"Ψάχνουμε 225 δισ. σε πέντε χρόνια για τόκους και ανανέωση ομολόγων που λήγουν- Πάνω από 150% του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος το 2011
Γιώργος Παπαϊωάννου
Πέρα από κάθε πρόβλεψη θα διαμορφωθεί εφέτος αλλά και τα επόμενα χρόνια το δημόσιο χρέος προκαλώντας ερωτήματα για τις δυνατότητες αποπληρωμής του. Τη στιγμή που η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα για τη μείωση του ελλείμματος, η εξέλιξη του χρέους εξακολουθεί να προβληματίζει σοβαρά.
Και τούτο διότι το χρέος το 2011 θα ξεπεράσει το 150% του ΑΕΠ, που σημαίνει ότι μόνο για την εξυπηρέτησή του, δηλαδή μόνο για πληρωμές τόκων, θα πρέπει να καταβάλλουμε περίπου το 7% του ΑΕΠ κάθε χρόνο. Επιπλέον, τα επόμενα πέντε χρόνια θα κληθούμε να καταβάλουμε για τόκους και λήξεις ομολόγων συνολικά 225 δισ. ευρώ, δηλαδή όσα παράγει η χώρα σε ένα έτος.
Και αυτά χωρίς να υπολογίζεται η αποπληρωμή της βοήθειας που χορήγησε και θα μας χορηγήσει η τρόικα. Ειδικότερα την τριετία 2013-2015 η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει τα τριετή δάνεια που πήρε και θα πάρει από το ΔΝΤ και την ΕΕ συνολικού ύψους 110 δισ. ευρώ τα έτη 2010, 2011 και 2012 αντιστοίχως.
Αυτό σημαίνει ότι για την αναχρηματοδότηση των δανείων που λήγουν και των τόκων που πρέπει να καταβληθούν θα πρέπει να δανειζόμαστε 75-90 δισ. ευρώ κάθε χρόνο. Το ποσό θεωρείται υπέρογκο. «Είναι σχεδόν αδύνατον για την Ελλάδα,που σήμερα βρίσκεται εκτός αγορών, να μπορέσει σε δύο χρόνια να σηκώνει από τις αγορές ποσά της τάξεως των 80 δισ. ευρώ τον χρόνο ή το ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας» αναφέρει ανώτατο τραπεζικό στέλεχος.
Οπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, «η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων της τρόικας είναι αναπόφευκτη». Και τούτο διότι τα δάνεια είναι τριετή, που σημαίνει ότι το 2013 θα πρέπει να επιστρέψουμε 38 δισ. ευρώ που υπολογίζεται να δανειστούμε εφέτος, το 2014 θα πρέπει να αποπληρώσουμε 40 δισ. ευρώ που θα δανειστούμε του χρόνου και το 2015 τα υπόλοιπα 32 δισ. που θα δανειστούμε το 2012.
Για την κυβέρνηση πάντως προτεραιότητα αποτελεί η επιστροφή στις αγορές, πράγμα που προϋποθέτει τη μείωση του ελλείμματος και την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. «Δεν είναι της παρούσης η όποια συζήτηση για επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων της τρόικας διότι τώρα βρισκόμαστε εκτός αγοράς» είναι η απάντηση στελεχών του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) σε σχετική ερώτηση. Είναι προφανές ότι η όποια κουβέντα επαναδιαπραγμάτευσης με τους πιστωτές της χώρας για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του χρέους μπορεί να γίνει μόνο αν η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να δανειστεί από τις αγορές.
Βεβαίως, και κοινοτικοί παράγοντες έχουν αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο μεταφοράς στο απώτερο μέλλον του χρόνου αποπληρωμής των 110 δισ. ευρώ κάνοντας λόγο περί «μονιμότερου χαρακτήρα του μηχανισμού στήριξης» .
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού, το χρέος στο τέλος του 2010 εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 340,4 δισ. ευρώ ή 144,3% του ΑΕΠ έναντι 298,5 δισ. ευρώ ή 125,7% του ΑΕΠ το 2009. Το 2011 το ύψος του χρέους προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 360,1 δισ. ευρώ ή 155,1% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι ο υπουργός Οικονομικών έχει δεσμεύσει στον προϋπολογισμό το 6,8% του ΑΕΠ για την πληρωμή τόκων.
Πρόκειται για ένα τεράστιο κονδύλι που αντιστοιχεί σε 15,8 δισ. ευρώ και το οποίο θα είναι αυξημένο κατά 1% του ΑΕΠ ή 2,6 δισ. ευρώ σε σχέση με εφέτος. Και το κονδύλι αυτό θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια που οι υποχρεώσεις θα είναι αυξημένες. «Είναι πολύ δύσκολο να βγει ένας προϋπολογισμός με ετήσιες δαπάνες για τόκους της τάξεως του 7%8% του ΑΕΠ» αναφέρει τραπεζίτης, ο οποίος επισημαίνει ότι «θα χρειαστεί περαιτέρω μείωση των δημοσίων δαπανών για την πληρωμή των τόκων». Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από μερικά χρόνια, το 2006, οι δαπάνες για τόκους ήταν ύψους 9,5 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσαν στο 4,5% του ΑΕΠ.
Η διόγκωση του χρέους το 2010 οφείλεται στην έκδοση ομολόγων για την εξόφληση υποχρεώσεων προς τα νοσοκομεία για την περίοδο 2007-2009 ύψους 5,3 δισ. ευρώ, στην κατάπτωση εγγυήσεων ύψους 5 δισ. ευρώ και στη μερική χρηματοδότηση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τη στήριξη των τραπεζών και των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Αναμένεται μάλιστα να επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο από τις συσσωρευμένες ζημιές του ΟΣΕ, την περαιτέρω κατάπτωση εγγυήσεων του Δημοσίου για δάνεια σε ΔΕΚΟ και τον υπολογισμό των swaps της Goldman Sachs.
Σε κάθε περίπτωση το κλειδί για τη διαχείριση του δημοσίου χρέους θα είναι ο ρυθμός ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Σε πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ επισημαίνεται ότι μείωση της τάξεως του 1% στον ρυθμό ανάπτυξης της χώρας μπορεί να ανεβάσει το χρέος ως και το 166% του ΑΕΠ ως το 2020, ενώ είναι πιθανόν το χρέος να διαμορφωθεί στο 149% του ΑΕΠ το 2013 και να υποχωρήσει σταδιακά στο 120% το 2020".
