"Ρίζα του συνταξιοδοτικού η ταχεία αύξηση του δείκτη γήρανσης του πληθυσμού
Επειτα από παλινωδίες δεκαετιών και μπροστά στη δεινή δημοσιονομική κατάσταση στην οποία οδήγησαν τη χώρα όλες οι κυβερνήσεις των 36 τελευταίων ετών (συμπεριλαμβανομένης και της σημερινής με τα σοβαρά λάθη, τις καθυστερήσεις και τις παραλείψεις της το εννεάμηνο της θητείας της), ήρθε η τρόικα για να συντάξει το διαβόητο μνημόνιο, στο οποίο σημαντική θέση έχει το χρόνια άλυτο συνταξιοδοτικό πρόβλημα της χώρας.
Το μνημόνιο περιλαμβάνει, και η κυβέρνηση νομοθετεί και εφαρμόζει, όλα εκείνα για τα οποία έλεγε ότι υπάρχουν κόκκινες γραμμές, δηλαδή ότι: «Δεν θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας, δεν θα μειωθούν οι συντάξεις, δεν θα αυξηθούν οι εισφορές των εργαζομένων» κ.λπ.
Η ρίζα του συνταξιοδοτικού προβλήματος της χώρας είναι η ταχεία αύξηση του δείκτη γήρανσης του πληθυσμού, δηλαδή από τη μια μεριά η αύξηση του αριθμού των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, με αποτέλεσμα την αύξηση των δαπανών για συντάξεις και περίθαλψή τους, και από την άλλη η κάθετη μείωση των παιδιών ηλικίας 0-14 ετών, της ομάδας εκείνης ηλικιών από την οποία εξαρτάται η ανανέωση του εργατικού δυναμικού και επομένως και οι εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία. Ο δείκτης αυτός στη χώρα μας χειροτέρευε συνεχώς τα τελευταία 50 χρόνια, αλλά οι κυβερνήσεις τηρούσαν στάση «στρουθοκαμήλου» και περί άλλα ετύρβαζαν. Ο δείκτης αυτός θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα 50 χρόνια.
Με βάση τα στοιχεία και τις προβλέψεις της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Eurostat, δίνεται στην 1η στήλη του πίνακα που ακολουθεί ο αριθμός των ατόμων στην ομάδα ηλικιών 0-14 ετών τα έτη 1960, 1970, 1980, 1990, 2000 και 2008 (το τελευταίο για το οποίο υπάρχουν στοιχεία) στη χώρα μας, στη 2η στήλη ο αριθμός των ατόμων στην ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω και στην τελευταία η σχέση τους, δηλαδή ο δείκτης γήρανσης (όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης αυτός τόσο μεγαλύτερη είναι η γήρανση του πληθυσμού). Στο δεύτερο μέρος του πίνακα δίνονται οι προβλέψεις για τον πληθυσμό των ομάδων αυτών ηλικιών και η σχέση τους τα έτη 2020, 2030, 2040, 2050 και 2060.
Από το πρώτο μέρος του πίνακα φαίνεται ότι μέχρι και το 1980 ο αριθμός των παιδιών ηλικίας κάτω των 15 ετών αυξανόταν, έστω και με χαμηλούς ρυθμούς, ενώ ο αριθμός των ηλικιωμένων με εκρηκτικούς ρυθμούς. Μετά όμως το 1980 ο μεν αριθμός των παιδιών μειώνεται συνεχώς με γρήγορους ρυθμούς λόγω της κατάρρευσης των γεννήσεων, ο δε αριθμός των ηλικιωμένων αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης. Αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών ήταν ότι, ενώ μέχρι το 1990 ο αριθμός των παιδιών ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό των ηλικιωμένων, από το 2000 και μετά συμβαίνει το αντίθετο, με συνέπεια το 2008 ο αριθμός των παιδιών να είναι κατά 487.000 μικρότερος απ' ό,τι το 1960, ο δε αριθμός των ηλικιωμένων κατά 1.365.000 μεγαλύτερος (δηλαδή σχεδόν τριπλάσιος) και ο δείκτης γήρανσης υπερτριπλάσιος.
Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, οι τάσεις που σημειώθηκαν στο διάστημα 1960-2008 θα συνεχιστούν, με αποτέλεσμα το 2060 ο αριθμός των παιδιών να είναι κατά 163.000 μικρότερος απ' ό,τι το 2008 και ο αριθμός των ηλικιωμένων κατά 1.429.000 μεγαλύτερος και ο δείκτης γήρανσης σχεδόν διπλάσιος.
Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο και νομοθετούνται είναι μονόπλευρα, κοινωνικά άδικα και είναι αμφίβολο αν αντιμετωπίζουν μακροχρόνια το συνταξιοδοτικό πρόβλημα της χώρας. Αντί γι' αυτά, έχει προταθεί πολλές φορές ότι για την ενίσχυση των ασφαλιστικών ταμείων απαιτείται: η πάταξη της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών των εργοδοτών, η νομιμοποίηση και ασφάλιση όλων των μεταναστών, ο εκσυγχρονισμός και η χρηστή διαχείριση των πόρων τους, η πλήρης μηχανοργάνωσή τους, ώστε να εξοικονομηθούν δαπάνες διοίκησης, και η απόδοση σ' αυτά των οφειλομένων από το κράτος επιχορηγήσεων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν είχαν γίνει όλα τα παραπάνω, ίσως τα περισσότερα από τα μέτρα που νομοθετούνται να μη χρειάζονταν. Παρ' όλα αυτά όμως, ακόμα και αν εφαρμοστούν τα προταθέντα μέτρα που προαναφέρθηκαν, η μακροχρόνια λύση του προβλήματος απαιτεί ανανέωση του εργατικού δυναμικού, δηλαδή αύξηση των γεννήσεων προκειμένου να σταματήσει η συνεχής επιδείνωση του δείκτη γήρανσης.
Η μείωση των γεννήσεων έχει προσωρινά σταματήσει τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των γεννήσεων από αλλοδαπές μητέρες. Οι επιπτώσεις όμως της οικονομικής κρίσης αναπόφευκτα θα έχουν αποτέλεσμα από τη μια μεριά την επιστροφή ενός αριθμού μεταναστών στις πατρίδες τους (η οποία ήδη άρχισε) και από την άλλη τον περιορισμό και των γεννήσεων από αλλοδαπές μητέρες που θα μείνουν στη χώρα κατά τα «πρότυπα» των Ελληνίδων.
Είναι κατά συνέπεια επείγουσα ανάγκη να σταματήσει εδώ και τώρα η εγκληματική αδιαφορία όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων (και της σημερινής) απέναντι στο οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας τόσο -και κύρια- για εθνικούς λόγους όσο και για σωστή και μακροχρόνια λύση του συνταξιοδοτικού προβλήματος. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να ληφθούν άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα ώστε να βοηθηθούν τα νεαρά ζευγάρια να αποκτήσουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν και ο οποίος -όπως έχουν δείξει πρόσφατες έρευνες- είναι διπλάσιος από εκείνον που η σημερινή ανυπαρξία τέτοιων μέτρων τούς επιτρέπει να έχουν. Είναι αυτονόητο ότι παράλληλα θα πρέπει να υπάρξει ανάπτυξη προκειμένου οι νέοι να μπορούν να βρίσκουν δουλειά και να μην παραμένουν άνεργοι και, κατά συνέπεια, να αδυνατούν να κάνουν οικογένεια".
