" Πώς και πότε «κόπηκαν» οι καταθέσεις των νοικοκυριών...
Η απομείωση της αποταμίευσης –το ποσό δηλαδή που τα νοικοκυριά «βάζουν στην άκρη», είτε με τη μορφή καταθέσεων είτε με τη μορφή τοποθετήσεων σε κινητές αξίες– συμπίπτει με το χρόνο απελευθέρωσης της καταναλωτικής πίστης, που ξεκίνησε το 2000. Σύμφωνα με τα στοιχεία του διεθνούς οργανισμού η καθαρή αποταμίευση στη χώρα μας, βρέθηκε τη χρονιά εκείνη στο αρνητικό επίπεδο (-6%) και από τότε παραμένει αρνητική για όλες τις χρονιές μέχρι και το 2006. Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν το ελληνικό νοικοκυριό να αποταμιεύει λιγότερα σε σχέση και με το μέσο νοικοκυριό στην Αμερική, που αποταμιεύει έστω και ένα ελάχιστο ποσοστό από το εισόδημά του, της τάξης του 0,5%. Την υψηλότερη επίδοση στη σύγκριση του διεθνούς οργανισμού έχουν τα γαλλικά νοικοκυριά, με ποσοστό αποταμίευσης 12%, ενώ αμέσως μετά ακολουθούν τα γερμανικά νοικοκυριά με 10,6%.
Η επίδοση της Ελλάδας είναι η χειρότερη και για τον πρόσθετο λόγο ότι το αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης δεν αποτελεί ένα συγκυριακό φαινόμενο –όπως είναι η περίπτωση της Φινλανδίας– αλλά αποτελεί σταθερή οικονομική συμπεριφορά για όλη την τελευταία 6ετία. Η ανάλυση του ΟΟΣΑ μετράει το διαθέσιμο εισόδημα, όπως αυτό προκύπτει, αφού προηγουμένως αφαιρεθεί η τεκμαρτή δαπάνη που θα πλήρωνε κάποιος για ενοίκιο και αφού επίσης αφαιρεθεί και το ποσό της απόσβεσης του ακινήτου κάθε χρόνο.
Ανεξάρτητα πάντως από τον τρόπο που υπολογίζει κανείς το διαθέσιμο εισόδημα, το χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης των Ελλήνων επιβεβαιώνεται από όλες τις σχετικές μετρήσεις, ανατρέποντας τα στοιχεία που προκύπτουν από την αύξηση των καταθέσεων από τα 95,5 δισ. ευρώ το 2003, στα 158,3 δισ. ευρώ το 2007. Τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας δείχνουν ότι το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, διαμορφώθηκε το 2007, μόλις στο 1,9% οριακά υψηλότερο από το 1,2% του προηγούμενου χρόνου. Το 2007 το ποσοστό της αποταμίευσης των ελληνικών νοικοκυριών ως ποσοστό του ΑΕΠ, διαμορφώθηκε στο 1,4% έναντι 0,9% το 2006, ενώ από το σύνολο των 165 δισ. ευρώ, που ήταν το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών το 2007, οι τοποθετήσεις σε καταθέσεις ή κινητές αξίες, ήταν μόλις 3,1 δισ. ευρώ (έναντι 154 δισ. ευρώ και 1,8 δισ. ευρώ το 2006). Θα πρέπε να σημειωθεί ότι η μέτρηση του ποσοστού της αποταμίευσης σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα, αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες, αφού συνεκτιμά και την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία όπως είναι γνωστό, βαίνει αυξανόμενη τα τελευταία χρόνια και από 103,1 δισ. ευρώ το 2000, εκτινάχθηκε στα 168 δισ. ευρώ το 2007.
Η τάση των Ελλήνων να αποταμιεύουν λίγα σε σχέση με το Ακαθάριστο Εθνικό Προίον, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Κομισιόν, δεν εξαντλείται μόνο στα ελληνικά νοικοκυριά. Αφορά το επίπεδο αποταμίευσης συνολικά του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή, και των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2007 και με βάση τα αναθεωρημένα μεγέθη του ΑΕΠ, το ποσοστό αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε στο 11,7%, έναντι 12,6% το 2006. Η αλλαγή της οικονομικής συμπεριφοράς που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια με επίκεντρο τα ελληνικά νοικοκυριά και λιγότερο τις ελληνικές επιχειρήσεις, αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι μία μόλις δεκαετία πριν, δηλαδή μεταξύ 1991-2000, το αντίστοιχο ποσοστό αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα ήταν στο 22% και από τότε βαίνει σταθερά μειούμενο. Το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες της Ευρωζώνης ήταν στο τέλος του 2007, στο 19,4%, ενώ το ποσοστό αποταμίευσης του ιδιωτικού τομέα στην Ευρώπη των «27» διαμορφώθηκε την ίδια περίοδο στο 18,4%".
Για το ίδιο θέμα και το επόμενο άρθρο:
" Μεγάλη μείωση στις καταθέσεις τον Ιούνιο
Ευγενια Tζωρτζη
Νέο ισχυρό πλήγμα υπέστησαν οι καταθέσεις των ελληνικών νοικοκυριών τον Ιούνιο, υποχωρώντας κατά 4,5 δισ. ευρώ σε σχέση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα, ενώ συνολικά από το σύστημα μέσα σε ένα μόλις μήνα έφυγαν κεφάλαια ύψους 5,8 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα των συνολικών καταθέσεων τόσο από κατοίκους του εσωτερικού όσο και από κατοίκους του εξωτερικού, προσγειώθηκαν στο τέλος Ιουνίου στα 242,4 δισ. ευρώ, καταγράφοντας απώλειες της τάξης του 2,3% σε σχέση με τον Μάιο. Η εκροή κεφαλαίων από το τραπεζικό σύστημα από τον περασμένο Δεκέμβριο φθάνει το 11,8% και μεταφράζεται σε εκροές ύψους 28,9 δισ. ευρώ, ενώ νέα μείωση εκτιμάται ότι καταγράφηκε τον Ιούλιο, εντείνοντας την πίεση ρευστότητας για το τραπεζικό σύστημα.
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για τον Ιούνιο, που δημοσιεύθηκαν χθες, οι απώλειες προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη μείωση των καταθέσεων των ελληνικών νοικοκυριών. Τα υπόλοιπα που διατηρούν στις τράπεζες είτε με τη μορφή λογαριασμών ταμιευτηρίου είτε με τη μορφή προθεσμιακών καταθέσεων μειώθηκαν στο τέλος Ιουνίου στα 179 δισ. ευρώ από 183,5 δισ. ευρώ τον Μάιο και 196,8 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο.
Η εξέλιξη αποδίδεται στη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, αλλά και στη φημολογία που καλλιεργήθηκε το πρώτο εξάμηνο περί πτώχευσης της χώρας, τροφοδοτώντας κινήσεις απόσυρσης των καταθέσεων και μεταφοράς κεφαλαίων σε θυρίδες. Η απώλεια εισοδήματος, όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, οδηγεί σε πτώση τα υπόλοιπα των λογαριασμών ταμιευτηρίου, καθώς μεγάλος αριθμός νοικοκυριών «τρώνε από τα έτοιμα».
Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος δείχνουν ανακοπή της τάσης μείωσης των υπολοίπων, το ύψος των οποίων διαμορφώθηκε στο τέλος Ιουνίου στα 37,5 δισ. ευρώ έναντι 36,3 δισ. ευρώ τον Μάιο. Σε κάθε περίπτωση η μείωση των καταθέσεων από τις εγχώριες επιχειρήσεις σε σχέση με το τέλος του 2009 αγγίζει το 8,7%, καθώς τα υπόλοιπα μειώθηκαν από 41,1 δισ. ευρώ σε 37,5 δισ. ευρώ. Συνολικά οι τοποθετήσεις τόσο των ελληνικών νοικοκυριών όσο και των ελληνικών επιχειρήσεων μειώθηκαν τον Ιούνιο στα 216,5 δισ. ευρώ έναντι 219,8 δισ. ευρώ τον Μάιο και 237,9 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο.
Το σύνολο των καταθέσεων, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, διαμορφώθηκε στο τέλος Ιουνίου στα 292,9 δισ. ευρώ, αλλά σε αυτό περιλαμβάνονται τόσο οι τιτλοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών ύψους 38,6 δισ. ευρώ όσο και οι καταθέσεις της γενικής κυβέρνησης, ύψους 11,7 δισ. ευρώ, χωρίς τον συνυπολογισμό των οποίων τα υπόλοιπα των καταθέσεων περιορίζονται στα 242,4 δισ. ευρώ. Μειωμένες κατά 2,7 δισ. ευρώ είναι οι καταθέσεις των μη κατοίκων της Ζώνης του Ευρώ, που διαμορφώθηκαν στα 24 δισ. ευρώ έναντι 26,8 δισ. ευρώ τον Μάιο και 31,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2009. Η συρρίκνωση των καταθέσεων δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα μειωμένης ρευστότητας, που συμπαρασύρει και στη μείωση των χρηματοδοτήσεων που χορηγεί το τραπεζικό σύστημα και η οποία αναμένεται ότι θα ενταθεί τους προσεχείς μήνες".
