμη ανταλλαγή (swap)» χρεογράφων, που αφορούν το ιδιωτικό χρέος της από το έτος 2001, σε μία νέα προσπάθεια διακανονισμού του συνολικού χρέους της με τους πιστωτές της, όπως έγινε και το '05 και το '10.
Τα έτη 2005, 2010 το Μπουένος Αϊρες διακανόνισε το 93% του ιδιωτικού του χρέους, που είχε «παραμεληθεί» όταν η λατινοαμερικανική χώρα πέρασε από το πολύ καταστροφικό γι’ αυτήν 2001, και το Μπουένος Αϊρες κήρυξε «στάση πληρωμών» για ένα ποσό ίσον με 100 δισ.δολάρια ΗΠΑ...
Όπως δήλωσε σήμερα ο υφυπουργός των Οικονομικών, Χέρμαν Λορεντσίνο, με τη νέα ρύθμιση θα διακανονιστεί ιδιωτικό χρέος 6,1 δισ.δολαρίων ΗΠΑ.
Το Μπουένος Αϊρες κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να ανταποκριθούν, μιλώντας μάλιστα για «τελευταία ευκαιρία». Σημειωτέον από την πλευρά τους τα «κεφάλαια αντιστάθμισης παντός κινδύνου» αναφερόμενα στα ιδιωτικά χρέη κρατών, που έχουν τα δικαιώματά τους, μιλούν για «τοκογλυφικά κεφάλαια»...
Ως παρατήρηση σημειώνω ότι, και στις δύο αναφερόμενες χώρες, η συνειδητοποίηση της κατάρρευση και η κάθαρση (όπως την μάθαμε στην Ελληνική Τραγωδία) είναι οι συνθήκες που τους επιτρέπουν να ανακτήσουν σωστό βηματισμό.
Για παράδειγμα, στην Ισλανδία, 15 μήνες μετά την συνειδητοποίηση (και την εξαγγελία) της κατάρρευσης, η εξεταστική επιτροπή που συνέστησε το Κοινοβούλιο από ανεξάρτητους ειδικούς έβγαλε πόρισμα 2.400 σελίδων, με το οποίο όχι μόνο καταλόγισε ευθύνες, αλλά και τις προσωποποίησε. Κατονομάζονται ο πρώην πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρντε, τρεις πρώην διοικητές της κεντρικής τράπεζας, υπουργοί, ενώ ποινικές ευθύνες καταλογίζονται σε στελέχη των τριών ιδιωτικών τραπεζών. Ήδη ο εισαγγελέας έβγαλε διεθνή εντάλματα σύλληψης, καθώς πολλά golden boys διέφυγαν στο εξωτερικό, κάνοντας μία μέρα πριν από την εκδήλωση της κρίσης τεράστιες αναλήψεις από τους λογαριασμούς τους. Τρεις συνελήφθησαν και κρατούνται. Η κυβέρνηση έκανε μηνύσεις και ζητάει πίσω τα κλεμμένα.
Η εξεταστική επιτροπή είχε στη διάθεσή της 80 υπαλλήλους, δικό της προϋπολογισμό και δικαίωμα να ζητήσει -ακόμη και να κατασχέσει- στοιχεία από κρατικές υπηρεσίες και ιδιώτες. Επίσης, ανεξάρτητη επιτροπή ετοιμάζει συστάσεις για να γίνουν μεταρρυθμίσεις ώστε να αποφευχθεί παρόμοια κρίση στο μέλλον. Στο πλαίσιο της διαφάνειας, αναρτήθηκε τον Απρίλιο στον ιστότοπο της Βουλής (http://sic.althingi.is/) το πλήρες κείμενο που η κυβέρνηση ονομάζει «Έκθεση της αλήθειας» και οι Ισλανδοί αποκαλούν «Μαύρο πόρισμα» καθώς και εκτεταμένη περίληψη στα αγγλικά. Κανείς, ούτε καν οι κατηγορούμενοι, δεν αμφισβήτησαν την αμεροληψία των συντακτών του πορίσματος.
Το βράδυ της ανακοίνωσης 45 ηθοποιοί συγκεντρώθηκαν στο Δημοτικό Θέατρο του Ρέικιαβικ και διάβασαν επί πέντε συνεχόμενα 24ωρα, σε μια κατάμεστη αίθουσα, ολόκληρη την έκθεση. Για τους περήφανους, πλην εξαπατημένους απογόνους των Βίκινγκς, ήταν μια ομαδική ψυχανάλυση, μια διαδικασία κάθαρσης.
Με το θέμα της ανάκτησης βηματισμού της Ισλανδίας και της Αργεντινής είχαμε αναφερθεί και σε προηγούμενα post (εδώ, εδώ και εδώ).
(*): από τον ορισμό του Αριστοτέλη για την Τραγωδία. Υστατος αποχαιρετισμός στην Ζακλίν Ντε Ρομιγί (Jacqueline de Romilly).
