Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2010

Ισορροπίες, ισχύς, Κίνα, ΗΠΑ

Γράφει στην "Καθημερινή" η κ. Ζέζα Ζήκου:

" Η σινομανία άλωσε το ΔΝΤ... ή εξασθενεί η επιρροή της Ουάσιγκτον;

Η ελίτ των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών των χωρών–μελών του ΔΝΤ, ύστερα από πιέσεις της κυβέρνησης Ομπάμα, συζήτησε κεκλεισμένων των θυρών μια συντονισμένη δράση που θα αμβλύνει τις συνέπειες της πολιτικής του Πεκίνου στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος απομονώθηκε, δεν βρήκε συμμάχους, με κορυφαία αποτυχία να μην περάσει ούτε μία λέξη διπλωματικής καταδίκης της Κίνας στο επίσημο ανακοινωθέν του ΔΝΤ. Ο Ντομινίκ Στρος-Καν πέτυχε να παραπέμψει το μείζον αυτό πρόβλημα στη σύνοδο κορυφής του G20 στη Νότιο Κορέα τον ερχόμενο μήνα.

Οι φήμες ότι ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, και οι λοιποί Αμερικανοί ιθύνοντες της Ουάσιγκτον προθυμοποιήθηκαν να κάνουν χαρακίρι για την αποτυχία τους, δεν επαληθεύτηκαν.

Εξαιρετικά σπουδαίο παραμένει το γεγονός ότι και η Αμερική του Ομπάμα έχει απαλλάξει μέχρι τώρα την Κίνα από την κατηγορία ότι «χειραγωγεί» την ισοτιμία του νομίσματός της έναντι του δολαρίου. Και αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια. Τώρα είναι αργά για δάκρυα από τον Ομπάμα, ενόψει της κρίσιμης αναμέτρησης για τις επικείμενες εκλογές του Κογκρέσου στις 2 Νοεμβρίου. Η απόφαση του Ομπάμα από τότε που εξελέγη στο προεδρικό αξίωμα των ΗΠΑ, πριν από δύο σχεδόν χρόνια, να αγνοήσει το ισχυρό λόμπι της αμερικανικής βιομηχανίας και των συνδικάτων που ζητούν «σκληρή γραμμή» κατά του Πεκίνου στο κρίσιμο θέμα της συναλλαγματικής πολιτικής και να αθωώσει το Πεκίνο, ξεχνώντας τις προεκλογικές υποσχέσεις του, επικρίνεται έντονα. Ακροβατώντας πίσω από τις ανισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας όπου κρύβονται τα διαρθρωτικά προβλήματα των συναλλαγματικών αποθεμάτων, η σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου συνέπεσε με μια περίοδο αυξανόμενης ανησυχίας για τον πόλεμο των νομισμάτων. Το βασικό ερώτημα είναι το εξής: Για πόσο ακόμη μπορεί η παγκόσμια οικονομία να υπομείνει τα υπέρογκα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ ή το αυξανόμενο εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας; Αυτές οι ανισορροπίες δεν δύναται να διαιωνιστούν. Τα καλά νέα είναι πως επικρατεί μια κοινή συναίνεση για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Τα κακά νέα είναι ότι ουδείς θέλει να δυσαρεστήσει την Κίνα. Οι ΗΠΑ στρέφουν την προσοχή στην Κίνα με την υποτιμημένη ισοτιμία της, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος κάνει λόγο για το τεράστιο δημοσιονομικό και εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ.

Τίποτα δεν μπορεί να θεραπεύσει αυτές τις παγκόσμιες ανισορροπίες, εάν οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίσουν πρώτα απ’ όλα τα δικά τους προβλήματα. Κανένας δεν προτείνει την αύξηση των αποταμιεύσεων εκ μέρους των επιχειρήσεων και κανένα πολιτικό κόμμα δεν κατάφερε να πείσει τα νοικοκυριά να μη δανείζονται. Μάλιστα, το κόστος που επωμίζεται η κυβέρνηση από την απώλεια κρατικών εσόδων είναι μεγαλύτερο από την αύξηση των αποταμιεύσεων εκ μέρους των νοικοκυριών, σύμφωνα με την πλειονότητα των εκτιμήσεων. Η κοινή λογική υπαγορεύει μία μόνον εναλλακτική. Τη μείωση του δημοσίου ελλείμματος.

Η ιδανικότερη φόρμουλα για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο είναι η μείωση των κρατικών δαπανών με μια παράλληλη αύξηση των φόρων στα στρώματα υψηλού εισοδήματος και τη μείωση στα στρώματα με χαμηλότερα εισοδήματα. Αυτός ο συνδυασμός φορολογίας και κρατικών δαπανών θα διατηρούσε σε εγρήγορση την αμερικανική οικονομία και θα περιόριζε την ελλειμματική θέση της.

Οι ΗΠΑ διατηρούν το δικαίωμα άσκησης βέτο, κάτι που δεν ενθαρρύνει το ΔΝΤ να κάνει υποδείξεις οικονομικής πολιτικής στην αμερικανική κυβέρνηση. Κάτω από τις παρούσες ανισορροπίες κρύβονται διαρθρωτικά προβλήματα του παγκόσμιου συστήματος συναλλαγματικών αποθεμάτων. Ο Κέινς είχε επισημάνει αυτά τα προβλήματα περίπου προ μιας 70ετίας. Οι ιδέες για το πώς θα έπρεπε να αναδιαμορφωθεί το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα –με τη δημιουργία ενός νέου συστήματος συναλλαγματικών αποθεμάτων που θα βασίζεται σε ένα νέο παγκόσμιο νόμισμα– μπορούν να προσαρμοστούν στη σύγχρονη οικονομία με λίγη προσπάθεια. Μέχρι, όμως, να θεραπευτούν αυτές οι διαρθρωτικές ανισορροπίες, ο κόσμος θα ακροβατεί σε αυτές τις ανισορροπίες που απειλούν τη χρηματοοικονομική και οικονομική ευρωστία όλων".