"Περιμένουν «πράσινο φως» για τις κρατικές εγγυήσεις
ΤΟΝΩΣΗ ΤΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΑΚΕΤΟΥ ΤΩΝ 25 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ ΖΗΤΟΥΝ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΝΕΑ ΔΑΝΕΙΑ
Δημήτρης Κοντογιάννης
Η ΕΚΡΗΞΗ στα ελληνικά spreads που προκλήθηκε από τις αναταράξεις στις αγορές ομολόγων των περιφερειακών αγορών της ευρωζώνης και τις ανησυχίες για τυχόν επιπτώσεις στις καταθέσεις επηρεάζουν αρνητικά τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών και της οικονομίας.
Δεδομένης της κατάστασης μάλιστα τραπεζικοί θεωρούν ότι είναι θέμα χρόνου η ενεργοποίηση του πακέτου των κρατικών εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ για να τονωθεί η ρευστότητα, κίνηση που προϋποθέτει πολιτική απόφαση.
Η φωτιά που άναψε ο προτεινόμενος από τη Γερμανία μόνιμος μελλοντικός μηχανισμός αντιμετώπισης κρίσεων πήρε διαστάσεις το προηγούμενο διάστημα, στέλνοντας τα spreads των ελληνικών ομολόγων κοντά στα υψηλά επίπεδα του καλοκαιριού. Δεν είναι τυχαίο ότι η διαφορά επιτοκίου (spread) που χωρίζει το 10ετές ελληνικό κρατικό ομόλογο από το αντίστοιχο γερμανικό εκτοξεύθηκε πάνω από τις 900 μονάδες βάσης. Ετσι, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου κυμαίνεται πλέον πάνω από 11,5%.
Παράπλευρες απώλειες
Αν και η Ελλάδα δεν εκδίδει ομόλογα στις αγορές για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της παρά μόνο έντοκα γραμμάτια 3μηνης και 6μηνης διάρκειας, των οποίων τα επιτόκια διαμορφώθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα κατά τη δημοπρασία των δυο τελευταίων εβδομάδων, οι εξελίξεις προκαλούν ανησυχία.
Υψηλόβαθμα στελέχη διαφόρων τραπεζών παραδέχονται ότι δέχονται ερωτήσεις από αρκετούς πελάτες τι να κάνουν τα χρήματά τους. Αν και δεν παρατηρείται κάποια μαζική έξοδος κεφαλαίων στο εξωτερικό, το σκηνικό προβληματίζει και κάνει τις τράπεζες ακόμη πιο «σφιχτές» στην παροχή δανείων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, εμβαθύνοντας την ύφεση. Ηδη υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Οκτώβριος χαρακτηρίσθηκε από μείωση καταθέσεων ύστερα από μια δίμηνη περίοδο νηνεμίας.
Η μεγάλη άνοδος των spreads όμως έχει και μια ακόμα παράπλευρη απώλεια: μείωσε τη δυνητική ρευστότητα που θα μπορούσαν να αντλήσουν οι τράπεζες με βάση τα ενέχυρα που έχουν στην ΕΚΤ. Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες μείωσαν τον δανεισμό τους από την ΕΚΤ. Περιορίστηκε στα 92,4 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο, από 94,3 δισ. τον Σεπτέμβριο. Η ονομαστική αξία των ενεχύρων που έχουν δώσει φθάνει τα 137-138 δισ. ευρώ περίπου (η διαφορά στα δυο ποσά οφείλεται στο ότι η ΕΚΤ δίνει μικρότερο ποσό για την ενεχυρίαση ελληνικών ομολόγων από την ονομαστική τους αξία).
Τραπεζίτες θεωρούν πλέον επιτακτική την ανάγκη να ενισχυθεί η ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος λόγω της κρίσης και πιέζουν για να πάρουν μέρος των κρατικών εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ που έχει συμφωνηθεί με την τρόικα. Η ΕΚΤ εμφανίζεται να ευνοεί μια τέτοια εξέλιξη για να θωρακίσει το τραπεζικό σύστημα από πλευράς ρευστότητας. Τραπεζίτες αναφέρουν ότι η κατανομή των εγγυήσεων με βάση συγκεκριμένα κριτήρια έχει ολοκληρωθεί και απομένει η πολιτική απόφαση. «Ολα είναι έτοιμα. Αρκεί να δοθεί το πράσινο φως από την κυβέρνηση», τονίζει στην «Οικονομία» υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλης τράπεζας.
Ομως, κάτι τέτοιο ίσως αποδειχθεί πιο δύσκολο απ' ό,τι φαίνεται με μια πρώτη ματιά. Η κυβέρνηση διά στόματος του υπουργού Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου έχει συνδέσει το πακέτο των 25 δισ. ευρώ με την παροχή ρευστότητας στην αγορά. Αυτό θα ήταν πιο εύκολο να γίνει αν οι συνθήκες στις αγορές ήταν καλύτερες, παραδέχονται τραπεζίτες. Ομως, οι καταθέσεις μειώνονται και τα spreads έχουν αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να δικαιούνται λιγότερα χρήματα από την ΕΚΤ με βάση τα ενέχυρα που έχουν δώσει.
Τραπεζίτες εκτιμούν ότι οι κρατικές εγγυήσεις ύψους 25 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε ρευστότητα ίση με 21-22 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ. Οι ίδιοι υπολογίζουν ότι η δυνητική ρευστότητα από τα ενέχυρα ύψους 138 δισ. ευρώ περίπου που έχουν στην ΕΚΤ έχει μειωθεί κατά 5% περίπου λόγω της ανόδου των spreads ή 5 με 8 δισ. ευρώ σε χρήμα.
Επιπλέον, οι τράπεζες λαμβάνουν λιγότερα χρήματα από τη διατραπεζική αγορά όταν ενεχυριάζουν ελληνικά χρεόγραφα για να πάρουν λεφτά από ξένες τράπεζες. Εφόσον οι συνθήκες δεν αλλάξουν προς το καλύτερο τις επόμενες εβδομάδες, η ρευστότητα των τραπεζών θα επιδεινωθεί, δυσκολεύοντας την εκταμίευση νέων δανείων, ακόμη κι αν παλαιότερα δάνεια αποπληρώνονται.
Γρίφος οι νέες χορηγήσεις
Πονοκέφαλο προκαλεί στις τράπεζες η αλλαγή που προωθεί τον Μάρτιο του 2011 η ΕΚΤ στους κανόνες παροχής ρευστότητας.
Υπενθυμίζεται ότι τα παλαιά μη στεγαστικά δάνεια (καταναλωτικά, κάρτες κ.ά.) που έχουν τιτλοποιηθεί θα χρειάζεται να έχουν ελάχιστη διαβάθμιση «Α-» από δύο τουλάχιστον διεθνείς οίκους αξιολόγησης για να γίνονται αποδεκτά από την ΕΚΤ.
Το ίδιο ισχύει για τα νέα μη στεγαστικά δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί από τον περασμένο Μάρτιο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχουν νέες εκδόσεις αφού η χώρα έχει υποβαθμισθεί από την Moody's και την S&Ρ στην κατηγορία των «σκουπιδιών», με αποτέλεσμα οι αξιολογήσεις των ανωτέρω χρεογράφων να μην μπορούν να πιάσουν τη βάση.
Τα όποια νέα εχέγγυα που αποδέχεται η ΕΚΤ αφορούν κυρίως «καλυμμένες ομολογίες». Οι τελευταίες είναι εγγυημένες τόσο από τον εκδότη, π.χ. τράπεζα, όσο και τα υποκείμενα στεγαστικά δάνεια. Επιπλέον είναι κατεξοχήν γερμανικό προϊόν".
