"Ψαλιδίζονται οι μισθοί στις επιχειρήσεις για να μην κλείσουν
Κώστας Παπαδάκης
Ταυτοχρόνως η κυβέρνηση ετοιμάζει υπουργική απόφαση με την οποία θα δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρησιακές συμβάσεις να υπερισχύουν των κλαδικών συμβάσεων ή ακόμη και αυτής της σύμβασης της ΓΣΕΕ. Κάτι τέτοιο βεβαίως θα μπορεί να ισχύσει μόνο υπό προϋποθέσεις. Δηλαδή σε περιπτώσεις επιχειρήσεων με δεδομένα οικονομικά προβλήματα ή γεωγραφικών περιοχών με υψηλή ανεργία.
«Αν μια επιχείρηση είναι έτοιμη να κλείσει, θα πρέπει να παρέχεται μια ευελιξία προκειμένου να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας» δηλώνει σχετικά η υπουργός Εργασίας κυρία Λούκα Κατσέλη, η οποία επισημαίνει ότι η ρύθμιση θα είναι έτοιμη ως το τέλος Οκτωβρίου και θα περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες ασφαλιστικές δικλίδες προκειμένου να αποφεύγεται η καταστρατήγηση του μέτρου από υγιείς επιχειρήσεις που θα επιδιώκουν να μειώσουν το κόστος λειτουργίας τους. Σημειώνεται ότι η ρύθμιση αυτή περιέχεται στον νόμο με τον οποίο κυρώθηκε το μνημόνιο. Η κυρία Κατσέλη διευκρινίζει ότι η τελική διατύπωση της ρύθμισης θα γίνει σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους- με στόχο να διασφαλισθούν οι εργαζόμενοι από περιπτώσεις στρεβλής εφαρμογής του μέτρου. Δηλαδή για τις περιπτώσεις επιχειρήσεων που θα επικαλεστούν πρόβλημα, χωρίς πραγματικά να υπάρχει, με στόχο να μειώσουν το κόστος τους. Η υπουργός σε κάθε ευκαιρία σημειώνει ότι χρειάζεται προσεκτική ρύθμιση, σε συνεργασία με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, έτσι ώστε αφενός να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων και αφετέρου να παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία στις περιπτώσεις προβληματικών επιχειρήσεων.
Παρά ταύτα οι παρεμβάσεις αυτές στις αμοιβές του ιδιωτικού τομέα και στο πεδίο εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων προκαλούν έντονες αντιδράσεις από τα συνδικάτα, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι πρόκειται «για την αρχή του “ξηλώματος του πουλόβερ”. Το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας προβλέπει ανατροπές στο καθεστώς των συμβάσεων, με υπερίσχυση των επιχειρησιακών έναντι των κλαδικών συμβάσεων στις εξής περιπτώσεις:
1 Οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και βρίσκονται στα πρόθυρα αναστολής της λειτουργίας τους μπορούν να εφαρμόσουν συμβάσεις με χαμηλότερες αμοιβές από τις ισχύουσες κλαδικές συμβάσεις. Το ζητούμενο στην περίπτωση αυτή είναι οι ασφαλιστικές δικλίδες που θα διασφαλίζουν από το ενδεχόμενο καταστρατήγησης του μέτρου από υγιείς επιχειρήσεις. Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει η επιχείρηση να επικαλεσθεί συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία και στη συνέχεια να υπογράψει σύμβαση με το οικείο σωματείο, η οποία θα έχει υποδεέστερο οικονομικό περιεχόμενο από την κλαδική ή ακόμη και την εθνική γενική σύμβαση της ΓΣΕΕ.
2 Σε γεωγραφικές περιοχές με υψηλή ανεργία ή κλάδους παραγωγής με προβλήματα θα μπορούν να υπογραφούν συμβάσεις με χαμηλότερες αμοιβές, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσοστό ανεργίας θα ξεπερνά ένα συγκεκριμένο όριο- ίσως το διπλάσιο του γενικού ορίου της χώρας. Πρόκειται για ένα αντίστοιχο μέτρο που είχε ισχύσει χωρίς επιτυχία στο παρελθόν με τα λεγόμενα «τοπικά σύμφωνα απασχόλησης».
Επίσης, όσον αφορά στους μισθούς του δημοσίου τομέα διαβάζουμε:
"Μισθοί ιδιωτικού τομέα και στο Δημόσιο
Δημήτρης Νικολακόπουλος
Σε περαιτέρω συρρίκνωση των αποδοχών ορισμένων τουλάχιστον κατηγοριών υπαλλήλων, που κινούνται στα «μισθολογικά ρετιρέ», εκτιμάται ότι θα οδηγήσει το νέο μισθολόγιο, το οποίο άρχισε ήδη να καταρτίζεται με βάση τις αρχές που έδωσαν στη διοίκηση της ΑΔΕΔΥ οι υπουργοί Εσωτερικών και Οικονομικών κκ. Ι. Ραγκούσης και Γ. Παπακωνσταντίνου, αντιστοίχως. Για αυτές τις κατηγορίες η συνολική απώλεια στο εισόδημα, αν ληφθεί υπόψη ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι από τις αρχές του έτους έχουν ήδη χάσει περίπου 20%, μπορεί να αγγίξει και το 50%.
Η κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, προκειμένου να βάλει τάξη στο μισθολογικό χάος που επικρατεί στο Δημόσιο λόγω κυρίως των ανεξέλεγκτων επιδομάτων που χορηγούνται σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων με ρουσφετολογικές και αδιαφανείς διαδικασίες, είναι αναγκασμένη να προχωρήσει- προς το παρόν τουλάχιστον- σε ενιαίο μισθολόγιο «πολλών ταχυτήτων», λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά μισθολογικά επίπεδα σε ευρείς κλάδους εργαζομένων και διαμορφώνοντας ένα νέο καθεστώς αμοιβών για τους νεοεισερχομένους που θα συγκλίνει με το επίπεδο αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα. Ετσι, δεν διατηρούνται απλώς τα μισθολόγια των δικαστικών, των Σωμάτων Ασφαλείας, των στρατιωτικών και των διπλωματικών, αλλά θα υπάρξουν και διαφορετικές αμοιβές σε ευρείες κατηγορίες εργαζομένων, ακόμη και του «στενού» δημόσιου τομέα. Η δέσμευση της κυβέρνησης απέναντι στην τρόικα είναι να εξοικονομηθούν 350-400 εκατ. ευρώ για το τρέχον έτος και 2,5 δισ. ευρώ συνολικά για την τριετία 2010-2013.
Το σενάριο που κερδίζει έδαφος είναι μέσω του νέου μισθολογίου:
1. Να υπάρξει σταδιακή κατάργηση όλων ανεξαιρέτως των ειδικών επιδομάτων που χορηγούνται από ειδικούς λογαριασμούς.
2. Να ενσωματωθούν άμεσα στον βασικό μισθό το οικογενειακό επίδομα και το κίνητρο απόδοσης.
3. Να ενσωματωθούν στον μισθό σταδιακά τα επιδόματα τα οποία είναι κοινά για ορισμένους ευρείς κλάδους εργαζομένων και τα οποία θα χορηγούνται πλέον από έναν «κεντρικό φορέα».
4. Να υπάρξει διαφορετικό σύστημα αμοιβών για τους νεοεισερχόμενους υπαλλήλους, το ύψος του μισθού των οποίων θα συγκλίνει με τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα.
5. Να συνδεθεί το νέο μισθολόγιο με την αξιολόγηση των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων".
Ενδεικτικό των μέτρων το γράφημα της "Ελευθεροτυπίας":
Για τα ισχύοντα στην Ευρώπη αναφέρεται το ακόλουθο άρθρο του εξαίρετου δημοσιογράφου κ. Χρήστου Μέγα στην "Ελευθεροτυπία":
"Το ευρωπαϊκό παράδειγμα
Είναι προφανές ότι, εν μέσω κρίσης, οι περισσότερες επιχειρήσεις, και κυρίως οι μικρομεσαίες, θα ζητήσουν να υπαχθούν στη διάταξη για την κατ' εξαίρεση υπερίσχυση των επιχειρησιακών έναντι των κλαδικών συμβάσεων.
Πόσο μάλιστα, όταν ο ανταγωνιστής θα έχει προλάβει και θα έχει εξασφαλίσει διαδικασία μείωσης του μισθολογικού κόστους, άρα θα μπορεί να κινηθεί ανταγωνιστικά (κοινωνικό ντάμπινγκ).
Πάντως, αυτή η διαδικασία είναι αρκετά διαδεδομένη στην Ευρώπη, όπου ακόμη και το κλαδικό σωματείο, όπως η IG Metall στη Γερμανία, συναίνεσε στην κατ' εξαίρεση υπογραφή δυσμενέστερων συμβάσεων σε ορισμένες επιχειρήσεις. Ομως εκεί αποκαταστάθηκε η μισθολογική ισορροπία, αν και ακολούθως -με την ατζέντα 2010- ο πρώην καγκελάριος Σρέντερ πίεσε τους μισθούς και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα στο σύνολο των εργαζομένων. Ετσι, η Γερμανία, με ανταγωνιστικά προϊόντα και «αποπληθωρισμό» στους μισθούς, διεύρυνε το εμπορικό πλεόνασμα με τα άλλα κράτη-μέλη.
Βεβαίως είναι θέμα και των επιχειρησιακών σωματείων εάν θα δεχθούν -εκτός από τη διαπραγμάτευση- και μείωση αποδοχών. Ειδάλλως, τι αντιπαροχές θα ζητήσουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης; Ωστόσο, αυτά απαιτούν μεγάλα, δοκιμασμένα και ισχυρά συνδικάτα σε μεγάλες επιχειρήσεις.
Τίποτε απ' όλα αυτά δεν ισχύει στην Ελλάδα των μικρών επιχειρήσεων, των εποχικών δραστηριοτήτων και των μεγάλων μονάδων, που βρίσκονται όμως υπό κρατικό έλεγχο. Αντιθέτως, στις μικρές επιχειρήσεις, όπου δεν υφίστανται συλλογικά υποκείμενα, το ρόλο του διαπραγματευτή θα αναλάβει η «Ενωση Προσώπων», που μπορεί να συγκροτηθεί από 5 μόλις εργαζόμενους σε επιχειρήσεις έως 40 ατόμων, όπου δεν λειτουργεί επιχειρησιακό σωματείο. Και εδώ η «Ενωση» θα επηρεάζεται καθοριστικά από τον εργοδότη".
Για το θέμα των συμβάσεων εργασίας και το ακόλουθο άρθρο της "Καθημερινής":
" Το τέλος των κλαδικών συμβάσεων εργασίας
Της Χριστινας Kοψινη
Δώδεκα χρόνια μετά τη νομοθέτησή τους και την πρώτη προσπάθεια της τότε κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ να εφαρμοστούν, τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΤΣΑ) επανέρχονται, αυτή τη φορά ως ο τελευταίος κυματοθραύστης της ανεργίας. Ποιος θα το πίστευε ότι τα ΤΣΑ, που το 1998 πολεμήθηκαν από όλες τις συνδικαλιστικές συνιστώσες, μηδέ εξαιρουμένης αυτής του ΠΑΣΟΚ, θα αποτελούσαν το 2010 την εναλλακτική πρόταση πολλών συνδικαλιστών.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ρύθμιση που καταρτίζει το υπουργείο Εργασίας αναφορικά με τη δυνατότητα να καταβάλλονται αμοιβές κατώτερες κι από το ποσό των 740 ευρώ μεικτά, που ορίζει η Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, δεν θα έχει οριζόντια εφαρμογή. Δηλαδή δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όσες επιχειρήσεις επικαλούνται ή πραγματικά έχουν θιγεί από την ύφεση. Σύμφωνα με τις εισηγήσεις που έχουν γίνει προς την κ. Λ. Κατσέλη, το μέτρο αυτό πρέπει να ισχύσει μόνο εάν συνεισφέρουν και οι άλλοι παράγοντες (μέτοχοι, τράπεζες, Δημόσιο) με διευκολύνσεις για τη διάσωση της επιχείρησης. Σε αυτήν και μόνο σε αυτήν την περίπτωση θα κληθούν και οι εργαζόμενοι να συμβάλουν με επιχειρησιακές συμφωνίες μείωσης των μισθών.
Για όλες τις άλλες περιπτώσεις των προβληματικών επιχειρήσεων, θα προταθεί η νεκρανάσταση των ΤΣΑ. Αυτά διατηρούν ως κατώφλι μισθών την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας αλλά καταργούν τις κλαδικές συμβάσεις. Μάλιστα ο νόμος 2639/98 με τον οποίο θεσμοθετήθηκαν παρέχει τη δυνατότητα αυτή στο πλαίσιο συμφωνιών του Δημοσίου, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των κοινωνικών εταίρων, αλλά με κριτήριο «τις ανάγκες αναβάθμισης ευπαθών περιοχών της χώρας». Και σε αυτήν την περίπτωση επιτρέπεται για τους νεοπροσλαμβανόμενους με ατομικές συμβάσεις να αγνοούνται οι κλαδικοί περιορισμοί.
Επομένως, το πλαίσιο αναδιάρθρωσης του συστήματος συλλογικών συμβάσεων υπάρχει, είναι νομοθετημένο, έστω κι αν δεν έχει εφαρμοστεί. Το ζήτημα που τίθεται τώρα προς το υπουργείο Εργασίας είναι εάν αυτή η δυνατότητα θα δοθεί όχι μόνο με κριτήριο τον τόπο αλλά και τον κλάδο. Δηλαδή εάν, εκτός από τα ΤΣΑ, θεσμοθετηθούν και Κλαδικά Σύμφωνα Απασχόλησης (ΚΣΑ) όπως προτείνουν εκπρόσωποι της αγοράς αλλά και συνδικαλιστικοί παράγοντες που εκτιμούν ότι οι άνεργοι μέσα στο 2011 θα ξεπεράσουν το φράγμα του 1 εκατομμυρίου, τινάζοντας και την μπάνκα του ΟΑΕΔ στον αέρα.
Στην πράξη η αγορά σε πολλές περιπτώσεις έχει ενσωματώσει εδώ και μήνες ποικίλες εφαρμογές διάσωσης. Η μετατροπή της πλήρους σε εκ περιτροπής απασχόληση για επιχειρήσεις που περιόρισαν τη δραστηριότητά τους προσλαμβάνει ενδείξεις επιδημίας. Σε κλάδους που έχουν πληγεί από την κρίση και δεν μπορούν να περιορίσουν τον χρόνο εργασίας προκρίνεται η ανασφάλιστη εργασία (1 στους 3 στις οικοδομές είναι ανασφάλιστος). Μόνο μία στις τρεις νέες προσλήψεις είναι πλήρους απασχόλησης, ενώ η οριζόντια μείωση μισθών στον ιδιωτικό τομέα, σε ποσοστά που κλιμακώνονται από 10% έως 20%, αποτελεί το σύνηθες βήμα πριν από τις ομαδικές απολύσεις για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο ευρύτερο φάσμα παροχής υπηρεσιών. Στις βιομηχανικές ζώνες των περιοχών εκτός Αττικής, η εικόνα είναι ακόμη πιο γκρίζα, αφού συνήθως το χρήμα που κινείται στην αγορά προέρχεται μόνο από τα εισοδήματα των εργαζομένων που διατηρούν ακόμη μονιμότητα στο Δημόσιο, τα Σώματα Ασφαλείας, τον Στρατό, τη διοικητική και δικαστική μηχανή.
Η οικονομία άλλαξε άρδην το τοπίο στις συμβάσεις πολύ πριν την επανάκαμψη των ΤΣΑ και τις αλλαγές στο εργατικό δίκαιο που μόλις τώρα αρχίζουν".
