" Το τρίπτυχο της «συνταγής» για τη σωτηρία του ΟΣΕ
Αλεξανδρα Kασσιμη
Διαγραφή όλων των χρεών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς τον ΟΣΕ και τον ΕΔΙΣΥ, αλλά και των χρεών του ΟΣΕ προς το Δημόσιο, προβλέπει το σχέδιο νόμου «Αναδιάρθρωση, Εξυγίανση και Ανάπτυξη του Ομίλου ΟΣΕ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ». Παράλληλα, το κράτος αναλαμβάνει όλα τα χρέη του ΟΣΕ απέναντι σε τρίτους, τα οποία εκτιμώνται σε μερικά δισεκατομμύρια ευρώ. Την ίδια στιγμή το σχέδιο εξυγίανσης του πιο ελλειμματικού οργανισμού του Δημοσίου προβλέπει μείωση προσωπικού, αύξηση τιμής εισιτηρίων, περικοπή ζημιογόνων δρομολογίων, είσοδο ιδιωτών στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ και επεκτάσεις του προαστιακού. Στόχος είναι το νοικοκύρεμα των οικονομικών καθώς οι συσσωρευμένες ζημίες ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ. Μετά το εγχείρημα της απελευθέρωσης των οδικών εμπορευματικών μεταφορών, η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών καλείται να διαχειριστεί το θέμα των ελληνικών σιδηροδρόμων, με τον μηχανισμό στήριξης να διαμηνύει ότι σε περίπτωση που η ΤΡΑΙΝΟΣΕ δεν δείξει σημάδια κερδοφορίας έως τον Μάρτιο του 2011, το λουκέτο αποτελεί μονόδρομο. Ο ίδιος ο υπουργός Υποδομών Δ. Ρέππας έχει τονίσει από την πλευρά του ότι δεν πρόκειται να δεχτεί καμία απόλυση εργαζομένου στον ΟΣΕ.
Αναλυτικά, το σχέδιο για την εξυγίανση του ΟΣΕ κάνει λόγο για απαλλαγή του οργανισμού από τα χρέη του, μεγάλο μέρος των οποίων θα επωμιστεί το Δημόσιο. Σε αντάλλαγμα της διαγραφής, πρόκειται να μεταβιβαστεί όλη η ακίνητη περιουσία του στο Δημόσιο, με εξαίρεση τη σιδηροδρομική υποδομή. Η είσοδος ιδιωτών σε ποσοστό 49% και η εκχώρηση του μάνατζμεντ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προκρίθηκαν ως οι μοναδικές λύσεις για την επιβίωση της εταιρείας που από την πρώτη ημέρα λειτουργίας γεννούσε ζημίες.
Οσον αφορά το τεράστιο κεφάλαιο του ανθρώπινου δυναμικού του ΟΣΕ, ο υπουργός Υποδομών έχει επανειλημμένως τονίσει ότι θα εκπονηθεί πλήρες σχέδιο μετακινήσεων προσωπικού σε τμήματα όπου παρατηρούνται ελλείψεις. Η διαχείριση του προσωπικού ανατίθεται στη μητρική εταιρεία (ΟΣΕ) η οποία θα αναλάβει την πρακτική ενίσχυση τομέων που εμφανίζουν ανάγκες.
Την ίδια στιγμή ο σχεδιασμός προβλέπει τη μείωση του προσωπικού κατά το ήμισυ, με όχημα και σε αυτή την περίπτωση τις μετατάξεις σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου. Βέβαια, ακόμη και το ενδεχόμενο μετατάξεων υπαλλήλων σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου εγείρει έντονες αντιδράσεις στους κόλπους των εργαζομένων. Αναλυτικά, στόχος είναι η μείωση του αριθμού των εργαζομένων σε όλες συνολικά τις εταιρείες του ΟΣΕ κατά 3.250 άτομα από περίπου 6.100 που είναι σήμερα. Το αισιόδοξο σενάριο που μελετά το υπουργείο Υποδομών κάνει λόγο για αποχώρηση περίπου 1.500 ατόμων έως τις αρχές του 2011 μέσω κανονικής συνταξιοδότησης, ενώ περίπου 300-500 άτομα θα ακολουθούν τον ίδιο δρόμο κάθε χρόνο, χωρίς φυσικά να αντικαθίστανται. Υπολογίζεται επίσης ότι στη συνέχεια θα πρέπει να μεταταγούν περίπου 1.000 άτομα τα οποία θα κληθούν να αποχαιρετίσουν τους κόλπους του ΟΣΕ και να τοποθετηθούν σε υπηρεσίες του Δημοσίου που παρουσιάζουν ελλείψεις προσωπικού. Επίσης, οι σημαντικές περικοπές στις δευτερεύουσες απολαβές των εργαζομένων θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένες.
Στο σχετικό νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης η κατάργηση από 1/1/2011 ατελειών και μειωμένων εισιτηρίων αλλά και κάθε είδους τιμολογιακών υποχρεώσεων που επέβαλε το Δημόσιο έως σήμερα στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Ζημιογόνα δρομολόγια θεωρούνται παρελθόν για τον ΟΣΕ, παρά το γεγονός ότι αποτελούν την πλειονότητα του δικτύου, με εξαίρεση τον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη που εμφανίζει ικανοποιητικές πληρότητες. Προβλέπεται επίσης η προκήρυξη διαγωνισμών για την ανάληψη δρομολογίων υπό καθεστώς επιδότησης".
Περί του ιδίου θέματος (με εντελώς διαφορετική άποψη) γράφει η κ. Λώρη Κέζα στο "Βήμα":
"Βρέθηκε ο τρόπος για να γίνει κερδοφόρος ο σιδηρόδρομος. Τα χρέη προς το Δημόσιο διαγράφονται, τα χρέη προς τρίτους τα αναλαμβάνει το κράτος (...) Ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας θα δοθεί δώρο σαν να ήταν τρενάκι της Μarklin, οπότε είναι κρίσιμο το πακετάρισμα. Ο τυχερός που θα οικειοποιηθεί το εθνικό δίκτυο πρέπει να είναι βέβαιος ότι τα βαγόνια και οι ράγες θα του φέρουν χαρά και μηδέν άγχος. Οι επενδυτές θα παίξουν με τις μεταφορές εκ του ασφαλούς. Θα βρουν έτοιμες τις υποδομές, θα βρουν αραιωμένο το προσωπικό, θα βρουν καθαρά τα ταμεία. Οι επενδυτές θα αποφασίσουν όσα αποφασίζει ένα ανήλικο για τις μινιατούρες του, ήτοι θα αναλάβουν το μάνατζμεντ.
Η ιστορία του ΟΣΕ θυμίζει όλες τις ιστορίες ιδιωτικοποίησης στην Ελλάδα. Ο σιδηρόδρομος λεηλατήθηκε, απαξιώθηκε, τίγκαρε από υπαλλήλους και δημιούργησε ένα αξιοθαύμαστο έλλειμμα. Τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ δεν τα συσσωρεύει όποιος κι όποιος. (...) Μόλις δημιουργηθούν οι βάσεις για την κερδοφορία θα προσκληθούν ιδιώτες, για να καρπωθούν όλα τα καλά της εξυγίανσης. Τα επιχειρήματα μιας τέτοιας πολιτικής απόφασης αντλούνται από το μανιφέστο του πρόχειρου φιλελευθερισμού: το κράτος θα εισπράξει ζεστό χρήμα, θα ευνοηθεί η ανάπτυξη και θα σταλεί μήνυμα στις αγορές.
Εν τω μεταξύ θα χαλαρώσουν και οι δανειστές. Πέρα από τα χρέη το ελληνικό κράτος αναλαμβάνει τη μισθοδοσία 2.500 ατόμων που πλεονάζουν στον σιδηρόδρομο. Θα τα πληρώνει είτε βγουν στη σύνταξη είτε πάρουν μετάταξη σε κάποια άσχετη υπηρεσία. Επίσης θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει την ακίνητη περιουσία του Οργανισμού. Βραχυπρόθεσμα θα εισπράξει κεφάλαιο που θα πάει απευθείας στις αποπληρωμές των δανείων. Μακροπρόθεσμα θα έχει οικονομικές υποχρεώσεις, χωρίς ακίνητα, χωρίς ρευστό, χωρίς τρένα και χωρίς δυνατότητα πολιτικών επιλογών στις μεταφορές. Είναι προφανές ότι ο ιδιώτης θα βλέπει στους συρμούς μόνο τα απόλυτα κέρδη. Θα αυξήσει όσο θέλει τα εισιτήρια, θα περικόψει όσα δρομολόγια δεν γεμίζουν τις τσέπες του. Ο ιδιώτης έχει κάθε δικαίωμα να απομονώσει ακόμη περισσότερο τις ακριτικές περιοχές. Ο ιδιώτης έχει κάθε δικαίωμα να καταργήσει τις αποφάσεις ενός κράτους πρόνοιας, όπως τα φοιτητικά εισιτήρια και τις εκπτώσεις πολυτέκνων. (στόχος του Υπουργείου είναι ) να καταστήσει κερδοφόρο τον ΟΣΕ. Αυτό θα το πετύχει αφού το δώρο παραχωρείται σε συνθήκες μονοπωλίου.
Το ερώτημα είναι πού θα πάνε αυτά τα κέρδη.
.
Γιατί ενόσω το ελληνικό κράτος θα πληρώνει τις παλιές αμαρτίες, η νέα εταιρεία, ανάλαφρη κι ωραία, θα κάνει με τα κέρδη ό,τι τραβάει η όρεξή της. Δεν έχει καμία υποχρέωση να ξαναρίξει τα κεφάλαια στην ελληνική αγορά, δεν έχει καμία υποχρέωση να αξιοποιήσει ένα μέρος των εισπράξεων σε ανοησίες όπως η υγεία και η εκπαίδευση. Τα κέρδη μπορούν κάλλιστα να επενδυθούν σε μια ξένη αγορά.
Υπάρχει στον κόσμο ένα υπόδειγμα ιδιωτικοποίησης σιδηροδρόμων που ωφέλησε τους επιβάτες και το κράτος; Σίγουρα δεν είναι η Αγγλία. Εκεί πράγματι επετεύχθη ο πλουτισμός των ιδιωτών, μαζί όμως σημειώθηκε ρεκόρ εκτροχιασμών, ρεκόρ καθυστερήσεων στα δρομολόγια και μια γενική υποβάθμιση των υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο δεν υπάρχει πειστικό επιχείρημα για την αναγκαιότητα του εγχειρήματος. Ο ξεκαθαρισμένος ΟΣΕ θα μπορούσε να παραμείνει δημόσιος και αντί για άρπαγες διοικητές να διοριστούν οι άξιοι μάνατζερ του ιδιωτικού τομέα".
Μόνο μια παρατήρηση: καλό είναι να έχουμε υπ' όψιν πώς χρησιμοποιήθηκαν τα χρήματα των αποκρατικοποιήσεων. Θα περιμέναμε να είχαν κατευθυνθεί είτε στην αποπληρωμή του δημοσίου χρέους, είτε σε επενδύσεις. Λάθος. Τί έγιναν τα χρήματα; Δόθηκαν σε επιδοτήσεις, ενισχύσεις και πληρωμή φόρου εισοδήματος και προστίμων του Δημοσίου(!!!). τα χρήματα από τις ιδιωτικοποιήσεις-αποκρατικοποιήσεις τοποθετούνται σε ειδικούς λογαριασμούς (οι οποίοι είναι εκτός προϋπολογισμού) και από εκεί πραγματοποιούνται (εκτός προϋπολογισμού και εκτός κοινοβουλευτικού ελέγχου) δαπάνες. Κοινώς, δαπάνες χωρίς ανάλυση κόστους / οφέλους (cost/benefit), δαπάνες που δεν είχαν ενταχθεί στον προϋπολογισμό, δαπάνες αδιαφανείς.
Συγκεκριμένα, από το 2004 μέχρι και τις 30 Οκτωβρίου 2009 τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις ανήλθαν σε 9,257 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό πληρώθηκαν ποσά που έφθασαν στο ίδιο διάστημα στα 9,198 δισ. ευρώ. Στον ειδικό λογαριασμό των αποκρατικοποιήσεων υπάρχει υπόλοιπο μόλις 544 εκατ. ευρώ.
Το 2009 τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις ανήλθαν στα 770 εκατ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 299,82 εκατ. ευρώ (περίπου το 40% των εσόδων) αφορούν σε πληρωμές συμβούλων για αποκρατικοποιήσεις, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ΟΔΔΥ, ΛΑΡΚΟ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Ελληνικού Φεστιβάλ, ΕΛΤΑ, ΕΤΕ, ΟΔΙΕ πρόστιμο τελών χαρτοσήμου από ΔΕΚΑ, φόρου εισοδήματος ΔΕΚΑ, καταβολή μετοχικού κεφαλαίου Trans Balkan Pipeline, ΟΕΜΑ ΒΟΛΟΣ 2013, ΔΗΜΟΣ, ΑΓΡΟ-ΚΤΗΜΑ, πληρωμές μισθωμάτων αεροσκαφών Ο.Α., έξοδα Διαιτητικού Δικαστηρίου για αγωγή ΔΑΑ κατά ελληνικού Δημοσίου και αμοιβές μελών ΔΕΚΑ.
Αναλυτικά, το ποσό των 299,82 εκ. ευρώ του 2009 διαμοιράστηκε ως εξής:
* Υποχρεώσεις αποκρατικοποιήσεων - πληρωμές συμβούλων κ.λπ.: 21.112.288,92 ευρώ.
* Καταβολή προστίμου τελών χαρτοσήμου από ΔΕΚΑ χρ. 1999: 2.028.354,96 ευρώ.
* Καταβολή φόρου εισοδήματος χρ. 2008 από ΔΕΚΑ: 72.864.784,33 ευρώ.
* Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ΟΔΔΥ Α.Ε.: 3.000.000 ευρώ.
* Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ΛΑΡΚΟ: 45.225.000 ευρώ.
* Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ΤΡΑΙΝΟΣΕ: 60.000.000 ευρώ.
* Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Ελληνικού Φεστιβάλ Α.Ε.: 4.980.000 ευρώ.
* Καταβολή μετοχικού κεφαλαίου Trans Βalkan Pipeline: 95.943,32 ευρώ.
* Καταβολή μετοχικού κεφαλαίου ΟΕΜΑ ΒΟΛΟΣ 2013: 480.000 ευρώ.
* Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ΕΛΤΑ: 3.760.188,76 ευρώ.
* Καταβολή μετοχικού κεφαλαίου «ΔΗΜΟΣ Α.Ε.»: 350.000 ευρώ.
* Καταβολή μετοχικού κεφαλαίου ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ: 450.000 ευρώ.
* Συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΤΕ: 33.091.948,30 ευρώ.
* Έναντι μετοχικής αύξησης ΟΔΙΕ: 1.500.000 ευρώ.
* Αγορά 1.478 μετοχών ΤτΕ (κλασματικά δικαιώματα): 66.581,98 ευρώ.
* Πληρωμές για μισθώματα αεροσκαφών Ο.Α.: 50.047.000 ευρώ.
* Καταβολές τέλους Επιτροπής Ανταγωνισμού, ΦΣΚ και συνδρομές ΕΒΕΑ για τις 3 νέες εταιρείες της Ο.Α. (αφορά αρχική καταβολή καθώς τα ποσά αυτά επιστράφηκαν στη συνέχεια και εμφανίζονται στα έσοδα του λογαριασμού): 606.760 ευρώ.
* Καταβολή εξόδων Διαιτητικού Δικαστηρίου για την υπόθεση της αγωγής του ΔΑΑ κατά του Ελληνικού Δημοσίου: 75.394,21 ευρώ.
* Μεταφορά σε Alpha Bank και ΕΤΕ από ΔΕΚΑ: 50.000 ευρώ.
* Αμοιβές Δ.Σ. ΔΕΚΑ 10 μηνών: 44.528,63 ευρώ.
Το 2008 τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις έφθασαν τα 1,047 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες που έγιναν από τον λογαριασμό αποκρατικοποιήσεων ήταν υψηλότερες και έφθασαν τα 1.087 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό πληρώθηκε το πρόστιμο της ΔΕΚΑ ύψους 299 εκατ. ευρώ.
Πιστεύω ότι δεν χρειάζονται επιπλέον σχόλια.
